NL Zonnebloem U., Zilveren munten Nederlanden geslagen door de zeven provincien der verenigde Nerdrelanden 1576-1795, Deel 2, 2000.pdf

INHOUDSOPGAVE

GELDERLAND............................................................................................................................................... 3

NIJMEGEN....................................................................................................................................................19

ARNHEM ......................................................................................................................................................23

ZUTPHEN .....................................................................................................................................................24

ZALTBOMMEL............................................................................................................................................26

OVERIJSSEL ................................................................................................................................................28

DE DRIE RIJKSSTEDEN.............................................................................................................................38

DEVENTER ..................................................................................................................................................40

KAMPEN.......................................................................................................................................................49

ZWOLLE .......................................................................................................................................................57

FRIESLAND..................................................................................................................................................65

LEEUWARDEN............................................................................................................................................77

GRONINGER OMMELANDEN..................................................................................................................78

STAD GRONINGEN ....................................................................................................................................83

HAC NITIMUR HANC TUEMUR of HAC NITIMVR HANC TVEMVR Op haar steunen wij, haar

beschermen wij

PACE ET IVSTITIA Door vrede en rechtvaardigheid

DEVS CONSTIT(VIT) REGNA God sticht de koninkrijken

DE(VS) CONSTIT(VIT) ET TRANS(FERT) REGNA God sticht en verandert de koninkrijken

ADIVTORIVM N(ost) R(u)M IN MO(min)E D(o)M(ini) Onze hulp is in de naam van de Heer

IN DEO SPES NOSTRA In God ligt onze hoop

VIGILATE DEO CONFIDENTES Weest waakzaam Gij die op God vertrouwt

NIHIL SINE DEO Niets zonder God

DA P(A)C(EM) D(0)(M)(IN)(E) IN DI(EB)(VS) NOS (T)(R)(IS) Geef vrede, Heer, in onze dagen

AVXILIANTE DEO Met de hulp van God

BEA(T) (A) G(E)NS C(V)(I)(us) D(omi)N(u)S SP(E)S E(I) (V)(S) Gelukkig is een volk wiens hoop de Heer

NVLLA SALVS BELLO Geen heil door oorlog

MON(ET)(a) (NOVA) ARN(H)E(M) (E)(nsis) (IN GELRIA) (Nieuwe) munt van Arnhem (in Gelre)

LITE PERIT REGNVM Door tweedracht gaat een koninkrijk ten onder

TANDEM BONA CAVSA TRIVMPHAT Eindelijk zegeviert de goede zaak

DEO ET VIRTVTE DVCIBVS Door God en deugd geleid

FATA VIA(M) INVENIENT Het noodlot zal zijn weg vinden

MO(N)(E)(ta) NO(VA) VET(ER)(IS) VRB(is) ZVT(P)(HA)(niae) Nieuwe munt van de oude stad Zutphen

BRACHIVM MEVM CONFORTABIT EOS Mijn arm zal hen versterken

DIR^ of DVR^E NECESSITATIS OPVS Een werk van harde noodzaak

IVDICIA QVASI VECTES VRBIVM De rechtbanken zijn als het ware de grendels der steden

SPERAMVS MELIORA Wij verwachten betere tijden

ME VIGILANTE FLORET DAVENT(ria) Terwijl ik waak bloeit Deventer

VIGILATE ET ORATE Waakt en bidt

DEVS REFVGIVM NOSTR(VM) God is onze toevlucht

Si DEVS NOBISCVM QVIS CON(tra) NOS Als God met ons is, wie is dan tegen ons

ANTIQVA VIRTVTE ET FIDE Door traditionele moed en trouw

NISI D(OMI)(N)(V)(S) NOBISCVM Tenzij de Heer met ons is

NISI TV DOMINE NOBISCVM FRVS(T)(R)(A) Als Gij, Heer, niet met ons zijt is alles tevergeefs

CONCORDIA FIRMISSIMV(s) Het sterkst door eendracht

CONCO(R)(dia) FRISI(ae) LIBERTAS Door eendracht bestaat de vrijheid van Friesland

PATIENTIA VINCIT FORTITVDINE Geduld zegeviert over kracht

OMNI BELGICA LIBERTAS AVRO ofAURO PRETIOSIOR De Nederlandse vrijheid is kostbaarder dan

alle goud

REDDIT CONIVNCTIO TVTOS Samengaan maakt hen veilig

PRO RELIGIONE ET LIBERTATE Voor godsdienst en vrijheid

ADIVVANTE DEO Met de hulp van God

SIT NO(M)(EN) D(0)(MI)(N)(I) BE(N)(E)(D)(IC)(T)(VM) De naam des Heren zij gezegend

VT AQVILA ARDVA PETIT Zoals een adelaar die naar de hoogte reikt

PACE ET BELL(O) CONS(TANS) Standvastig in vrede en oorlog

IN TE DOMINE SPERAVI NON CONPUNDAR IN ETERNUM Op U, Heer, heb ik gehoopt en ik zal in

geen eeuwigheid beschaamd worden

VERKLARINGEN DER LATIJNSE OPSCHRIFTEN

PH(I) (lipu) (S) D(ei) G(ratia) HIS(P)(ANIARVM) REX Z Philips bij de gratie Gods koning van Spanje

MO(neta) AR(G) (entea) PR(0) (vinciarum) CO(N)F((E) (detarum) BEL(G) (icarum) Zilveren munt van de

Provincin der Verenigde Nederlanden

MO(N) (eta) NO(va) ARG(entea) PRO(vinciarum) CONF((E) (deratarum) BEL(G)(icarum) Nieuwe zilveren

munt van de Provincin der Verenigde Nederlanden

MO(neta) ARG(entea) CONFOE(detarum) BELG(icarum) Zilveren munt van de Verenigde Nederlanden

MO(neta) (NO(va)) ARG(entea) ORD(inum) F^D(eratarum) of F(E (deratarum) BELG(icarum) (nieuwe)

zilveren munt van de Staten der Verenigde Nederlanden

MO(neta) ORD(IN)(um) PROVIN(ciarum) FOED(eratarum) BELG(icarum) AD LEG(em) IMP(erii). Munt

van de Staten der Verenigde Nederlandse Provincin volgens de Wet van het Keizerrijk

MO(N)ETA) (NO(VA)) (AR(G) (E) (NT) (ea)) OR(D)(IN) (VM) (nieuwe) (zilveren) munt van de Staten

MO(N) (E) (ta) NO(VA) ((ARG) (EN) (tea)) OR(D) (I) (N) (urn) provincienaam (AD) VA(L) (OR) (em)

(ORD(inum)) HOL(landiae). Nieuwe (zilveren) munt van de Staten van (provincienaam) op voet (van de

Staten) van Holland

N(umus) DV(C) (atus) GEL(riae) AD LEG(EM) PHILIPS(us) BURG(V) (NDICI) Munt van het Hertogdom

Gelre volgens de Wet van Philips van Bourgondi

N(VMVS) DVC(atus) GEL(riae) AD L(EG)(em) IMPER(ii) Munt van het Hertogdom Gelre volgens de Wet

van het Keizerrijk

MONE(TA) BELGI(CA) (ORD) (inum) Nederlandse munt van de Staten

MO(N) (E) (TA) NO(VA) REI(P) (V) (B) (licae) Nieuwe munt van de Staat

MO(N)(E)(T)(A) (NO(V)(A)) (ARG(EN)(T)(ea)) CIV(I) (T)(A)(TIS) (IM(P)(E) (R)(I)(A)(lis)) (Nieuwe)

(zilveren) munt van de (Rijks)stad

MO(neta) ARG(entea) CIV(itatis) IMP(erialis) BEL(G)(icae) Zilveren munt van de Nederlandse Rijksstad

FLOR(ENVS) ARGENT(eus) ORD(I)(num) Zilveren florijn van de Staten

FLOR(enus) ARG(enteus) CI(V)(I)(TA)(tis) (IMP(eralis)) Zilveren florijn van de (keizers)stad

FLOR(enus) ARG(enteus) ORD(inum) F^D(eratarum) BELG(icarum) Zilveren florijn van de Staten der

Verenigde Nederlanden

RVD(OL)(PH) II, MAT(TH)(I)(AS) (I). FERDINA(N)D II, FERD(INA)(ND) III, of LEOP(old) IGN(atius)

D(ei) G(ratia) (ELE(C)(tus)) R(0)(M)(anus) IM(P)(E)(R)(ator) S(E)(M) (P)er A(V)(G)(V)(S)(T)(VS)

Keizersnaam, bij de gratie Gods altijd verheven (gekozen) keizer van het Roomse Rijk

CONFIDENS D(omi)NO NON MOVERTVR Wie op de Heer vertrouwt wankelt niet

CONCORDIA RES PARV^ CRESC(V)(N)(T) ofCRESCUNT Kleine dingen groeien door eendracht

INITIV(m) SAPIEN(tiae) TIMOR DOMIN(i) De Vreze des Heeren is het begin van de wijsheid

SANCTVS MARTINVS EP(iscopus) De heilige bisschop Martinus

D(VC)(atus G(EL)(ria) ET(of &) C(0)(M)(IT)(atus) Z(VT) (phania) Hertogdom Gelre en graafschap

Zutphen

D(ucatus) GEL(R)(IA) Hertogdom Gelre

NOVIOM(A)(G)(VM) Nijmegen NOV(I)(0)M(AG)(I)(E)(N) (SIS) (van) Nijmegen ' ZVTPHANIA

Zutphen BOEME(la) Zaltbommel

TRA(N)(S)(I)(S)(ALANIA) Overijssel TR(A)(N)(S)I(-SV)(L)(ANIA) Overijssel

TRIVM CI(VI)(T)(ates) IM(P)(E)(riales) DAV(EN)(tria) CAM(PE)(N) ZWOL(L)(L)(a) De drie

Rijkssteden Deventer, Kampen en Zwolle

INT(er) AMA(S)(em) Z LAV(R)(acum) of LA VB (acum) Tussen de Eems en de Lauwer

DAV(EN)(T)(RIA)(E) (van) Deventer CAM(P)(EN)(SIS) (van Kampen ZWOL(L)(A)(E) (van) Zwolle

FR(I)(S)(IA)(E) (van) Friesland CVSA LEOVA(R)(D)(ensi) Geslagen te Leeuwarden GRON(inga) ET

OM(L)(AN)(diae) Groningen en Ommelanden CIV(itas) GRONINGA Stad Groningen

GRON(I)(N)(G)(ENSIS) (van) Groningen

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

Pr.

3000.-

Z.F.

2000.-

Fr.

1250-

Z.G.

500.-

1576

1580

Als voorafgaande. Keerzijde: Wapenschild van ortugal.

Pr. Z.F. Fr. Z.G.

GELDERLAND

Muntatelier: Nijmegen 1577-1582, Zutphen 1582-1583, Harderwijk 1583-1803, Nijmegen 1585-1591 (op

naam van Philips II).

Muntmeestertekens: Lelie 1635-1651, Hondje 1652-1687, Eenhoorn 1690-1694, Ridder te paard 1695-

1714, Kraanvogel 1715-1723, Vos 1730-1731, Paard op berg 1732-1748, Valkenier 1749-1752,

Kraanvogel 1753-1757, Boom 1758-1776, Korenaar 1782-1803. Muntteken: Gelders kruis (tot 1635).

Provinciewapen: Twee naar elkaar toegewende klimmende leeuwen.

PHILIPSDAALDER

(Delm. 33, G.H. 210.6e)

1586 3500.- 2250.- 1500.- 500.-

1590 3500.- 2250- 1500- 500-

1587 3500- 2250.- 1500- 500.-

1591 3500.- 2250.- 1500.- 500-

1588 3500.- 2250.- 1500.- 500.-

VIJFDE PHILIPSDAALDER

(G.H. 212-6d)

Gewicht: 6,85 gram. Gehalte: 0,833 Voorzijde: Borstbeeld van Philips II naar rechts.

PHS . D : G . HIS .( P ).( Z ). REX . DVX . GE ( LRI ) en Gelders kruis tussen jaartal. Keerzijde: Als Philipsdaalder.

Z.G.

TWINTIGSTE PHILIPSDAALDER

(G.H. 215-6b)

Gewicht: 3,43 gram. Gehalte: 0,416. Voorzijde: Wapen van Spanje met kroon en omgeven

door de Keten van het Gulden Vlies.

PHS.D:G.HISP.(Z.) REX.DVX.GE(L).

Keerzijde: Versierd kruis. DOMINVS . MIHI . ADIVTOR en Gelders kruis

lussen jaartal.

Pr.

Z.F.

Fr.

1576

Gewicht: 34,27 gram. Gehalte: 0,833.

Voorzijde: Borstbeeld van Philips II naar links.

PHS.D:G.Hisp.z.REX.DVX.G(EL)en Gelders kruis tussen jaartal.

Keerzijde: Wapenschild van Spanje met kroon op stokkenkruis en met de Orde van het Gulden Vlies.

DOMINVS. MI(C)HI.ADIVTOR.

Z.G.

400.-

HALVE PHILIPSDAALDER

(Delm.63,G.H.211-6e)

Gewicht: 17,13 gram. Gehalte: 0,833. Voorzijde: Als

Philipsdaalder. Keerzijde: Als Philipsdaalder.

Pr.

2500-

Z.F.

1750.-

Fr.

1100.-

Pr. Z.F. Fr. Z.G. Pr. Z.F. Fr. Z.G.

1576 2500.- 1750.- 1100.- 400- 1588 2500.- 1750.- 1100- 400-

1586 2500.- 1750.- 1100- 400.- 1589 2500.- 1750- 1100.- 400.-

1587 2500.- 1750.- 1100- 400.- 1590 2500.- 1750- 1100.- 400.-

STATENDAALDER

(Delm. 112, G.H. 245-6, V. 205-5)

Gewicht: 30,47 gram. Gehalte: 0,750.

Voorzijde: Borstbeeld van Philips II met kroon en scepter naar links.

PHS . D : G . HISP . Z . REX . DVX . GEL en Gelders kruis tussen jaartal.

Keerzijde: Wapenschild van Oostenrijk-Bourgondi met kroon en omgeven door de

Keten van het Gulden Vlies.

1576

.PACE.ET.IVSTITIA.

Gewicht: 24,75 gram. Gehalte: 0,750.

Voorzijde: Geharnast borstbeeld van Philips II naar links met opgeheven scepter in de

linker- en geschouderd zwaard in de rechterhand.

PHS . D : G . HISPZREX . DVX . GEL . C . Z . en Gelders kruis tussen jaartal.

Keerzijde: Gekroond gevierendeeld wapenschild met provinciewapen in het eerste en

derde kwartier en klimmende leeuw in het tweede en vierde kwartier.

CONCORDIA.RES.PARV/E.CRESCVNT.

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

1578

HALVE STATENDAALDER

(Delm. 121. G.H. 246-6, V. 206-1)

Gewicht: 15,23. Gehalte: 0,750.

Voorzijde: Staande Philips II met kroon met scepter in de rechter- en wapenschild va]

Oostenrijk-Bourgondi in de linkerhand.

PHS.D:G.HISP.Z.REX.DVX.GEL.

Keerzijde: Monogram van Philips II in de vorm van een kruis met ter weerszijden 16 en S.

. PACE . ET . IVSTITIA . en Gelders kruis tussen jaartal.

Z.G.

HALVE GELDERSE UNIEDAALDER

(Delm. 136 G.H. 259.6)

Gewicht: 12,37 gram. Gehalte: 0,750. Voorzijde:

Als uniedaalder. Keerzijde: Als uniedaalder.

Pr.

Z.F.

Fr.

1579

Z.G.

LEICEISTER REAAL

(Delm. 890, V. 5.3)

Gewicht: 34,27 gram. Gehalte: 0,833. Voorzijde: Borstbeeld van landvoogd Leicester met

lauwerkrans naar rechts.

CONCORDIA.RES.PARV/E. CRESCVNT en kruis.

Keerzijde: Pijlbundel omringd door de zes provinciewapens van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland,

Friesland en Vlaanderen. . MO . ORDIN . PROVIN . FOEDER . BELGIOE . en jaartal.

Pr.

Z.F.

Fr.

1579

1577

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

1578

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

KWART STATENDAALDER

(Delm. 130, G.H. 247-6, V. 206-2)

Gewicht: 7,2 gram. Gehalte: 0,750.

Voorzijde: Als halve statendaalder.

PHS.D:G.HISP.Z.REX.DVX.GEL.

Keerzijde: Als halve statendaalder, maar met 8 en S.

. PACE :+: ET :+: IVSTITIA . en Gelders kruis tussen jaartal; of met enkele punt als

interpunctie.

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

1586

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

GELDERSE UNIEDAALDER

(Delm. 135, G.H. 258-6, V. 206.3)

1577

HALVE LEICESTER REAAL

(Delm. 895, V. 5.4)

Gewicht: 17,13 gram. Gehalte: 0,833.

Voorzijde: Als Leicester reaal. Keerzijde: Als

Leicester reaal.

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

1582

Als voorgaande (Delm. 789).

Voorzijde: Geen binnencirkel.

Keerzijde: SGT in plaats van GST tussen de wapens.

Z.j.

Pr.

Z.F.

Fr.

Z.G.

TWINTIGSTE REAAL of STOTER

(V. 5.5)

1587

Z.G.

HALVE GELDERSE ZILVEREN RIJDERDAALDER

(Delm. 790, V. 4.2)

Gewicht: 14,51 gram. Gehalte: 0,885. Voorzijde: Als Gelderse zilveren rijderdaalder.

Keerzijde: Als Gelderse zilveren rijderdaalder.

Z.j.

Pr.

Z.F.

Fr.

Gewicht: 3,24 gram. Gehalte: 0,416. Voorzijde: Borstbeeld van landvoogd Leicester met lauwerkrans

naar rechts.

x CONCORDIA.RES.PARV^.CRESCVNT.

Keerzijde: Pijlbundel binnen een versiering, l . MONETA . BELGICA . GEL .

en Gelders kruis en jaartal.

Pr.

Z.F.

Z.G.

BOURGONDISCHE KRUISRIJKSDAALDER

(Delm. 801, V. 6.1)

Fr.

Pr. Z.F. Fr. Z.G. Pr. Z.F. Fr. Z.G.

1586 1500.- 1100.- 700.- 225.- 1590 2000.- 1500.- 900- 300-

1587 1500.- 1100- 700.- 225.- 1593 2000.- 1500.- 900.- 300-

1588 2000.- 1500.- 900.- 300.- 1595 2000.- 1500.- 900.- 300.-

GELDERSE ZILVEREN RIJDERDAALDER

(Delm. 788, V. 4. l)

Gewicht: 29,38 gram. Gehalte: 0,892.

Voorzijde: Wapenschild van Oostenrijk-Bourgondi met kroon en omgeven door de

Keten van het Gulden Vlies.

.DOMINVS.MIHI.ADIVTOR.

Keerzijde: Houten stokkenkruis en vuurijzer met kroon en gescheiden jaartal in het veld.

N. DV ( C ). GEL . AD . LEG . PHILIP . BVRGCV ). en Gelders kruis.

Gewicht: 29.03 gram. Gehalte: 0,885.

Voorzijde: Geharnaste ridder met gesloten vizier en geheven zwaard, waaraan banier, te paard springend

over het ongekroonde provinciewapen. Paard met of zonder pluim.

Binnencirkel.

x DEVS x CONSTITVIT x REGNA x of variant en tot twee cijfers afgekort jaartal.

Keerzijde: Wapens van Gelre en de stad Zutphen met daartussen de letters GST onder gekroonde helm en

helmkleed. Binnencirkel.

MON x N0 x DVC x GEL(R)(IE) x COM x ZVT - of variant.

1584

Pr.

2500.-

Z.F.

1750.-

Fr.

1100-

Z.G.

400.-

Als voorafgaande (Delm. 802, V. 6.3.) Keerzijde:

N . DVC . GEL ( D ). AD . LEGEM . BVRGVNDICI . en Gelders kruis.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: