polska-zbrojna-nr-38-2008.pdf

(17205 KB) Pobierz
372619918 UNPDF
NR 38 (609) 21 WRZEŚNIA 2008
CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)
TYGODNIK
FORUM: Dżentelmeni i pieniądze str. 12
www.zolnierz-polski.pl
BEZ REZERWY
SZKOLNICTWO: Druga młodość „Zmechu” str. 34
WOJSKO: Sześć tygodni w kamaszach str. 40
PROFESJONALIZACJA: BARIERY KARIERY str. 18
O REZERWIE
372619918.051.png 372619918.062.png 372619918.073.png 372619918.074.png 372619918.001.png 372619918.002.png 372619918.003.png 372619918.004.png 372619918.005.png 372619918.006.png
W NUMERZE
NASZYM OKIEM
KOZACKI STEP
Od 31 sierpnia do 14 września poligon w Nowej
Dębie stał się areną ćwiczeń międzynarodowego
batalionu sił pokojowych. Odbyły się one pod
kryptonimem „Kozacki step ’08” STR. 32
TEMAT NUMERU
LOT
Z LINKIEM
Od marca tego roku
lotnicy pilotażowo wdrażają
LINK-16. Docelowo będą mieć
dwa systemy: treningowy
i operacyjny
O REZERWIE
BEZ REZERWY
Od marca tego roku
lotnicy pilotażowo wdrażają
LINK-16. Docelowo będą mieć
dwa systemy: treningowy
i operacyjny
STR. 22
Siła i liczebność Narodowych Sił
Rezerwy zależeć będą od tego,
ilu kandydatów zdecyduje się na
tę służbę i jacy oni będą STR. 7
WOJSKO PROBLEMY
BARIERY KARIERY
Kampania reklamująca służbę
zawodową nabiera tempa,
a w niektórych uzawodowionych
już jednostkach coraz częściej
słychać pytanie, dlaczego nie idzie
ona w parze z dyskusją, jak
szeregowego zatrzymać na dłużej
w koszarach STR. 18
FORUM MSPO
WOJSKO PROBLEMY
PRZEPYCHANKI
W ostatnim czasie pojawiły się
informacje o tym, jakoby na
początku przyszłego roku
do żołnierzy w Czadzie
i Afganistanie miała trafić felerna
żywność STR. 24
DŻENTELMENI
I PIENIĄDZE
Na tegorocznym Międzynarodowym
Salonie Przemysłu Obronnego
wystawcy prezentowali głównie
sprzęt będący obecnie w sferze
zainteresowania naszej
armii STR. 12
TYGODNIK
Redaktorzy prowadzący:
ppłk Artur Goławski , tel.: +4822 684 52
30, CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
+4822 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
626 24 13, CA MON 262 413; kmdr ppor.
Mariusz Konarski, tel.: +4858 626 62 07,
CA MON 266 207; Kraków: Magdalena
Kowalska-Sendek, Jacek Szustakowski,
tel.: +4812 613 17 80, CA MON 131 780;
Poznań: Piotr Laskowski, CA MON 572
446, mjr Tomasz Szulejko, tel.: +4861 857
52 40, CA MON 572 240; Wrocław:
Bogusław Politowski, tel.:+4871 765 38
53, CA MON 653 853;
Dział graficzny:
tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik),
Monika Klekociuk, Paweł Kępka,
Andrzej Witkowski
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Marek Sarjusz-Wolski, tel.: +4822 684
53 65, 684 56 85, faks: 684 55 03; CA
MON 845 365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: +4822 684 02
22, CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: +4822 684 52 29, CA
MON 845 229; Anna Dąbrowska, Maciej
Milejski, Łukasz Puchalski, tel.: +4822
684 52 44, CA MON 845 244; Paulina
Glińska, tel.: +4822 684 52 29, CA MON
845 229; Roman Przeciszewski, tel.:
+4822 684 52 44, CA MON 845 244;
Tadeusz Wróbel, tel.: +4822 684 52 44,
CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Wilewski, tel. +4852 378 25 90, CA MON
415 200; Gdynia: Tomasz Gos, tel.: +4858
Opracowanie stylistyczne:
tel.: +4822 684 03 55,
CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Małgorzata Mielcarz, Katarzyna
Pietraszek, Joanna Rochowicz
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Robert Czulda,
Krzysztof Głowacki, Paweł Henski,
Marcin Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta,
Roman Kuźniar, Damian Markowski
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
Małgorzata Szustkowska
tel. +4822 684 53 87, 684 51 80, 684 55
03, faks: +4822 CA MON 845 387;
reklama@redakcjawojskowa.pl
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
2 Polska Zbrojna
nr 38/2008
LOT
Z LINKIEM
STR. 22
372619918.007.png 372619918.008.png 372619918.009.png 372619918.010.png 372619918.011.png 372619918.012.png 372619918.013.png 372619918.014.png 372619918.015.png 372619918.016.png 372619918.017.png 372619918.018.png 372619918.019.png 372619918.020.png 372619918.021.png 372619918.022.png 372619918.023.png 372619918.024.png 372619918.025.png 372619918.026.png 372619918.027.png 372619918.028.png 372619918.029.png 372619918.030.png 372619918.031.png
ZAPIS | FORUM | NA CELOWNIKU | WOJSKO | KULISY | PORADY | PO SŁUŻBIE | HISTORIA | MILITARIA | PRASA | ŚWIAT | TO I OWO
| | | | | | | | | | |
WOJSKO SZKOLNICTWO
ETATOWY WYŚCIG
Najlepsi słuchacze szkół
podoficerskich mogą wybrać
jednostkę, do której chcą trafić
po zakończeniu nauki STR. 28
REDAKTOR
NACZELNY
Marek
Sarjusz-Wolski
Gruz 200
wej Górce za Czarną Strugą miejscowi od lat palili światła i przynosili kwiaty.
Odkopano szkielety rzucone twarzami w dół, amunicję do karabinu Mosin, resztki
butów wyściełanych brzozową korą i fragmenty angielskich kurtek wojskowych, któ-
re Armia Czerwona zdobyła w magazynach Murmańska i Archangielska.
To żołnierze jednego z dwóch pułków 79 Brygady Strzelców, które dotarły tu po sied-
miusetkilometrowym marszu. Polski kontratak zmusił je do ucieczki. Być może
wśród poległych był i ten, który śmiertelnie postrzelił kapelana lotnego 1 Batalionu
236 Pułku Piechoty Armii Ochotniczej? Być może był i ów, który kilka dni wcze-
śniej, po zajęciu Wyszkowa, mordował w Rybienku polskich jeńców, a oficerom wy-
cinał szablą na nogach lampasy?
Choć ekshumacja przypadkowo zbiegła się z wizytą Siergieja Wiktorowicza Ławro-
wa w Warszawie, żaden z rosyjskich korespondentów nie zająknął się o niej. Bo też
w tradycji samodzierżawia polegli za Rosję wspominani są jedynie w sytuacjach uży-
tecznych. Takimi były w minionych latach przypadki bezczeszczenia grobów i po-
mników. Kiedy jest potrzeba, Kreml potrafi być skrajnie oburzony i do żywego do-
tknięty profanacjami krasnoarmiejskich mogił. Kiedy nie ma potrzeby… Wystarczy
pójść na spacer w podmoskiewskie lasy, by natknąć się na wychodzące spod darni
szkielety obrońców stolicy. O szacunek dla nich dobijają się bezskutecznie nieliczne
organizacje pozarządowe. Dla czynowników to już tylko bezużyteczny i kłopotliwy
Gruz 200 (Ładunek 200).
Gruz 200 to wojskowy termin używany do oznaczania transportu poległych. Od lat
na bocznicach kolejowych w Rostowie nad Donem stoją w karnym ordynku długie
kolumny wagonów, które tylko z nazwy są chłodniami. Przyjechały z Czeczenii. Cza-
sem kręcą się przy nich zdesperowane matki, które dały synów armii, a ta nie oddała
im nawet ciał. Zapewne dołączyły do nich kolejne, z Gruzji. Kiedyś chciała je zoba-
czyć Anna Politkowska , lecz nieopodal sztabu kampanii kaukaskiej w Rostowie za-
truła się herbatą.
Rosja to przestrzeń i czas. Nieważne, czy jechałeś transsyberyjskim ekspresem w wa-
gonie sypialnym czy etapem do łagru. Taka podróż uświadamia nikczemność wła-
snego bytu wobec potęgi tych, którzy nad czasem i przestrzenią (a więc także koleją)
mają władzę. Kiedy na bocznicy ujrzysz Gruz 200, cieszysz się tylko, że widzisz, a nie
jesteś oglądany. Rosja to także magia wielkich liczb. „Ilu tu padło? Będzie milion?”,
zapytał mnie kiedyś zawodnik rosyjskiej drużyny hokejowej, której służyłem za prze-
wodnika po Warszawie i cmentarzu żołnierzy radzieckich.
Kiedy jest to pożądane, Kreml może zrobić globalną drakę z bójki na Dworcu
Wschodnim w Warszawie, nie wspominając już o udziale Polski w NATO czy tarczy
antyrakietowej. Nie ma to nic wspólnego z faktycznym zagrożeniem lub oburzeniem.
Choć nie da się oczywiście wykluczyć, że nie tylko masy szukające zastępczej wiary
(pierwsi byliśmy w kosmosie!), lecz i prop-agit mózgi w końcu uwierzą w obłudne,
bo wykreowane przez siebie wzburzenie i zgorszenie.
Odkopane pod Ossowem rosyjskie kości wrócą do ziemi, a na grobie stanie pomnik.
Pogrzeb poprowadzi prawosławny duchowny z Wołomina. W boju pod Ossowem
13 i 14 sierpnia 1920 roku zginęło blisko stu Polaków i 150–200 Rosjan. Niedaleko
wsi na skraju lasu jest polski cmentarz wojskowy. Spoczywają na nim żołnierze, któ-
rych z pola bitwy nie zabrały rodziny. Badania archeologiczne są częścią przygoto-
wań do utworzenia parku kulturowego „Ossów – wrota Bitwy Warszawskiej”. Na
odsłonięcie pomnika marszałek Sejmu Bronisław Komorowski zamierza zaprosić
Borysa Wiaczesławowicza Gryzłowa , przewodniczącego Dumy Państwowej.
KULISY MIESZKANIA
1:0 DLA PRYWATYZACJI
Redzikowo: Co Wojskowa Agencja
Mieszkaniowa ma wspólnego
z tarczą antyrakietową? Wyzwala
podobne emocje STR. 57
Redzikowo: Co Wojskowa Agencja
Mieszkaniowa ma wspólnego
z tarczą antyrakietową? Wyzwala
podobne emocje
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM.
Informacja: +4822 684 04 00
Kolportaż i reklamacje:
Bellona SA +4822 457 04 37,
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina
Numer zamknięto: 15.09.2008 r.
Zdjęcie na okładce: Tomasz Szulejko
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.
Nakład: 20 000 egz.
nr 38/2008
Polska Zbrojna 3
N a polu boju pod Ossowem archeolodzy odkryli bolszewicką mogiłę. Na Polakó-
KULISY
1:0 DLA PRYWATYZACJI
372619918.032.png 372619918.033.png 372619918.034.png 372619918.035.png 372619918.036.png 372619918.037.png 372619918.038.png 372619918.039.png 372619918.040.png
AAAAAAA AAAAAAAA
Większy pazur
Przez dwa tygodnie poligon wojskowy w Wędrzynie był afgańską prowincją. Od 2 do 11 września odbywały się tam ćwiczenia
pod kryptonimem „Bagram IV”. Żołnierze czwartej zmiany PKW w Afganistanie trenowali przygotowanie
i prowadzenie taktycznych działań manewrowych w obszarze górzystym.
Przez dwa tygodnie poligon wojskowy w Wędrzynie był afgańską prowincją. Od 2 do 11 września odbywały się tam ćwiczenia
S zkolenie na wędrzyńskim poligonie
podsumowało kilka miesięcy przy-
gotowań do wyjazdu na misję. Jego ce-
lem było sprawdzenie stanu gotowości
oraz zgrywanie pododdziałów. ,,Bagram
IV” przebiegało w dwóch fazach. „Pod-
czas ćwiczenia dowódczo-sztabowego
pracowali żołnierze stanowiący kierow-
nictwo Polskich Sił Zadaniowych. Do-
s konalili swoje umiejętności w zakresie
o rganizowania i prowadzenia działań
w strefie odpowiedzialności. W drugim
etapie odbyło się ćwiczenie taktyczne
z wojskami w warunkach zbliżonych do
aktywności w Ghazni”, powiedział ich
kierownik gen. bryg. Andrzej Gwade-
ra. Uzyskana przez trenujących żołnie-
rzy certyfikacja stanowi zielone światło
dla wyruszenia do Afganistanu.
Trzon polskiego kontyngentu to żoł-
nierze 12 Szczecińskiej Dywizji Zme-
chanizowanej oraz 16 Pomorskiej Dywi-
zji Zmechanizowanej. Będą tworzyć tzw.
zgrupowania bojowe Polskich Sił Zada-
niowych. Wzmocnieniem jest samodziel-
na grupa powietrzna 56 Pułku Śmigłow-
ców Bojowych. Nie zabraknie powietrz-
nych kawalerzystów, artylerzystów, sape-
rów, logistyków, specjalistów od rozpo-
znania, żandarmów, medyków, grupy
współpracy cywilno-wojskowej oraz ko-
mórki operacji psychologicznych. Wie-
lu żołnierzy ma doświadczenie misyjne.
Struktura kontyngentu jest odpowiedzią
na dynamicznie rozwijającą się sytuację
w Afganistanie. „Naszym zadaniem jest
pomoc Afgańczykom w budowaniu pod-
staw normalnego życia. Nadajemy dzia-
łaniom najwyższy priorytet bezpieczeń-
stwa. Posiadamy wszystko, czym dyspo-
nuje armia, i w sytuacji zagrożenia bę-
dziemy odpowiadać adekwatnie. Mamy
«większy pazur»”, powiedział dowódca
Polskich Sił Zadaniowych ppłk Raj-
mund Andrzejczak. (TS)
etapie odbyło się ćwiczenie taktyczne
z wojskami w warunkach zbliżonych do
aktywności w Ghazni”, powiedział ich
SPOSÓB NA WERYFIKACJĘ
Przedostatnie
Jastrzębie
„MINISTER BOGDAN KLICH
ZDECYDOWAŁ O CZASOWYM
PRZENIESIENIU NA ETAT
ZBIORCZY I NASTĘPNIE PRZY-
WRÓCENIU DO REZERWY KA-
DROWEJ 123 ŻOŁNIERZY
SŁUŻBY WYWIADU
WOJSKOWEGO I SŁUŻBY
KONTRWYWIADU
WOJSKOWEGO, którzy po rozwią-
zaniu Wojskowych Służb
Informacyjnych poddali się dobro-
wolnie weryfikacji”, poinformował
12 września rzecznik prasowy MON
Robert Rochowicz. W tej grupie jest
116 osób, które szefowie SWW
i SKW wskazali jako przydatne do
dalszej służby, oraz siedem, które
będą mogły znaleźć zatrudnienie
w wojsku poza tymi służbami.
Rozwiązanie przygotowane w poro-
zumieniu z szefami SWW i SKW ma
pozwolić na zatrzymanie w armii
żołnierzy obu służb do czasu wej-
ścia w życie znowelizowanych prze-
pisów ustawy o SKW i SWW.
„Mam satysfakcję, że udało się
w ten sposób uchronić ich przed
zwolnieniem, nasze służby przed
paraliżem, a nasze kontyngenty
wojskowe, zwłaszcza
w Afganistanie, przed znacznym
osłabieniem”, powiedział szef
MON 12 września po obchodach
Święta Wojsk Lądowych. W sierp-
niu prezydent Lech Kaczyński za-
skarżył do Trybunału
Konstytucyjnego nowelizację usta-
wy o służbach specjalnych powoła-
nych w miejsce WSI, która przewi-
duje, że żołnierze b. WSI, którzy
wystąpili o weryfikację, ale nie zo-
stali jej poddani, będą mogli pozo-
stawać w rezerwie kadrowej dłużej
niż ustawowe dwa lata. Z końcem
września ten dwuletni okres upły-
wa. Jednak szef MON uzyskał
od prezesa Trybunału
Konstytucyjnego informację, że
przed tym terminem TK nie rozpo-
zna zgodności z konstytucją nowe-
lizacji. Jak informuje rzecznik re-
sortu obrony, od października
2006 roku do września 2008 roku
w rezerwie kadrowej MON przeby-
wało 1456 żołnierzy rozwiązanych
WSI; 916 zostało w zawodowej
służbie wojskowej, 309 odeszło,
w tym 302 na własną prośbę,
a 225 żołnierzy znajduje się
w okresie wypowiedzenia i zostanie
zwolnionych w pierwszym kwartale
2009 roku. (ad)
Taktycznego
w Poznaniu-Krzesinach wylą-
dowały 11 września cztery ko-
lejne F-16. Teraz z zakupio-
nych przez Polskę 48 maszyn
mamy już 45. Ostatnie trzy sa-
moloty mają przylecieć do koń-
ca 2008 roku. Spośród 48 za-
kupionych Jastrzębi 32 stacjo-
nować będą na lotnisku
w Krzesinach. Pozostałe 16 tra-
fi do 10 Eskadry Lotnictwa
Taktycznego w Łasku. (ad)
4 Polska Zbrojna
nr 38/2008
WYDARZENIA ZAPIS
W 31 Bazie Lotnictwa
372619918.041.png 372619918.042.png 372619918.043.png 372619918.044.png 372619918.045.png 372619918.046.png 372619918.047.png 372619918.048.png 372619918.049.png 372619918.050.png 372619918.052.png 372619918.053.png 372619918.054.png 372619918.055.png 372619918.056.png 372619918.057.png 372619918.058.png 372619918.059.png 372619918.060.png 372619918.061.png 372619918.063.png 372619918.064.png 372619918.065.png 372619918.066.png 372619918.067.png 372619918.068.png 372619918.069.png
ZAPIS | FORUM | NA CELOWNIKU | WOJSKO | KULISY | PORADY | PO SŁUŻBIE | HISTORIA | MILITARIA | PRASA | ŚWIAT | TO I OWO
| | | | | | | | | | |
KARTOTEKA
PŁK CEZARY PODLASIŃSKI,
absolwent Studium Polityki
Obronnej w AON, został sze-
fem Centrum Dowodzenia
Dowództwa Operacyjnego SZ.
Zastąpił na tym stanowisku,
po niespełna roku służby,
płk. Piotra Błazeusza.
Święto
PŁK PIL. RYSZARD
RACZYŃSKI, dotychczasowy
zastępca dowódcy
36 Specjalnego Pułku
Lotnictwa Transportowego,
jest teraz dowódcą tego pułku.
Dowodzenie przekazał mu je-
go poprzednik na tym stanowi-
sku płk Tomasz Pietrzak. Płk
Raczyński wcześniej dowodził
m.in. 9 Eskadrą Lotnictwa
Taktycznego.
zielonego munduru
PŁK EUGENIJUS VOSYLIUS
został nowym attaché obrony
przy Ambasadzie Litwy
w Polsce. Wizytę akredytacyj-
ną wraz z ustępującym atta-
ché płk. Romasem Žibasem
złożył 20 sierpnia
w Departamencie Wojskowych
Spraw Zagranicznych.
„Jesteśmy dumni z tego, co robią Wojska Lądowe. Dzisiaj to na nich spoczywa główny ciężar
uczestnictwa w misjach zagranicznych – niosą stabilizację i upragniony pokój”,
mówił minister Bogdan Klich 12 września podczas obchodów Święta Wojsk Lądowych
na warszawskiej Cytadeli.
U roczystości rozpoczęła msza święta cele-
zbiórce uczestniczyli żołnierze Polskiej Gru-
py Bojowej, a w bazie Echo w Diwanii pod-
czas apelu dowódca Wielonarodowej Dywizji
Centrum-Południe gen. dyw. Andrzej Mali-
nowski, wyróżniając żołnierzy i pracowników
PKW, powiedział: „Z dumą nosimy mundur
polskiego żołnierza, a naszym celem jest
obrona demokratycznych wartości, swobód
i wolności przed międzynarodowym terrory-
zmem”. (ATD)
browana przez biskupa polowego gen.
dyw. Tadeusza Płoskiego. Następnie dowód-
ca Wojsk Lądowych gen. broni Waldemar
Skrzypczak wręczył kadrze i pracownikom
WL medale, odznaki oraz wyróżnienia, nie-
którzy otrzymali także z rąk ministra Klicha
Kodeks Honorowy Żołnierza Wojska Polskie-
go. Święto Wojsk Lądowych obchodzono tak-
że na misjach – w Afganistanie w uroczystej
PPŁK THOMAS BERGHEIM
zastąpił dotychczasowego
attaché obrony przy
Ambasadzie Królestwa
Norwegii w Warszawie
– płk. Lasse Lindalena, który
sprawował tę funkcję od
2004 roku. (ad)
Czy jest prawdą, że resort pracy dąży do zmiany ustawy
o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin?
Jolanta Fedak, minister pracy i polityki społecznej:
– Ustawy emerytalne dla
służb mundurowych mają
dwóch gospodarzy – ministra
obrony narodowej oraz ministra
spraw wewnętrznych i admini-
stracji. Proszę do nich kierować
pytanie w tej sprawie. Mam pe-
wien wpływ na rozwiązania
emerytalne dla wojska, ale jest
on taki sam jak pozostałych
członków Rady Ministrów – mo-
gę głosować „za” lub „przeciw”
projektowi ustawy, który przed-
łoży szef MON, a wcześniej oce-
nić go w konsultacjach między-
resortowych. Obecnie projektu
takiej ustawy w konsultacjach
nie mamy. Jeśli minister obrony
rozważa jakieś zmiany emery-
talne, to inicjatywa ustawodaw-
cza w rządzie należy wyłącznie
do niego. Rozumiem sytuację
żołnierzy – z waszą służbą wią-
że się szereg niedogodności
i obowiązków. Namawiam jed-
nak wszystkich, aby pracowali
jak najdłużej. Piętnaście lat
– a taka jest minimalna wysługa
uprawniająca do świadczenia
emerytalnego w służbach mun-
durowych – to mało; szkoda
środków i sił zaangażowanych
w często wieloletnią edukację,
a także szkolenia żołnierzy oraz
funkcjonariuszy. Odrębny sys-
tem emerytalny dla wojska jest
pewnego rodzaju przywilejem,
ale korzyści potrafią obrócić się
przeciwko młodemu emerytowi
mundurowemu. Rozdzielne roz-
wiązania oznaczają trudności
w budowaniu przyszłej emerytu-
ry dla osób, które po zakończe-
niu służby rozpoczynają karierę
w cywilu. (not. AG)
nr 38/2008
Polska Zbrojna 5
ZAPIS | FORUM | NA CELOWNIKU | WOJSKO | PORADY | PO SŁUŻBIE | HISTORIA | MILITARIA | ŚWIAT | PRASA | KULISY | TO I OWO
372619918.070.png 372619918.071.png 372619918.072.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin