1. HODOWLA PANTOFELKÓW (Paramecium caudatum)
Można je hodować na różnycha pożywkach. W swoim czasie stosowany często chów pantofelków na sianie nie jest obecnie praktykowany. Uzyskiwano bowiem różnorodne formy wymoczków, często szkodliwych dla narybku. Do hodowli pantofelków używamy wody wodociągowej odstałej, pobranej z akwarium lub deszczówki. Winna ona mieć odczyn obojętny lub lekko alkaliczny, zakwaszona np. torfem nie nadaje się do hodowli pantofelków. Kulturę zakładamy w naczyniach o pojemności powyżej 2l w akwariach szklanych, względnie ramowych. Naczynia te winny być nakryte i ustawione w jasnym miejscu, jednak nie za bardzo wystawione na działanie promieni słonecznych. Osobiście hodowałem pantofelki na suszonych liściach mniszka lekarskiego i wysuszonych skórkach bananów. W celu ich przygotowania suszy się je w zaciemnionym i przewiewnym miejscu. Do przygotowanych naczyń z wodą wkłada się liście mniszka lekarskiego lub skórki bananów w ilości zależnej od wielkości naczynia. Po 4 do 5 dniach woda mętnieje, a następnie oczyszcza się i wtedy można pantofelki pobierać np. pipetą do karmienia. Unoszą się wówczas pod powierzchnią wody. Do akwarium z narybkiem wlewamy je razem z wodą, w której się znajdują. Dla uzyskania dużej ilości trzeba założyć więcej naczyń hodowlanych. Hodowlę pantofelków na innej pożywce opisuje H. Hrey w swej książce pt. "Das Aquarium von A bis Z". Kostkę brukwi, o objętości 1-3 cm suszymy na słońcu lub słabym ogniu. Tak wysuszoną brukiew możemy długo przechowywać. Do hodowli - tą metodą - używamy jednolitrowych słoi (weków), do każdego wkładamy od 2-3 kostek suszonej brukwi i zalewamy odstała wodą (wodociągową). Po pewnym czasie brukiew rozkłada się, tworząc osad na dnie naczynia. Dla przyspieszenia tego procesu można ją rozdrobnić. Następnie dodajemy do tego naczynia jedną kroplę płynu z kultury nicieni (mikro). Przy zakładaniu hodowli wystarczy dodawać "zaczynu" z poprzednich. W przypadku braku hodowli (mikro) można dodać około 1 ml lotnego mułu z akwarium dobrze utrzymanego, wolnego od chorób czy pleśni. Tworzący się kożuch na powierzchni wody należy rozbijać. Wielu hodowców twierdzi, że narybek niektórych ryb z rodziny kąsaczowatych nie przyjmuje pantofelków wyhodowanych na brukwi. Hodowla pantofelków nie powinna cuchnąć. Niemiły zapach może wskazywać na zepsucie się kultury, trzeba ją więc zlikwidować. Dla zapewnienia pantofelkom dopływu tlenu można do naczynia z hodowlą włożyć rośliny. Najlepsze wyniki w hodowli pantofelków uzyskuje się w większych naczyniach np. 10-litrowych. Wymoczki można dokarmiać dodając do niej po kilka kropli mleka, żółtka gotowanego, drożdży roztartych z wodą, a także soku z marchwi. Wymienione wyżej sposoby hodowli są jednymi z wielu. Duże usługi w rozpoznaniu wyhodowanych wymoczków może nam oddać mdkroskop powiększający w granicach od 100 do 150 razy.2. HODOWLA KLEJNOTKI ZIELONEJ - Euglena viridis Klejnotka zielona jest pierwotniakiem kilkakrotnie mniejszym od pantofelka. Może ona oddać nam duże usługi w karmieniu narybku wymagającego w początkowym okresie szczególnie małego pokarmu. Hodowla klejnotki jest możliwa przez cały rok i pozwala hodowcy uniezależnić się od pokarmu dla narybku występującego w zbiornikach naturalnych. Dodatnią stroną karmienia klejnotki jest także fakt, że zawiera ona chlorofil, czyli zielony barwnik roślinny. Przyswaja więc dwutlenek węgla ,a wydziela tlen. Pantofelki natomiast zużywają tlen, a wydzielają dwutlenek węgla. W dobrze oświetlonym akwarium większe ilości eugleny nie będą powodem braku tlenu w akwarium. Hudowlę zakłada się w ten sposób, że do około 0,28 l wrzącej wody wsypuje się 4 g pszenicy i gotuje przez 10 minut, następnie odlewa się całą wodę. Ziarna pszenicy umieszcza się w czystym wysterylizowanym (przez gotowanie) stożkowatym naczyniu szklanym (kolba Erlenmeyera) lub butelce 1/2-litrowej. Do tego naczynia wlewa się 150 ml zimnej wody, wprost z wodociągu. Naczynie trzeba natychmiast zatkać tamponem z waty i postawić w zimnym miejscu na okres dwóch tygodni. Zawartość naczynia trzeba raz dziennie wstrząsnąć by rozbić kożuch - który tworzy się na powierzchni cieczy. Należy jednak uważać by nie zamoczyć tamponu. Od czasu do czasu wyjmuje się, tampon na kilka sekund i nakłada się go z powrotem. Pod koniec drugiego tygodnia pożywka znajduje się już w odpowiednim stanie i można w niej umieścić eugleny. Widowce te mogą być pobrane z odpowiednich zbiorników wodnych, w których eugleny występują tworząc zieloną pianę na powierzchni. O ile prócz eugleny zostaną wprowadzone także wymoczki to giną one, rozwijać się będą tylko eugleny. Najłatwiejszym sposobem założenia podobnej hodowli jest otrzymanie od miłośnika akwariów posiadającego hodowlę eugleny, czystej porcji zarodowej. Zaledwie kilka kropli z istnijącej już hodowli wystarcza do założenia nowej. Tak założoną świżo hodowlę należy umieścić w dostatecznie ciepłym i jasnym miejscu (10 do 21°C). Po około dwóch tygodniach można zauważyć, że zawartość butelki staje się zielona, a na powierzchni zaczyna się, tworzyć piana. Należy codziennie wstrząsnąć butelkę, by rozbić pianę. Mniej więcej po miesiącu hodowla powinna być dość gęsta, a pojedyncza kropla może zawierać do 250 000 wiciowców. Ilość jaką należy dawać narybkowi jest oczywiście zależna od stanu hodowli (ilość euglen) i od tego jaki inny pokarm jest oprócz tego stosowany oraz od liczby narybku. Dawkę jaką należy podać trudno określić słowami, dochodzi się do tego praktycznie przez doświadczenie. Nowe hodowle euglen powinny być zakładane w innych naczyniach. Nie powinno się starych hodowli uzupełniać wodą z akwarium lub z wodociągu.3. HODOWLA NICENI "MIKRO" - (Anquillula silusiae i A. aceti) Nicienie nadają się szczególnie dla narybku żerującego na dnie akwarium. Dla opóźnienia opadnięcia "mikro" na dno akwarium można je kłaść do specjalnego karmnika pływającego na powierzchni wody, sporządzonego z pierścienia igielitowego lub plastikowego obszytego batystem. Mikro przedostając się poprzez batyst powoli, stopniowo opada na dno akwarium w którym żyje kilka godzin. Nicienie przed podaniem ich narybkowi trzeba płukać. Hodujemy je w słoikach szklanych lub skrzynkach plastikowych, szczelnie nakrywanych. Do naczynia wkładamy płatki owsiane lub chleb rozdrobniony bez skórek, warstwą 1-2 cm i zalewamy niegotowanym mlekiem. Do tak przygotowanego naczynia dodajemy porcją zarodową "mikro". Naczynie szczelnie zamykamy i ustawiamy w miejscu o temperaturze od 20-25°C. Hodowlę można zasilić witaminami. Po mniej więcej tygodniu węgorki zaczynają wychodzić na ścianki naczynia i wtedy można je zbierać np. miękkim pędzelkiem. Po pewnym czasie trzeba hodowlę przełożyć do nowo przygotowanego naczynia. W dobrze przygotowanej hodowli nie powinna pojawić się pleśń, jeżeli to nastąpi trzeba założyć nową. Węgorki można także hodować w skrzyniach z ziemią, przygotowaną tak jak do hodowli doniczkowców. Karmimy je jednak kleikami z płatków owsianych lub mąki ugotowanych na mleku. 4. HODOWLA DONICZKOWCÓW "GRINDAL" (Enchytreus buchholtzi) Nazwa "grindal" pochodzi od nazwiska Szwedki Nancy Grindal, która wprowadziła je do akwarystyki. Do hodowli tych drobnych doniczkowców można użyć małych skrzynek z drewna lub tworzyw sztucznych. Skrzynki napełniamy pulchną ziemią darniową z domieszką torfu. "Grindal" karmimy mielonymi płatkami owsianymi i żytnią mąką razową. Dodatek drożdży jest wskazany. Pokarm kładzie się na szklanych paskach (mniejszych od skrzynki), następnie zwilża się go opylaczem i układa na ziemi w skrzynkach. Ilość podawanego pokarmu zależeć będzie od wielkości hodowli. Robaki po 12-25 godzinach gromadzą się na szklanych paskach i z nich łatwo można je spłukać. Skrzynki nakrywamy. Ziemia winna być zawsze pulchna i wilgotna, ale nie mokra. Najodpowiedniejszą temperaturą dla hodowli to 20-24°C. "Grindalem" można karmić narybek po 10-15 dniach życia w zależności od jego wielkości. Przetrzymując "Grindal" na mokrym rzecznym piasku przez 20-30 godzin, możemy spowodować jego schudniecie do połowy wielkości. Pokarm dla "grindali" można także wzbogacić witaminami. Hodowlę ich można prowadzić także w prostszy sposób przez podawanie gotowanych kleików, odpowiednio ochłodzonych, bezpośrednio na ziemię. Najtrudniejszą sprawą wciąż jeszcze jest zdobycie porcji zarodowych "grindal". Nie są one jeszscze u nas zbyt powszechnie hodowane, ale warto poszukać. Sprowadzono je do nas z NRD. 5. HODOWLA DONICZKOWCA BIAŁEGO (Enchytracus albidus) Doniczkowce są to robaki żyjące w żyznej i wilgotnej ziemi. Są dobrym pokarmem urozmaicającym menu mieszkańców naszych akwariów. Podawane jednak w nadmiarze mogą spowodować otłuszczenie i osłabienie rozrodczości u ryb. Do hodowli doniczkowców przygotowujemy skrzynki drewniane o wytmarach około 30 x 25 x 15 cm. Do dna tych skrzynek przybijamy od zewnątrz po 2 listwy, a skrzynki zaopatrujemy w drewniane nakrywki. Skrzynki wypełniamy pulchną ziemią darniową i torfem w stosunku 1:1. Składnikiu te dobrze mieszamy. Torf zapewnia pulchność i wilgotność zawartości skrzynki. Ziemia nie powinna zawierać nawozów sztucznych ani żadnych trucizn jak np. DDT czy Azotoksu. Po tych wstępnych przygotowaniach dajemy do skrzynki porcję zarodową doniczkowców i rozpoczynamy ich karmienie. Można położyć na ziemię i po dodaniu pokarmu nakryć wszystko szybą. Oczywiście skrzynkę nakrywamy drewnianą nakrywką. Hodowcy najczęściej karmią doniczkowce gotowanymi płatkami owsianymi, makaronem, bułką maczaną w mleku, gotowanymi warzywami. Moją hodowlą doniczkowców karmiłem gotowanym (domowej roboty) makaronem. Makaronu zakupionego w sklepie nie zjadały. Z jarzyn podawałem gotowaną marchew, pietruszkę i seler, rozdrobnione widelcem i wymieszane. Ilość podawanego pokarmu zależna jest od liczebności i siły hodowli. Karmimy je co 4 lub 5 dni tak aby w tym czasie zjadły cały pokarm. O ile nie zjedzą podanej karmy jest to wskazówka, że daliśmy za dużą porcję. Nie zjedzone resztki pokarmu usuwamy, a nową porcje, podajemy już zmniejszoną. Lepsze wyniki w hodowli uzyskuje się jeżeli pokarm zakopuje się w ziemi na przemian raz w jednej, a następnie w drugiej połowie skrzynki. Do karmienia ryb pobieramy je dopiero wtedy, kiedy sie dostatecznie rozmnożyły. Wyjmujemy je razem z ziemią (o ile pokarm dla nich zakopujemy) i przechowujemy w osobnym naczyniu. Przed karmieniem ryb doniczkowce płuczemy w odstałej wodzie. Jeżeli pokarmu nie zakopujemy, mozna doniczkowce zbierać pincetą bezpośrednio z powierzchni ziemi, lub szyby, którą jest nakryta hodowla. Ziemia w skrzynkach powinna być stale wilgotna i pulchna. Nie może zbijać się w grudki. W starych hodowlach przy systemie karmienia doniczkowców "na ziemię" powstaje na powierzchni gęsta maź. Wtedy hodowlę trzeba przenieść do innej skrzynki, zawierającej nową ziemię. Wilgotność ziemi regulujemy skutecznie przez podawanie gęstszego lub rzadszego pokarmu. Przeciętna temperatura do hodowli 18°C. Dla uzyskania dużych doniczkowców wskazanym jest dodawanie do hodowli "dzikich" doniczkowców, znalezionych w kompostach, cieplarniach, nad strumykami itp. W przypadku potrzeby krajania doniczkowców czynimy to w wodzie, bo inaczej posklejają się. I tu płukanie obowiązuje.6. MUSZKA OWOCOWA (Drosphila melanogaster) Muszka owocowa jest owadem powszechnie znanym. Spotyka się ja wszędzie tam gdzie gniją lub fermentują owoce. Jest ona bardzo cennym i wartościowym pokarmem. Do hodowli muszek używamy jednolitrowych słoików (weków) lub słoików po dżemie. Karmimy je papką z tartych jabłek, sliwek, marchwi, pomidorów itp. z dodatkiem płatków owsianych. Papkę sporządzamy niekoniecznie ze wszystkich z podanych wyżej owoców, wystarczy np. jabłko, marchew i płatki owsiane. Układamy je na dnie naczynia warstwą o grubości do 3 cm. Tak przygotowane naczynie ustawiamy w miejscu przypuszczalnego występowania muszek jeśli nie posiadamy porcji zarodowej. Po zaszczepieniu hodowli porcja zarodową do naczynia wkładamy troche wełny drzewnej aby muszki czy larwy mogły się po niej wdrapywać. Naczynie nakrywamy gazą. Najodpowiedniejszą temperaturą do hodowli jest 25°C. Przy niższej temperaturze przedłuża się cykl rozwojowy. Dorosłe owady wylęgają się z poczwarek po 8 dniach, zaś dojrzewają po dalszych 14 dniach. To znaczy, że jedna hodowlaobejmuje okres około 6 tygodni i przynosi, o ile jest umieszczona w większym naczyniu, bardzo dużo muszek. Dla zachowania ciągłości hodowli trzeba w międzyczasie założyć nową kulturę. Do karmienia pobieramy muszki w następujący sposób: na słoik z muszkami ustawiamy dnem do góry słoik o tej samej średnicy. Następnie ostrożnie usuwamy gazę z pomiędzy słoików, dolny słoik z muszkami zaciemniamy, na skutek czego muszki przelatują do górnego słoika. Słoik ten zamykamy tekturą i zdejmujemy. Słoik hodowlany zamykamy gazą. Muszki ze słoika wytrząsamy na powierzchnię wody w akwarium. Można je także zmoczyć wodą. W literaturze doradza się odurzanie eterem. Metoda chyba nie najlepsza. W laboratoriach naukowych hoduje się odmianę muszek bezskrzydłowych, które są wygodniejsze w hodowli i karmieniu ryb, nie stają się bowiem plagą mieszkania.
cycu42