83 Dzikie �ab�dzie Daleko st�d, tam, dok�d lec� jask�ki, kiedy u nas jest zima, mieszka� kr�l, kt�ry mia� jedenastu syn�w i jedn� c�rk�, Eliz�. Bracia byli kr�lewiczami, chodzili do szko�y z orderami na piersiach i szablami u boku, pisali diamentowymi szyferkami na z�otych tabliczkach; co tylko przeczytali, zaraz umieli na pami��; od razu wida� by�o, �e s� kr�lewiczami. Siostra Eliza siedzia�a na ma�ym, szklanym sto�eczku i ogl�da�a ksi��k� z obrazkami, ksi��k�, kt�r� kupiono za p� kr�lestwa. Ach, jak dobrze by�o tym dzieciom! Ale to szcz�cie nie trwa�o d�ugo. Ich ojciec, kr�l ca�ego kraju, o�eni� si� ze z�� kr�low�, kt�ra wcale nie by�a dobra dla biednych dzieci; odczu�y to ju� pierwszego dnia. W zamku odbywa�y si� paradne zabawy, a dzieci bawi�y si� r�wnie� w "go�ci", ale nie dosta�y, jak zwykle, ciastek i pieczonych jab�ek, kr�lowa da�a im tylko w fili�ance do herbaty troch� piasku i powiedzia�a, �eby udawa�y, �e pij� naprawd� herbat�. Po tygodniu odda�a ma�� siostr� Eliz� na wie� do ch�op�w, a po kr�tkim czasie usposobi�a kr�la tak �le do biednych kr�lewicz�w, �e wcale ju� o nich nie dba�. - Le�cie sobie w �wiat i sami si� o siebie troszczcie - powiedzia�a z�a kr�lowa. - Zamie�cie si� w ptaki i utra�cie mow�. - Ale nie potrafi�a wyrz�dzi� tyle z�a, ile chcia�a; kr�lewicze przemienili si� w jedena�cie cudnych, dzikich �ab�dzi. Z dziwnym krzykiem wyfrun�y ptaki przez zamkowe okna, ponad parkiem i lasem. Wczesnym rankiem �ab�dzie przylecia�y do chaty, gdzie siostra Eliza spa�a w ch�opskiej izbie, kr��y�y nad dachem, kr�ci�y d�ugimi szyjami, uderza�y skrzyd�ami, ale nikt tego nie widzia� ani nie s�ysza�. Musia�y lecie� dalej, wysoko a� do chmur, w daleki �wiat; polecia�y do du�ego, ciemnego lasu, kt�ry ci�gn�� si� do brzegu morza. Biedna ma�a Eliza sta�a w ch�opskiej izbie i bawi�a si� zielonym listkiem - nie mia�a innej zabawki; przek�u�a w listku dziurk� i spojrza�a przez ni� w s�o�ce, i wtedy zdawa�o si� jej, �e widzi jasne oczy swych braci, i za ka�dym razem, kiedy ciep�e promienie s�oneczne ogrzewa�y jej policzki, czu�a jak gdyby poca�unki swych braci. Jeden dzie� mija� podobny do drugiego. Kiedy wiatr d�� przez wielkie, r�ane �ywop�oty przed domem, szepta� do r�: - Kt� mo�e by� od was pi�kniejszy? Ale r�e potrz�sa�y g�owami i m�wi�y: - Eliza jest pi�kniejsza! - A kiedy staruszka siedzia�a w niedziel� przed drzwiami i czyta�a ksi��k� do nabo�e�stwa, wiatr odwraca� stronice i m�wi� do ksi��ki: - Kt� jest bardziej pobo�ny od ciebie? - Eliza jest pobo�niejsza! - m�wi�a ksi��ka do nabo�e�stwa. R�e i modlitewnik m�wi�y prawd�. Gdy Eliza sko�czy�a pi�tna�cie lat, wr�ci�a do domu, a gdy kr�lowa zobaczy�a, jaka jest pi�kna, ogarn�a j� z�o�� i zawi��; z ch�ci� przemieni�aby j� w dzikiego �ab�dzia jak jej braci, ale nie odwa�y�a si� uczyni� tego natychmiast, bo kr�l pragn�� przecie� zobaczy� swoj� c�rk�. Wczesnym rankiem posz�a kr�lowa do �azienki zbudowanej z marmuru, ozdobionej mi�kkimi poduszkami i wspania�ymi dywanami, wzi�a trzy ropuchy, poca�owa�a je i powiedzia�a do jednej z nich: - Usi�d� na g�owie Elizy, kiedy si� b�dzie k�pa�a, aby by�a tak g�upia jak ty! Usi�d� na jej czole - powiedzia�a do drugiej - aby by�a tak brzydka jak ty, aby ojciec jej nie pozna�. Spoczywaj na jej sercu - szepn�a do trzeciej - niech si� stanie z�a, niech cierpi przez to m�ki! Potem w�o�y�a ropuchy do czystej wody, kt�ra zabarwi�a si� na zielono, zawo�a�a Eliz�, rozebra�a j� i kaza�a jej wej�� do wody. Kiedy dziewczynka si� zanurzy�a, jedna ropucha usiad�a jej na w�osach, druga na czole, a trzecia na piersi; ale Eliza nie spostrzeg�a ich wcale, bowiem gdy si� podnios�a, po wodzie p�ywa�y trzy czerwone maki. Gdyby gady nie by�y zatrute i gdyby nie to, �e poca�owa�a je czarownica, przemieni�yby si� w czerwone r�e; ale sta�y si� jednak kwiatami, bo spoczywa�y na g�owie i na sercu Elizy, kt�ra by�a zbyt pobo�na i niewinna, aby czary mog�y mie� nad ni� moc. Kiedy z�a kr�lowa to zobaczy�a, natar�a Eliz� sokiem w�oskiego orzecha, tak �e dziewczynka ca�kiem poczernia�a; posmarowa�a jej pi�kn� twarzyczk� cuchn�c� ma�ci� i sko�tuni�a jej w�osy; niepodobna by�o pozna� pi�knej Elizy. Ojciec przerazi� si� na jej widok i powiedzia�, �e to nie mo�e by� jego c�rka; nikt jej nie pozna� pr�cz podw�rzowego psa i jask�ek, ale by�y to przecie� mizerne stworzenia i nic nie mia�y do gadania. Wtedy biedna Eliza zacz�a p�aka� i przypomnia�a sobie swych jedenastu braci. Pe�na smutku, wymkn�a si� z zamku, przez ca�y dzie� chodzi�a po polach i b�otach, a� w ko�cu przysz�a do du�ego lasu. Nie wiedzia�a, dok�d sz�a, ale czu�a si� tak nieszcz�liwa i tak bardzo t�skni�a do swoich braci; na pewno ich tak�e wygnano, tak samo jak j�, w szeroki �wiat. Chcia�a ich odnale��. Nied�ugo by�a w lesie, a ju� noc zapad�a; dziewczynka nie mog�a odnale�� drogi; wtedy po�o�y�a si� na mi�kkim mchu, odm�wi�a wieczorn� modlitw� i opar�a g�ow� o pie� drzewa. By�o tak cicho, powietrze takie �agodne, a naoko�o w trawie i mchu tysi�ce �wi�toja�skich robaczk�w �wieci�o jak zielony ogie�; kiedy dotkn�a r�k� ga��zi, b�yszcz�ce owady spada�y na ni� jak deszcz gwiazd. Przez ca�� noc �nili si� jej bracia; bawili si� znowu jako dzieci, pisali diamentowymi szyferkami na z�otych tabliczkach i ogl�dali pi�kn� ksi��k� z obrazkami, kt�ra kosztowa�a p� kr�lestwa, ale nie pisali na tablicy tak jak przedtem zer i kresek, tylko najdziwniejsze czyny, jakich dokonali, wszystko, co prze�yli i co widzieli; a w ksi��ce z obrazkami wszystko �y�o: ptaki �piewa�y, ludzie wychodzili z ksi��ki i rozmawiali z Eliz� i z jej bra�mi, ale gdy przewraca�a kartk�, wskakiwali znowu do �rodka, aby nie wprowadzi� nie�adu mi�dzy obrazkami. Kiedy si� obudzi�a, s�o�ce sta�o ju� wysoko na niebie; nie widzia�a go wprawdzie, gdy� przes�ania�a je g�sta ziele� drzew, ale jego promienie przeb�yskiwa�y jak powiewna z�ota tkanina; ziele� pachnia�a, a ptaki nieledwie siada�y na jej ramionach. S�ysza�a plusk wody, mn�stwo strumieni przep�ywa�o przez las, wszystkie wpada�y do jednego jeziora, gdzie by�o najpi�kniejsze, piaszczyste dno; ros�y tam wprawdzie naoko�o g�ste krzaki, ale jelenie zrobi�y w jednym miejscu du�y otw�r i t�dy przesz�a Eliza ku wodzie. Woda by�a tak prze�roczysta, �e gdyby wiatr nie porusza� krzak�w i ga��zi, mo�na by�o my�le�, �e zosta�y one namalowane na dnie, tak wyra�nie odbija� si� ka�dy listek - zar�wno o�wietlony s�o�cem, jak pogr��ony w cieniu. Jak tylko Eliza zobaczy�a w�asn� twarz w wodzie, przerazi�a si�, taka by�a czarna i brzydka, ale kiedy umoczy�a r�czk� i wytar�a ni� oczy i czo�o ukaza�a si� bia�a sk�ra; wtedy zdj�a wszystko, co mia�a na sobie, i wesz�a do czystej wody; nie by�o na �wiecie pi�kniejszego kr�lewskiego dziecka od niej. Kiedy si� znowu ubra�a i zaplot�a d�ugie warkocze, podesz�a do bij�cego �r�d�a, napi�a si� z d�oni i pow�drowa�a w g��b lasu, nie wiedz�c, dok�d idzie. My�la�a o braciach i my�la�a o Panu Bogu, kt�ry jej na pewno nie opu�ci. On to sprawi�, �e w lesie ros�y dzikie jab�ka, aby nasyci� g�odnych. On to pokaza� jej drzewo, kt�rego ga��zie ugina�y si� pod ci�arem owoc�w: zatrzyma�a si�, aby si� posili�, pod�o�y�a podp�rki pod ga��zie i wesz�a w najmroczniejsz� g��bin� lasu. By�o tam tak cicho, �e s�ysza�a swoje w�asne kroki, s�ysza�a szelest ka�dego suchego listka, kt�ry kruszy�a stopami, nawet �adnego ptaka nie by�o wida�, ani jeden promie� s�oneczny nie przedostawa� si� przez wielkie, g�ste ga��zie drzew; wysokie pnie sta�y tak blisko jeden drugiego, �e gdy patrza�a prosto przed siebie, wydawa�o si� jej, �e otacza j� p�ot z belek. Ach, jaka� tu panowa�a pustka i g�usza, nigdy jeszcze takiej nie zazna�a! Noc stawa�a si� ciemna, nawet �aden robaczek �wi�toja�ski nie b�yszcza� w�r�d mchu, u�o�y�a si� zmartwiona do snu. Wydawa�o jej si�, �e ga��zie otwieraj� si� nad ni� i �e dobry B�g patrzy na ni� �agodnie, a ma�e anio�ki wygl�daj� znad jego g�owy i spod jego ramion. Kiedy si� nazajutrz obudzi�a, nie wiedzia�a, czy jej si� to �ni�o, czy to by�o naprawd�. Zrobi�a par� krok�w i spotka�a staruszk� z koszem pe�nym jag�d; staruszka da�a jej par� jag�dek. Eliza pyta�a, czy nie widzia�a jedenastu kr�lewicz�w j...
kazimierz25