Program pracy z dzieckiem zdolnym.doc

Program pracy z dzieckiem zdolnym

Zagadnienie zdolności jest nierozerwalnie związane z różnicami indywidualnymi między ludźmi w zakresie ich osiągnięć. Słownik pedagogiczny podaje, że zdolności, to „te właściwości psychiki człowieka, które warunkują możliwości skutecznej działalności w określonych dziedzinach, przy wykonywaniu pewnych działań.” Zatem zdolności stanowią układ warunków wewnętrznych jednostki, właściwość różniącą jednego człowieka od drugiego w poziomie osiągnięć, łatwość i szybkość odbierania i przetwarzania informacji o otaczającym świecie.

"....Mów dziecku, że jest dobre,
że może, że potrafi..."
J. Korczak

PROGRAM PRACY Z DZIECKIEM ZDOLNYM

Spis treści:

1.      Co to jest dziecko zdolne?

2.      Jak rozpoznać dziecko zdolne?

3.      Założenia ogólne programu.

4.      Cele programu.

5.      Procedury osiągania celów (metody i formy realizacji)

6.      Treści edukacyjne oraz planowane osiągnięcia dziecka

7.      Ewaluacja programu.

8.      Literatura.

Co to jest dziecko zdolne?
     Zagadnienie zdolności jest nierozerwalnie związane z różnicami indywidualnymi między ludźmi w zakresie ich osiągnięć. Słownik pedagogiczny podaje, że zdolności, to "te właściwości psychiki człowieka, które warunkują możliwości skutecznej działalności w określonych dziedzinach, przy wykonywaniu pewnych działań." Zatem zdolności stanowią układ warunków wewnętrznych jednostki, właściwość różniącą jednego człowieka od drugiego w poziomie osiągnięć, łatwość i szybkość odbierania i przetwarzania informacji o otaczającym świecie.
     T. Lewowicki uważa, że dzieci zdolne posiadają:

·         wysoki poziom zdolności ogólnych, inteligencji;

·         wysoki poziom zdolności specjalnych, uzdolnień;

·         wysokie osiągnięcia lub możliwość takich osiągnięć w nauce bądź innych dziedzinach;

·         osiągnięcia oryginalne i twórcze, lub możliwość takich osiągnięć.

     Zatem zdolności, to te różnice indywidualne, które sprawiają, że przy danym zasobie wiedzy, praktyki i takich samych warunkach zewnętrznych oraz równej motywacji jedne dzieci sprawniej niż inne wykonują dane czynności, szybciej uczą się, dostrzegają problemy i przystępują do ich rozwiązania w sposób najbardziej logiczny i skuteczny.

Jak rozpoznać dziecko zdolne?
     Najważniejsza sprawą w pracy z dzieckiem zdolnym jest w ogóle dostrzeżenie go, czyli wyłonienie z grupy innych dzieci. Wbrew pozorom nie jest to wcale takie proste. Prowadząc obserwacje grupy musimy pamiętać, że dziecko zdolne:

·         szybko zapamiętuje, prawidłowo kojarzy i rozumuje;

·         rozumie polecenia i zadania;

·         posiada dar bystrej obserwacji otoczenia;

·         jest dociekliwe, zadaje dużo pytań;

·         ma różnorodne zainteresowania, bogatą wiedzę, pasje, uzdolnienia;

·         uczy się z przyjemnością i wyraźnym zainteresowaniem;

·         umie skupić uwagę przez dłuższy czas na wybranym obiekcie zainteresowania;

·         jest bardzo spostrzegawcze;

·         posiada bogatą wyobraźnię oraz ciekawe i oryginalne pomysły;

·         wymyśla nowe zabawy, opowiadania, sytuacje realne i abstrakcyjne;

·         wyraża swoje myśli i emocje w różnej formie np. werbalnej, plastycznej, muzycznej;

·         broni swoich racji i poglądów, jest niezależne;

·         wiadomości samo podaje pomysły nowych zadań, nie polega na innych przez cały czas;

·         woli samo rozwiązywać problemy;

·         najczęściej posiada poczucie humoru;

a jednocześnie często dziecko zdolne:

·         ma trudności w przystosowaniu się do grupy (potrzeba rywalizacji, imponowania, dominacji);

·         jest często uznawane za zarozumiałe;

·         bywa, że lekceważy rówieśników, nauczyciela lub jego zdanie;

·         prezentuje egocentryzm, koncentrację na sobie;

·         miewa trudności z przechodzeniem od do umiejętności, niekiedy charakteryzuje się lękliwością lub nadpobudliwością.

     Posiadanie przynajmniej kilku spośród wymienionych cech pozytywnych oznacza, że dziecko przy wczesnej stymulacji, poświęcaniu czynnej uwagi i akceptacji otoczenia ma szansę wykorzystać i rozwinąć wrodzone predyspozycje, a w efekcie stać się jednostką wybitną.
     Wieloletnia praca w przedszkolu pozwala mi stwierdzić że liczba dzieci zdolnych stale wzrasta, stąd też moim zdaniem zaistniała potrzeba stworzenia programu pracy z dzieckiem zdolnym. Uważam, że dzieciom tym powinno się stworzyć jak najlepsze warunki, możliwości rozwijania swych różnorodnych zdolności. W przedszkolu bardzo dużo uwagi poświęca się dzieciom mającym trudności w osiągnięciu dojrzałości szkolnej realizując program pracy wyrównawczej sądząc, że dziecko zdolne i tak sobie poradzi. Jednak uważam, że jeśli w porę nie dostrzeżemy, nie docenimy i nie ukierunkujemy jego zdolności, to będą się one rozwijać, ale może również nastąpić regres. Realizując program pracy z dzieckiem zdolnym umożliwimy i tej grupie przedszkolaków jeszcze lepszy rozwój ich różnorodnych zainteresowań, zamiłować i pasji.

Założenia ogólne programu
     W ostatnich latach zainteresowanie dzieckiem zdolnym jest o wiele większe niż kiedykolwiek. Wynika to z ogromnego zapotrzebowania społeczeństwa na ludzi o wybitnych zdolnościach, aktywnych, twórczych, o nieprzeciętnym sposobie myślenia.
     Wiele państw stwarza jednostkom uzdolnionym coraz lepsze warunki ich rozwoju. Również w naszym kraju powinniśmy prowadzić pracę z dziećmi zdolnymi już od najmłodszych lat. Głównym założeniem programu jest zatem wychodzenie naprzeciw potrzebom dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych, rozwijanie, wspomaganie i ukierunkowanie zdolności dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami; umożliwianie, wyzwalanie i podtrzymywanie spontanicznej aktywności dziecka, sprzyjanie uaktywnianiu się jego potencjału intelektualnego i twórczego, a tym samym umożliwianie realizowania się indywidualnej linii rozwojowej.
      Program przeznaczony jest dla dzieci sześcioletnich wykazujących szczególne uzdolnienia i zainteresowania związane z matematyką, nauką czytania i pisania w przedszkolu. Program zawiera cele, treści, metody i formy pracy, które są zgodne z podstawą programową wychowania przedszkolnego i w spójny sposób uzupełniają ją.
     Program realizowany będzie w trakcie zajęć zintegrowanych w ciągu dnia pobytu dziecka w przedszkolu. Na bazie programu nauczyciel grupy opracuje swój plan pracy, który będzie przebiegać we własnym środowisku dziecka, w zróżnicowanym zespole dzieci, gdzie będzie możliwość wielorakich doświadczeń po to, by zapewnić również jego wszechstronny rozwój emocjonalny, społeczny i fizyczny.

Cele programu
     Głównym celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi. W odniesieniu do dziecka sześcioletniego objętego tylko jednorocznym oddziaływaniem rozwinięcie zdolności zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami i możliwościami wymaga stworzenia specjalnych warunków oraz dodatkowego zainteresowania ze strony nauczyciela. Takie możliwości daje realizacja programu pracy z dzieckiem zdolnym.
Celem programu jest:

1.      Wczesne rozpoznawanie zdolności i uzdolnień.

2.      Wspieranie i podejmowanie inicjatyw edukacyjnych pomocnych w rozwoju i kształceniu.

3.      Stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania, działania, przeżywania w różnych formach.

4.      Stwarzanie warunków optymalnego i harmonijnego rozwoju osobowości.

5.      Rozwijane u dziecka możliwości umysłowych oraz szczególnych uzdolnień do uczenia się matematyki.

6.      Stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia, logicznego, twórczego i oryginalnego myślenia a także działania.

7.      Tworzenie warunków do rozwoju nabytych doświadczeń językowych, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania.

8.      Wdrażanie do samokształcenia i systematycznej pracy nad sobą.

9.      Budowanie i utrwalanie pozytywnej motywacji do nauki.

10.  Wdrażanie do operatywnego posługiwania się wiedzą.

11.  Kształtowanie wiary we własne możliwości.

12.  Budowanie pozytywnych relacji na płaszczyźnie uczeń – nauczyciel, uczeń – uczeń.

13.  Rozbudzanie u dziecka pragnienia rozwijania swoich zainteresowań i zamiłowań.

14.  Tworzenie środowiska wychowawczego stymulującego rozwój uzdolnień i postaw twórczych.

Procedury osiągania celów (metody i formy realizacji)
     Efektywność realizacji każdego programu zależy od zrozumienia jego idei, a następnie od inwencji i pomysłowości jego wykonawcy. Chcąc osiągnąć zamierzone cele należy pamiętać, aby:

·         pomysłowo i odważnie projektować sytuacje wychowawczo – dydaktyczne,

·         zapewniać dzieciom poczucie bezpieczeństwa i swobody,

·         stwarzać możliwość zaspokajania naturalnej ciekawości dzieci w różnych sferach,

·         stwarzać wiele różnorodnych sytuacji do podejmowania działania.

     Program został opracowany z myślą o dziecku, które nie boi się rozwiązywania problemów i cieszy się z każdego, nawet najmniejszego sukcesu. W realizacji programu przyjęto koncepcję łączenia metod tzw. "Sojusz metod" w których dominować będą metody aktywizujące dzieci.

·         słowna, oglądowa, praktyczna;

·         uczenie się przez odkrywanie (problemowo – poszukujące), działanie (praktyczne), przeżywanie (ekspresyjne);

·         zabawowa;

·         "burza mózgów"

·         patrz i słuchaj;

·         kinezjologia edukacyjna P. Dennisona;

·         naturalna metoda nauki czytania I. Majchrzak

Aby praca z dzieckiem zdolnym przynosiła oczekiwane efekty niezwykle ważne jest przyjęcie odpowiednich form pracy. Program ten przewiduje:

·         wykorzystywanie różnorodnych możliwości i okazji do indywidualizacji pracy w toku normalnie, powszechnie stosowanych form pracy;

·         przydzielanie trudniejszych zadań do rozwiązywania podczas pracy zbiorowej i indywidualnej;

·         stwarzanie okazji do swobodnego wyboru trudniejszych zadań i swobodnej decyzji w podejmowaniu zadań dodatkowych;

·         organizowanie pracy w małych grupach;

·         dobór grup na zajęciach pod względem poziomu zdolności dzieci lub pod względem rodzaju zdolności;

·         stawianie pytań problemowych pobudzających myślenie twórcze i krytyczne;

·         wskazywanie dodatkowych źródeł wiedzy i inspirowanie do korzystania z nich;

·         stopniowe zwiększanie wymagań;

·         przydzielanie dodatkowych ról mobilizujących do wysiłku intelektualnego i zaangażowania;

·         organizowanie konkursów, występów artystycznych

Treści edukacyjne oraz planowane osiągnięcia dziecka
Treści edukacyjne są tak dobrane, aby rozwijać uzdolnienia, zdolności i zainteresowania dziecka w obszarze edukacji:

·         mowy i myślenia

·         przygotowania do pisania i czytania

·         matematycznej

1.      Edukacja w zakresie mowy i myślenia
Dziecko:

o        wypowiada się poprawnie pod względem logicznym i gramatycznym;

o        potrafi gestem, mimiką odtworzy czyjeś uczucia, emocje;

o        umie uważnie słuchać różnorodnych wypowiedzi, rozumie i potrafi powtórzyć ich treść;

o        potrafi recytować wiersze, wygłaszać fragmenty prozy;

o        bierze udział w inscenizacjach, teatrzykach przedszkolnych, występach publicznych, konkursach;

o        układa ciekawe zakończenia opowiadań, bajek, baśni;

o        rozwija umiejętność kulturalnego dyskutowania, umie dochodzić w dyskusji do kompromisu

2.      Edukacja w zakresie czytania
Dziecko:

o        czyta i posługuje się melodią, akcentem i rytmem mowy;

o        czyta ze zrozumieniem;

o        czyta samodzielnie bajki, próbuje czytać czasopisma;

o        czyta tekst z podziałem na role;

o        korzysta z encyklopedii;

o        rozpoznaje takie formy wypowiedzi pisemnych jak: opowiadanie, baśń, legenda;

o        próbuje układać rymy, wierszyki;

o        zna twórczość wybranych pisarzy oraz poetów dziecięcych: Julian Tuwim, Jan Brzechwa, H.Ch.Andersen;

3.      Edukacja w zakresie pisania
Dziecko:

o        umie odwzorować i odtworzyć z pamięci wzory, znaki i ich układ;

o        umie kreślić litery i wyrazy po śladzie także kropkowym;

o        potrafi kreślić znaki literopodobne w sposób płynny, ciągły i mieści je w wyznaczonych liniach;

o...