Koszty jakości
Koszty jakości w normach
Koszty jakości, to wszystkie koszty działań mających na celu osiągnięcie odpowiedniej jakości oraz koszty wynikające z niewłaściwego nadzoru (czyli inaczej straty poniesione na skutek braku pożądanej, zadawalającej jakości). Koszty jakości są to ściśle określone nakłady związane z uzyskaniem danego poziomu jakości, które (najczęściej w sposób ukryty) przejawiają się w różnych rodzajach i stanowiskach kosztów. Zarządzanie tymi kosztami sprowadza się do doboru takiej struktury nakładów, przy której łączna suma strat i kosztów ponoszonych na zapewnienie jakości będzie mniejsza.
Koszty jakości w normie ISO 9004:2000
[6.8 Zasoby finansowe] (1)
n Zaleca się, aby zarządzanie zasobami objęło działania określające potrzeby i źródła zasobów finansowych. Zaleca się, aby nadzorowanie zasobów finansowych obejmowało porównywanie rzeczywistego wykorzystania z planami i podejmowanie niezbędnych działań.
n Zaleca się, aby kierownictwo planowało, udostępniało i nadzorowało zasoby finansowe niezbędne do wdrożenia i utrzymania skutecznego i efektywnego systemu zarządzania jakością i do osiągnięcia celów organizacji. Zaleca się, aby kierownictwo rozważyło opracowanie innowacyjnych metod finansowego wsparcia i zachęcania do doskonalenia funkcjonowania organizacji.
n Doskonalenie skuteczności i efektywności systemu zarządzania jakością może wpływać pozytywnie na wyniki finansowe organizacji, np.:
– wewnętrznie poprzez redukcję zakłóceń procesu i uszkodzeń wyrobu, strat w materiałach i czasie albo,
– zewnętrznie poprzez redukcję wad produktów, kosztów odszkodowania w ramach gwarancji i rękojmi oraz kosztów utraconych klientów i rynków.
[6.8 Zasoby finansowe] (3)
n Sporządzenie sprawozdań dotyczących tych spraw może także dostarczać środki do określania nieskutecznych lub nieefektywnych działań i do inicjowania odpowiednich działań doskonalących.
n Zaleca się wykorzystywanie sprawozdań finansowych dotyczących działań związanych z funkcjonowaniem systemu zarządzania jakością i zgodnością wyrobu podczas przeglądu zarządzania.
Przekrój rodzajowy (1)
n koszty jakości dobre – kwoty wydatkowane na zapewnienie, że poziom świadczonych usług czy dostarczanych produktów spełni lub przewyższy oczekiwania klientów, czyli są to kwoty wydatkowane na sprawność ogółu procesów gospodarczych; zaliczyć tutaj można np.: szkolenia, planowanie, właściwy przepływ informacji, efektywne konstruowanie procesów;
n koszty jakości złe – koszty, których można by uniknąć, gdyby produkty i procesy były perfekcyjne; to koszty niewłaściwego wykonawstwa i wynikające z tego koszty ponownego wykonania, a także koszty inspekcji i usunięcia usterek.
Przekrój rodzajowy - model kosztów jakości PAF
n koszty prewencji (prevention cost) – są to koszty działań mające na celu uniknięcie wadliwości lub koszty doskonalenia jakości;
n koszty oceny (appraisal cost) – koszty badania, kontroli; sprawdzenie, czy są spełnianie wymagania jakościowe;
n koszty błędów (failure cost) – koszty wynikające z niespełnienia wymagań.
Koszty utraconych możliwości (koszty alternatywne)
różnica pomiędzy obecnymi przychodami a przychodami potencjalnymi (które mogłyby zaistnieć jeżeli produkty i usługi byłyby dobrej jakości).
n Koszt związany z jakością, typowy dla organizacji, należy zidentyfikować i monitorować.
n Istotne jest, aby klasyfikacja danych kosztów była związana i spójna z innymi praktykami księgowymi w danym przedsiębiorstwie, tak, aby można było dokonywać porównań pomiędzy okresami kosztów lub powiązanymi działaniami.
n Koszty związane z jakością są dającą się zidentyfikować podgrupą kosztów działalności gospodarczej; księgowi mogą wykorzystać do ich prowadzenia księgę dodatkową lub noty księgowe.
n Dla celów kontrolnych konieczne jest przydzielenie kosztów jakości do pewnego działania, a wykorzystanie systemu kont w ramach stanowisk kosztów jest jedną z wygodnych metod. Przydzielenie kosztów jest istotne dla analizy i zapobiegania niepowodzeniom. Przydzielenie takie nie może być dokonane wyłącznie przez księgowego; może być konieczne uzyskanie porady ze strony osoby o przygotowaniu technicznym.
BS 6143, pkt 4, Identyfikacja danych kosztowych
Rachunek kosztów jakości
Rachunek kosztów jakości to gromadzenie na kontach (bilansowych i pozabilansowych)
wszystkich kosztów związanych z jakością produkcji, powstających we wszystkich sferach
realizacji wyrobów oraz analiza kształtowania się tych kosztów. Rachunek kosztów jakości umożliwia podejmowanie działań na rzecz poprawy jakości i optymalizacji tych kosztów.
CEL RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI
Sterowanie kosztami (controlling) dla działań zapewniających jakość Zadania jednostki organizacyjnej (w tym działu kosztów / płac) Zadania jednostki organizacyjnej ds. zapewnienia jakości
Ujmowanie i ocena wszystkich ponoszonych w zakładzie kosztów Zestawienie tych kosztów, które zaliczyć należy do kosztów jakości Badanie kosztów w celu stworzenia impulsów do poprawy racjonalności działań w zakresie jakości i ogólnej gospodarności Stworzenie bazy informacyjnej dla obliczania oraz planowania kosztów w zakładowym rachunku kosztów
Planowanie i kontrola wszystkich kosztów
Cel prowadzenia rachunku kosztów jakości
n ocena efektywności zarządzania jakością za pomocą relacji kosztów do korzyści osiąganych
poprzez działania pro jakościowe;
n stworzenie podstaw dla wewnętrznych programów poprawy jakości poprzez identyfikowanie
problemów do rozwiązania, obszarów priorytetowych działań lub szans;
n wzrost wartości firmy wyrażonej w jej cenie.
Funkcje rachunku kosztów jakości
n funkcja informacyjna – zbieranie i agregacja danych,
n funkcja analityczna - dostarczanie informacji umożliwiających przeprowadzenie analizy poziomu i dynamiki w czasie kosztów jakości według grup kosztów i miejsc ich powstania,
n funkcja optymalizacyjna,
n funkcja motywacyjna - ustalanie jakościowych mierników dokonań poszczególnych ośrodków odpowiedzialności oraz stworzenie systemu bodźców finansowych i nie finansowych, które
by stymulowały do pożądanych zachowań.
n funkcja kontro...
tekno-inez