Le Guin Ursula K. - 02 Planeta Wygnania.pdf - Le Guin Ursula K - roomstep

Ursula K. Le Guin

Planeta Wygnania

Rozdział 1

Garść mroku

W ostatnich dniach ostatniego cyklu księżyca Jesieni nad ginącymi lasami Askatewaru wiał zimny

wiatr z północnych kresów, przesycony zapachem dymu i śniegu. Młoda Rolery, podobna do

dzikiego zwierzątka w swym jasnym futrzanym okryciu, przemykała zwinnie i niemal

niepostrzeżenie między drzewami, przez kurhany zeschłych liści, zostawiając za sobą wznoszone

kamień po kamieniu mury na stokach Tewaru i krzątanie przy ostatnich zbiorach na polach. Nikt

za nią nie wołał. Szła samotnie na zachód ledwie przetartą ścieżką, pooraną niezliczonymi

bruzdami przez ciągnące na południe ryjce, tu i tam zatarasowaną pniami powalonych drzew i

wielkimi zaspami opadłych liści.

Na rozstajach, tam gdzie ścieżka rozwidlała się u podnóża Wzgórz Granicznych, poszła prosto,

ale nie zdążyła zrobić nawet dziesięciu kroków, kiedy nadciągający z tyłu rytmiczny szelest kazał

jej się szybko obejrzeć.

Szlakiem z północy pędził biegacz, ubijał nagimi stopami przybój liści, powiewając za sobą

długą przepaską związującą mu włosy. Biegł z północy równym, wytrwałym, rozrywającym płuca

krokiem; nie spojrzawszy nawet na Rolery, przemknął ze stłumionym tupotem obok niej i tyle go

było. Wiatr poniósł go do Tewaru, jego i wieści, z jakimi spieszył: o burzy, o katastrofie, o Zimie,

o wojnie... Rolery bez zaciekawienia odwróciła się i ruszyła w swoją stronę ledwie widoczną

ścieżką, pnącą się zakosami pośród wielkich, martwych, pojękujących pni, aż wreszcie ze szczytu

wzgórza ujrzała w oddali skrawek czystego nieba, a pod nim morze.

Zachodni stok Wzgórz oczyszczono z martwego lasu. Przycupnąwszy pod osłoną potężnego

pnia, mogła sięgnąć wzrokiem aż po najdalszy opromieniony zachód, bezkresne połacie równiny

przypływowej i - nieco poniżej miejsca, w którym siedziała, i odrobinę w prawo - otoczone

murami, przykryte czerwonymi dachami, rozłożone na nadmorskim urwisku, miasto farbornów.

Wysokie, barwnie pomalowane domy z kamienia siały zamęt w głowie mnogością

wyrastających, jedne ponad drugimi, okien i dachów, opadających wzdłuż pochyłości szczytu

urwiska po sam jego brzeg. Na zewnątrz murów i u stóp klifu, tam gdzie na południe od miasta był

on znacznie niższy, ciągnęły się milami pastwiska i pola, wszystkie otoczone groblami, wszystkie

pocięte w tarasy, schludne jak wzorzyste kobierce. Od murów miasta na krawędzi urwiska, nad

groblami i wydmami, prosto ponad brzegiem morza i połyskliwą gładzią piasków zalewowych

biegła na przestrzeni pół mili wsparta na gigantycznych, kamiennych, łukowych przęsłach droga

łącząca miasto z dziwaczną czarną wyspą pośród piasków - ogromną, niedostępną morską skałą.

Sterczała spośród lśniących równin i błyszczących płachci piasku smolista i kładąca smolisty cień,

sroga i nieubłagana, o szczycie wyrzeźbionym w arkady i wieżyce bardziej fantastyczne niż

jakiekolwiek dzieło wiatru i morza. Czym była - domem, fortem, pomnikiem, kurhanem? Jaka

mroczna siła wydrążyła tę skałę i zbudowała ten niesamowity most, dawno w przedczasie, gdy

farborni byli potężni i toczyli wojny.

Rolery nigdy nie brała sobie do serca posądzeń o czary, które nieodłącznie towarzyszyły każdej

opowieści o farbornach. Teraz, patrząc na tę czarną wyspę pośród piasków, pojęła, że jest to coś

rzeczywiście dziwnego - pierwsza naprawdę dziwna rzecz, jaką widziała w swoim życiu:

zbudowana w zamierzchłym przedczasie, który był jej zupełnie obcy, rękami istot z obcej krwi i

ciała, wymyślona przez obce umysły. Było w niej coś złowieszczo tajemniczego, coś co bardzo ją

pociągało. Z fascynacją zaczęła obserwować maleńką postać idącą tym podniebnym wiaduktem,

karzełka w zestawieniu z jego ogromną długością i szerokością; kropeczkę, ciemną plamkę

pełznącą ku czarnym wieżycom bijącym w niebo spośród rozmigotanych piasków.

Z tej strony Wzgórz wiatr nie był tak przejmująco zimny. Słońce, świecące z bezkresnego

zachodu przez szczelinę w grubej warstwie chmur, złociło ulice i dachy domów u jej stóp; miasto

wabiło ją nieznanym. Ulegając nagłemu impulsowi, bez chwili wahania, zbiegła lekko i szybko po

zboczu góry, przekroczyła wielką bramę.

Znalazłszy się w murach miasta, szła dalej - lekko jak przedtem, dziarsko-niedbale, bo tak

nakazywała jej duma - ale kiedy pod stopami poczuła szare, idealnie gładkie kamienie bruku ulicy

obcych, serce zaczęło jej walić w piersi. Zerkała ukradkiem na lewo i prawo, na wysokie domy ze

spiczastymi dachami i oknami z przezroczystego kamienia - więc jednak ta opowieść okazała się

prawdą! - całe zbudowane nad powierzchnią ziemi, i wąziutkie poletka przed niektórymi z nich,

gdzie jaskrawopurpurowe i pomarańczowe liście kellem i hadun pięły się w górę po malowanych

na niebiesko i zielono ścianach, tryskając barwami pośród szarej monotonii jesiennego krajobrazu.

W pobliżu wschodniej bramy wiele domów stało pustych, nie miały błyszczących okien, a farba na

ich kamiennych ścianach łuszczyła się i odpadała. Ale to tylko kilka ulic i ciągów schodów; dalej

domy były już zamieszkane. Zaczęła mijać pierwszych farbornów.

Patrzyli na nią zupełnie otwarcie. Rolery słyszała, że farbornowie potrafią spojrzeć człowiekowi

prosto w oczy, ale nie zdecydowała się tego teraz sprawdzić. Najważniejsze, że nikt jej nie

zatrzymywał. Ubraniem niewiele się od niej różnili, a niektórzy z nich - co wypatrzyła swymi

ukradkowymi zerknięciami - nie mieli wcale skóry wiele ciemniejszej niż ludzie. Ale w twarzach,

na które nie podnosiła wzroku, wyczuwała nieziemską ciemność oczu.

Nagle ulica zakończyła się szerokim otwartym placem, przestronnym i płaskim, pociętym przez

chylące się ku zachodowi słońce w pasy cienia i złota. Z czterech stron stały cztery domy

wielkości małych pagórków ozdobione od przodu ciągami wielkich arkad, a powyżej - płytami na

przemian szarego i przezroczystego kamienia. Prowadziły tu tylko cztery ulice i wszystkie cztery

można było zamknąć bramami, których skrzydła wisiały wkute w ściany czterech wielkich

domów. W ten sposób plac tworzył coś w rodzaju fortu w forcie czy też miasta w mieście. Ponad

tym wszystkim strzelała prosto w niebo część jednego z budynków i górowała nad całym placem

jaśniejąc w promieniach słońca.

Było to warowne miejsce, lecz niemal zupełnie pozbawione mieszkańców.

W jednym z rogów placu, wysypanym piaskiem, wielkim jak pole, bawiło się kilku małych

farbornów. Dwóch najstarszych toczyło z zaciętością i wielką wprawą walkę zapaśniczą, a grupka

młodszych chłopców w ochronnych watowanych kurtkach i czapkach zawzięcie trenowała

pchnięcia i cięcia drewnianymi mieczami. Zapaśnicy przedstawiali sobą cudowny widok, gdy tak

obchodzili się nawzajem w powolnym, groźnym tańcu, po czym z zaskakującą zwinnością i

wdziękiem przechodzili do zwarcia. Nie mogąc oderwać od nich wzroku, Rolery przystanęła obok

jakiejś pary wysokich i milczących farbornów w futrach. Kiedy nagle większy z zapaśników

przekoziołkował w powietrzu i wylądował płasko na obu muskularnych łopatkach, zaparło jej dech

w piersi, niemal tak samo jak jemu i natychmiast roześmiała się ze zdumienia i podziwu.

- Świetny rzut, Jonkendy! - zawołał stojący obok niej farborn, a kobieta po przeciwnej stronie

areny zaklaskała w ręce. Młodsi chłopcy, pochłonięci swą walką, nie widzący poza nią świata, ani

na chwilę nie przestawali młynkować, ciąć i parować.

Nie wiedziała, że magowie wychowują swoich synów na wojowników ani że cenią sobie

zręczność i siłę. Co prawda słyszała o tych ich zapasach, ale zawsze wyobrażała ich sobie mgliście

jako pająkowatych garbusów, przesiadujących w mrocznych piwnicach nad kołami garncarskimi i

wyrabiających te delikatne naczynka z białego i przezroczystego kamienia, które trafiały do

namiotów ludzi. Poza tym krążyły o nich bajdy, pogłoski i strzępy podań. Myśliwy miewał

„szczęście jak farborn", pewien rodzaj rudy nazywano rudą magów, bo czarownicy bardzo ją sobie

cenili i chętnie się na nią wymieniali. Ale te strzępy to było wszystko, co wiedziała. Na długo

przed jej przyjściem na świat Mężowie Askatewaru przewędrowali we wschodnie i północne

rejony swojej dziedziny. Nigdy nie posyłano jej ze zbiorami do spichrzów pod Tewarem, toteż w

ogóle nigdy nie była na tym zachodnim pograniczu, aż do tego cyklu księżyca, kiedy to Mężowie

Dziedziny Askatewaru przeciągnęli ze swymi stadami i rodzinami, by nad ukrytymi w ziemi

zapasami zbudować Zimowe Miasto. Prawdę mówiąc, nie wiedziała o obcych zupełnie nic. Kiedy

uświadomiła sobie, że zapaśnik, który wygrał walkę, szczuplejszy od swego przeciwnika chłopiec,

nazwany przez farborna Jonkendym, patrzy jej prosto w twarz, szarpnęła głową w bok i

odskoczyła do tyłu ze strachu i zgorszenia.

Podszedł do niej, nagi, czarny i lśniący od potu.

- Jesteś z Tewaru, prawda? - spytał w języku ludzi, ale przekręcając połowę słów. Szczęśliwy z

odniesionego zwycięstwa, otrzepał piasek ze swych gibkich ramion i uśmiechnął się do niej.

- Tak.

- Co możemy dla ciebie zrobić? Czy masz do nas jakąś sprawę?

Oczywiście nie mogła spojrzeć na niego z tak bliska, ale ton jego głosu był jednocześnie

przyjazny i żartobliwy. Był to głos młodego chłopca. Pomyślała, że jest pewnie młodszy od niej.

Nie mogła pozwolić, żeby sobie z niej żartował.

- Tak - odparła chłodno. - Chcę obejrzeć tę czarną skałę na piaskach.

- Proszę bardzo, możesz iść. Wiadukt jest otwarty. Odniosła wrażenie, że chłopiec próbuje jej

zajrzeć w spuszczoną twarz. Odwróciła ją jeszcze bardziej.

- Gdyby ktoś próbował cię zatrzymać, powiedz, że przysyła się Jonkendy Li. Czy też może mam

tam iść z tobą? Na to w ogóle nie godziło się odpowiadać. Z podniesioną wysoko głową i

wzrokiem wbitym w ziemię pod nogami ruszyła w stronę ulicy prowadzącej do wiaduktu. Żaden z

tych uśmiechających się pod nosem, czarnych niby-ludzi nie będzie sobie myślał, że się boi...

Nikt za nią nie szedł. Tych kilku farbornów, których minęła na krótkiej ulicy, chyba w ogóle nie

zwróciło na nią uwagi. Dotarła do ogromnych filarów wiaduktu, zerknęła z ukosa przez ramię, po

czym spojrzała z powrotem przed siebie i zastygła w bezruchu.

Most był ogromny - ogromny To była droga dla olbrzymów! Ze wzgórza wyglądał zwiewnie,

sadził ponad polami, wydmami i piaskami, lekkimi, miarowymi susami swych przęseł. Z tego

miejsca zobaczyła, że jest dość szeroki, by mogło nim przejść pierś w pierś dwudziestu ludzi i że

prowadzi wprost do majaczących w oddali czarnych wrót skały-wieży. Żadna poręcz nie

oddzielała tej gigantycznej drogi od powietrznej otchłani po obu jej stronach. Pomysł, żeby wejść

na ten most, był zupełnie niedorzeczny. Po prostu nie mogła tego zrobić; to nie była droga dla

ludzkich stóp.

Jakaś boczna uliczka zaprowadziła ją do jednej z zachodnich bram miasta. Przeszła spiesznie

obok długich, pustych zagród i obór i wymknęła się przez bramę z zamiarem obejścia wokół

murów miasta i powrotu do domu.

W tym miejscu urwisko było znacznie niższe; wycięto w nim wiele schodów wiodących na sam

dół, gdzie w popołudniowym słońcu żółciły się tchnące spokojem, wzorzyste pola. A dalej, tylko

jeden krok przez wydmy i pojawia się szeroka plaża, gdzie można znaleźć wiecznie zielone

morskie kwiaty, które kobiety Askatewaru trzymały w swoich komodach i wplatały sobie we

włosy w dni świąt. Poczuła w powietrzu nieznany zapach morza. Jeszcze nigdy w życiu nie

chodziła po plaży. Słońce wciąż stało dość wysoko. Zeszła długimi, kamiennymi schodami

wykutymi w ścianie klifu, puściła się pędem przez pola, przez groble i wydmy i na koniec

wybiegła na idealnie płaską równinę rozmigotanych piasków, ciągnącą się jak daleko sięgnąć

wzrokiem na południe, północ i zachód.

Wiał wiatr, świeciło słabe słońce. Gdzieś z ogromnej dali na zachodzie dobiegał nieustannie

jakiś odgłos - potężny, kołyszący, kojący pomruk. Pod stopami miała twardy, gładki, bezkresny

piasek. Zaczęła biec dla samej radości pędzenia przed siebie. Po chwili przystanęła, roześmiała się

upojona biegiem i spojrzała na ogromne przęsła wiaduktu kroczące z powagą tuż obok cieniutkiej,

nierównej kreseczki odcisków jej stóp. Znów pobiegła i znów się zatrzymała, żeby nazbierać

srebrzystych muszli na wpół zakopanych w piasku. Barwne niczym garść kolorowych kamyków

miasto farbornów rozsiadło się za jej plecami na brzegu urwiska jak ptak na grzędzie. Nim

sprzykrzył się jej słony wiatr, bezmiar przestrzeni i samotność, dotarła aż do wielkiej skały, która

teraz wyrosła czarną ścianą między nią a słońcem.

W jej długim cieniu czaił się chłód. Wzdrygnęła się i by wydostać się z tego cienia, znów

zaczęła biec, trzymając się jak najdalej od czarnej bryły skały. Chciała sprawdzić, czy słońce stoi

już bardzo nisko i ile jeszcze musiałaby biec, żeby zobaczyć pierwsze fale morza.

Nagle z poszumu wiatru wyłowiła uchem jakieś słabe i niskie wołanie, wołanie tak dziwne i

natarczywe, że stanęła jak wryta, obejrzała się ze strachem na wielką czarną wyspę wyrastającą

spośród piasków. Czy to gniazdo czarowników przyzywało ją do siebie?

Z pozbawionego poręczy wiaduktu, sponad jednego z filarów, który wspierał się już na samej

skale wyspy, hen, z daleka i wysoka wołała do niej jakaś maleńka, czarna postać.

Okręciła się na pięcie i rzuciła do ucieczki, gdy nagle coś kazało jej się zatrzymać i odwrócić.

Owładnął nią paniczny strach. Chciała uciekać, ale nie mogła zrobić ani kroku. Była śmiertelnie

przerażona. Stała drżąc na całym ciele, słysząc w uszach narastający ryk. Czarownik z czarnej

skały omotywał ją pajęczyną uroku. Z wyciągniętymi rękami powtarzał raz po raz coraz bardziej

naglące, niezrozumiałe słowa, z trudem przebijające się przez szum wiatru, słowa jak krzyk

morskich ptaków: „ska, ska, ska!" Ryk rozbrzmiewający jej w uszach przybrał na sile tak bardzo,

że przypadła ze strachu do ziemi.

I raptem, zupełnie jasno i wyraźnie, w samym środku głowy usłyszała: „Biegnij! Wstań i

biegnij! Do wyspy - szybko!" I nim się spostrzegła, stała już na nogach i biegła przed siebie.

Wyraźny głos odezwał się znowu, żeby wskazać jej drogę. Nie widząc nic na oczy, chwytając

łapczywie powietrze, dopadła czarnych schodów wyrąbanych w skale i ostatkiem sił zaczęła się po

nich wspinać. Na pierwszym podeście ujrzała biegnącą ku niej czarną postać. Wyciągnęła rękę,

postać chwyciła ją za nią i na wpół prowadząc, na wpół niosąc, pomogła jej pokonać jeszcze jedne

schody i tam ją puściła. Rolery zatoczyła się pod ścianę, bo nogi odmówiły jej posłuszeństwa.

Czarna postać podtrzymała ją, pomogła wstać i powiedziała tym samym głosem, który przemawiał

przedtem wewnątrz jej głowy: - Patrz! Nadciąga!

Spieniona woda runęła na skałę pod nimi z rykiem, od którego zatrzęsła się cała wyspa.

Zmuszone do rozstąpienia się na boki fale zwarły się za nią z wściekłym sykiem i bulgocąc

popędziły dalej, by rozbić się na długiej ławie wydm i tam dopiero uspokoić się i rozlać w bezmiar

lśniących, rozkołysanych fal.

Rolery stała drżąca, przytrzymując się kurczowo kamiennej ściany. W żaden sposób nie mogła

opanować tego drżenia.

- Przypływ nadciąga tutaj akurat trochę szybciej niż biegnący człowiek - usłyszała za plecami

łagodny głos. - A kiedy się uspokoi, woda przy Skale ma około dwudziestu stóp głębokości...

Chodźmy tędy... Dlatego właśnie w dawnych czasach tu mieszkaliśmy. Na pół dnia i nocy ta Skała

zmienia się w wyspę. Wywabialiśmy wrogów na te piaski tuż przed przypływem i... Oczywiście

tych, którzy nie bardzo wiedzieli, co to przypływ... Wszystko w porządku?

Rolery wzruszyła lekko ramionami, a ponieważ obcy wydawał się nie pojmować tego gestu,

dodała: - Tak. - Rozumiała, co mówił, ale używał wielu słów, których nigdy przedtem nie słyszała,

a prawie wszystkie pozostałe źle wymawiał.

- Jesteś z Tewaru?

Ponownie wzruszyła ramionami. Mdliło ją i chciało jej się płakać, ale nie pozwoliła sobie na to.

Wchodząc na kolejne schody, zagarnęła sobie włosy na czoło i spod ich zasłony zerknęła na jedno

mgnienie oka z ukosa w górę na twarz farborna. Była to silna, szorstka twarz o ciemnych,

groźnych, roziskrzonych oczach, mrocznych oczach obcych.

- Coś ty robiła na tych piaskach? Czy nikt cię nie ostrzegł przed przypływem?

- Nic nie wiedziałam - szepnęła.

- Przecież wasi Starsi wiedzą. Albo przynajmniej wiedzieli ostatniej Wiosny, kiedy wasz szczep

mieszkał u tego wybrzeża. Macie jednak piekielnie krótką pamięć. - To, co mówił, nie było

przyjemne, ale ani na chwilę nie podniósł głosu, który wcale nie był taki nieprzyjemny. - Teraz

tędy. Nic się nie bój - tu nie ma żywego ducha. Już bardzo dawno noga żadnego z was nie postała

na Skale...

Przeszli jakimiś drzwiami, potem ciemnym tunelem i znaleźli się w sali, która wydawała jej się

ogromna, dopóki nie ujrzała następnej. Mijali bramy i dziedzińce pod gołym niebem, długie,

zdobione arkadami galerie wysunięte daleko nad powierzchnię morza, pokoje i łukowato sklepione

hole. Wszystkie były zupełnie puste i ciche - prawdziwa siedziba morskich wiatrów.

Pomarszczone srebro powierzchni morza kołysało się teraz daleko w dole pod nimi. Rolery

poczuła się oszołomiona i tak maleńka, jakby zupełnie przestała istnieć.

- Czy tu ktoś mieszka? - spytała cichutko.

- Teraz nie.

- To jest wasze Zimowe Miasto?

- Nie, my Zimą mieszkamy tam gdzie teraz. To zostało zbudowane jako fort. W dawnych czasach mieliśmy wielu

wrogów... Co robiłaś na piaskach?

- Chciałam zobaczyć... - Co zobaczyć?

- Piaski. Ocean. Najpierw byłam w waszym mieście... Ja tylko chciałam zobaczyć...

- Dobrze, już dobrze! Nic w tym złego. - Poprowadził ją galerią tak wysoką, że zakręciło jej się

w głowie. Pod strzelistymi, spiczastymi arkadami przefruwały morskie ptaki. Potem jeszcze jeden

Le Guin Ursula K. - 02 Planeta Wygnania.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: