Podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej(1).odt

32.   Jakie czynniki mają największy wpływ na proces socjalizacji.
Czynniki procesu socjalizacji:
- rodzina (trwały świat społeczny) zapewnia ona tożsamość społeczną,
- szkoła (instytucja bezpośrednia odpowiedzialna za przekazanie jednostce informacji, umiejętności i wartości, które społeczeństwo uważa za ważne,
- grupy rówieśnicze, które rozluźniają więzi i konflikty z rodziną,
- grupy zmieniające i organizacje grup:
*dezorganizację,
*reorganizację,
*modernizację.
33. Jaka jest różnica między socjalizacją a resocjalizacją.
Socjalizacja trwa przez całe życie, człowiek ciągle poszerza swoją wiedzę, resocjalizacja jest dobrowolna (istnieje gdy zaistnieje narażenie na inną religię lub przymusową (związana z pobytem karnym i poprawczakiem).
34. Co to jest interakcja społeczna.
Interakcja społeczna – jest to wzajemne oddziaływanie ludzi na siebie.
35. Scharakteryzuj interakcję społeczną w jednym ze znanych ci ujęć teoretycznych.
Charakterystyka interakcji społecznej.
Każde społeczeństwo tworzy własną wersję świata i jego prawdę, proces ten nazywamy społecznym tworzeniem rzeczywistości i przebiega on w 3 etapach:
- ludzie tworzą kulturę materialną i niematerialną,
- wytwory kultury sklepiają się z rzeczywistością,
- ludzie przyswajają nową rzeczywistość.
36. Co to jest sieć stosunków społecznych.
Interakcje może powodować powstawanie nowych związków społecznych. Zbiór związków społecznych drugiej osoby można nazywać siecią jej stosunków społecznych.
Cechy:
- gęstość – jest to % stosunek związków, które rzeczywiście powstały do wszystkich możliwych związków danej sieci,
- dostępność – liczba związków 2 dowolnymi jednostkami dostępnym do sieci,
- zasięg – liczba bezpośrednich kontaktów każdej jednostki w konkretnej sieci.
37. Co różni dewiację prawną od społecznej.
Dewiacja – odstępstwo od prawa........................
38. Jakie znasz biologiczne lub psychologiczne wyjaśnienia istnienia dewiacji.
Kiedyś twierdzono, że więźniowie mają odrębne cechy fizyczne, uważano, że przestępcy są biologicznie niedorozwinięci. Stwierdzenie to nie było trafne. Następnie uważano, że typ ciała ma związek z przestępczością. Sądzono, że maja on specyficzny wygląd: muskularny i atletyczny. Najnowsi badacze twierdzą, że czynniki biologiczne mają minimalne znaczenie dla zachowań przestępczości, natomiast główną rolę odgrywa środowisko społeczne.
39. Jakie znasz socjologiczne wyjaśnienia dewiacji.
..................................................
40. Scharakteryzuj podstawowe elementy wymiaru sprawiedliwości.
Elementy wymiaru sprawiedliwości: policja, sądy, prokuratura, komornicy. Działalność państwa realizowana przez niezawisłe sądy rozstrzygające w formie procesowej konflikty prawne w celu ochrony zasad praworządności; w Polsce wymiar sprawiedliwości. sprawują: Sąd Najwyższy, sądy apelacyjne, okręgowe, rejonowe i szczególne; niezawisłość organów wymiaru sprawiedliwości jest jedną z głównych konstytucyjnych cech odróżniających je od innych organów orzekających państwowych i społecznych.

Etapy socjalizacji

Płaszczyzny:
1. Całe społeczeństwo, które wyznacza granice procesu społecznego. Komponenty: struktura
ekonomiczna, polityczna, socjalna, kulturalna.
2. Instytucje. Komponenty: zakłady pracy, media, szkoły, uniwersytety, wojsko, wspólnoty wyznaniowe
3. Interakcje i czynności. Komponenty: relacje rodzice-dzieci, uczeń-nauczyciel, komunikowanie się z
przyjaciółmi, krewnymi.
4. Podmiot. Komponenty: wzory doświadczeń, nastawienia, wiedza, struktury emocjonalne i poznawcze
Fazy i etapy:
* niemowlęctwa (0-1)
* wczesne dzieciństwo (2-4) – przedszkole
* dzieciństwo (5-12) – szkoła
* młodość (13-16-18) – osiągnięcie dojrzałości płciowej, ukończenie szkoły średniej/
* wiek dojrzały (16-18-65) – założenie własnej rodziny
* starość (pow. 65) – emerytura
Etapy innego punktu widzenia:
- pierwotny (kształtowanie się osobowości przed osiągnięciem dojrzałości, wpływ głównie rodziców)
- wtórny (w obrębie instytucji np. szkoły)
- tercjalny (trzeciorzędowy – poprzez media)
Odbywają się one jednocześnie.

Socjalizacja niefortunna – jej wyniki są negatywne, nie osiąga swoich celów w prawomocny sposób.
Rezultat – powstanie dewiacji osobniczych – złamanie norm (tak dewiacje definiuje grupa) – przestępstwo lub dziwactwo. Dewiacja zależy od rodzaju społeczności, okoliczności, skali. Nie wszystkie zachowania mniejszościowe i nietypowe traktowane są jako dewiacja.
Dewiacja – adaptacja człowieka w społeczeństwie przybiera charakter anomiczny – pobawiony unormowania lub nie przestrzeganie norm.
Anomia (Merton) – zderzenie między normami a celami jednostki w obrębie kultury. Cele życiowe są nieosiągalne, bezsens działań, brak pomocy przyjaciół.
Adaptacja:
1. konformizm – jednostka akceptuje cele, normy i układ instytucjonalny w społeczeństwie.
Charakter anomiczny:
2. innowacja – akceptacja celów, ale nie środków
3. rytualizm – aprobata środków, ale ignorancja celów
4. wycofanie się ucieczka – odrzucenie celów i środków
5. bunt kontranomia – normy alternatywne
RESOCJALIZACJA
Proces radykalnej zmiany osobowości – pozbawienie znaczenia dotychczasowych źródeł doświadczenia społecznego, odizolowanie jednostki od jej dotychczasowego środowiska, osiągnięcie trwałej zmiany albo tylko natychmiastowego podporządkowania się.
Goffman „O instynktach totalnych”
Środki – poniżanie, degradacja, zawstydzenie, profanacja jaźni (np. przymusowe ostrzyżenie, brak prywatności). Profanacja jaźni polega na manifestacyjnym poniżeniu tożsamości człowieka.
Wykorzenieniu towarzyszy budowa nowej jaźni, stosowanie systemu nagród i kar.
Cel: konformizm (podporządkowanie się wzorom, zach. – posłuszeństwo) zewnętrzny i wewnętrzny (problem postawy).
Postawa antycypowana zachowanie ze względu na grupy odniesienia (normatywnego). Jeszcze do niej nie należymy.

SOCJALIZACJA- całokształt wpływów wywieranych na jednostkę przez środowisko społeczno- kulturowe, w którym ona żyje i rozwija się jakby niezależnie od wysiłków, starań wychowawcy i nauczycieli. Proces socjalizacji jest na ogół spontaniczny i mało kontrolowany.

CEL SOCJALIZACJI - poprawne przystosowanie jednostki do adekwatnego funkcjonowania w rolach wyznaczonych jej przez system społeczny.

CEL WYCHOWANIA – wykształcenie pozytywnych systemów wartości, dążenie do pełnego i wszechstronnego rozwoju osobowości jednostek, daje możliwość współdziałania z otoczeniem.

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA (wg. Pytki) – jest dyscypliną teoretyczną i praktyczną zajmującą się wychowaniem osób z zaburzeniami w procesie socjalizacji, objawami nieprzystosowania i wykolejenia społecznego, paroprzestrzennego, przestępczości.

Mowa tu o osobach w stosunku do których proces wychowania i socjalizacji nie powiódł się, uważamy je za osoby z tzw. odchyleniem od normy.

RE-SOCJALIZACJA- jest niczym innym jak powtórną socjalizacją. Jest zatem procesem zmian, które zachodzą w osobowości jednostki (resocjalizacja nie jest możliwa bez aktywności samego wychowanka)

Pytka twierdzi, iż w kręgu zainteresowań pedagogiki resocjalizacyjnej jest jednostka wadliwie zsocjalizowana lub wychowana.

Cel pedagogiki resocjalizacyjnej:

- doprowadzenie do stanu poprawnego przystosowania społecznego jednostki

- ukształtowanie takich cech jej zachowania i osobowości, które będą jej gwarantować: optymalne uspołecznienie, twórcze funkcjonowanie w społeczeństwie, respektowanie standarów aksjologicznych (internalizacja wartości i norm pożądanych przez społeczeństwo)

Realność celów resocjalizacji:

- celem pedagogiki rescjalizacyjnej jest przywrócenie społeczeństwu jednostki niedostosowanej

- nie może się to odbywać bez pokazania ideału, wzorca do którego wychowanek dąży

- cele muszą być realne, możliwe do osiągnięcia, ideał musi być obecny może odwoływać się do różny wartości, które należy dopasować do określonego wzorca.

Perzedmiot pedagogiki resocjalizacyjnej:

Przedmiotem jest takie wychowanie, które polega na względnie trwałym oddziaływaniu na psychiczne procesy regulacji czynności, aby dzięki temu wywołać zmienią określonych ustosunkowań cechujących te czynności; zmiana ta ma polegać na eliminowaniu reakcji negatywnych na oczekiwanie społeczne (Jedleński)

Interdyscyplinarność ped. resocjalizacyjnej: współdziała z: psychologią, filozofią, prawem, aksjologią, etyką, socjologią, ekonomią, patologią społeczną, medycyną, kryminologią, penitencjarystyką.

Warstwy pedagogiki resocjalizacyjnej:

TEORETYCZNA – formułowanie dyrektyw postępowania badawczego, które umożliwiłyby zdobycie, wiedzy i jej projektów dotyczących zmian w procesie kształtowania człowieka, jak i jego środowiska wychowawczego.

PRAKTYCZNA – projektowanie, formułowanie zaleceń, opracowywanie, uzasadnienie, rozważanie określonych projektów dotyczących zmian w procesie kształtowania człowieka jak i jego środowiska wychowawczego.

Zakres zainteresowań i obszar badań pedagogiki resocjalizacyjnej:

- szkoły, zakłady specjalne dla niedostosowanych społecznie, schroniska dla nieletnich, zakłady karne, zakłady poprawcze.

Działy pedagogiki resocjalizacyjnej:

- teleologia wychowania: (jakie są cele, co chcemy osiągnąć)

- teoria wychowania (w jaki sposób to osiągnąć, jakie wykorzystać i zależności)

- metodyka wychowania (jakimi środkami i metodami zrealizować określone cele, jak powinny być sformułowane)

Problemy pedagogiki resocjalizacyjnej: (wg. Pytki)

- ustalenie nadrzędnych etapów celów wychowania resocjalizującego

- określenie wyjściowego stanu osobowości, postaw

RESOCJALIZACJA A WYCHOWNIE RESOCJALIZACYJNE:

Resocjalizacja – jednostka w skutek niekoniecznie zamierzonych wpływów środowiska na nowo chce pełnić konstruktywnie role społeczne (spontaniczne działania)

Wychowanie resocjalizacyjne – świadomy i zaplanowany proces działania wychowawcy

- główny cel wychowania resocjalizacyjnego polega na trwałym przekształcaniu.

Częścią wspólną tych dwóch procesów jest CEL – ukształtowanie osobowości wychowanka.

ZADANIA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO:

- wyeliminowanie czynników, które wywołują zaburzeni stanu osobowości (likwidowanie przyczyn, czyli postępowanie etiotropowe)

- naprawienie stanów osobowościowych (usunięcie negatywnych zmian w osobowości, czyli postępowanie ergotropowe)

- utrwalenie uzyskanych w powyższych dwóch zakresach rezultatów resocjalizacji i postępowania semiotropowego)

Powodzenie procesu resocjalizacji zależy od podmiotu, skuteczności, stosowanych metod,… itp.

Pedagogika penitencjarna – jest wyodrębnionym działaniem pedagogiki resocjalizacyjnej, a ta zaś jest działem pedagogiki specjalnej.

Nazwa penitencjarne wywodzi się od słowa penitentia co oznacza - pokutę , skruchę.

Inaczej to pedagogika więzienna.

Pedagogika penitencjarna na tle pedagogiki wg. M. Machel.

Ped. ogólna -> Ped. specjalna -> Ped. resocjalizacyjna -> Pedagogika penitencjarna.

NIELETNI:

- osoby do lat 18- stu, które nie weszły jeszcze w kolizję z prawem, ale wykazują przejawy demoralizacji;

- osoby, które ukończyły 13-stu lat, ale nie ukończyły lat 17-stu; jeżeli popełniły czyn karalny, który w rozumieniu ustawy oznacza przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w art. 41, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 133 lub 143 kodeksu wykroczeń;

- osoby do lat 21 bez określenia granicy wieku, jeżeli są wykonywane wobec nich orzeczone przez sąd rodzinny środki wychowawcze lub poprawcze;

Nieletni, którzy po ukończeniu 15 lat dopuszczą się czynu zabronionego określonego w art. 13 mogą odpowiadać jako osoby dorosłe:

•        art. 134- zamach na życie prezydenta

•        art. 148- paragraf 1,2, lub 3 – zabójstwo

•        art. 156 par. 1 lub 3 – spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

•        art. 163 – spowodowanie katastrofy

•        art. 166- podstępne lub z użyciem gwałtu porwanie

•        art. 173 par. 1 lub 3 – spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym.

•        art. 197- par. 3 – zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem lub wspólnie z innymi osobami

•        art. 252- par. 1 lub 2- wzięcie zakładników

•        ar. 280 – rozbój

MŁODOCIANY:

•        art. 115 par. 20 określa młodocianego jako sprawcę, który w chwili popełnienia czynu zabronionego ukończył 17 lat a nie ukończył 21 lat, w czasie orzekania przez sąd I instancji nie ukończył 24 lat

•        art. 84 par. 1 kodeksu karnego czytamy iż młodociany jest skazany, kiedy nie ukończył 21 r. ż.

MAŁOLETNI:

Osoba która nie ukończyła 18 lat.

Wg. art. 10 par. 1 kodeksu cywilnego – pełnoletnim jest osoba, która ukończyła 18 lat.

Osoba małoletnia nie posiada zdolności do czynności prawnych lub posiada je w stopniu ograniczonym.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiada osoba w wieku od 13 lat do 18 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Zdolność do czynności prawnych – to prawo zaciągania zobowiązań lub rozporządzania zwoim prawem (np. zawieranie umów)

CZYN KARALNY:

•        art. 1 par. 2 u.p.n. przez czyn karalny rozumie się czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w artykule kodeksu wykroczeń:

•        art. 51 k. w. – zakłócenie spokoju, porządku publicznego, spoczynku nocnego

•        art. 69 k. w. - umyślne uszkodzenie znaków ostrzegających o niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia

•        art. 76 k. w. – rzucanie kamieniami (przedmiotami) w pojazd będący w ruchu.

WYKROCZENIE :

•        wykroczenie to czyn zabroniony pod groźbą kary określanej i zawartej w ustawie – kodeks wykroczeń; wykroczenia różnią się przede wszystkim tzw. „ mniejszym ciężarem gatunkowym” a tym samym niższym wymiarem kary.

•        zgodnie z k. w. Wykroczenie to czyn czł.owieka, społecznie szkodliwy zabroniony prze ustawę obowiązującą w czasie jego popełniania pod groźną kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywną do 5000 zł lub nagany (art. 1 par. 1 k. w.)

PRZESTĘPSTWO:

Zgodnie z kodeksem karnym przestępstwo jest czynem człowieka bezprawnym, karalnym i zawinionym

Przestępstwa dzielą się na:

Wystepek - jest przestępstwem zagrożonym :

- grzywną powyżej 30 stawek dziennych

- ograniczeniem wolności od 1 do 12 miesięcy

- karą pozbawienia wolności przekraczająca 1 miesiąc

Zbrodnia - to umyśle przestępstwo np. zabójstwo zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą 25 lat pozbawienia wolności, kara dożywotniego pozbawienia wolności.

SPRAWCA

POCZYTALNOŚĆ - wg. prawa polskiego jest to stan w którym człowiek może rozpoznać znaczenie swojego czynu i pokierować swoim postępowaniem. To jeden z warunków pełnej odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo lub wykroczenie.

OSOBA POZBAWIONA WOLNOŚCI :

•        skazany, który odbywa karę pozbawienia wolności i karę aresztu wojskowego

•        ukarany odbywający karę aresztu za wykroczenia

•        osoba umieszczona tytułem środka zabezpieczającego w zakładzie zamkniętym

•        tymczasowo aresztowany wobec którego stosuje się ten środek zapobiegawczy

•        zatrzymany, umieszczony w stosownej izbie zatrzymań

•        osoba ukarana izolacyjnymi karami porządkowymi

•        osoba względem której zastosowano inne środki przymusu skutkujące pozbawieniem wolności

•        nieletni umieszczany w zakładzie poprawczym lub w schronisku dla nieletnich, ewentualnie w innym zakładzie, np. placówce wychowawczej.

KARA

W wymiarze sprawiedliwości środek przymusu stosowany przez organy państwowe wobec sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

Celem karania jest prewencja.

Ustawodawstwo w naszym kraju przewiduje następujące kary :

1.    grzywnę najniższą 10 zł, najwyższą 2000 zł.

2.    ograniczenie wolności- trwa najkrócej 1 miesiąc a najdłużej 12 miesięcy

3.    pozbawienie wolności – trwa najkrócej 1 miesiąc a najdłużej 15 lat, występuje w formie dwóch rodzajowo wyodrębnionych kar:

•        kary 25 lat pozbawienia wolności

•        kary dożywotniego pozbawienia wolności, w Polsce 185 osób w okręgu olsztyńskim 9.

OBRONA KONIECZNA

Nie popełnia przestępstwa ten, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiegokolwiek dobro chronione prawem.

W razie przekroczenia granic obrony koniecznej w szczególności, gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa, zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

ZAKŁADY POPRAWCZE - instytucje, w których wykonuje się środek poprawczy względem nieletniego, który:

a) dopuścił się czynu karalnego, po ukończeniu lat 13

b) ujawnia wysoki stopień demoralizacji

c) prawomocnym wyrokiem sądu uznany został sprawcą przestępstwa

Osadzenie w zakładzie poprawczym jest pozbawieniem wolności o charakterze poprawczym, prognostyczno-wychowującym.

...