Wykład 8- 1.12.2009
TABLETKI - Compressi tablets
§ Tabletki to płaskie lub obustronnie wypukłe najczęściej krążki o różnej średnicy, grubości i masie.
§ jednolitej powierzchni.
§ na powierzchni mogą być oznakowania, napisy oraz dawki ułatwiające dzielenie.
§ Stałe postacie leku zawierające pojedyncza Sawkę jednej lub kilku substancji leczniczych
§ Sporządzone przez:
o Prasowanie (tabletkowanie) jednolitej objętości cząstek
o Inne technologie:
§ Ekstruzje
§ Wylewanie (wytłaczanie)
§ Suszenie sublimacyjne (liofilizacja)
Tabletki do podawania doustnego:
· uwalnianie substancji leczniczej w jamie ustnej
o podjęzykowo (T. sublinguales)
o do ssania (Dulcitabulettae)
o dopoliczkowe, podpoliczkowe (T. buccales)
o do rozgryzania i żucia (T. masticatoriae)
· do połykania
o uwalniające substancje lecznicze w żołądku (o niemodyfikowanej szybkości uwalniania)
o uwalnianie substancji leczniczej w jelicie (dojelitowe – T. enetrosolubilae)
o modyfikowanej szybkości uwalniania substancji leczniczej (np. tabletki o przedłużonym uwalnianiu T. prolongarae, o przedłużonym, o opóźnionym, o pulsacyjnym uwalnianiu)
· do celów diagnostycznych
Tabletki do wprowadzania do jamy ciała
§ dopochwowo (T. vaginales)
§ do zębodołu (T. denticori)
Tabletki do stosowania pozajelitowego
§ do sporządzania roztworów lub wstrzyknięć ( T. ad iniectiones)
§ do inplantacji ( T. implantabilae)
Tabletki do sporządzania płynów:
§ tabletki musujące
§ do sporządzania roztworów, zawiesin
Tabletkowanie:
§ bezpośrednie tabletkowanie substancji leczniczej z substancjami pomocniczymi lub po granulacji
§ W wyniku siły, która powoduje zbliżanie się do siebie ziaren masy tabletkowej- proszku lub granulatu i wytworzenie pomiędzy nimi wiązań.
§ Na proces tabletkowania mają wpływ:
o skład i sposób przygotowania masy tabletkowej
o właściwości fizyczne masy
o nacisk zastosowany podczas prasowania
o Warunki wytwarzania, wilgotność, temperatura
Tabletkowanie- ogół zjawisk zachodzących podczas oddziaływania siłą na proszki czy granulaty
Kompresja- proces zmniejszania objętości proszków, granulatów w wyniku spadku objętości fazy gazowej pomiędzy ziarnami
Kompakcja- proces, podczas którego zmniejsza się objętość (kompresja) i zwiększa się wytrzymałość mechaniczna ( z wytworzeniem oddziaływań międzycząsteczkowych)
Tabletkarki 1874 r - Rosenthal
§ Zasadnicze elementy budowy:
o matryca
o stempel górny
o stempel dolny
o lej dozujący
§ Matryce mogą być jedno lub wielootworowe.
o Otwory mogą mieć kształt:
koła, elipsy, kwadratu, prostokąta, trójkąta.
§ Stemple mają kształt jak matryce.
o Mogą być płaskie, sferyczne lub głęboko sferyczne.
o Na ich powierzchni często wytworzone są nazwy tabletek,
dawki, kreski dzielące lub krzyżyki.
Etapy tabletkowania:
§ napełnianie matrycy masa tabletkową (jednorodną objętością cząstek lub agregatów cząstek otrzymanych metodą granulacji – FPVII)
§ sprasowanie
§ wypchnięcie tabletki z otworu matrycy
Tabletkarki
uderzeniowe (ekscentryczne)
obrotowe (rotacyjne)
Otrzymywanie tabletek wielowarstwowych wielowarstwowych i minitabletek:
§ tabletkarka z dwoma lejami nasypowymi
§ tabletkarki z trzema lejami nasypowymi (podczas jednego obrotu rotora: 2 lub 3 cykle składające się z : napełniania matrycy, fazy kompresji, wyrzutu tabletki)
§ tabletkarka do otrzymywania minitabletek (średnica stempli ok. 2mm; masa tabletkowa podawana jest pod ciśnieniem przez odpowiednio skonstruowany lej nasypowy)
Mechanizm kompresji i kompakcji
§ proces tworzenia różnego rodzaju wiązań pomiędzy ziarnami proszki lub granulatu w wyniku działania siły i towarzyszący temu spadek objętości masy
o oddziaływania międzycząsteczkowe i elektrostatyczne
o mostki stałe
o formy zamkniętych wiązań mechanicznych
o siły ciśnienia kapilarnego i napięcia powierzchniowego
o siły adhezji substancji wiążących
Substancje poślizgowe:
§ typowe substancje poślizgowe – zmniejszają tarcie między cząsteczkami proszku lub ziarnami granulatu
o talk (1-3%talk silikonowy (1-3%)
o wysuszona skrobia (do 5%)
o krzemionka koloidalna (0,1-0,5%)
§ substancje smarujące – zmniejszają tarcie między powierzchnią boczną tabletki a ścianą matrycy
§ substancje antyadhezyjne – zmniejszają przyczepność masy tabletkowej do stempli i matrycy
o stearynian wapnia, stearynian magnezu
o parafina stała
o talk silikonowy
substancje smarujące
§ rozpuszczalne w wodzie (dodawane do tabletek musujących i tabletek do sporządzania roztworów)
o kwas fumarowy (do 5%)
o laurylosiarczan sodu (ok. 1%)
o makrogol 4000 i 6000 (2-5%)
§ nierozpuszczalne w wodzie
o stearynian wapnia (0,25 – 1%)
o stearynian magnezu (0,25-1%)
§ inne substancje smarujące
o alkohol cetylowy
o alkohol stearynowy
Substancje stałe nanosi się na granulat w postaci roztworów w łatwo lotnych rozpuszczalnikach.
Substancje płynne (parafina ciekła, olej silikonowy) w mikrokapsułkach mikrokapsułkach gumy arabskiej lub żelatyny.
§ Nacisk stempli – pęknięcie mikrokapsułki (środek smarujący wypływa i pokrywa równomiernie powierzchnię granulatu)
Przygotowanie masy tabletkowej z etapem granulacji
§ przygotowanie granulatu
§ dodanie odpowiedniej ilości środka poślizgowego
§ wymieszanie i skontrolowanie jakości
§ tabletkowanie lub przechowywanie masy tabletkowej w szczelnych opakowaniach
Tabletkowanie bezpośrednie:
§ substancje krystalizujące tylko w układzie regularnym
Tabletkowanie bezpośrednie – bez substancji pomocniczych
§ substancje:
o kw. acetylosalicylowy
o siarczan glinu
o bromek amonowy
o chlorek amonowy
o tlenek wapnia
o wodzian chloralu
o siarczan żelaza
o bromek litu
§ jako lepiszcze woda kapilarna lub krystalizacyjna np.
o Fe SO4 x 7 H2O,
o MgSO4 x 7 H2O,
o ZnSO4 x 7 H2O
§ Nadtapianie się cząstek podczas kompresji
§ Wzajemne sklejanie (np. salol)
§ Plastyczna deformacja
Substancje pomocnicze dodawane w procesie bezpośredniego tabletkowania
§ Celuloza mikrokrystaliczna
§ Pochodne celulozy
§ Laktoza
§ Mannitol
§ Sorbitol
§ skrobia modyfikowana
§ Sole nieorganiczne
Tabletki musujące
Masa tabletkowa:
§ substancje lecznicze
§ kwasy organiczne (winowy lub cytrynowy, mieszanina)
§ węglany (najczęściej NaHCO3)
DWUTLENEK WĘGLA:
o Przyśpiesza rozpad tabletki
o Maskuje nieprzyjemny smak substancji leczniczej
o Przyśpiesza wchłanianie substancji leczniczej
Otrzymywanie masy tabletkowej:
§ Granulacja na mokro - granuluje się razem lub oddzielnie kwas i wodorowęglan sodu (substancje zwilżające: etanol, alkohol izopropylowy, alkoholowy roztwór poliwidonu)
§ Granulacja na sucho:
1. Otrzymywanie granulatu spiekanego – mieszaninę kwasu cytrynowego NaHCO3 ogrzewa się w temp 110st; (lepiszcze – woda krystalizacyjna kwasu cytrynowego lub powstała w wyniku częściowego rozkładu wodorowęglanu do węglanu)
2. Prasowanie mieszaniny proszków, rozdrobnienie i tabletkowanie lub bezpośrednie tabletkowanie
§ Masa tabletkowa musi charakteryzować się małą zawartością wilgoci <1%;
§ Tabletki musujące przechowywać w temperaturze < 25 st,
§ jako opakowanie stosuje się folię aluminiową laminowaną polietylenem.
Niewłaściwe przechowywanie:
§ &#x...
butylek