Przeznaczeniem magazynów na nawozy mineralne jest:
-składowanie nawozów jak najbliżej potencjalnych
odbiorców lub miejsc zużycia aby skrócić drogi
transportu i maksymalnie wykorzystać wydajność
maszyn i sprzętu do rozsiewania;
-ochrona nawozów mineralnych przed ujemnymi
wpływami warunków atmosferycznych,
powodującymi ubytki ilościowe oraz obniżenie
właściwości chemicznych i fizycznych (np. zbrylanie
się);
-stworzenie warunków do odpowiedniego za-i
wyładunku nawozów oraz przygotowania ich do
zużycia np. przez rozkruszanie i mieszanie różnych
gatunków nawozów;
-zabezpieczenie środowiska naturalnego przed
zanieczyszczeniem oraz stworzenie pracownikom
magazynu odpowiednich warunków w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Najważniejszymi nawozami mineralnymi są:
-azotowe – dostarczające roślinom azot w postaci:
-azotanowej – saletra sodowa, potasowa, wapniowa;
-amonowej – siarczan amonu, wapnoamon, saletra amonowa, amofosy, saletrzak;
- amidowej – azotniak, mocznik;
- fosforowe – dostarczające roślinom fosfor w postaci:
- fosforanów – superfosfat prosty i potrójny, precypiat, nitrofoska, supertomasyna;
- potasowe - dostarczające roślinom potas w postaci:
- chlorku i siarczanu potasu;
- wapniowe - dostarczające roślinom wapń w postaci:
- zasadowej – wapniak, gips, wapno palone, margiel;
- magnezowe - dostarczające roślinom magnez w postaci:
- kainitu, kalimagnezji, siarczanu magnezu
Pod względem wrażliwości na działanie warunków atmosferycznych nawozy mineralne można sklasyfikować na:
A. Nawozy, które bez większej szkody dla swojej jakości znoszą działanie opadów atmosferycznych oraz wszelkie zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Do tej grupy zalicza się głównie nawozy wapniowe;
B. Nawozy, które tracą na swojej jakości pod wpływem opadów ale są niewrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności. Należą do niej nawozy potasowe;
C. Nawozy wrażliwe zarówno na działanie opadów atmosferycznych oraz nadmierną wilgotność jak również na znaczniejsze wahania temperatury. Do tej grupy należą nawozy azotowe i fosforowe oraz wieloskładnikowe.
Nawozy grupy A mogą być składowane na odpowiednio usytuowanym, utwardzonym i skanalizowanym (zbiornik bezodpływowy) placu, nawet bez zadaszenia.
Nawozy należące do grupy B należy zabezpieczyć przed opadami atmosferycznymi np. przez zadaszenie lub nakrycie materiałami szczelnymi (folią, papą) oraz ewentualnie osłonić ściankami bocznymi.
Nawozy grupy C muszą być przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych chro-niących je przed ujemnymi wpływami wilgoci i temperatury.
Odpowiednio do wymienionych warunków składowania nawozów mineralnych rozróżniamy budowle magazynowe:
-otwarte – utwardzone place, zasieki, zbiorniki otwarte;
-półotwarte – zadaszone place;
-zamknięte – budynki magazynowe, bunkry, zbiorniki zamknięte, silosy
Środki ochrony roślin dla których przyjęto ogólną nazwę pestycydów i pozostałe środki agrochemiczne stanowią szeroką grupę związków chemicznych pochodzenia naturalnego i syntetycznego stosowanych do niszczenia pasożytów roślin i zwierząt hodowlanych, usuwania chwastów oraz zwalczania chorób roślin i regulacji ich wzrostu.
Ze względu na swoje przeznaczenie pestycydy i inne środki agrochemiczne dzielimy na:
-zoocydy – środki do zwalczania szkodników;
-fungicydy – środki grzybobójcze;
-bakteriocydy – środki bakteriobójcze;
-herbicydy – środki do zwalczania chwastów;
-inne środki np. regulatory wzrostu, defolianty (do odlistniania roślin), desykanty (do wysuszania roślin), defloranty (do usuwania nadmiaru kwiatów),
Program użytkowy handlowych magazynów środków ochrony roślin i magazynów firm świadczących usługi w zakresie chemizacji rolnictwa zawiera:
-przyjmowanie dostarczonych środków;
-kontrola stanu opakowań i aktywności środków;
-przechowywanie środków we właściwych warunkach;
-przechowywanie środków przeterminowanych lub w uszkodzonych opakowaniach;
-wydawanie środków w opakowaniach handlowych lub w opakowaniach gotowych do użycia;
-przechowywanie zużytych opakowań zwrotnych;
- przyjmowanie i przechowywanie pustych opakowań;
- likwidacja przeterminowanych środków i opakowań bezzwrotnych
Rozwiązania funkcjonalne i budowlane magazynów środków ochrony roślin zależą od wielkości obsługiwanego rejonu.
Wielkość magazynu powinna być wypadkową największego zapotrzebowania na pestycydy i inne środki agrochemiczne w danym miesiącu oraz zapotrzebowania rocznego.
Magazyn pestycydów powinien być położony centralnie w stosunku do obsługiwanego rejonu z uwzględnieniem sieci dróg.
Strefa ochrony sanitarnej dla zabudowy mieszkalnej, inwentarskiej, wytwórni pasz, magazynów produktów spożywczych i innych obiektów użyteczności publicznej jak również rzek, jezior i stawów mierząc od obiektu lub od urządzeń, które mogą być skażone środkami chemicznym powinna wynosić co najmniej 200 [m].
Chemiczne środki ochrony roślin ze względu na ich właściwości toksyczne muszą być magazynowane w sposób kontrolowany w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie
do tego celu.
Wyładowywanie preparatów do magazynu w zależności od opakowań, wielkości jednostek transportowych i ich masy powinno odbywać się ręcznie lub przy użyciu stosownych urządzeń mechanicznych.
Opakowania dostosowane do klasy toksyczności to:
-fiolki, buteleczki;
-butelki, słoiki;
-beczki metalowe i z tworzyw sztucznych;
- balony, bańki, kanistry;
- worki, skrzynki, kartony pudełka i inne.
Opakowania do pestycydów charakteryzują się różnorodnością materiałów, mają też różne formy konstrukcyjne. Jest to związane z tym iż środki te występują w różnych postaciach:
- pylistej sproszkowanej,
- granulowanej,
- płynnej,
- w postaci past.
Opakowania pestycydów powinny być na tyle szczelne, by w toku normalnej eksploatacji uniemożliwić oddziaływanie czynników zewnętrznych na ich właściwości fizykochemiczne.
Powinny też zabezpieczać zapakowany produkt przed wydostaniem się z nich w sposób nie przewidziany przez użytkownika. Wymaga się też aby opakowania te uniemożliwiały
otwarcie, wylanie lub odsypanie pewnej ilości danego środka bez widocznych śladów.
W magazynach środków ochrony roślin niezależnie od ich wielkości i programu użytkowego powinny występować oddzielone od siebie i zamknięte następujące pomieszczenia:
- dla preparatów płynnych i past I klasy toksyczności;
- dla preparatów suchych I klasy toksyczności;
- dla preparatów płynnych i past II-V klasy toksyczności;
- dla preparatów suchych II-V klasy toksyczności.
Podział związany jest zarówno z poziomem toksyczności jak i z wymogami temperaturowymi przechowywania i tak:
- ciecze i pasty – zakres temperatur +3oC ÷ +15oC
- preparaty suche - zakres temperatur -10oC ÷ +25oC
Wymienione grupy środków ochrony roślin należy przechowywać nie tylko w oddzielnych pomieszczeniach ale do każdego pomieszczenia powinny prowadzić oddzielne wejścia.
Pestycydy i inne środki agrochemiczne można przechowywać w regałach lub w stosach na podkładach lub podestach umieszczonych na
Nawozy mineralne dostarczane przez przemysł chemiczny różnią się nie tylko właściwościami chemicznymi ale także fizycznymi czyli stanem skupienia i postacią:
-stan skupienia stały, postać:
-granulowana,
-krystaliczna,
-pylista
-stan skupienia ciekły, postać:
-roztwór,
-zawiesina.
Nawozy stałe są najczęściej pakowane w worki i torby wykonane z papieru i/lub tworzyw sztucznych oraz kontenery elastyczne wykonane z tkanin impregnowanych lub tworzyw.
Nawozy stałe z wyjątkiem saletry amonowej oraz innych prostych azotowych (na bazie azotanu amonu), zawierających powyżej 28% azotu całkowitego, mogą być dostarczane również luzem.
Nawozy ciekłe są pakowane w butelki z tworzyw sztucznych, kanistry z tworzyw sztucznych, a większe ilości w bębny i beczki wykonane również z tworzyw sztucznych.
Nawozy mineralne dostarczane są zgodnie z Ustawą z dnia 26 lipca 2000 r. O nawozach i nawożeniu. (Dz. U. Nr 89 poz. 991), w opakowaniach lub luzem w zamkniętych lub otwartych środkach transportu. Wpływa to na przebieg prac związanych z przeładunkiem i składowaniem nawozów mineralnych w przestrzeni budowli magazynowej. Są to prace uciążliwe i niekiedy trudne do pełnej mechanizacji.
Proces technologiczny magazynowania obejmuje czynności podstawowe i pomocnicze.
W pełnym procesie technologicznym magazynowania można wyróżnić trzy zasadnicze operacje:
-przeładunek ze środków transportu zewnętrznego,
-składowanie w przestrzeni magazynowej,
-przygotowanie nawozów do zużycia i ich ekspedycja
Przeładunek
Zastosowanie odpowiedniej linii technologicznej jest uwarunkowane:
-wielkością i typem magazynu;
-lokalizacją względem bocznicy kolejowej lub dróg głównych;
-rodzajem środka transportu zewnętrznego;
-doborem technicznych urządzeń przeładunkowych.
Technologiczna linia przeładunku nawozów w magazynach przy bocznicy kolejowej składa się z:
-urządzeń wyładowczych wagonów zamkniętych np. w formie łopaty mechanicznej;
-ładowaczy chwytakowych samobieżnych do rozładunku wagonów otwartych;
- przenośników taśmowych poziomych lub pochyłych oraz kubełkowych do transportu nawozów od wagonu do magazynu
- przenośnika poziomego podwieszonego przy kalenicy i rękawów zsypowych;
- przenośników taśmowych pochyłych przestawnych pracujących wewnątrz magazynu.
Przeładunek nawozów workowanych z wagonów nie jest trudny do zmechanizowania jeżeli są sformowane w jednostkę ładunkową na palecie z nadstawkami słupkowymi lub skrzyniowymi. Do rozładunku stosowane są jezdniowe wózki podnośnikowe z osprzętem widłowym, o napędzie spalinowym lub elektrycznym.
Magazyny handlowe położone z dala od bocznic kolejowych stosują następującą technologię rozładunku:
-nawozy luzem wyładowuje się z wagonów przy użyciu urządzeń rozładowczych lub chwytakowych;
-samochodowe środki transportu załadowywane są najczęściej przy pomocy ładowaczy czołowych lub chwytakowych;
-rozładunek samochodów następuje przy -lub wewnątrz magazynu, na podłogę lub do koszy zasypowych;
-do zasieków nawozy są transportowane środkami mobilnymi (ładowaczami czołowymi) lub środkami stacjonarnymi (ciągi transportowe analogiczne do wcześniejszych linii).
Składowanie (przechowywanie)
O warunkach i sposobie przechowywania poszczególnych gatunków nawozów mineralnych decydują głównie ich właściwości fizyczne i chemiczne takie jak:
-higroskopijność i wynikająca stąd skłonność do zbrylania się;
-zdolność do zapalania się (samonagrzewanie) lub podtrzymywania palenia;
-aktywność chemiczna polegająca na reakcjach jakie mogą zachodzić przy zetknięciu się różnych gatunków nawozów ze sobą lub z innymi wyrobami oraz przegrodami;
-rodzaj opakowania fabrycznego.
Opakowania w postaci worków polietylenowych w dużym stopniu chronią nawozy przed wilgocią bez względu na stopień higroskopijności. Dlatego wiele rodzajów nawozów, także z grupy wrażliwych, może być przechowywana na składowiskach otwartych lub jedynie zadaszonych.
twardym, równym i statecznym podłożu.
Opakowania szklane (balony) lub z tworzyw sztucznych należy ustawiać w podwójnych rzędach na podłodze. Beczki metalowe można układać w pozycji leżącej na specjalnych ławach uniemożliwiających ich przesuwanie się.
Opakowania z preparatami suchymi powinno ustawiać się:
- drewniane tekturowe lub stalowe pionowo na podłodze do wysokość 2 warstw;
- worki z różnych materiałów na podkładach drewnianych do wysokości 5 warstw.
Pozostałe środki ochrony roślin należy przechowywać w regałach przy założeniu że najwyższa półka powinna znajdować się na wysokości 1,50 [m] od posadzki. Pestycydy i inne środki agrochemiczne pakowane w butelkach, pudełkach i pojemnikach aerozolowych przechowuje się dodatkowo w opakowaniach transportowych.
Pomiędzy poszczególnymi regałami i/lub stosami należy pozostawić wolne miejsca szerokości minimum 0,5 [m] pozwalające na kontrolę stanu opakowań i pobieranie próbek. Zamknięcia opakowań powinny być skierowane ku górze.
Pomieszczenia magazynowe muszą być suche dobrze wentylowane i oświetlone.
Dopuszcza się doświetlenia naturalne z tym, że składowane preparaty powinny być chronione przed bezpośrednim promieniowaniem słońca. Oświetlenie sztuczne o natężeniu do 120 [lux], wykonuje się jako boczne lub górno-boczne (fluoroscencyjne).
Pomieszczenia do składowania pestycydów i innych środków agrochemicznych muszą być wyposażone w wentylację mechaniczną zapewniającą krotność wymiany k=10 [1/h] w trakcie pracy obsługi.
Korytarze i pomieszczenia pomocnicze powinny mieć wentylację naturalną zapewniającą co najmniej krotność wymiany k=1,5 [1/h].
Wentylacja mechaniczna powinna włączać się automatycznie na 10 minut przed otwarciem drzwi do pomieszczenia magazynowego. Instalacja powinna działać przez cały czas przebywania w pomieszczeniu pracowników. Włącznik ręczny wentylacji powinien znajdować się także wewnątrz pomieszczenia składowego.
Warunki termiczne przechowywania środków ochrony roślin (zwłaszcza płynnych i past +3oC ÷ +15oC) wymagają wyposażenia instalacji wentylacyjnej w sekcje nagrzewania i chłodzenia powietrza. Innym wariantem jest instalowanie w odnośnych pomieszczeniach indywidualnych urządzeń grzewczo-chłodzących (klimatyzatorów ściennych lub szafkowych).
Z uwagi na agresywność środków agrochemicznych należy we wszystkich pomieszczeniach magazynowych przewidzieć wpusty podłogowe ze studzienkami bezodpływowymi lub z możliwością odcięcia odpływu. Ścieki z pomieszczeń magazynowych oraz pomieszczeń sanitarno-higienicznych należy odprowadzać do nieprzepuszczalnych zbiorników.
Na terenie zespołu magazynowego zaleca się wykonać zbiorniki retencyjne mogące pomieścić ścieki powstające w czasie likwidacji skutków awarii lub gaszenia pożaru.
Magazyn środków ochrony roślin budowany jest najczęściej jako budynek wolno stojący, parterowy z dogodnym dojazdem i wewnętrznymi drogami przeciwpożarowymi.
Rozwiązania konstrukcyjno-budowlane mogą być zróżnicowane w zależności od lokalnych warunków terenowych i wielkości masy preparatów, która ma być składowana. Najlepszymi materiałami konstrukcyjnym są elementy żelbetowe z powiększoną otuliną, drewniane z łącznikami ze stali kwasoodpornej. Materiały budowlane to głównie cegła, klinkier, bloczki betonowe. Ściany pomieszczeń magazynowych powinny być gładkie bez spękań, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne. Podłogi gładkie, nienasiąkliwe, nieiskrzące, zabezpieczone izolacją przeciwwilgociową przed podciąganiem wilgoci z gruntu.
Program funkcjonalny oprócz wymienionych wyspecjalizowanych pomieszczeń magazynowych przewiduje pomieszczenia pomocnicze w postaci:
- pomieszczenie na opakowania zwrotne;
- pomieszczenie na opakowania bezpośrednie środków ochrony roślin I÷IV klasy (do utylizacji);
- pomieszczenie na opakowania zewnętrzne (do likwidacji);
- pomieszczenie na przeterminowane środki agrochemiczne;
- pomieszczenia lub sektory przyjęcia i wydawania preparatów.
Jeżeli magazyn nie jest częścią zespołu magazynowego to powinny w nim znajdować się jeszcze: korytarz, szatnia z podziałem na czystą i brudną, kantor, sektor stacjonowania wózków akumulatorowych.
Jeżeli magazyn środków ochrony roślin jest częścią zespołu magazynowego to pomieszczenia administracyjne, socjalne i sanitarne powinny być zlokalizowane w osobnym obiekcie oddalonym o 40 ÷ 75 [m] (maksymalna odległość do sanitariatów 75 [m]).
Nawozy stałe dostarczane luzem lub w workach papierowych (z grupy azotowych, fosforowych i mieszanych) należy przechowywać w suchych i przewiewnych budynkach magazynowych.
Nawozy stałe nie opakowane powinny być składowane w pryzmach lub zasiekach. Zasieki w formie stałej lub rozbieralnej (niepalnych i niewrażliwych na korozję) należy stosować w pomieszczeniach magazynowych przechowujących kilka rodzajów nawozów. Zaleca się pozostawiać wolne miejsca pozwalające na dojazd środka transportu do każdej pryzmy
Nawozy workowane (torby i worki ponad 20 [kg]) należy układać warstwami na krzyż tworząc stosy na materiałach izolujących od podłoża. Pomiędzy stosami worków należy zostawiać wolną przestrzeń na „rozpłaszczenie się” worków.
Stosy nie powinny składać się z więcej niż 12 warstw worków.
Wierzch pryzmy nawozów w workach lub luzem nie może znajdować się w odległości mniejszej niż:
-1,0 [m] od stropu i konstrukcji dachu;
-0,5 [m] od punktów świetlnych;
-1,0 [m] od wszelkich typów grzejników.
Przy formowaniu stosów z worków bez przegród poszczególne rodzaje musza być oddzielone przejściami o szerokości od 0,8 do 1,2 [m].
Zaleca się pozostawiać wolne przestrzenie pomiędzy stosami umożliwiające swobodny dostęp środków transportu wewnętrznego do każdego stosu.
Dopuszcza się przechowywanie obok siebie nawozów w obrębie jednej grupy:
-saletrzak, saletra wapniowa, saletra potasowa, saletra sodowa oraz proste nawozy azotowe;
-fosforan amonu, stałe nawozy azotowo-fosforowo-potasowe, sól potasowa, siarczan amonu;
-superfosfat prosty pylisty i granulowany, superfosfat potrójny i borowany.
Inne nawozy z różnych grup nie mogą się ze sobą stykać ze względu na możliwość niekorzystnej reakcji w przypadku zmieszania.
Szczególne wymagania musza spełniać pomieszczenia na saletrę amonową. Zgodnie z normą ...
szczygii91