wplyw_greliny.pdf

Artykuł poglądowy/ Review paper

Wp³yw greliny na przewód pokarmowy

Influence of ghrelin on the gastrointestinal tract

Piotr Pietrzak 1 , Anna Kotunia 2 , Michał Marek Godlewski 1 , Romuald Zabielski 1

1 Katedra Nauk Fizjologicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

2 Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt im. J. Kielanowskiego PAN w Jabłonnej

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4): 185–191

Słowa kluczowe: jelito, żołądek, receptor grelinowy, noworodek.

Key words: intestine, stomach, ghrelin receptor, neonate.

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Romuald Zabielski, Katedra Nauk Fizjologicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Szkoły

Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, ul. Nowoursynowska 159, 02-766 Warszawa, e-mail: rzabielski@plusnet.pl

Abstract

Ghrelin is a 28-amino-acid acylated peptide with an octanoic

group on the serine residue. Ghrelin was primarily isolated

from the rat and human stomach in 1999. Ghrelin is derived

from a preproghrelin by posttranslational processing. Ghrelin

has also been detected in the pituitary gland, kidney, lung,

placenta and pancreas. The most important function of

ghrelin in adult animals (rats) is to stimulate food intake,

growth hormone secretion and motility. Ghrelin also

enhances the cytoprotective effect in the gastrointestinal

tract. Recent studies on newborn piglets showed that ghrelin

reduces body weight and small intestine and villi length, and

therefore slows the development of the neonatal intestine.

Similar effects were observed in the stomach and small

intestine in newborn rats but after weaning the results were

quite the opposite. Studies in vitro showed a positive effect

of ghrelin on cell proliferation and survival.

Streszczenie

Grelina jest to 28-aminokwasowy peptyd z grupą oktanylową

przyłączoną do 3. aminokwasu – seryny. Po raz pierwszy

wyizolowano ją z żołądka człowieka oraz szczura w 1999 r.

Grelina powstaje w procesie potranslacyjnej obróbki

preprogreliny. Hormon ten poza żołądkiem jest obecny m.in.

w przysadce mózgowej, nerkach, płucach, łożysku i trzustce.

Do najważniejszych funkcji greliny u dorosłych zwierząt

(szczurów) należy zwiększenie apetytu, stymulacja sekrecji

hormonu wzrostu oraz motoryki przewodu pokarmowego.

Grelina wzmacnia również efekt cytoprotekcyjny w przewodzie

pokarmowym. Ostatnie badania na nowo narodzonych

zwierzętach (prosiętach) pokazały, iż grelina powoduje

zmniejszenie masy ciała, skrócenie długości jelita cienkiego

oraz kosmków jelitowych i tym samym hamuje tempo rozwoju

jelita u noworodków. Podobne efekty obserwowano w żołądku

i jelicie cienkim u nowo narodzonych szczurów, jednakże

po odsadzeniu uzyskano odwrotne efekty. Badania in vitro

wykazały pozytywny wpływ greliny na proliferację komórek

oraz ich przeżywalność.

Rys historyczny – odkrycie greliny

W 1999 r. Kojima i wsp. [1] odkryli nowy endogenny

ligand dla receptorów hormonu wzrostu GHS (ang. growth

hormone secretagogue ), który nazwano greliną. Cząstecz-

ka ta zbudowana jest z 28 aminokwasów oraz grupy okta-

nylowej przyłączonej do 3. aminokwasu – seryny [1].

W ludzkiej surowicy występuje również cząsteczka greliny

pozbawiona grupy oktanylowej, która prawdopodobnie

nie ma działania endokrynowego. Hosoda i wsp. [2] wyizo-

lowali z żołądka człowieka 4 pochodne greliny, które skla-

syfikowano ze względu na budowę grupy acylowej

przy cząsteczce seryny. Peptydy, które wyróżniono, albo nie

miały żadnego podstawnika (najliczniejsze), albo miały ja-

ko podstawnik grupę oktanylową (C8:0 – forma aktywna),

dekanylową (C10:0) lub decenylową (C10:1). Poza wymie-

nionymi formami Kojima i wsp. zidentyfikowali również

cząsteczkę greliny, którą nazwali grelina-des-Gln14. Forma

ta również podlega procesowi acylacji, lecz w jej cząstecz-

ce brakuje glutaminy w pozycji 14., dlatego zamiast

28 aminokwasów ma 27. Tomesetto i wsp. [3] określili

ludzką grelinę jako peptyd spokrewniony z motyliną (ang.

motylin-related peptide ) ze względu na wysoką – 36%

– homologię ze strukturą motyliny. Zaobserwowano także

podobieństwo w aktywności biologicznej między tymi hor-

monami. Prekursor peptydu spokrewnionego z motyliną

(ang. pre-promotylin-related peptide ) jest wytwarzany

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4)

186

Piotr Pietrzak, Anna Kotunia, Michał Marek Godlewski, Romuald Zabielski

przez komórki endokrynne występujące w błonie śluzowej

żołądka i wykazuje pełne podobieństwo do preprogreliny,

z wyjątkiem grupy oktanylowej, która nie występuje

w cząsteczce prepromotyliny. W wyniku potranslacyjnej

obróbki progreliny poza właściwą greliną powstaje też ak-

tywny 23-aminokwasowy peptyd o działaniu przeciwstaw-

nym do greliny [4], nazwany obestatyną.

nowej. Grelina wiąże się wyłącznie z receptorem GHS-R1a.

Do jego pełnej aktywacji wystarczy sekwencja pierw-

szych czterech bądź pięciu aminokwasów (Gly-Ser-Ser

(grupa oktanylowa)-Phe) znajdujących się przy N-końcu

łańcucha greliny, a obecność hydrofobowego podstawni-

ka w cząsteczce seryny jest kluczowa w celu jego uak-

tywnienia. Połączenie greliny z GHS-R1a powoduje akty-

wację fosfolipazy C, prowadzącej do wzrostu fosforanu

inozytolu (IP 3 ), później następuje aktywacja białkowej

kinazy C i uwolnienie Ca 2+ z magazynów wewnątrzko-

mórkowych. Równolegle aktywacja GHS-R prowadzi

do zahamowania aktywności kanałów potasowych,

umożliwiając wyjście jonów wapnia przez regulowany

napięciem kanał typu L. Receptory GHS występują prak-

tycznie w każdym miejscu w organizmie, począwszy

od mózgu (w jądrach podwzgórza, hipokampie, substan-

cji szarej), poprzez serce, trzustkę, nerki, komórki układu

odpornościowego (limfocyty B i T), aż do płuc, gonad,

wątroby, mięśni szkieletowych oraz żołądka; lokalizowa-

no je także na komórkach raka piersi [11, 12].

Ekspresja greliny w organizmie

Największe nasilenie procesów translacji mRNA kodu-

jącego sekwencję greliny obserwuje się w żołądku [1, 5].

W innych narządach, takich jak przysadka mózgowa, ner-

ki, płuca, łożysko, jądra i trzustka, mRNA kodujący grelinę

występuje w niższym stężeniu. Śladową ilość grelinowego

mRNA wykryto również w adipocytach, mięśniach szkiele-

towych, wątrobie i skórze [6]. Ilość mRNA kodującego

grelinę w przewodzie pokarmowym maleje w miarę odda-

lania się od żołądka. U płodów silną ekspresję mRNA gre-

liny wykazano w żołądku, jelicie i trzustce [6]. Znaczne

ilości greliny całkowitej i aktywnej wykryto także w siarze

i mleku loch [7], co zrodziło pytanie o możliwości regula-

cji przez ten hormon rozwoju przewodu pokarmowego

u noworodków od strony światła jelita. Głównym źródłem

greliny u dorosłych zwierząt i ludzi są komórki endokryn-

ne typu X/A, występujące w błonie śluzowej dna żołądka

[5]. Zalicza się je do komórek typu zamkniętego, gdyż nie

mają fizycznego kontaktu ze światłem przewodu pokar-

mowego. Stężenie greliny we krwi jest zróżnicowane

i zależy od budowy cząsteczki. U ludzi poziom aktywnej

greliny waha się 10–20 fmol/l, podczas gdy greliny całko-

witej 100–150 fmol/l. Stężenie greliny całkowitej we krwi

szczurów jest znacznie wyższe niż u ludzi i wyno-

si 1780±535 fmol/l [8]. U dorosłego człowieka osoczowe

stężenie aktywnej greliny w okresie międzytrawiennym

wynosi 650 pg/ml, po spożyciu posiłku 400 pg/ml, a u lu-

dzi otyłych odpowiednio 450 pg/ml i 300 pg/ml [9].

Głodzenie 4-krotnie podnosi stężenie greliny we krwi ob-

wodowej u szczurów [10]. Przeprowadzone przez Kojimę

i wsp. [1] analizy immunohistochemiczne wykazały obec-

ność niewielkiej liczby neuronów wytwarzających grelinę

w jądrach łukowatych podwzgórza (ang. arcuate nucleus

– ARC) w ośrodkowym układzie nerwowym.

Biologiczna aktywnoœæ greliny

Biologiczna aktywność greliny wiąże się z metaboliz-

mem oraz bilansem energetycznym organizmu (ryc. 1.).

U ludzi i zwierząt grelina pobudza sekrecję hormonu

wzrostu (GH), stymuluje uwalnianie hormonu adreno-

kortykotropowego (ACTH), prolaktyny (PRL), kortyzonu

i aldosteronu [11], zwiększa apetyt, pobudza motorykę

przewodu pokarmowego, hamuje natomiast sekrecję

hormonu tyreotropowego (TSH). Według niektórych

autorów stężenie greliny jest powiązane z poziomem

krążącej glukozy, na który wpływa, pośrednio poprzez

uwalnianie GH, wzrost stężenia osoczowej insuliny oraz

stymulację glukoneogenezy [13].

Englader i wsp. [14] prowadząc badania na szczurach

Fisher-344, wykazali, iż produkcja i sekrecja greliny jest

znacznie wyższa u osobników starych, 25-miesięcznych,

niż u osobników młodych i w średnim wieku. Ilość

mRNA kodującego grelinę była 4 razy wyższa niż u mło-

dych (5-miesięcznych), a stężenie peptydu było 1,5 razy

wyższe. Podanie egzogennej greliny (1 μg/kg oraz

5 μg/kg) wzmogło sekrecję GH u starych szczurów

do istotnie wyższego poziomu niż u młodych. U prosiąt

po odsadzeniu grelina powoduje krótkotrwały wyrzut

GH do krwi w ciągu 15 min po podaniu. Nakahara i wsp.

[15] przeprowadzili doświadczenie na szczurach, mające

wykazać wpływ egzogennej greliny podawanej matkom

na przebieg laktacji oraz na noworodki. W doświadcze-

niu brały udział 2 grupy zwierząt – grupa badana, w któ-

rej matki otrzymywały grelinę drogą iniekcyjną, oraz

kontrolna, w której matkom podawano sól fizjologiczną.

W 4. dniu doświadczenia połowę noworodków zamie-

Receptor grelinowy

Grelina jest naturalnym agonistą receptora GHS

(ang. growth hormone secretagogue receptor – GHS-R).

Wyróżniono 2 izoformy tego receptora, tj. GHS-R1a, zbu-

dowany z 366 aminokwasów i o masie molekularnej

41 kDa, oraz GHS-R1b, składający się z 289 aminokwa-

sów. Receptory GHS różnią się od siebie budową,

GHS-R1a jest pełnowymiarowym transkryptem, nato-

miast w receptorze GHS-R1b brak 6. i 7. domeny transbło-

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4)

Wpływ greliny na przewód pokarmowy

187

proliferację

i przeżywalność

komórek

przyjmowanie

pokarmu, sen

i zachowanie

układ

krążenia

wydzielanie

GH, ACTH, PRL

i gonadotropin

GRELINA

wypływa na

przemiany

energetyczne

sekrecję soku

żołądkowego

i motorykę

przewodu

pokarmowego

metabolizm

glukozy

fukncję

wydzielniczą

trzustki

Ryc. 1. Biologiczna aktywność greliny

Fig. 1. Biological activity of ghrelin

niono między grupami. Zauważono wzrost apetytu i pro-

dukcji mleka u matek otrzymujących grelinę, a masa ich

potomstwa była wyższa niż w grupie kontrolnej. Gdy

młode odstawiono od matek otrzymujących grelinę i do-

łączono do matki otrzymującej sól fizjologiczną, masa

ciała nadal rosła szybciej niż w grupie kontrolnej, lecz

pod koniec doświadczenia (8. dzień laktacji) była niższa

niż u młodych, które cały czas utrzymywano z matkami

grelinowymi . Sugeruje się, iż egzogenna grelina podawa-

na w czasie laktacji stymuluje syntezę mleka przez

wzrost przepływu krwi przez gruczoł mlekowy. Analo-

gicznie u szczeniąt suk, którym podawano grelinę we

wczesnej fazie laktacji oraz prosiąt, obserwowano sty-

mulację wzrostu masy ciała [15]. Eksperymenty i bada-

nia kliniczne prowadzone na osobnikach dorosłych do-

wiodły, że grelina podawana ludziom i szczurom powo-

duje zwiększony apetyt oraz zapoczątkowuje uczucie

głodu [16]. Niestety, zauważono, że indukowany poda-

niem greliny wzrost masy ciała następuje głównie po-

przez odkładanie tkanki tłuszczowej, bez zmian w ukła-

dzie kostnym i mięśniowym [17]. Okazało się, iż podanie

greliny do ośrodkowego układu nerwowego (do komór

mózgu) wywołuje silniejszy efekt niż podanie obwodo-

we [17]. Bowers [18] pokazał, że obwodowe podanie syn-

tetycznej greliny i analogów receptorów grelinowych

powoduje efekt oreksygenny i adipogenny, jakiego nie

zaobserwowano po obwodowym podaniu innych oreksy-

gennych substancji, takich jak NPY (ang. neuropeptyd Y )

i AgRP (ang. agouti-related peptide ), działających

w ośrodkowym układzie nerwowym. Nasunęło to przy-

puszczenia dotyczące zdolności przechodzenia greliny

przez barierę krew-mózg za pośrednictwem neuronów

wykazujących ekspresję receptorów GHS w jądrach pod-

wzgórza [18]. Hipotezę tę potwierdza fakt, iż obwodowe

podanie greliny powoduje wzrost ekspresji NPY i AgRP

w jądrach łukowatych. Grelina, jako hormon regulujący

homeostazę energetyczną organizmu, działa poprzez

2 główne drogi podwzgórzowe. Jedna obejmuje neurony

NPY, druga receptory melanokortykoidowe oraz antago-

nistyczne i agonistyczne ligandy, tj. anoreksygenny

POMC i oreksygenny AgRP, produkowany w neuronach

NPY. Askawa i wsp. [19] oraz Date i wsp. [20] udowodni-

li udział greliny w przekazywaniu informacji w neuro-

nach aferentnych (czuciowych) i eferentnych nerwu

błędnego. Zablokowanie przewodnictwa nerwu błędne-

go powodowało zniesienie stymulacji apetytu, sekrecji

GH, aktywacji produkcji NPY i neuronów produkujących

GHRH po podaniu greliny. Z kolei Masuda i wsp. [21]

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4)

188

Piotr Pietrzak, Anna Kotunia, Michał Marek Godlewski, Romuald Zabielski

wykazali zależny od dawki wzrost sekrecji kwasu żołąd-

kowego oraz zwiększenie amplitudy oraz częstotliwości

skurczów przewodu pokarmowego po podaniu greliny.

Efekt znoszony uzyskano po wagotomii i podaniu atro-

piny, przyjmowanie histaminy nie powodowało zmian.

Date i wsp. [22] podając do III komory mózgu grelinę

znieczulonym szczurom, uzyskiwali stymulację sekrecji

kwasu żołądkowego, którą znosiła wagotomia lub wcze-

śniejsze podanie atropiny.

Ważną i nie do końca zbadaną funkcją greliny jest jej

efekt cytoprotekcyjny. Sibila i wsp. [23] oraz Konturek

i wsp. [24] wykazali, iż dożylne podanie greliny u osobni-

ków dorosłych zmniejsza, w sposób zależny od dawki,

uszkodzenia błony śluzowej wywołane dożołądkowym

wlewem 75% alkoholu etylowego, przez znaczne obniże-

nie poziomu ekspresji mRNA kodującego czynnik

martwicy nowotworów (ang. tumor necrosis factor- α

– TNF- α ) i wzrost produkcji prostaglandyn PGE 2 . Towa-

rzyszył temu również znaczny wzrost lokalnego przepły-

wu krwi w naczyniach żołądka, który, jak się przypusz-

cza, odgrywa kluczową rolę w mechanizmach ochrony

błony śluzowej. Poza lokalnym zwiększeniem przepływu

krwi w żołądku grelina wywiera też znaczny ogólny

wpływ na układ sercowo-naczyniowy u ludzi. Nagaya

i wsp. [11] zaobserwowali, iż dożylne podanie greliny

powoduje znaczny spadek ciśnienia tętniczego, zwięk-

szanie objętości wyrzutowej, przy zachowanej częstotli-

wości skurczów serca zarówno u osób zdrowych, jak

i z niewydolnością krążenia. Granata i wsp. [25] wykazali,

że grelina (acylowana i nieacylowana) stymuluje prolife-

rację komórek β wysp trzustki linii HIT-T15 w badaniach

in vitro , hamuje też w sposób zależny od dawki apopto-

zę indukowaną przez głodzenie oraz równoczesne poda-

nie INF- γ z TNF- α . Granata i wsp. [25] zaobserwowali, że

grelinę produkują i wydzielają komórki HIT-T15 i może

ona działać na drodze autokrynnej bądź parakrynnej.

W razie głodzenia przez pozbawienie surowicy, poziom

greliny wytworzonej jest wystarczający do efektu

cytoprotekcyjnego, natomiast w przypadku traktowania

komórek INF- γ z TNF- α jest zbyt niski, by zapewnić

komórkom przeżycie. Podobnie pozbawienie wpływu

greliny wytworzonej , poprzez podanie przeciwciał anty-

grelinowych, spowodowało wzrost apoptozy w komór-

kach linii HIT-T15. W efekcie antyapoptotycznym i cyto-

protekcyjnym greliny pośredniczy szlak cAMP/PKA.

Zablokowanie cyklazy adenylowej (AC) i PKA specyficz-

nymi inhibitorami powoduje zahamowanie efektu anty-

apoptotycznego greliny, jednakże zablokowanie każde-

go z nich osobno nie daje tego efektu. Hamowanie

apoptozy odbywa się także poprzez aktywację szlaku

Akt i ERK1/2 (ryc. 2.). Kim i wsp. [26] wykazali, iż grelina

wywiera proliferacyjny efekt na kultury preadipocytów

linii 3T3L1, analogiczny do efektu wywieranego przez

IGF-I, poprzez stymulację replikacji DNA (przejście komó-

rek z fazy G1 do S). Podobnie jak w przypadku komórek β

trzustki (linia HIT-T15), grelina chroni przed apoptozą

wywołaną głodzeniem poprzez zależną od dawki hor-

monu oraz od stopnia zróżnicowania adipocytów fosfo-

rylację ERK1/2 i aktywację szlaku PI3K/Akt. Powodowało

to zahamowanie ścieżki JNK i SAPK oraz zwiększenie

dokomórkowego transportu glukozy, efekt ten był

potencjalizowany przez dodanie insuliny do mieszaniny

inkubacyjnej. Chung i wsp. [27] opisali wpływ greliny

na komórki nerwowe podwzgórza szczura poddane OGD

(pozbawione glukozy i niedotlenione, ang. oxygen-glu-

cose depravation ). OGD stosuje się jako model indukcji

apoptozy w komórkach nerwowych szczura w kulturach

in vitro . W zależności od zastosowanej dawki grelina, po-

dobnie jak IGF-I, istotnie obniżała odsetek komórek pod-

legających apoptozie. Najsilniejszy efekt występował

przy stężeniu 10 –13 mol/l. Zastosowanie specyficznego

antagonisty (D-Lys-3-GHRP-6W) potwierdziło, iż w neu-

roprotekcyjnym działaniu greliny uczestniczy receptor

GHS-R1a. Analogicznie, jak w adipocytach i komórkach

β trzustki w neuronach, grelina wpływała poprzez zależną

od czasu działania i stężenia hormonu aktywację kinazy

ERK1/2 (ryc. 2.). Chung i wsp. [27] blokując MAPK, PI3K,

PKC i PKA, zauważyli istotne zmniejszenie fosforylacji

ERK1/2 wywołane zastosowaniem greliny. Otrzymane

wyniki sugerują, iż w antyapoptotycznym efekcie greliny

w komórkach nerwowych poddanych OGD uczestniczą

wszystkie ww. szlaki. Udowodniono także, iż grelina nie

zmienia aktywności p38 i JNK, natomiast istotnie stymu-

luje aktywność ERK1/2 w warunkach normoksji. Wyniki

te sugerują różne działanie greliny na izoformy kinazy

MAPK. OGD powodowało ponadto obniżenie ekspresji

białek antyapoptotycznych Bcl-2, równolegle indukując

translokację białek proapoptotycznych Bax do mitochon-

driów, efekt znoszony po traktowaniu komórek greliną.

Tango grelinowo-leptynowe

Zaobserwowano, iż wahania poziomu greliny w osoczu

krwi są skorelowane z poziomem leptyny. Podczas głodze-

nia poziom greliny w osoczu wzrastał przy jednoczesnym

spadku poziomu leptyny, a podczas karmienia sytuacja

uległa odwróceniu [28]. Określenia tango grelinowo-lepty-

nowe po raz pierwszy użyli Cummings i Foster [29] w celu

zaakcentowania ścisłej zależności tych hormonów w regu-

lacji gospodarki energetycznej, apetytu i masy ciała.

Grelina, w sposób zależny od stężenia, aktywuje neurony

jąder łukowatych, podczas gdy leptyna jest ich inhibito-

rem. Kim i wsp. [30] wykazali, iż długotrwałe domóżdżko-

we bądź dokomorowe podawanie leptyny redukowało

poziom glukozy i insuliny we krwi, obniżało przyjmowanie

pokarmu o 39%, redukowało masę tkanki tłuszczowej

o 41%, podczas gdy jednoczesne podanie greliny znosiło

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4)

Wpływ greliny na przewód pokarmowy

189

grelina

D-Lys-3-GHRP-6

GHS-R1a

ERK1/2

GHS-R1a

cyklaza

adenylowa

PI3K

przeżycie

cAMP

ATP

PKC

MEKK

ERK1/2

Akt

PKA

MAPKK

SAPK/JNK

Bax

apoptoza

przeżycie

ERK1/2

transkrypcja DNA

jądro komórkowe

Ryc. 2. Mechanizm oddziaływania greliny na wewnątrzkomórkowe szlaki przeżycia i śmierci

Fig. 2. Mechanism of ghrelin action on intracellular survival and death pathway

ten efekt. Doświadczalne podanie insuliny i leptyny redu-

kowało poziom greliny, a czas ustąpienia efektu był uzależ-

niony od dawki hormonu [31]. Glukagon z kolei powodował

znaczny, krótkotrwały wzrost poziomu sekrecji greliny

w żołądku [31].

U szczurów zaraz po urodzeniu obserwowano eks-

presję mRNA kodującego grelinę w warstwie mięśniowej

żołądka. Najszybszy wzrost ekspresji mRNA stwierdzono

między 1. i 2. tyg. życia, najwyższe stężenie greliny

w 8. tyg. u samców, natomiast u samic w 7. tyg. życia.

Rozmieszczenie komórek eksprymujących grelinę ulega-

ło zmianom, do 2. tyg. komórki te znajdowały się u pod-

stawy gruczołów żołądkowych, a od ok. 3. tyg. życia

przemieszczały się z części podstawnej w kierunku uj-

ścia [35]. Stężenie greliny w osoczu wzrasta szybko

po urodzeniu [34, 36], w sposób odwrotnie proporcjonal-

ny do masy urodzeniowej i stężenia IGF-I we krwi [34].

Dembiński i wsp. [37] nie zaobserwowali istotnych

statystycznie zmian w masie ciała oraz przepływie krwi

przez trzustkę u ssących szczurów po podaniu egzogen-

nej greliny w dawce 4, 8 i 16 nmol/kg przez 7 oraz 14 dni,

natomiast masa narządu oraz synteza DNA w trzustce

była znacząco niższa. W tej grupie zwierząt doostrzeżo-

no też istotny wzrost poziomu GH, lecz nie nastąpiły

Rola greliny u noworodka

Zauważono, że wysoki poziom greliny, obserwowany

podczas głodzenia, utrudniał implantację zarodka w bło-

nie endometrium. W czasie ciąży u ludzi stwierdzono, iż

poziom greliny w żyle pępowinowej jest znacząco wyż-

szy niż w tętnicy, co może świadczyć o tym, że płód

wpływa na metabolizm i apetyt matki poprzez grelinę

przekazywaną jej przez barierę łożyskową [32]. Podanie

greliny egzogennej szczurom w późnej fazie ciąży powo-

duje znaczny wzrost masy urodzeniowej [33], a jednora-

zowe jej zażycie wywołuje wzrost sekrecji GH u nowo-

rodków [33], nie zauważono natomiast korelacji między

GH a stężeniem naturalnie wydzielanej greliny [34].

Przegląd Gastroenterologiczny 2007; 2 (4)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: