1. a) Rachunkowość – jest to system obserwacji , pomiaru i ewidencji oraz przetwarzania
danych dotyczących działalności gospodarczej przedsiębiorstw ( jednostek gosp.)
Uzyskane informacje ekonomiczne z rachunkowości są niezbędne w procesie zarządzania
firmą , do podejmowania decyzji bieżących ( operatywnych ) , strategicznych .
b) Rachunkowość – to całkowity i zwarty system ciągłego oraz systematycznego
gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji informacji ekonomiczno –
finansowych .
2. Przedmiot rachunkowości
Przedmiotem rachunkowości są środki gospodarcze ( majątek ) źródła ich pochodzenia
( fundusze – kapitały ) oraz procesy gospodarcze ( zaopatrzenie , produkcja ) , a także
wyniki finansowe osiągnięte z działalności gospodarczej .
3. Metody rachunkowości
a) Metoda bilansowa – polega na dwustronnym i równoważnym ujmowaniu i
przetwarzaniu zdarzeń gospodarczych oraz majątku jednostek gospodarczych .
b) Metoda podmiotowa – polegająca na opisywaniu ( kwalifikowaniu ) kwantyfikowaniu
składników majątku oraz zdarzeń gospodarczych z punktu widzenia jednostki w której
rachunkowość jest prowadzona .
Rachunkowość ma w sposób wiarygodny i prawidłowy przedstawiać obraz majątku ,
rezultatów działalności i sytuacji finansowej podmiotu gospodarczego .
Szczegółowość zadań
· ustalenie stanu środków gospodarczych
· rejestracja zmian
· dostarczenie danych do kalkulacji ekonomicznej
· dostarczenie danych do kalkulacji wyników finansowych
Rachunkowość - Ewidencja ( księgowość)
- Rachunek kosztów
- Sprawozdawczość finansowa
- Analiza finansowa
A. Majątek trwały
· Wartości niematerialne i prawne – usprawnienia , koszty prac rozwojowych , wartość
firmy , prawo wieczystego użytkowania gruntu , wynalazki , patenty, znaki towarowe ,
licencje , programy komputerowe .
· Rzeczowy majątek trwały – stanowiące własność – grunty , budynki , maszyny ,
urządzenia , środki transportu .
Okres ich użytkowania dłuższy niż rok
Inwestycje bieżące – ogół kosztów na budowę lub montaż nowego środka trwałego .
· Finansowy majątek trwały – udziały w obcych jednostkach , akcje , papiery
wartościowe ( obligacje , bony skarbowe ) , których termin wykupu przypada po
upływie roku od dnia bilansowego , udzielone pożyczki długoterminowe .
B. Majątek obrotowy
· Zapasy – materiały – Bezpośrednie ( produkcyjne ) , pomocnicze ( art. biurowe )
- półprodukty i produkty w toku
- produkty gotowe
- towary
· Należności i roszczenia – z tytułu dostaw i usług
- z tytułu podatków , dotacji i ubezpieczeń społecznych
- pozostałe należności
· Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
- udziały lub akcje własne przeznaczone do zbycia
- inne papiery wartościowe
· Środki pieniężne – w kasie
- na rachunku bankowym
- Inne środki pieniężne ( weksle , czeki )
A. Kapitały ( fundusze ) własne
· Kapitał podstawowy – spółka cywilna ( osoba fizyczna )
kapitał założycielski – akcyjny ( w spółkach akcyjnych )
- udziałowy – w spółkach z o.o.
fundusz założycielski – wkład państwa w przedsiębiorstwa państwowe
fundusz udziałowy – wkład członków spółdzielni
· Kapitał uzupełniający – tworzony z efektów gospodarczych czyli z podziału zysków
Kapitał zapasowy ( rezerwowy ) – w spółkach akcyjnych i z o.o.
Fundusz zapasowy przedsiębiorstwa
Fundusz zasobowy spółdzielni
· Wynik finansowy netto – strata lub zysk
B. Kapitały obce – przyjmują postać zobowiązań , obrazują rozmiary środków
gospodarczych które stanowią własność innych obcych jednostek .
· Długoterminowe pożyczki , obligacje i papiery wartościowe
· Długoterminowe kredyty
· Pozostałe zobowiązania
· Pożyczki
· Kredyty bankowe
· Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
· Zobowiązania z tytułu podatków ceł i ubezpieczeń
· Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
· Pozostałe zobowiązania krótkoterminowe
· Fundusze specjalne – odmiana zobowiązań krótkoterminowych
- Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
- Inne fundusze specjalne
Każda jednostka gospodarcza prowadząca księgi rachunkowe ( rachunkowość )
zobowiązana jest do sporządzania na każdy początek swej działalności i na koniec każdego
roku obrotowego ( 12 miesięcy ) zestawien9ia swojego majątku oraz źródeł jego
pochodzenia . Zestawienie to określa się mianem bilansu . Bilans – jest to dwustronne ,
wartościowe zestawienie środków gospodarczych ( aktywów ) oraz źródeł ich pochodzenia
( pasywów ) sporządzane na określony moment bilansowy ( dzień bilansowy ) i w
określonej formie .
Aktywa ( przekrój rzeczowy ) – grupują środki gospodarcze według postaci w jakiej one
występują i spełnianych przez nie funkcji . Informują o sytuacji majątkowej przedsięb.
Pasywa ( przekrój finansowy ) – przedstawiają wartość tych środków według źródeł ich
finansowania ( pochodzenia ) , a zatem informują nas o sytuacji finansowej przedsięb.
Rodzaje bilansów :
· początkowy – bilans otwarcia – B. O.
· końcowy – bilans zamknięcia – B. Z.
Sporządzany na koniec roku , jest zarazem bilansem początkowym dla następnego
roku obrotowego .
· Bilans – zestawia środki gospodarcze na pewien moment . Jest to ujecie statyczne .
Tymczasem w przedsiębiorstwach prowadzących działalność środki te ulegają ciągłym
zmianom ( dynamika ) . Wywołują je różnorodne czynności i zjawiska gospodarcze ,
które składają się na działalność gospodarczą .
· Operacje gospodarcze – czynności i zjawiska gospodarcze które powodują zmiany
składników bilansowych ( operacje księgowe )
Podział operacji ( ze względu na wpływ operacji na bilans , ogół operacji dzielimy na : )
· Operacje – zmiany wyłącznie w aktywach
A + o – o = P
Np. Podjęto gotówkę z banku do kasy . Suma bilansowa nie ulega zmianie .
· Operacje powodujące zmiany wyłącznie w pasywach
A = P + o - o
Np. Przeznaczenie części zysku na zwiększenie funduszy własnych .
· Operacje powodujące jednoczesne zmienianie aktywów i pasywów
Zwiększenie sumy bilansowej .
A + o = P + o
Np. Zakupiono i przyjęto do magazynu materiały .
· Operacje powodujące jednoczesne zmniejszenie aktywów i pasywów .
A – o = P – o
Np. Spłata zobowiązań wobec dostawców z rachunku bankowego .
Mnogość operacji występujących w przedsiębiorstwie powoduje konieczność ich agregacji .
Poprzez agregacje operacji gospodarczych należy rozumieć proces uogólniania ( scalania ,
łączenia ) operacji gospodarczych w celu tworzenia informacji o bardziej syntetycznym
charakterze . Tego typu operacje ( syntetyczne ) stwarzają lepsze możliwości ich
wykorzystania w procesie zarządzania .
Syntetyczne obrazy działalności gospodarczej . Znane są różne sposoby agregacji operacji
gospodarczych . Najstarszym urządzeniem służącym do agregacji jest konto ( XI wiek )
Winien ( WN ) Debet ( DT ) Nazwa konta Ma Credict ( CT )
Jedna strona konta Druga strona konta
Każde określone konto musi mieć nazwę . Ma dwie strony – operacje mogą powodować
zwiększenie bądź zmniejszenie .
Ogół kont służących do agregacji operacji gospodarczych określa się systemem kont lub
planem kont . Mogą być konta bilansowe i niebilansowe .
Podstawę zapisu na kontach stanowią prawidłowo sporządzone dowody księgowe , z
których wynikają tak istotne elementy zapisów księgowych jak data dokonania operacji
gospodarczych , rodzaj i numer dowodu księgowego , treść operacji , rozmiary czyli
wielkość operacji ( kwota ).
Proces agregacji operacji gospodarczych rozpoczyna się od otwarcia kont . Otwarcie konta
polega na wpisaniu stanu początkowego ( z bilansu ) na odpowiednie stronie konta .
Dt Konta aktywów Ct Dt Konta pasywów Ct
Stan początkowy Stan początkowy
( S. P. ) - +
+ - operacje operacje
Operacje zwię- operacje zmniejszające zwiększające
kszające stan zmniejszające stan stan
początkowy stan początkowy początkowy początkowy
Operacje gospodarcze ujmuje się w systemie kont zawsze dwustronnie i równoważnie
czyli bilansowo to znaczy na dwóch kontach po dwóch przeciwnych stronach tych kont .
1. Obroty i salda konta
Zagregowane wielkości operacji gospodarczych ujętych na koncie określa się mianem
obrotów konta lub też mianem strumieni .
Mogą występować obroty strony kredytowej i obroty strony debetowej.
Znając stan początkowy konta oraz obroty konta można w łatwy sposób obliczyć stan
konta czyli tak zwane saldo końcowe .
Saldo końcowe konta stanowi różnicę pomiędzy ogólnymi sumami dwóch przeciwstawnych
stron konta . Gdy ogólne sumy strony debet i kredyt są takie same wówczas saldo
końcowe nie występuje lub też mówimy że saldo jest zerowe .
W zależności od tego która ze stron konta jest większa mówimy o saldzie debetowym lub
kredytowym .
Saldo jest debetowe gdy ogólna suma strony debet jest większa od ogólnej sumy strony
kredyt .
Saldo jest kredytowe gdy ogólna suma strony Cr jest większa od ogólnej sumy strony Dt .
Obciążyć to znaczy zapisać po stronie debet .
Salda debetowe wykazują konta aktywów , a salda kredytowe konta pasywów .
Konto aktywów
Sp 70000 (2) 40000
(1) 20000 (4) 30000 1+3+5 = Obroty strony debet = 90000
(3) 50000 (6) 20000 2+4+6 = Obroty strony kredyt = 90000
(5) 20000
100000 90000
Saldo końcowe = 100000 – 90000
= 10000 Saldo Dt
Konto pasywów
(2) 20000 Sp. 30000
(4) 30000 10000 (1) 2+4+6 = Obroty strony debet = 70000
(6) 20000 60000 (3) 1+3+5 = Obroty strony kredyt = 90000
20000 (5)
70000 120000
Saldo końcowe = 120000 – 70000 = 50000 Saldo Ct
Obroty nie obejmują stanu początkowego .
Korespondencja kont to wzajemny związek jaki zachodzi w trakcie ujmowania na nich
operacji gospodarczych . Konta które powstają w tym wzajemnym związku określa się
mianem kont korespondencyjnych .
2. Sposoby wyrażania korespondencji kont .
A. Sposób pisemny polegający na wskazaniu np. na dowodzie księgowym tj. na zapisaniu
nazw oraz stron kont , na których dana agregacja ma być zaewidencjonowana .
Sposób ten jest szeroko stosowany przy debetowaniu dowodów księgowych .
( Dt kasa - Ct Rachunek bankowy ) 101 Dt / 131 Ct
Kasa 101
Rachunek bankowy 131
1. Podjęcie gotówki z rachunku bankowego
Dt zobowiązania z tytułu wynagrodzeń - Ct kasa
231 / 101
B. Sposób wyrażania korespondencji kont ustny - stosuje się wiele wyrażeń .
Dla strony debet Dla strony kredyt
1. Zaksięgować po stronie Dt ( winien ) 1. Zaksięgować po stronie kredyt
2. Zaewidencjonować po stronie Dt 2. Zaksięgować po stronie kredyt
3. Zarejestrować po stronie debet 3. Zarejestrować po stronie kredyt
4. Obciążyć konto 4. Uznać konto
5. Zapisać w ciężar konta 5. Zapisać na dobro konta
Obciążyć konto tzn. zapisać po stronie debet dany dowód księgowy bez względu na to
jakiego konta to dotyczy , bez względu na skutki jakie to obciążenie
wywołuje w stanie danego konta .
C. Sposób graficzny
Schematy korespondencji kont
Ct Rachunek bankowy Kasa Dt
(1)
1 – Podjęcie gotówki z rachunku bankowego do kasy .
...
edytas14