Rewolucja francuska 1789-1799
Maj 1789 – zebranie stanów generalnych(ost.1614 odwołane przez Ludwika XV)
Czerwiec 1789 – Stany Generalne->Zgromadzenie Narodowe, brak współpracy z burżuazją
26.08.1789 – Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela”Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi wobec prawa”
VII-VIII 1789 – obrady Konstytuanty, zniesienie feudalizmu, odebranie przez państwo majątków duchowieństwa
14.07.1789 - zdobycie Bastylii
1790 -91 – Lewistatywa
1792 – monarchia konstytucyjna
IX 1792 – Francja I republiką, marsylianka
I 1793 – zgilotynowanie Ludwika XVI, rządy Jakobinów – Robespierre- mieli plan konstytucji, która nie weszła w życie
1793 -94 – obrady Konwentu
1793 – trybunał Jakobinów, Czerwony terror wobec przec. Politycznych
1793 – sukces z koalicją antyfrancuską
1794 – Thermidorianie vs. Jakobini – Biały Terror
1794 – śmierć Robespierra i Dantona
1795 – rządy Dyrektoriatu, 5 dyrektorów rządzących, konstytucja roku V, cenzus wyborczy-burżuazja ma możliwość głosowania
1796 – 97 – wojny z Austrią, kampania włoska, Napoleon dowódcą i bohaterem narodowym Włoch, wprowadzenie wojsk francuskich do Włoch
9.01.1797 – powstanie Legionów Polskich
1798 - wojny z Anglią na terenie Afryki
18 brumaire’a 1799 (9.11)– dojście Napoleona do władzy, ustanowienie Konsulatu
Okres Napoleoński 1799 – 1815
Napoleon Bonaparte – urodzony 15.08.1769 na Korsyce, zmarł 5.05.1821 na Wyspie św. Heleny, 1szy Konsul Republiki Francuskiej(1799-1804), Cesarz Francuzów(1804-1815), prezydent(1802-1805), król Włoch(1805-1814), Kawaler Orderu Orła Białego, kariera w Europie(1794-1815)
1792 – wojna francusko – Austriacka
1796-1797 – I Wielka Kampania Włoska
1796 – Republika Lombardzka częścią Francji
1796 – przejęcie Nicei, Sabaudia Republiką Cisalpińską
1801 – Walki Legionów z tubylcami w San Domingo na Haiti
Walki Legionów – 1798 – Bolonia i Evita, 1799 – Magnano
1797 – pokój w Campio Formio – do Francji przyłączono – Belgię, Rep. Lombardzką, Nadrenię, Holandię(Republikę Batawską)
1798 – walki z Anglią w Egipcie pod piramidami
1800 – bitwa pod Marengo, Hohenlinden
1801 – pokoj w Lunevile – potwierdzenie pokoju z Campio Formio
1805 – Ulm, Austerlitz, pod Trafalgarem
1806 – Jena, Auerstadt, blokada kontynentalna
1806 – Rozwiązanie I Rzeszy, powstaje Związek Reński
1807 – Frydląd, Iława
1807 – Dekret Grudniowy, pełne prawo ziemianom własności chłopskich gospodarstw
1808 – Swolażerowie na przełęczy Somosierra
1809 – Bitwa pod Raszynem
1812 – wojna z Rosją pod Borodino, Wielka Armia Napoleona
1813 – Lipsk, bitwa narodów, klęska Napoleona, Ludwik XVIII na nowego władcę
1815 – 100 dni Napoleona, Waterloo – przegrana Bonaparte, wygrywa Wellington
Józef Zajączek – dowódca Legii Północnej
Kongres Wiedeński 1814 – 1815
Pozostają granice Francji z 1790 – zwrot dzieł, płaci kontrybucję
Królestwo Polskie w unii personalnej z Rosją – Wlkp. do Prus.
Austria otrzymuje Kraków(wolne miasto, powstaje Rzeczpospolita Krk. do 1846-rabacja galicyjska)
Likwidacja Związku Reńskiego, utrzymuje się I Rzesza, utworzono Związek Niemiecki
Wzrost roli Prus - Wlkp., Gdańsk, Saksonia, Pomorze Szcz., Westfalia, Nadrenia.
Włochy – utrzymano podział po kongresie. Potwierdzenie wpływów Austrii.. Królestwo Sardynii i Królestwo Obojga Sycylii, Belgia + Holandia = Królestwo Niderlandzkie, neutralność Związku Szwajcarskiego
Hegemonia kolonialna – Anglia – Malta, wyspy Jońskie, Cejlon, kraj Przylądkowy
Święte Przymierze – zawarte pomiędzy Rosją, Austrią i Prusami, zadanie – stanie na straży ładu politycznego w Europie; zachowanie ustalonych granic.
Zasady Kongresu Wiedeńskiego – restauracja – powrót starych dynastii Burbonowie; równowagi sił; legitymizmu – władza pochodzi od Boga, nienaruszalność władzy królewskiej miała przeciwdziałać zamachom stanów i gilotynowania.
Ład w czasie kongresu ustalali – Aleksander I, Franciszek I Habsburg – cesarz, Fryderyk Wilhelm III – król Prus, Klemens Metternich – kanclerz Austrii, konserwatysta; Charlie Talleyrand – Minister Spr. Zagranicznych Francji.
Skutki Kongresu Wiedeńskiego – utworzono przymierze 4 państw(Rosja, Austria, Prusy, Anglia), 1815-1830 – nowe nurty polityczne.
Wolnomularstwo – tajne związki młodzieży, najcharakterystyczniejszy ruch w czasie romantyzmu ”Wolność, równość, braterstwo”; Masoneria – nurt tajnych organizacji pozarządowych,
Królestwo Polskie – 1815 – konstytucja, monarchia konstytucyjna-car sprawował władzę wykonawczą i ustawodawczą, stał na czele armii, jego namiestnik to gen.J.Zajączek (do 1826 i w 1832)
Rada Stanu – władza wykonawcza, rada ogólna + 5 ministerstw(wyznań i oświecenia publicznego, sprawiedliwości, spraw wew., wojny, przychodów i skarbów). Sejm – dwuizbowy, 127 posłów; 72 deputowanych i 51 wybieranych w gminach = izba poselska + izba senatorska.
Konstytucja – wprowadzono cenzurę, sejm nie wprowadza wniosków, zarządza pobór do wojska i kontroluje rząd, ściąga podatek. Minister gospodarki – Ksawery Drucki – Lubecki.
Sytuacja przed powstaniem listopadowym – ograniczenie praw konstytucyjnych, 1819-cenzura; represje, 1822 – koniec liberalnej polityki Aleksandra I
Filomaci i filareci – stowarzyszenia z Wilna, romantyzm.
Działalność konspiracyjna – Związek Młodych Polaków, Pantokaina – nielegalne; Kaliszanie – legalne
Do 1830 przygotowywano się do powstania. Powodem powstania w noc z 29 na 30 listopada był dekret z 6 listopada 1830 o rekrutacji do wojska rosyjskiego.
Noc Listopadowa – wtargnęli do Belwederu, Józef Chłopicki – Iszy dyktator, 4.12.1830 – sejm ogłosił jego nominację, sukcesy powstańców do marca 1831, najważniejsza walka – Grochów,
25.05.1831 – Ostrołęka – na początku sierpnia wojska ros. wkraczają do Warszawy
1831 – wydanie Statutu organicznego – zagarnięcie majątków szlacheckich, zsyłki na sybir, wprowadzenie administracji rosyjskiej, zamykanie szkół.
1846 – powstanie krakowskie
Dekabryści – ok. 1830
25.01.1831 – detronizacja cara Mikołaja I
14.02.1831 – bitwa pod Stazkiem – wygrana(gen. Józef Wernicki)
25.02.1831 – bój o Olszynkę Grochowską
III-VI 1831 – 3 bitwy partyzanckie
Maj 1831 – Ostrołęka, klęska Skrzyneckiego pod koniec maja.
15.08.1831 – Warszawa – klęska
X.1831 – klęska twierdz Niemodlin i Zamość
Powstanie wspierali – oddziały Emilii Platte(Litwini), Kłapowski (Wlkp.)
Liberalizm – wolna jednostka ludzka w centrum zainteresowania; zasady – wolność jednostki nieskrępowanej przez więzi rodzinne i narodowe, prawo czynienia wszystkiego czego prawo nie zabrania, nieingerencja państwa w gospodarkę, jak najmniejszy aparat państwowy, zasada suwerenności ludu, utożsamianie narodu ze wspólnota obywateli, neutralność wyznaniowa i tolerancja religijna, liberalizm nie miał nic wspólnego z zasadą „hulaj dusza, piekła nie ma”
Socjalizm – przebudowa społeczeństwa poprzez stopniowe reformy społeczne, ograniczenie praw kapitalizmu za pomocą reform.
Czartyzm – poprawa sytuacji ekonomicznej robotników, zmiany demokratyczne w systemie wyborczym – masowy i radykalny ruch w GB w latach 1836-1849.
Wiosna Ludów w Europie
Rozwój liberalizmu, wprowadzenie niższych partii społecznych do rządów, konstytucjonalizm, społeczeństwo oparte na roli narodu – tolerancja religijna, równość wobec prawa, brak ingerencji państwa w gospodarkę.
Młoda Europa – tajna organizacja powstała w Szwajcarii w Brenie w 1834, hasło – walka o wyzwolenie narodowe(np. Włosi walczący z Burbonami), walka o wyzwolenie moralne, ancien regine 1815-1821; wykrystalizowanie się roszczeń niższych grup społecznych – mieszczanie, chłopi, robotnicy, ugruntowane teorie jednoczenia się ziem (Włochy, Niemcy), tworzenie się parlamentaryzmu w Europie.
Zjednoczenie Niemiec
962 – 1806 – Isza Rzesza
1806 – rozwiązanie Iszej Rzeszy, utworzenie Związku Reńskiego, upadek władzy Prus.
1815 – powstanie Związku Niemieckiego – Austria + Niemcy. 1862 – Otton von Bismarck zostaje kanclerzem.
1864 – wojna z Danią, zajęcie Księstwa Szlezwiku przez Niemców.
1866 – wojna z Austrią i wykluczenie jej ze Związku Niemieckiego
1867 – powstaje Związek Północnoniemiecki, rozpada się Cesarstwo Austriackie i zamienia w Dualistyczną Monarchię Austrowęgierską.
1870 – Depesza Emska doprowadza do wojny Prus z Francją.
19.01.1871 – powstaje II Rzesza
19.07.1870 – Francja wypowiada wojnę Prusom.
27.02.1871 – Preliminaria pokojowe w Wersalu (Prusy-Francja) – Francja zrzeka się roszczeń do ziem położonych na wschód od Alzacji i Lotaryngii, Francja płaci reparację wojenną.
Stany ZjednoczoneStany Północne zwano Nową Anglią. Jankeska Północ=Nowa Anglia + Pensylwania +Filadelfia+ Nowy Jork. Banki, kolej, system dwupartyjny, partia republikańska. Stany Południowe-Wirginia. Partia demokratyczna, 9 stanów stworzyło Stany Federacyjne, plantacje bawełny i tytoniu. Jefferson Davis – prezydent konfederacji. Robert Lee – generał konfederacji. Abolicjonizm – ruch zmierzający do zniesienia niewolnictwa Wojna i secesja – Stany Południowe niezadowolone z wyboru na prezydenta abolicjonisty Abrahama Lincolna ogłosiły w roku 1861 secesje(wystąpienie) USA, czyli z Unii Państw Ameryki S.Południowe powołały Konfederację państw Ameryki. Wojna secesyjna – nowoczesna. 1863 – bitwa pod Gettysburgiem – wygrana Północy. Skutki – utrzymanie jedności USA, zniesienie niewolnictwa murzynów, wzmocnienie pozycji burżuazji z północy kosztem arystokracji z południa, burzliwy okres rozwoju ekonomicznego, morderstwo Lincolna, zakaz związków mieszanych. Przyczyny – wybór Lincolna, zróżnicowany rozwój gospodarczy.
AniolLucyfera