Gry i zabawy.pdf

Gry i zabawy

armatka - do metalowej obudowy od chińskiego wkładu, wsypywało się zeskrobaną z

zapałek siarkę. Następnie wylot rurki zatykało się kawałkiem twardej kredki świecowej

(miękkie się nie nadawały- topiły się). Teraz wystarczyło nakierować armatkę na cel,

koniec rurki z siarką mocno podgrzać i następowało odpalenie. Piękny huk i

rozkwaszona na ścianie kredka świadczyły o prawidłowo wykonanej robocie.

bączki - alternatywne wykorzystanie wybuchowych właściwości mieszanki saletry z

cukrem; brało się kapsel (zamknięty maściak czyli opakowanie po maści tygrysiej)

drążyło dziurę, upychało mieszankę, podpalało i odchodziło na parę metrów: płomień

wydobywający się dziurą sprawiał, że bączek unosił się w powietrze i wyczyniał dzikie

harce; trzeba było uważać, żeby nie oberwać.

bęben - zabawa podwórkowa, oparta na popularnym dawniej "salonowcu". Wytypowana

ofiara była klepana w zad przez jednego z uczestników, poczym musiała zgadywać kto

jej tak przyłoił. W razie niepowodzenia, "bębnowi" wyznaczano zadanie do wykonania.

Najczęściej bieg do koła bloku, lub przysiady. Po kilku nie udanych próbach

zdemaskowania kata, "bęben" opuszczał zabawę pod pretekstem konieczności

obejrzenia jakiegoś fajnego filmu w TV .

bilard z grzybkiem - gra elitarna, dostępna jedynie w ośrodkach wczasowych czy

bogatszych klubokawiarniach. Czasami zawłaszczana do gabinetów, przez

rozmiłowanych w tej rozrywce, dyrektorów (widziałem niedawno jakiś polski film, gdzie

dwóch poważnych mężczyzn omawia plany produkcyjne przy bilardzie z grzybkiem).

Gra polegała na trafianiu bilą w odpowiednio punktowane otwory w stole, ale tak by nie

przewrócić stojącego na środku grzyba. Występowała też w wersji dziecięcej,

odpowiednio zminiaturyzowana.

bilardy - taka imitacja fliperów. Wystrzeliwało się z kanału stalową kulkę i obserwowało

się jej drogę licząc na to, że kulka zatrzyma się w jakimś wysoko punktowanym miejscu.

Cała tablica była powybijana gwoździami. Tworzyły one kanałki i zatoczki w których

właśnie zatrzymywała się kulka.

bitwa na splówki - splówka była bez wątpienia najistotniejszym elementem

wyposażenia szkolno - podwórkowego. Poza dywersyjnymi atakami w pojedynkę,

organizowano też zbiorowe bitwy na splówki. Proste zasady: wygrywa ten kto komu

więcej napluje. Najbardziej cenione były celne, snajperskie strzały z plasteliny. Snajper

musiał posiadać długą, najlepiej szklaną rurkę. Posiadacze rurek z czeskich ołówków

wykonywali szarże plując na oślep ryżem.

bolec - nie wiem do czego służyły , ale były kiedyś takie bolce /prawdopodobnie kołki do

wstrzeliwania/ - gwoździe bez łepków, zakończone gwintem, było ich pełno, szczególnie

na placach budów lub w skrzynce z narzędziami mego ojca, zbierało się to żelastwo i

ostrym końcem przykładało do asfaltu a od góry za pomocą kamienia tłukło się, robiąc

dziurę w asfalcie na głębokość około 0,5 cm, do dziury zeskrobywało się siarkę z

zapałek, w takiej ilości by zapełnić około pół dziurki, potem delikatnie wkładało na to

ponownie bolec ostrym końcem, z asfaltu bolec musiał wystawać w pozycji pionowej,

potem na bolec rzucało się wcześniej użyty kamień, który przyciskał bolec do siarki, a ta

wybuchała, dając niewielki huk oraz iskry /derfic/

chłopek - gra "dziewczyńska" polegająca na skakaniu po narysowanym na asfalcie

"chłopku" i zaliczaniu kolejnych etapów. Dodatkowo trzeba było celnie rzucać drobnym

kamyczkiem w odpowiednie pola "chłopka". Charakterystyczny obrót w podskoku na

głowie biedaka był jedną z trudniejszych ewolucji. Ten ostatni element wiele dziewcząt

przeniosło z powodzeniem w dorosłe życie.

chodzenie na... - każdy na coś chodził. Ale nie myślę tu o chodzeniu na jakieś zajęcia

pozalekcyjne, które były zupełnie nie popularne. Chodziło się w zależności od lokalizacji:

na kulki od łożysk, na szklane rurki do plucia, na skórki do procy, na kapsle pod

garmażerkę, na cegły na budowę itd. Rozrywka polegała na grupowym pozyskiwaniu

rozmaitych, wydawało by się, bezużytecznych przedmiotów, które służyły potem dalszej

zabawie. Przykładem z życia niech będzie relacja przysłana przez Magdę S. /obecnie z

Teksasu - nie mylić z popularnym dawniej określeniem dżinsu/: "Ciekawym przejawem

modnego w latach 70-tych zbieractwa było to, co ze swoimi kolegami robił mój mąż, tzn.

szperanie w okolicach zaplecza ZURTu (dla niewtajemniczonych - Zakład Usług

Radiowo-Telewizyjnych), by znaleźć zużyte części odbiorników telewizyjnych, lampy

radiowe itd. Rzucanie lampami o chodnik dawało niezłe efekty pirotechniczne." Darku

-szczerze zazdroszczę, rzucanie żarówkami wykręcanymi z windy, nie było aż tak

efektowne.

chodzenie po ogrodzeniu - z gatunku sportów ekstremalnych. Polegało na jak

najdłuższym chodzeniu w pozycji pionowej, po szkolnym ogrodzeniu. Ogrodzenie służyło

też do wykonywania efektownych "przerzutek" na drugą stronę i jako naturalna bramka

przy grze w piłkę.

chowanego - popularna zabawa podwórkowa, znana terz pod nazwą "w szukano".

Kryjący za pomocą specjalnej odliczanki, odmierzał czas na ukrycie się pozostałych

graczy. Treść wyliczanki: "Pałka, zapałka, dwa kije, kto się nie schowa ten kryje" poczym

następowało odliczanie do ustalonej wcześniej liczby. Najczęściej było to 100. Następnie

rozlegał się przeraźliwy okrzyk "Szuuuuukaaam!!!" i kryjący ruszał ostrożnie na łowy.

Należało wytropić ukrytych kolegów, zanim zdążą dobiec do miejsca "zaklepywań".

Triumfalny okrzyk " Raz, dwa, trzy za siebie" nie pozostawiał złudzeń, ktoś nas

przechytrzył. Jeśli nie potrafiliśmy się pogodzić z porażką, nie pozostawało nam nic

innego jak kilkakrotnie krzyknąć "Pobite gary" i udać się do domu.

ciupy - jedna z gier podwórkowych oparta na rekwizytach znajdowanych na podwórku.

Do gry potrzebne były drobne kamyczki, które należało w odpowiedni sposób podrzucać

i łapać, zaliczając kolejne etapy trudności.

cymbergaj - za pomocą grzebienia i monet rozgrywało się mecze piłkarskie. Ławka

wytyczała rozmiary boiska. Należało tak uderzać grzebieniem w monetę-piłkarza, żeby ta

popchnęła monetę-piłkę w kierunku bramki.

dmuszki - gra hazardowa. Wspaniała gra na drobne monety. Do walki stawało dwóch

zawodników. Ustalało się stawkę gry tzn. jakimi monetami będzie się grało. Na przemian

dmuchało się w swoja monetę starając się nakryć nią monetę przeciwnika. Jeśli się to

udało, obie monety nasze. Typowy widok na przerwach "śniadaniowych" to pogarbione

nad parapetami grupki uczniów porozumiewających się między sobą

charakterystycznymi krótkimi dmuchnięciami " Py, Py". "Dmuszki" zostały zabite przez

galopującą inflację, a późniejsze wprowadzenie do obiegu ciężkich nieużytecznych

monet nie mogło poprawić sytuacji.

dupa biskupa - beznadziejna gra ale jakie wdzięczne słowa tu padały - gra w 24 karty;

po rozdaniu gracze wykładają karty awersem do góry i po wyłożeniu na stół, kolejno po

każdym graczu trzeba było cos zrobić. I tak 9 - powiedzieć dupa biskupa, 10 - złapać się

za ucho, walet - powiedzieć merci monsieur, dama - powiedzieć merci madame, król -

zasalutować, As - przykryć dłonią kupkę kart. Jeśli ktoś się pomylił lub ostatni położył

rękę na Asie, to zbierał leżąca kupkę kart. Wygrywał ten, któremu skończyły się karty.

/podziękowania dla Marzeny/

dwa ognie - zwana również "zbijakiem", podstawowa konkurencja na koloniach i

lekcjach WF. Zasady proste: dwóch zawodników staje na przeciwko siebie, pomiędzy

nimi dowolna ilość graczy w charakterze zwierzyny do odstrzału. Zbijający ciskają piłką w

piszczących z rozkoszy graczy eliminując ich w ten sposób z dalszej gry. Jeśli piłka

została złapana przez niedoszłą ofiarę, gracze zamieniali się rolami i była okazja do

słodkiej zemsty. Słyszałem o próbach gry w "zbijaka" piłką lekarską. /o grze przypomina

Marzena A . /

gazda - (znana też jako getto) gra hazardowa polegająca na na trafieniu monetą z

pewnej odległości w narysowane na ziemi pole.

Gra w place - Zazwyczaj traktowana jako sport uzupełniający do "gry w nogę". Często

rozgrywana w przypadku braku odpowiedniej liczby zawodników do tejże . Na

asfaltowym, lub ziemnym boisku wytyczano przylegające do siebie bokami kwadratowe

"place". Jednostką miary był krok lub stopka, a wielkość placu umowna. Grało minimum

dwóch zawodników, nie spotkałem więcej niż ośmiu grających. Do gry używało się piłki

do nogi, lub siatki. Im większe były place, tym trudniejsza gra. Zasady gry stanowiły, że

piłka po podaniu mogła tylko raz odbić się na placu przeciwnika, lub mogła być odbita z

tzw. "pierwszej" zanim dotknęła boiska. Po przyjęciu można było żonglować piłką przed

podaniem, o ile nie dotknęła ziemi. System punktów karnych, tworzące się koalicje

niszczące wybranych zawodników, skomplikowane zasady dotyczące podań (np. tzw.

szczury), przyjęć( czy obojczyk to już ręka) powodowały, że często rozgrywano

pasjonujące pojedynki nawet przy sztucznym oświetleniu (latarnia uliczna) do późnych

godzin wieczornych nie zważając na konsekwencje grożące po powrocie do domu.

/Tomasz Drozd/

gra w kapcia ( w kapola) - odpowiednik piłki nożnej rozgrywanej na korytarzu szkolnym

za pomocą złożonego w pól miękkiego kapcia szkolnego.

grzebień - kolejny przykład pomysłowości w wykorzystaniu przedmiotów codziennego

użytku do niecodziennych celów. Zabawa polegała na wybijaniu zębów z grzebienia

przeciwnika. Jeden zawodnik trzymał w dłoniach swój grzebień (ząbkami do góry),

przeciwnik natomiast walił w te ząbki, grzbietem własnego grzebienia. Wygrywał ten kto

pierwszy powyłamywał przeciwnikowi wszystkie ząbki. Stosując odpowiednie techniki

uderzeń, zawodnicy klasy mistrzowskiej potrafili wykosić cały grzebień jednym

uderzeniem. Bardzo istotny element stanowił odpowiedni sprzęt do gry. Wysokiej klasy

grzebień charakteryzował się odpowiednio wyprofilowanym grzbietem, elastycznym

uzębieniem i nie wystającymi, najlepiej zaokrąglonymi, skrajnymi kłami. Z dobrym

grzebieniem można było przetrwać wiele pojedynków, nie tracąc zbyt wielu ząbków.

Grzebień mógł stawać do walki, pod warunkiem, że miał chociaż jeden ząbek (skrajne

kły się nie liczyły). Źle dobrany sprzęt szybko dawał się we znaki swojemu użytkownikowi

mocno kalecząc dłonie. Najbardziej wytrwałych graczy możną było rozpoznać po

licznych bliznach w okolicach kciuka. Były to nieuniknione kontuzje spowodowane

kurczowym trzymaniem grzebienia podczas walk.

guma - gra polegająca na wykonywaniu przez zawodniczki (czasem zawodników),

obowiązkowych układów skokowych, , aż do tzw. "skuchy". Układy wykonywano skacząc

po gumie do skakania, rozciągniętej pomiędzy dwiema zawodniczkami. Gumę

wykonywało się z białej gumy gaciowej szerokości 0.5 cm. Długość gumy to zazwyczaj 4

do6 m przed związaniem. Skoki wykonywano na kilku podstawowych wysokościach.

Były to: kostki, łydki, kolanka, uda, półdupki, pas i ekstremalnie, paszki. Notowano też

próby zaliczania układu na wysokości "szyjka" , ale najczęściej bez sukcesów. Gra

nacechowana dużym ładunkiem emocjonalnym, wywoływała częste spory i kłótnie,

najczęściej na tle różnic w interpretacji poprawności skoku.

hacle - (czasami hacele) kupowane w sklepie z częściami żelaznymi, małe ciężkie

elementy (do podków końskich) o kształcie, który powodował ,że doskonale wkładało się

je pomiędzy palce. 5 hacli (haceli) służyło do gry w hacle - rozłożone na dłoni hacle

podrzucało się w górę i łapało na różne skomplikowane sposoby. Pamiętam, że istniało

wiele wymyślnych technik. Niektórzy do gry używali zwykłych kamieni ale to było

nieprofesjonalne.

/Rawik/

hobby - PRL-owskie zamiłowania hobbistyczne, to jedno z bardziej fascynujących

zagadnień minionego okresu. Hobby tamtych lat, to głównie wszelkie zbieractwo. Bardzo

modne było kolekcjonowanie zagranicznych opakowań po papierosach , które pięknie

eksponowane na słomianej macie, były ozdobą nie jednego mieszkania. Kolekcjonerzy

czaili się pod hotelami i czyhali na cudzoziemców którzy bez najmniejszego żalu

wyrzucali na śmietnik te cenne przedmioty. Bliźniaczym hobby było zbieranie puszek po

piwie . Były na tyle cenne , że trzymano je często za szkłem w regałach, częściej jednak

były zwieńczeniem meblościanek. Było to bardzo eleganckie i światowe. Piwo w puszce

było symbolem dobrobytu zachodniego świata, puste puszki po piwie dawały posmak

Europy. Kolejnym niezrozumiałym dziś hobby, było zbieranie prospektów zachodnich

firm. Nie miało znaczenia czego one dotyczą, miały być kolorowe i pochodzić z zachodu.

Częste więc były wyprawy do zagranicznych przedstawicielstw lotniczych, gdzie leżały

kolorowe prospekty. Jednak zbyt powszechne zainteresowanie polskiej młodzieży,

działalnością zagranicznych firm spowodowało zaniechanie wykładania prospektów w

dostępnych miejscach. To dało początek nowej pasji: adresy . Zdobywało się adresy

zagranicznych firm i wysyłało się prośbę o przysłanie folderów reklamowych, z uwagi na

nasze szalone zainteresowanie działalnością firmy. Co do treści próśb zawartych w

listach, nie można mieć jednak całkowitej pewności, gdyż treść ta była wielokrotnie

odpisywana podczas wymian adresów i mogła być wielokrotnie modyfikowana przez nie

znających rządnych języków hobbistów. . Informacje napływające z terenu za

pośrednictwem Magdy /obecnie z dalekiego Teksasu/, przypominają jeszcze o pasji

zbierania opakowań po zagranicznych słodyczach . Podobnie jak przy "historyjkach" z

Donaldów, przeglądaniu zbiorów towarzyszyło wywąchiwanie zapachów z eksponatów.

Magda przypomina również o innym popularnym hobby: "Cala moja rodzina

kolekcjonowała rozmaite odznaki (metalowe i plastikowe), które kupowało się w

kioskach Ruchu, dostawało od znajomych, zdobywało na rajdach harcerskich albo które

dostawali w pracy rodzice (np. niesławna Brygada Pracy Socjalistycznej). Odznaki te

znajdowały swoje poczesne miejsce na "słomiankach" - uroczym elemencie wyposażenia

każdego socjalistycznego gospodarstwa domowego (maskującym krzywe źle

otynkowane ściany, pokryte kiepskiej jakości farba). Zbierano również : nalepki, etykiety

zapałczane, papierowe serwetki, pocztówki, zdjęcia aktorów (w tym radzieckich),

żelaźniaki, Małe Modelarze, modele plastikowe do sklejania, , breloczki, proporczyki,

znaczki okolicznościowe (wpinane w klapę) i znaczki pocztowe.

hali halo, miasteczko się pali - o tej tajemniczej zabawie wiem tylko tyle, że co jakiś

czas na podwórku rozlegał się głośny okrzyk informujący o pożarze w miasteczku.

Bawiły się w to dziewczyny. Czasami słyszało się jeszcze "gąski, gąski do domu" i dalej

coś o strachu przed wilkiem co nóż ostrzy. Ale to prawdopodobnie już całki inna historia.

Osoby zorientowane w tej materii proszę o garść informacji na ten temat.

inteligencja - jedyna gra dydaktyczna, która przyjęła się bez ingerencji i przymusu

dorosłych. Na wybraną losowo literę należało wypisać na kartce nazwy państw, miast,

rzek, zwierząt , samochodów, imion itp. Ciekawy był sposób wyboru litery. W myślach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: