URODZI�A SI� W CZASACH, W KT�RYCH NIEMAL NIKT W POLSCE NIE WIEDZIA�, CO TO TO�SAMO�� P�CIOWA, D�ENDER CZY TRANSSEKSUALIZM. DLA �WIATA BY�A CH�OPAKIEM, DLA SIEBIE KOBIET�. ZAMIAST FIGUR�WEK DOSTA�A OD RODZIC�W HOKEJ�WKI. NIGDY ICH NIE ZA�O�Y�A. NIE ZREZYGNOWA�A Z SIEBIE MIMO NIEZLICZONYCH PRZECIWNO�CI I BOLESNEJ WERYFIKACJI LISTY PRZYJACIӣ. OD DW�CH LAT JEST NIE TYLKO W PE�NI SOB�, ALE TAK�E POSTANOWI�A POM�C INNYM ZAK�ADAJ�C FUNDACJ� TRANS-FUZJA. ANIA GRODZKA tekst: Mike Urbaniak foto: Witek Orski make-up / w�osy: Martyna Migier Czym jest kobieco��? Kiedy na r�nych spotkaniach s�ysz� od kobiet pytanie: �Na czym polega to, �e czuje si� pani kobiet�?�, odpowiadam: �A na czym polega to, �e pani czuje si� kobiet�?�. Nie ma jednej urz�dowej odpowiedzi. Kobieco�� jest silnie zwi�zana ze spo�ecznymi normami i �eby si� w niej odnale��, trzeba je skopiowa�. Drugi aspekt jest czysto psychologiczny. Ja po prostu od dziecka czu�am, �e nie pasuj� do �wiata ch�opc�w, �e mi nie odpowiada, �e si� w nim �le czuj�. Nie by� to �wiat wrogi, bro� Bo�e, ale nie m�j. Trzecia kwestia to cielesno��. Ca�e �ycie mia�am na przyk�ad wstr�t do ow�osienia. U kogo� mi nie przeszkadza, ale moje w�asne mnie brzydzi�o. Nie podoba�o mi si�. Czu�am zazdro�� wobec kobiet, �e s� takie g�adkie. Czym jest twoja w�asna prywatna kobieco��? Jest pozytywnym stosunkiem do siebie samej. Kiedy go nie by�o, cierpia�am. Moja kobieco�� to czucie si� kobiet� wobec kobiet i m�czyzn. Wiesz, �e dopiero kiedy zacz�am funkcjonowa� jako kobieta, zda�am sobie spraw�, jak r�ne s� to �wiaty. Dostrzeg�am wiele plus�w i minus�w tej sytuacji. Wcze�niej ich nie widzia�am. Na przyk�ad. Zje�d�aj�c samochodem z chodnika, zahaczy�am zderzakiem o kraw�nik, troch� go uszkadzaj�c. Dw�ch m�czyzn natychmiast do mnie podbieg�o i zacz�o pomaga� mi usuwa� usterk�. Gdybym by�a facetem, nikt z �adn� pomoc� by do mnie nie przyszed�. By�am im bardzo wdzi�czna, ale musia�am te� przy okazji zap�aci� za to swoj� kobiec� cen�. Kobiec� cen�? Musia�am wys�ucha� wyk�adu, jak nale�y, a jak nie nale�y je�dzi� i parkowa�. A minusy bycia kobiet�? Zauwa�y�a�? Chyba je bagatelizuj�, nie dostrzegam. Tak strasznie si� ciesz� t� swoj� u�omn� kobieco�ci�, �e widz� same plusy, cho� nadal mam ma�o wiary we w�asn� warto�� jako kobiety. Chcia�em ci� zapyta�, czy twoja samoocena by�a inna, kiedy by�a� m�czyzn�, i zaraz sobie pomy�la�em, �e to niew�a�ciwe pytanie, bo czy ty kiedykolwiek by�a� tak naprawd� m�czyzn�? By�am postrzegana jako m�czyzna, gra�am tak� spo�eczn� rol�, ale chyba nigdy nim nie by�am. A my�la�a� tak kiedykolwiek o sobie? Inaczej si� nie da�o. Mia�am przecie� lustro i kontakt z innymi lud�mi. Ci�gle s�ysza�am: �Facet tak nie robi!� albo: �Facet inaczej wygl�da�. Mia�am taki okres w �yciu, w kt�rym stara�am si� schowa� swoj� kobieco�� tylko po to, by o niej nie my�le�. Kiedy� zapu�ci�am nawet brod�. To mia�o mi pom�c. Nie pomog�o. Posiadanie znamion cech p�ciowych m�skich bardzo mi przeszkadza�o. Chcia�am, �eby ich nie by�o. Chcia�am by� kobiet�. Tak by�o od dzieci�stwa? Kiedy by�am ma�a, funkcjonowa�am jako taki inny ch�opiec. W klasie by�am gdzie� na marginesie, nie umia�am ustawi� sobie poprawnych relacji z innymi dzie�mi. Nie umia�am i nie chcia�am bawi� si� z ch�opakami. Nie interesowa�o mnie granie w pi�k� ani rzucanie kamieniami. Lgn�am do dziewczyn. Ja mia�em to samo. Bawi�em si� tylko z dziewczynami i by�em mistrzem gry w gum�. Tylko ja jestem gejem, a ty jeste� transseksualna. Gdzie rozchodz� si� nasze do�wiadczenia? Pewnie gdzie� na etapie znielubienia przeze mnie m�sko�ci. Problem pojawi� si�, kiedy dziewczyny zacz�y zakochiwa� si� w ch�opakach. Bardzo �a�owa�am, �e znika�y moje kolejne kole�anki, kt�re zacz�y si� zajmowa� i interesowa� rzeczami, kt�rych mi nie by�o wolno. Mimo �e czu�am si� dziewczyn�, uczy�am si�, jak by� ch�opcem. Troch� przy pomocy mamy, kt�ra z grubsza wiedzia�a o moich problemach. Namawia�a mnie zreszt� do wchodzenia w m�skie grupy towarzyskie, �ci�ga�a mi koleg�w do domu. Potem, ju� w szkole �redniej, nie by�am outsiderem. Odnalaz�am si� jako ch�opak. Wtedy te� zakocha�am si� w jednym. Ca�y czas powtarza�am sobie, �e to tylko przyja��. On, niestety, nie odwzajemnia� moich uczu�. Kocha�am r�wnie� dziewczyny. W ko�cu si� o�eni�am. Sp�dzili�my razem wi�kszo�� mojego �ycia. To by�o ma��e�stwo z wyrachowania? Nie, naprawd� j� kocha�am. Bardzo. Kiedy si� pobierali�my, jedyn� opcj�, jak� widzia�am, by�o �ycie jako m�czyzna � m�� i ojciec. To by�o szczere i prawdziwe, tak jak p�niej pow�d naszego rozstania. Kiedy narodzi�a si� Ania? Mniej wi�cej w po�owie szko�y podstawowej. Kiedy nada�am sobie to imi�, zrozumia�am, �e jestem dziewczyn�, i przesta�am by� naturalna. Zacz�am zachowywa� si� tak, jak oczekiwa�o ode mnie spo�ecze�stwo. Stworzy�am sw�j w�asny �wiat, kt�ry by� dost�pny tylko dla mnie i cz�ciowo dla mojej mamy. Mia�a� w niej oparcie? Do pewnego stopnia. Czasami udost�pnia�a mi swoje akcesoria i mog�am si� pomalowa�, czasem godzi�a si� kupi� mi lalk� zamiast samochodu. Du�o z mam� rozmawia�am, ale nie potrafi� zinterpretowa� jej zachowania ani tego, co czu�a. Na pewno jej to nie bawi�o. By�a raczej przera�ona moj� inno�ci�. Wielokrotnie za�amywa�a r�ce i m�wi�a: �Jezu, przecie� tak si� nie da �y�! Jak ty sobie poradzisz?�. Mama � podobnie jak ja � nie mia�a poj�cia, czym jest transseksualizm. Co si� zmieni�o, kiedy powiedzia�a� sobie stanowczo, �e jeste� dziewczyn�? By�am ni� coraz mniej. Bardziej musia�am si� stara� by� ch�opcem. Ch�opak dla �wiata, dziewczyna w domu? Tak, a kiedy by�o mi bardzo �le, m�wi�am do siebie swoim wewn�trznym g�osem: �Aniu�. Mia�am pochowane r�ne tajemne akcesoria; pami�tnik, ulubion� laleczk�. Kiedy by�am starsza, mia�am swoje kosmetyki i ciuchy, kt�re trzyma�am w skrytce. Gdy zanurza�am si� w sw�j w�asny �wiat, by�o mi lepiej. Kiedy po raz pierwszy ubra�a� si� w kobiece ubranie i pokaza�a� si� w nim publicznie? W szkole �redniej zdarza�o si�, �e wychodzi�am w kobiecych ciuchach na spacer. Stara�am si� by� wtedy nierozpoznawalna, niezauwa�alna. Sprawdzenie, jak b�d� funkcjonowa�a na ulicy jako Ania, by�o silniejsze ni� strach przed reakcj� ludzi. Jakie by�y rezultaty tych pr�b? Chyba jednak nieudane. Spotyka�y mnie przykro�ci. Jakie? Ludzie zwracali na mnie uwag�, wytykali palcami. Chcia�am wtedy szybko znikn��. To by�o naprawd� trudne. Kiedy nast�pi� prze�om? By�o ich kilka. Najpierw zacz�y dociera� do mnie strz�pki informacji, �e gdzie� na �wiecie kto� zmieni� p�e�. Wtedy zrozumia�am, �e nie jestem jedyna. Potem � w wieku dwudziestu paru lat, maj�c ju� �on� i dziecko � zg�osi�am si� do profesora Imieli�skiego i doktora Dulki, kt�rzy w�wczas jako jedyni w Polsce zajmowali si� badaniami i terapi� dla os�b transseksualnych. Przyj�li mnie i zacz�y si� wieloletnie badania, po kt�rych stwierdzili, �e jestem osob� transseksualn�, i zaproponowali zmian� p�ci. To by� szok. Ca�e moje �ycie przelecia�o mi przed oczami. Poczu�a� ulg� i rado��, �e kto� z zewn�trz powiedzia� autorytatywnie, �e jeste� kobiet�, czy w�ciek�o��, �e gdyby kto� ci pom�g� wcze�niej, to twoja wczesna m�odo�� wygl�da�aby inaczej? Raczej to drugie. Poczu�am ogromny �al do losu, �e dopiero teraz to by�o mo�liwe, bo gdyby kto� wcze�niej mi powiedzia�, �e jestem trans, tobym si� nie o�eni�a. Ci lekarze otworzyli przede mn� zupe�nie inny �wiat. Powiedzia�am �onie. Za��da�a rozwodu. Rozumiem, �e mog�a poczu� si� oszukana. A gdyby ci� zaakceptowa�a, to chcia�aby� z ni� nadal by�? Tak, ale po jej reakcji wiedzia�am, �e to niemo�liwe. W tym wszystkim by� jeszcze nasz syn. Kiedy mu powiedzia�a� o sobie? Mia� 22 lata. Jak zareagowa�? Powiedzia�: �Okej, tylko �eby�cie si� przez to z mam� nie rozeszli�. Pami�tasz, kiedy tw�j syn pierwszy raz zobaczy� Ani�? To by�o w domu. Ju� wiedzia�, bo mu powiedzia�am. Kt�rego� razu � wychodz�c gdzie� � poprosi�am go, �eby mi zapi�� korale. Powiedzia� wtedy, �e �wietnie wygl�dam. Super syn. Naprawd� rewelacyjny! Kiedy rok temu w Kino.Labie w CSW zrobili�my dyskusj� o transp�ciowo�ci, na sali by�o te� moje dziecko. Bartek opowiada� o mnie, o naszej relacji. To jest naprawd� wspania�y i dzielny ch�opak. Ostatnio mi nawet zameldowa�, �e podrywa dziewczyny na tat� transa. Jego znajomi wiedz� o mnie. Nie wstydzi si� ojca. Kiedy� pojawi�am si� w naszym letnim domku na balandze syna. Wszyscy przyj�li mnie bardzo fajnie. Pili�my w�dk�, gra�am na gitarze i �piewa�am. Reakcja twojego syna i jego przyjaci� jest bardzo buduj�ca. To prawda. Ale takie zrozumienie i akceptacja s� mo�liwe tylko w pokoleniu Bartka. Do�wiadczenia z lud�mi mojego pokolenia s� ju� znacznie gorsze. Mo�e dlatego lubi� te dzieciaki i mam nadziej�, �e nie zatruwam im �ycia. Zwykle historie s� tragiczne. Dzieci odrzucaj� swoich rodzic�w trans, a rodzice � dzieci. My�l�, �e reakcja Bartka to pok�osie mojego wychowania. Kiedy zacz�� przynosi� ze szko�y jakie� dowcipy o homoseksualistach, to ja robi�am wielkie oczy i m�wi�am: �Co w tym �miesznego?�. Dla niego takie poj�cia jak r�wno�� czy r�norodno�� s� oczywiste, dzi�ki temu m�j coming out nie by� taki trudny. Jak Bartek si� do ciebie zwraca? Przez ca�e �ycie m�wi� do mnie: �Dede�. Teraz czasami, �eby sprawi� mi przyjemno��, m�wi: �Aniu�, cho� wiem, �e to jest dla niego trudne. A tobie trudno by�o przej�� w codziennym funkcjonowaniu z rodzaju m�skiego na �e�ski? �atwo nie by�o. Do dzi� czasem si� myl�, szczeg�lnie kiedy opowiadam co� z czas�w, w kt�rych funkcjonowa�am spo�ecznie jako m�czyzna. Kiedy� uczy�am si� by� ch�opakiem, teraz ucz� si� by� kobiet�. Pewnie wielu rzeczy si� nie naucz� i b�d� tak� toporn� bab�, ale i tak si� ciesz�, �e cokolwiek w tej materii mi si� udaje. Kiedy si� zdarza, �e kto� ma w�tpliwo�ci co do mojej p�ci, to czuj� si� �le, ale zdarza si� to coraz rzadziej. Pe�nia kobieco�ci? Cud�w nie b�dzie, ale to, co mam bardzo mnie zadowala. Jest oczyw...
transfuzja