Judaizm (mozaizm)
Monoteistyczna religia wyznawana przez Żydów; oparta na zasadzie przynależności rasowej (jej wyznawcą staje się ten, kto się urodził z matki Żydówki). Głównym bogiem jest Jahwe, co oznacza “on jest”, “istniejący” – bóg wszystkich Żydów. Wymawianie jego imienia jest zakazane. W Biblii używa się imion – Adonaj, El, Elohim, Elion, Sabaot, Szaddaj. Doktryna religijna oparta jest na Biblii (tylko Stary Testament tzw. Pięcioksiąg (Tora) oraz na Talmudzie.
Abraham – patriarcha uważany za przodka narodu izraelskiego, miał przyprowadzić plemiona izraelskie do Kanaanu, czczony w judaizmie.
Amida – “stojąca” – najważniejsza z codziennych modlitw, zwana także “osiemnaście błogosławieństw”.
Arka Przymierza – złota skrzynia czczona przez Żydów, zawierała tablice z dekalogiem.
Balsaminka – naczynie, zwykle w kształcie ażurowej wieżyczki, bogato zdobione – w liturgii żydowskiej do odprawiania sobotnich modlitw.
Bama – kannejsko–izraelski ołtarz pod gołym niebem.
Batym – futerał (zazwyczaj srebrny) zawierający wersety z Pentateuchu, przywiazywany na czole i lewym ramieniu na wysokości serca, podczas porannej modlitwy w dni powszednie.
Chanuka – grudniowe święto Żydów, iluminują wówczas domy świeczkami.
Chanukowa lampka – świecznik ośmiopalnikowy na oliwę, zapalany w domach w święto Chanukka – tylną ściankę stanowi krata.
Cheder – żydowska podstawowa szkoła religijna dla chłopców.
Cherem – u Żydów klątwa zbliżona do ekskomuniki.
Dawid – król izraelski (X – IX w. p.n.e.), któremu przypisuje się autorstwo szeregu ksiąg Starego Testamentu.
Dintojra – sąd rabinacki do wydawania wyroków w sprawach cywilnych Żydów. Nazwa przejęta od żargonu złodziejskiego.
Exodus – ucieczka narodu żydowskiego z Egiptu do Ziemi Obiecanej.
Filakterie – małe skórzane szkatułki zawierające fragmenty tekstów Starego Testamentu, noszone na czole i lewym ramieniu przez wyznawców judaizmu.
Golgota – nazwa pagórka koło Jerozolimy gdzie chowano Żydów i gdzie stracono Jezusa.
Izrael – imię “narodu wybranego”, używane w żydowskiej liturgii.
Jeszybot – szkoła religijna u Żydów dla znawców Tory, rodzaj wyższego seminarium duchownego.
Jom Kippur – święto obchodzone 10 września, dzień pokuty, postu i rytualnego oczyszczenia się.
Kaara – kaarach – ozdobny talerz z wyznaczonymi miejscami na odpowiednie potrawy kładzione na nim w pierwszy i drugi wieczór święta Pesach.
Kabała – system teozoficzno–filozoficzny oparty na idei emocjonalnej, mesjanizmie i magii liczb.
Kadisz – żydowska modlitwa za zmarłych.
Kahał – nazwa wspólnoty religijnej i narodowej Izraela.
Kanaan – chanaan – święta ziemia obiecana izraelitom przez Boga.
Kirkut – cmentarz żydowski.
Klej–Kodesz – ozdoby Tory, wszystkie bogato zdobione;– Keter – korona wieńcząca Torę,– Tass – prostokątna tarcza, zawieszana na łańcuchach pośrodku Tory,– Rimon – ozdoba zakładana na wałki Tory,– Jad – pałeczka, którą się wodzi wzdłuż wierszy.
Kuczki – sukkot – 8–dniowe święto żydowskie jesienne, na pamiątkę pobytu Żydów na pustyni.
Maca – placek z niekwaszonego ciasta, bez soli, spożywany przez Żydów w czasie Paschy
Mahzor – żydowska, świąteczna książka do nabożeństwa.
Majufes – żydowska pieśń śpiewana podczas niektórych obrzędów religijnych i zwyczajowych.
Megilla – tzw. Księga Estery, zawierająca o niej legendy, a odczytywana w domach w święto Purim.
Menora – świecznik siedmioramienny, który znajdował się w świątyni jerozolimskiej, symbol judaizmu, używany w domach i synagogach.
Mezura – zwitek pergaminu z wersetami Pięcioksiągu, umieszczony w futerale i przybity do prawej strony drzwi Żydów ortodoksyjnych.
Michał – żydowski najważniejszy anioł walczący z szatanem.
Mojżesz – wg Biblii i tradycji w XIV w. p.n.e. wódz narodu żydowskiego, pierwszy i największy z proroków, autor Tory, którą miał mu podyktować sam Bóg.
Mykwa – sztuczny basen z bieżącą wodą w łaźniach żydowskich do rytualnych kąpieli mężczyzn i kobiet.
Pascha – pesach – święto obchodzone przez Żydów w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca, na pamiątkę wyjścia z Egiptu. Jedno z trzech głównych świąt judaizmu, obchodzone przez 8 dni w diasporze i 7 dni w Izraelu.
Purim – święto Estery, świeto radosne, połączone z biesiadami i maskaradami.
Salomon – król żydowski, któremu przypisywane jest autorstwo kilku ksiąg biblijnych.
Siddur – żydowska książka do nabożeństwa w dzień powszedni.
Syjon – ufortyfikowane święte wzgórze w Jerozolimie, zwane też Miastem Dawidowym.
Synaj – góra na Półwyspie Synajskim, na której Jahwe miał objawić Torę Mojżeszowi.
Szabat – szabas – dzień odpoczynku i czci dla Jahwe. Siódmy dzień tygodnia żydowskiego. Obowiązuje absolutny zakaz pracy.
Szawout – świeto tygodni, spożywa się potrawy bezmięsne.
Szema – modlitwa wyznania wiary w judaiźmie.
Szibah – żydowski siedmiodniowy okres żałoby tzw. pokuta.
Ściana płaczu – ruiny zachodniej części muru otaczającego świątynię jerozolimską, najważniejsza pamiątka narodowa i religijna Żydów. Tutaj w czasie pielgrzymki do Jerozolimy wszyscy Żydzi modlą się i wtykają w mur karteczki życzeniowe.
Tref – przepisy zabraniające wyznawcom judaizmu spożywania pewnych pokarmów, zwłaszcza mięsnych.
zwojan74