1.REHABILITACJA- Podstawowe pojęcia i definicje
DEFINICJA REHABILITACJI- Rehabilitacja (łac. re-znów; habilis- sprawny) - ograniczony w czasie proces, mający na celu umożliwienie osobie kalekiej optymalnego poziomu funkcjonowania fizycznego, umysłowego i społecznego.
REHABILITACJA- Procesowi rehabilitacji powinno towarzyszyć wyposażenie danej osoby w środki umożliwiające przystosowanie się do życia w nowych warunkach, m.in. poprzez środki kompensujące utratę funkcji lub ograniczenie funkcjonowania i inne środki, które służą rehabilitacji.
POJĘCIE OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ- Jest to osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, ogranicza funkcje rodzinne, uniemożliwia korzystanie ze wszystkich dóbr społecznych.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ- Identyfikuje się osoby posiadające orzeczenie prawne potwierdzające niepełnosprawność (kryterium prawne) oraz osoby nie posiadające takiego orzeczenia, ale zaliczane w statystyce do osób niepełnosprawnych na podstawie samooceny zdolności wykonywania podstawowych czynności życiowych (kryterium biologiczne).
STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI-
1. Znaczny - osoba mająca naruszoną sprawność organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie, bez pomocy innych osób, podstawowych potrzeb życiowych (samoobsługa, poruszanie się, komunikowanie itd.) oraz pełnienie samodzielnie ról spo 2. Umiarkowany – osoba o naruszonej sprawności organizmu, zdolna do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym do potrzeb, możliwości wynikających z niepełnosprawności. Osoba wymaga częściowej lub okresowej pomocy w celu pełnienia ról społecznych. Jest niezdolna do podjęcia zatrudnienia.
3. Lekki - osoba o naruszonej sprawności organizmu zdolna do wykonywania zatrudnienia i pełnienia ról społecznych.
Przedmiot rehabilitacji- Leczenie dysfunkcji organizmu będących następstwami zmian pourazowych, chorób spowodowanych wadami wrodzonymi, chorobami zapalnymi tkanki łącznej, chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, schorzeń narządów ruchu, onkologicznych, układu oddechowego, krążenia itd.
Rehabilitacja medyczna (lecznicza)- Proces leczenia umożliwiający przyspieszenie naturalnej regeneracji i zmniejszenia fizycznych i psychicznych następstw choroby. Leczenie farmakologiczne wspierane jest zajęciami usprawniającymi i postępowaniem psychologicznym.
KOMPENSACJA- Kompensacja – proces, który wyzwala naturalne możliwości zastępcze, jakie istnieją w każdym organizmie żywym. Zdolność do całkowitego lub częściowego wyrównania skutków działania czynników szkodliwych. Dotyczyć może zaburzeń dynamicznych, statycznych, czynnościowych oraz statyczno-dynamicznych.
ADAPTACJA- Adaptacja - umożliwia przystosowanie się do zmniejszonej sprawności ważnych narządów w następstwie choroby lub urazu. Najważniejsze w procesie adaptacyjnym jest uzyskanie samodzielności życiowej zarówno w czynnościach dnia codziennego, zawodowych, społecznych i rodzinnych. Adaptacji podlega sfera duchowa i organiczna człowieka.
• GŁÓWNE ZAŁOŻENIA REHABILITACJI LECZNICZEJ-POWSZECHNOŚĆ
• WCZESNE ZAPOCZĄTKOWANIE
• ZESPOŁOWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ)
• CIĄGŁOŚĆ
POWSZECHNOŚĆ- Musi być dostępna dla wszystkich którzy jej potrzebują. Powinna obejmować wszystkie dyscypliny medyczne.
WCZESNE ZAPOCZĄTKOWANIE- Rehabilitacja powinna mieć miejsce w pierwszych dniach trwania choroby lub w kilka dni po przebytym urazie. Prowadzi to do szybszego powrotu utraconych funkcji lub wykształcenia takich mechanizmów kompensacyjnych, które utraconą funkcję organizmu zastąpią lub uzupełnią.
ZESPOŁOWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ)- Rehabilitacja w przypadku osób ciężko poszkodowanych musi być prowadzona przez zespół wielospecjalistyczny. Złożoność procesu leczenia osób z uszkodzeniami wielonarządowymi lub trwałymi ubytkami funkcji powoduje konieczność dobrej organizacji pracy.
CIĄGŁOŚĆ- Rehabilitacja musi być ciągła i nie przerwana. Obejmuje ona osoby w trakcie leczenia szpitalnego, przejmuje je w opiece ambulatoryjnej i kontynuowana jest dalej w trakcie pobytu osoby niepełnosprawnej w domu. Chcąc zachować ciągłość rehabilitacji osoby niepełnosprawnej musimy w odpowiednim czasie przygotować jego rodzinę do roli kontynuatorów procesu leczenia.
REHABILITACJA PSYCHICZNA- Musi ona zawierać takie elementy, które doprowadzą do powstania profilaktyki inwalidztwa. Pozwala zachować wiarę przez osobę niepełnosprawną w poprawę sytuacji zdrowotnej, rodzinnej i społecznej. W przypadku trwałej utraty niektórych funkcji organizmu, odpowiednie postępowanie psychologiczne musi doprowadzić do poznania i zaakceptowania swojego „nowego” ciała.
REHABILITACJA SPOŁECZNA- Proces zmierzający do przywrócenia samodzielności społecznej osobie, która jest pozbawiona normalnego życia społecznego. Ma ona umożliwić osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w życiu społecznym.
Obejmuje też edukację osób zdrowych w zakresie koniecznym dla zrozumienia potrzeb niepełnosprawnych i akceptacji jako normalnych pełnoprawnych członków społeczeństwa. Całe społeczeństwo powinno dbać o zatarcie różnic między sprawnymi a niepełnosprawnymi.
PODSTAWOWE FORMY REHABILITACJI SPOŁECZNEJ- Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w warsztatach terapii zajęciowej, turnusach rehabilitacyjnych i zespołach ćwiczeń fizycznych, usprawniających psychoruchowo, rekreacyjnych i sportowych oraz innych zespołach aktywności społecznej.
REHABILITACJA ZAWODOWA- Zajmuje się przywróceniem zdolności do aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Możliwości zarobkowania i twórczego działania są naturalną potrzebą człowieka. Jej celem jest nauka zawodu możliwego do wykonywania przy istniejącej dysfunkcji inwalidy, ułatwienie mu uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia jak i przystosowanie stanowisk pracy dla osoby niepełnosprawnej.
POJĘCIE FIZJOTERAPII- Dział medycyny klinicznej stosujący uznane przez naukę metody przyrodolecznictwa do rehabilitacji oraz do leczenia uzupełniającego farmakoterapię i leczenie operacyjne.
FIZJOTERAPIA- Leczenie metodami fizjoterapii polega na wywoływaniu fizjologicznych reakcji tkanek za pomocą bodźców fizycznych (np. mechanicznych, termicznych, elektrycznych) i chemicznych pochodzących od naturalnych tworzyw uzdrowiskowych, tj. wód mineralnych, gazów, i peloidów.
Fizjoterapia obejmuje działy, takie jak:
• Balneoterapia
• Masaż leczniczy
• Kinezyterapia
• Hydroterapia
• Klimatoterapia
• Elektroterapia
• Ergoterapia
• Fizykoterapia
CELE FIZJOTERAPII- Celem fizjoterapii jest usunięcie procesów chorobowych lub ich następstw i zapobieganie im, zapobieganie nowotworom i postępowi choroby, usuwanie dolegliwości, możliwie najdalej idące przywróceniu zdrowia i jego utrwalenie.
METODY FIZJOTERAPII- Metody fizjoterapii pobudzają i usprawniają fizjologiczne, naturalne mechanizmy samoobrony i zdrowienia organizmu. Metody te nie działają na przyczyny chorób lecz aktywizują organizm do walki z nimi. Charakteryzują się więc pośrednim działaniem leczniczym, co powoduje, że efekty ich działania występują na ogół dopiero po pewnym czasie. Są jednak nie do zastąpienia. Nie ma bowiem dotąd żadnych leków, które byłby w stanie usprawnić w sposób fizjologiczny czynności narządów i mechanizmów regulujących ludzkiego organizmu. Metody te spełniają więc równocześnie wymogi profilaktyki wielu chorób, a także rehabilitacji medycznej.
HISTORIA-
· ok. 2700r. p.n.e. urządzano w Chinach turnieje zdrowotne ze specjalnie dobranymi ćwiczeniami oddechowymi.
· Starożytni Grecy leczyli różne choroby gimnastyką. Byli też pierwszymi i jedynymi, którzy eliminowali jednostki ludzkie odbiegające swym wyglądem od innych.
· Rzymianie dążąc do doskonałości uprawiali ćwiczenia rytmiczne i oporowe. Prowadzili oni szczególny kult ciała, wyróżniali się umiłowaniem piękna, harmonii budowy ciała, cenili zwinność ruchów i skuteczność walki.
· W Średniowieczu zaczęto umiejętnie maskować swoje ułomności stosując różne triki. Odpowiednio uszyty strój ukrywał garb, a marszczony rękaw wypełniał miejsce niewykształconej lub zdeformowanej ręki.
· Francuz Ambroży Paré zastosował uzupełnienia okaleczonych części ciała. Oprócz tego uczył posługiwania się tymi pierwszymi protezami.
· Philippen Pinel udowodnił na przełomie XVIII i XIXw., że chorzy psychicznie mogą i powinni wykonywać proste i łatwe ćwiczenia gimnastyczne. Stwierdził też, że większość z nich może pracować, a praca wpływa na nich korzystnie.
· Po II Wojnie Światowej prekursorem współczesnej idei rehabilitacji jest prof. Wiktor Dega. Do dzisiejszego dnia obowiązują wymyślone przez niego zasady mówiące, że rehabilitacja powinna być powszechna, kompleksowa, wczesna i ciągła. W 1950r. Zostaje mianowany pierwszym Krajowym Specjalistą ds. Rehabilitacji.
· W 1962r. Prof. M. Weiss otwiera Stołeczne Centrum Rehabilitacji STOCER. Opracował on metodę protezowania zaraz po amputacji. Pacjenci STOCER-u nawet po ciężkich urazach kręgosłupa i amputacji nóg uczestniczą w igrzyskach sportowych. Dzięki temu chorzy przekonują się, że mogą pokonać własną niemoc i stać się bardziej sprawnym.
2.„Osoba rehabilitowana jako podmiot. Podejście fizjoterapeuty do pacjenta. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka postępowania fizjoterapeutycznego. Hierarchizacja i racjonalizacja celów. Zasady doboru środków form i metod fizjoterapii.”
I. Pacjent jako podmiot
II. Podejście fizjoterapeuty do pacjenta
III. Metodyka i taktyka postępowania fizjoterapeutycznego
IV. Hierarchizacja celów
V. Zasady doboru środków
1. Osoba rehabilitowana jako podmiot- Podmiot- osoba aktywna, biorąca udział w czymś; fizyczna lub prawna mogąca mieć prawa i obowiązki. Przedmiotem działań rehabilitacyjnych jest osoba niepełnosprawna. Podmiotowości osoby niepełnosprawnej związana jest z zainteresowanie się stanem jej zdrowia przez państwo, reprezentowane przez orzekającego o tym lekarza. Dzisiejsza terminologia o niepełnosprawności jest ściśle uwarunkowana przez służby rehabilitacyjne. Wyróżnia się 3 stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany i znaczy.
2. Podejście fizjoterapeuty do pacjenta- Szanowanie czyjejś podmiotowości jest związane z poznaniem osoby, wobec której będą stosowane metody i działania rehabilitacyjne. W tym procesie konieczna jest empatia, po to aby właściwe odczytywać uczucia i wartości, które są preferowane w danym momencie życia osoby rehabilitowanej. Wyznawane wartości są przedmiotem rywalizacji, przez które pacjent będzie porównywał się do społeczeństwa.
• REHABILITACJA INDYWIDUALNA:Polega na dogłębnym i możliwie wszechstronnym poznaniu osoby rehabilitowanej, związane jest to z obserwacją jednostki w najróżniejszych sytuacjach.
Na podstawie takiej wiedzy i zbudowanej relacji miedzy rehabilitantem, a podopiecznym można skutecznie prowadzić proces terapeutyczny.
ostateczny rezultat procesu rehabilitacji zależy od Ciebie, ile z siebie dasz. Praca personelu rehabilitacyjnego jest ważna, jednak Twój udział i podejście w rehabilitacji jest najistotniejsze…
3. Metodyka i taktyka postępowania fizjoterapeutycznego-
W uproszczeniu ,ogólne postępowanie rehabilitacyjne składa się z czterech etapów:
Metody: Dobrze dobrane metody w postępowaniu rehabilitacyjnym zapewniają najskuteczniejszą drogę do uzyskania celu rehabilitacji, to jest przywrócenia sprawności fizjologicznej (albo możliwie bliskiej niej), lub też wykształcenia mechanizmów kompensacyjnych naruszonego układu biologicznego. Należy uwzględnić pewne odrębności u dzieci i osób w podeszłym wieku.
• Po za rekonesansem i oceną sprawności psychofizycznej stosuje się w celu usprawnienia procesu rekonwalescencji następujące metody:
1. fizjoterapię (składającej się z kinezyterapii, fizykoterapii i masażu leczniczego)
2. ortotykę oraz protetykę,
3. psychoterapię
4. zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny.
Należy pamiętać że metody te są ważnym uzupełnieniem dla farmakoterapii, zabiegów chirurgicznych oraz odpowiednio dobranej diety.
Taktyka: Analizując przebieg postępowania w działaniu ukierunkowanym na osoby niepełnosprawne, powstały tak zwane zasady integracyjnego oddziaływania, na podstawie powtarzających się prawidłowości.
Zasady integracyjnego oddziaływania:
dokładne poznanie istoty niepełnosprawności i jej przyczyny,
Ø indywidualizacja wymagań i dobór metod oraz organizacja pracy,
Ø Systematyczne oddziaływanie na odchylenia
Ø trwałe wyniki oddziaływania i ich podtrzymywanie
Ø elastyczne oddziaływanie na tle zachodzących zmian,
Ø współpraca rodziny, specjalistów i środowiska w oddziaływaniu rehabilitacyjnym
o Ogólne zasady w fizjoterapii: Nie wolno zacząć zabiegów fizjoterapeutycznych bez badania wykonanego przez lekarza.
o Większa część zabiegów może być wykonywana tylko wg zaleceń lekarza zawartych w skierowaniu na zabiegi
o Zabiegi fizjoterapeutyczne są jedynie dopełnieniem do właściwego leczenia operacyjnego czy farmakologicznego.
o Zabiegi wykonuje się w seriach po to żeby zapobiec przeciążeniu organizmu mogącym prowadzić do polipragmazji zabiegowej.
o Nie zaleca się od razu całej serii zabiegów, lecz kilka, po których wykonuje się badanie kontrolne i ew. koryguje dawkę lub zmienia się rodzaj zabiegu,
o Fizjoterapeuta ma obowiązek dostosować zalecaną dawkę zabiegu w zależności od możliwości pacjenta.
o Dawka zabiegu powinna być tak duża, jak jest to koniecznie, i równocześnie tak mała, jak tylko to jest możliwe,
o „ kieruje się właściwego chorego do właściwego uzdrowiska i we właściwym czasie.” Jest to zasada dotycząca skierowanie na kompleksową rehabilitacje w uzdrowisku
4.. Hierarchizacja celów- Celami postępowania rehabilitacyjnego :
v Osiągniecie całkowitej lub możliwie największej samodzielności przez osobę upośledzoną
v Poprawa stanu fizycznego oraz fizjologicznego pacjenta
v Stymulowanie do ciągłego osiągania celów zdrowotnych i rehabilitacyjnych
v Osiągniecie statusu osoby nie korzystającej z uprawnień osób niepełnosprawnych, oraz osoby pracującej w systemie integracyjnym.
Dzięki temu, że rehabilitacja ma swoje trzy dziedziny to jest:
• R. medyczną
• R. psychologiczną
• R. społeczną
Możliwe są do osiągnięcia wcześniej wymienione cele.
5. Zasady doboru środków:
Proces rehabilitacyjny jest budowany przez tak zwany zespół rehabilitacyjny. Fundamentem dla takiego procesu jest stan pacjenta, zawiera on plan leczenia oraz prognozuje stan fizyczny po jego realizacji. Dla każdej osoby rehabilitowanej indywidualnie dobiera się taki proces, tak więc potrzebny jest czas żeby móc poznać możliwości i chęci jednostki poddanej terapii, po to aby móc dostosować tok działań w celu optymalizacji efektów.
Zespół rehabilitacyjny, żeby nie stracić zaufania pacjenta musi być zgodny w swoim działaniu. Każda rozbieżność może zaburzyć tor działań i spowodować brak możliwości osiągnięcia celu. Właśnie z tego też powodu od zespołu rehabilitacyjnego wymagana jest wysoka kultura, wiedza oraz dobra wola po to aby wyniki dały jak największy efekt.
• Lekarz przekazuje rehabilitantowi jaki cel mają spełnić stosowane ćwiczenia. Należy umiejętnie je powiązać z zabiegami fizykalnymi
• Ćwiczenia na sali gimnastycznej powinny być powiązane z terapią zajęciową, tak aby były dalszym ciągiem tych ćwiczeń.
• Ważny jest dobór odpowiedniej formy ćwiczeń np. gry i zabawy dla dzieci.
• Obecnie wiodącym modelem rehabilitacyjnym, jest model umiejętnościowy. Cechuje go kształtowania umiejętności, uczenia się i pracy w społeczności przy możliwie jak najmniejszym wsparciu otoczenia.
• Rehabilitacja przebiegająca zgodnie z modelem umiejętnościowym rozpoczyna się od wyznaczenia z pacjentem celów życiowych, które pragnie i może osiągnąć.
3. Wykład : FIZJOTERAPIA JAKO ELEMENT REHABILITACJI KOMPLEKSOWEJ. ZESPÓŁ REHABILITACYJNY, ZALEŻNOŚCI I ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA.
REHABILITACJA- (habilis- sprawny, re-coś ponownego) szereg metod i technik terapeutycznych, często podchodzących do problemu pacjenta z różnych stron, będące przy tym równie skutecznymi. Podstawowym celem jakiejkolwiek sesji terapeutycznej jest przywracanie utraconej funkcji pacjenta bądź też polepszenie jego funkcjonowania, w tym także znoszenie bólu.
Podział rehabiliacji:*medyczna(lecznicza)*zawodowa*społeczna*pedagogiczna*psychologiczna
1.REHABILITAJCA MEDYCZNA
Zorganizowane działanie prowadzące w placówkach służby zdrowia. Zmierzająca do przyspieszenia procesu powrotu pacjenta do zdrowia, sprawności i zapobiegania niekorzystnym następstwom, niekiedy niezbędnego długotrwałego unieruchomienia, zminimalizowania następstw przebytej choroby lub urazu. Rehabilitacja medyczna powinna stymulować cały proces leczniczy, w głównej mierze przez ró...
hancza