Ziemniak (Solanum tuberosum)

Ziemniaki to osiągające około 60 cm wysokości rośliny o jadalnych bulwach. Przeciętna bulwa ziemniaka ma około 7 cm długości i 4 cm szerokości, białawą lub różowawą skórkę, miąższ biały lub żółtawy. Bulwy można spożywać po ugotowaniu - świeżo zebrane lub po okresie przechowywania. Stanowią doskonałe źródło skrobi, białka roślinnego i składników mineralnych. Na organizm działają odkwaszająco. Ziemniaki często są niesłusznie uważane za przyczynę otyłości. Jednak gotowane ziemniaki nie tuczą, dopóki nie dodamy do nich tłuszczu i soli - to te dodatki są niezdrowe dla naszego organizmu, a nie same ziemniaki. Unikajmy zatem ziemniaków w postaci frytek czy chipsów.

Warunki uprawy

Ziemniaki są roślinami klimatu umiarkowanego, doskonale zatem nadającymi się do uprawy w naszym kraju. Zależnie od odmiany okres wegetacji może trwać od 90 do 140 dni. W zależności od okresu upływającego od wysiewu do zbioru - ziemniaki dzielimy na wczesne, średniowczesne i na plon główny. W ogródkach przydomowych i na działce warto uprawiać przede wszystkim ziemniaki wczesne, jako nowalijki.

Ziemniaki są dość wrażliwe na niskie temperatury, o czym powinieneś pamiętać decydując się na uprawę tych roślin. Już przy niewielkich przymrozkach części nadziemne ziemniaków marzną i chociaż odbijają potem z pędów bocznych, to wzrost i plonowanie się opóźniają. Najlepiej ziemniaki rosną w temp. od 14 do 18°C na stanowiskach odkrytych, łatwo się nagrzewających i w dostatecznie wilgotnej, bogatej w składniki pokarmowe, przewiewnej i przepuszczalnej glebie. Gleba powinna być dość kwaśna (pH od 5 do 6). Nie powinno się uprawiać ziemniaków na tym samym stanowisku rok po roku gdyż wtedy znacznie gorzej plonują i zapadają na choroby. Przed sadzeniem glebę przekop widłami, a następnie zagrab zagon. Dzięki temu ziemia szybciej przeschnie i będzie pulchniejsza.

Do sadzenia wybierz niewielkie (50 do 80g) bulwy wolne od wirusów (tzw. sadzeniaki). Aby przyspieszyć zbiory, sadzeniaki warto odpowiednio przygotować poprzez podkiełkowywanie. Zabieg ten rozpoczyna się pod koniec lutego lub na początku marca i trwa on około 4 do 5 tygodni. Sadzeniaki układa się w płaskich skrzynkach jedną warstwą, a następnie skrzynki układa się jedna na drugiej w pomieszczeniu o temp. 10 do 14°C. Aby bulwy nie więdły musisz im zapewnić odpowiednią wilgotność powietrza i dostęp światła - w tym celu spryskuj je wodą i przykrywaj przezroczystą folią, a także od czasu do czasu przestawiaj skrzynki stojące jedna na drugiej, aby do każdej było nieco dostępu światła. W odpowiednich warunkach wyrosną odpowiednio mocne kiełki - grube i krótkie. Niedostateczna ilość światła spowoduje, że kiełki będą białe, cienkie i długie - takie kiełki przy sadzeniu będą się łamać.

Na początku kwietnia już podkiełkowane sadzeniaki sadzimy do gruntu na głębokość od 4 do 8 cm (głębiej na glebach lżejszych) w rozstawie około 30x60 cm. Posadzonych ziemniaków nie trzeba od razu podlewać, gdyż w bulwach mają zgromadzony spory zapas wody (później podlewamy umiarkowanie, pamiętając iż nadmiar wilgoci sprzyja występowaniu chorób grzybowych). Od początku okresu wegetacji konieczne jest natomiast regularne usuwanie chwastów i spulchnianie międzyrzędzi. Po około 2 do 3 tygodniach trzeba utworzyć redliny do wysokości około 30 cm. Grządki dobrze jest przykryć folią perforowaną lub włókniną. Zabieg ten nie tylko przyspieszy termin zbiorów ale również uchroni rośliny przed zimnem i przed nalotem stonki ziemniaczanej.

Ziemniaków nie należy nawozić nawozami mineralnymi, szczególnie zawierającymi azot, gdyż w bulwach będą się gromadziły niebezpieczne dla zdrowia azotyny.

Zbiory

W przypadku ziemniaków wczesnych z reguły już w połowie czerwca będziesz mógł zacząć zbiory. Zabierając się do zbioru, najpierw ostrożnie odgarnij ziemię, wyjmij największe bulwy i ponownie zasyp dołek. W miarę upływu czasu plon bulw będzie się znacznie powiększał.

Wczesne ziemniaki najlepiej spożywać zaraz po zbiorze, gdyż w czasie przechowywania szybko więdną, zielenieją i tracą smak. Natomiast ziemniaki na plon główny pozostawia się jak najdłużej w gruncie (o ile nie poraża ich zaraza ziemniaka). Jesienią wycina się łęty, pozostawiają bulwy w gruncie jeszcze przez dwa tygodnie aby zahartować ich skórkę. Ziemniaki przeznaczone do przechowywania wykopuj zawsze w dni suche i słoneczne. Pozostaw je na około 2 godziny na słońcu a następnie zapakuj w papierowe worki. Można przechowywać w pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem (np. w piwnicy) do 6 miesięcy.

Choroby i szkodniki

1