pasieka4.pdf

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 1 of 3

pszczoły.pl>Dwumiesięcznik Pasieka Szukaj

W MOJEJ PASIECE ABECADŁO NAUKA W PASIECE CHOROBY W PASIECE PRODUKTY PASIECZNE ARCHIWUM

W MOJEJ PASIECE

W numerze

BeeVital Hiveclean Nowa zabawka czy

prawdziwe narzędzie dla pszczelarzy w

kontrolowaniu warrozy?

Na rynku pszczelarskim pojawił się nowy

produkt, który przez wielu traktowany jest z

niedowierzaniem, bo co powiedzieć o tak prostej

w swym składzie miksturze, jak mieszanka

wody, sacharozy, kwasu cytrynowego, kwasu

szczawiowego, ekstraktu propolisu i olejków

eterycznych, zwłaszcza gdy się ją porówna do

tak obco brzmiacych nazw, jak amitraza,

flumetryna, fluwalinat, kumafos czy

bromfenwinfos. Z powodu braku danych o

koncentracji poszczególnych składników w

roztworze BeeVital Hiveclean (tajemnica

Wydarzenia

Jubileusz profesora

Jerzego Woyke

Apimondia 2009

Kamiańskie klimaty

W mojej pasiece

zdjęcia: Janusz Pudełko, Rafał Krawczyk

producenta) trudno porównać preparat z danymi uzyskiwanymi w badaniach z kwasami

organicznymi stosowanymi do ograniczania inwazji Varroa destructor, ale przytoczenie

danych naukowych moŜe trochę rozwiać wątpliwości.

Głównym składnikiem preparatu BeeVital Hiveclean wydaje się być kwas szczawiowy.

W naturze obecny jest on w wielu roślinach. DuŜa jego koncentracja występuje np. w

liściach rabarbaru, szpinaku, owocach bananów, ziarnach maku, ziarnie kakaowym i

liściach herbaty. Poziom 200 ppm (0,2 g/kg) w produktach spoŜywczych uwaŜany jest

za wysoki. Kwas szczawiowy jest kwasem mocnym niszczy tkanki. Dawka śmiertelna

dla człowieka to 5 do 15 g. W czystej postaci chemicznej występuje jako krystaliczny

biały proszek, bez zapachu. Wchodzi on w reakcje z wapnem, Ŝelazem, sodem,

magnezem, potasem i tworzy trudno rozpuszczalne sole szczawiany. U ludzi przy

diecie bogatej w kwas szczawiowy w nerkach tworzą się kamienie, których głównym

składnikiem są szczawiany wapnia. Dlatego produkty spoŜywcze o wysokim poziomie

tego kwasu powinny być spoŜywane z umiarem.

Zimowa pasieka

Drzewa i krzewy dla

naszej pasieki

Ul leŜak dla hobbysty,

cz. 1.

Moja metoda

zintegrowanej walki z

Varroa destructor

Pozyskujmy pierzgę

Kalejdoskop

Miody pitne, sycone

czy niesycone?

Z Pasieką w świat

4 000 000 kilo miodu

w 6 tygodni

Międzynarodowe

Kongresy

Pszczelarskie

Apimondii

Stosowanie kwasów organicznych jako alternatywnych do

chemoterapeutyków środków roztoczobójczych zaczyna być,

mimo braku prawnej akceptacji dla tego rodzaju praktyk,

coraz bardziej powszechne w krajach Unii Europejskiej.

Stosowane kwasy organiczne to kwas mrówkowy, mlekowy,

cytrynowy oraz szczawiowy. Są to kwasy występujace

naturalnie w przyrodzie i dzięki temu akceptowane przez

pszczelarzy, którzy unikają skaŜenia produktów pszczelich

przez syntetyczne środki chemiczne. Przykładem moŜe być

pszczelarstwo duńskie, gdzie w 2000 roku 86% pszczelarzy

stosowało jedynie metody biologiczne, czyli kwasy organiczne

(mrówkowy, mlekowy i szczawiowy) i metody mechaniczne.

Kwas mrówkowy stosowany jest po ostatnim zbiorze miodu,

natomiast mlekowy i szczawiowy po okresie wychowu czerwiu.

Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje się po

uprzednim zdiagnozowaniu naturalnego osypu roztoczy.

Dobowy osyp przemnaŜa się przez 120, by określić całkowitą

populację pasoŜytów w rodzinie. Poziom inwazji przekraczający

1000 sztuk jest sygnałem do podjęcia jak najszybszej walki z

warrozą. Gdy wynik zabiegu wykazuje osyp 50 do 100

roztoczy po 1 2 tygodni, zabieg powtarza się. Przy niŜszych

poziomach osypu moŜna zrezygnować z dalszych zabiegów.

Nauka w pasiece

Monitorowanie

mikroklimatu rodziny

pszczelej

system WMA, cz. 1.

Wszystko, co o

plastrze i wosku

pszczelim wiedzieć

naleŜy, cz. 4.

Badania duńskie ze stosowaniem wkraplania roztworu kwasu szczawiowego w syropie

cukrowym w przestrzeń międzyramkową w pełni wypełnioną przez pszczoły (3 ml

roztworu na uliczkę) w okresie wczesnowiosennym wykazały skuteczność stosowanej

metody. Średni osyp z 4 tygodniowego okresu liczenia wyniósł w rodzinach leczonych

62 sztuki roztoczy, podczas gdy w rodzinach kontrolnych, nieleczonych, jedynie 2

sztuki. Przy zabiegach wkraplania roztworu kwasu szczawiowego w syropie cukrowym

w okresie jesiennym uzyskano osyp rzędu 900 do 1400 osobników na rodzinę w czasie

4 tygodni po zabiegu. Równolegle badano pozostałości kwasu w miodzie. Oznaczony

poziom kwasu szczawiowego w miodzie czerwcowym w grupie doświadczalnej (42

ppm) nie róŜnił się istotnie od poziomu określonego w miodzie rodzin kontrolych, nie

poddawanych zabiegowi (58 ppm).

Badania w warunkach laboratoryjnych wykazały roztoczobójcze działanie zarówno

Pasieka poleca

Miód i produkty

pszczele dla zdrowia,

urody i podniebienia

Z pasieki do kuchni

Ptysie, sernik z pianką

Historia

Saga rodu Kurpielów

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 2 of 3

Kącik dla dziadków

i wnuczków

O pszczole, kociczce

Kundzi i kocurku

Tetroniuszu

kwasu szczawiowego, jak i cytrynowego na Varroa destructor, przy czym kwas

szczawiowy działał bardziej toksycznie od cytrynowego. Działanie kwasu szczawiowego

było istotnie wspomagane obecnością syropu cukrowego. Przy średnim poziomie

inwazji 1518 roztoczy na rodzinę skuteczność zwalczania ich, przy stosowaniu róŜnych

roztworów kwasu szczawiowego (2,1%, 3,2%) w 60% syropie cukrowym, wynosiła

86% do 99%, przy jednokrotnym zabiegu wkraplania w grudniu. Nie stwierdzono

zaleŜności pomiędzy stosowaniem kwasu szczawiowego, a poziomem tego kwasu

oznaczanym w miodzie i opracowano metodę jego odparowywania w ulach w okresie,

gdy pszczoły tworzą kłąb. Dawki kwasu od 1,0 do 5,0 g na rodzinę wykazały

skuteczność roztoczobójczą ponad 90 %. Podkreśla się takŜe wysoką skuteczność

działania słabych roztworów tego kwasu w syropie cukrowym. Objętość 5 ml na rodzinę

60% roztworu cukrowego zawierającego 4,2% kwasu szczawiowego zdeponowana na

górnych beleczkach ramek rodzin bez czerwiu wykazała ponad 96% skuteczność w

zwalczaniu populacji roztoczy.

Kącik kolekcjonera

Rzeźby i figurki z

motywami

pszczelarskimi

Po pierwszym okresie stosowania amitrazy w postaci późnojesiennego odymiania

rodzin, w latach 90tych wprowadzono listewki nasączone Klartanem. W związku z

krytyką Klartanu w 1999 roku zastosowano standaryzowany produkt paski Apistanu

(Biowet). JuŜ późną wiosną następnego roku moŜna było często spotkać pasoŜyty na

czerwiu trutowym. Rodziny produkcyjne rozwijały się dynamicznie i nic nie zapowiadało

katastrofy do końca lipca. W sierpniu rodziny gwałtownie zaczęły się wypszczelać, tak

Ŝe pod koniec miesiąca w ulach pozostawała pełna nadstawka miodu, 6 8 ramek z

czerwiem i garstka pszczół z matką. Na ramkach z czerwiem było więcej pasoŜytów niŜ

pszczół. Przy układaniu gniazd na zimę średnio z 3 rodzin robiono jedną stan pasieki

zmniejszył się o 2/3. Ten nagły wzrost liczebności pasoŜyta moŜe być tłumaczony

presją selekcyjną na populację pasoŜyta wysokich dawek fluvalinatu w postaci Klartanu

przez okres ponad 5 lat i brakiem 100% skuteczności zabiegu. Mimo wysokich dawek

chemoterapeutyka część populacji pasoŜyta, ta bardziej odporna, przeŜywała. W

momencie, gdy zastosowana dawka fluwalinatu w standaryzowanym produkcie okazała

się wyraźnie mniejsza niŜ w stosowaneym dotychczas Klartanie, populacja pasoŜyta

była juŜ uodporniona i w dobrej formie przezimowała na pszczołach do nowego sezonu.

Był to pośredni dowód na nabudowywanie odporności wśród pasoŜytów na

chemoterapeutyki, w tym przypadku na fluvalinat. Było to bolesne, ale bardzo

pouczajace doświadczenie. Zmusiło mnie do innego spojrzenia na walkę z pasoŜytem.

Następnego roku, po jesiennym zastosowaniu pasków Apifosu (Biowet) i 3krotnym

odymieniu Apiwarolem, rodziny odŜyły. Przy przeglądach nie stwierdzano pasoŜyta na

czerwiu trutowym, nie było teŜ bezskrzydłych i małych pszczół. W sumie przez 3

sezony stosowano Apifos. Po zmianie środka czynnego na Bromfenwinfos (Apifos) nie

zaobserwowano narastania inwazji pasoŜyta w rodzinach. Przewidując, Ŝe te pasoŜyty,

które przeŜyły, do następnego sezonu mogą juŜ być genetycznie odporne na ten

środek, rozglądano się za alternatywnymi. Przy zimowaniu pasieki w 2003 roku

zastosowano po raz pierwszy Gabon produkcji czeskiej (1,5 mg acrinathriny w 1 pasku,

w ilości 2 pasków na rodzinę na okres 24 dni).

W pasiece do kontroli obecności pasoŜyta w trakcie sezonu bardzo przydatne okazały

się ule z podłogą siatkową i zasuwaną pod nią dennicą produkcji Ryszarda

Sułkowskiego z Bolkowa. Wsunięcie dennicy choćby na 1 dobę pozwala zorientować się

w osypie pasoŜyta wynikłym z jego naturalnej śmiertelności. Konstrukcja dennicy nie

pozwala na zebranie 100% osypu roztoczy, gdyŜ około 20% powierzchni siatki

podpartej jest elementami konstrukcyjnymi. Nie ma to jednak wpływu na ogólny obraz

przebiegu inwazji pasoŜyta w rodzinie pszczelej. Poza zastosowaniem diagnostycznym

dennice mają i tę zaletę, Ŝe Ŝywy roztocz moŜe wypaść poza ul przez siatkę. NiŜsze

temperatury na dnie takiego ula działają równieŜ paraliŜująco na jego funkcje. JeŜeli

pszczoły instynktownie pozbywają się pasoŜytów na drodze wzajemnego czyszczenia,

to usuwane są one z ciała pszczół jako Ŝywe i z ciepłych, litych dennic, zwłaszcza w

porze ciepłej, mogą ponownie zasiedlać rodzinę pszczelą. Przy wysokim poraŜeniu

silnej rodziny w lipcu i sierpniu, w krytycznym dla pasieki roku, moŜna było doliczyć się

10 do 20 roztoczy osypanych w ciagu doby. Taki osyp, nie wymuszony Ŝadnym

zabiegiem, świadczył o powaŜnym poziomie inwazji. Jej skutki opisałem wyŜej.

Jak przebiegało próbne zastosowanie BeeVital Hiveclean w mojej pasiece? Do

testowania uŜywam uli nieocieplonych, z pojedynczej deski, o pojemności gniazda: 12

ramek typu Dadant, z dennicą siatkową. W okresie sezonu letniego nie zaobserwowano

obecności Varroa destructor w gniazdach ani objawów ubocznych u pszczół (pszczoły

bezskrzydłe). 14 września podano do kaŜdej rodziny 2 paski ze środkiem

przeciwpasoŜytniczym Gabon. Pod siatkowymi podłogami umieszczono wkładki

dennicowe do badania osypu pasoŜyta. 4 października wykonałem liczenie osypu

roztoczy po 20 dniach działania preparatu i wkropiłem 15 ml ciepłego preparatu

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Moje doświadczenia z kontrolą warrozy są

oparte na wieloletnich obserwacjach z własnej

pasieki. Prowadzę gospodarstwo pasieczne po

moim ojcu, prof. Janie Nowakowskim

wykładowcy pszczelarstwa i pszczelnictwa na

Akademii Rolniczej we Wrocławiu, który

prowadził ponad 100 pniową wędrowną

gospodarkę pasieczną na terenie Dolnego

Śląska. Obecnie pasieka liczy 60 rodzin i

prowadzona jest od lat 90tych jako stacjonarna

w rejonie Masywu ŚnieŜnika, w Kotlinie

Kłodzkiej. Wszelkie zabiegi walki z inwazją

Varroa przeprowadzano w niej jedynie w jesieni,

po zakończeniu zbioru miodu.

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 3 of 3

BeeVital Hiveclean w uliczki międzyramkowe na pszczoły. Po 24 godzinach

przeprowadziłem badanie osypu z gniazda na obecność pasoŜytów. Wyniki pokazuje

tabela:

Numer rodziny

Liczba

osypanych

roztoczy w

okresie od

14.09 do

4.10.2003

Średni osyp

dobowy

roztoczy po

podaniu Gabon

Zabieg BeeVital

Hiveclean w dniu

4.10.2003 przy

temp.

zewnętrznej od

12 do 17 o C (15

ml preparatu

wkroplonych do

45 uliczek na

pszczoły)

Liczba

osypanych

roztoczy po 24

godz. od

podania

BeeVital

Hiveclean

200

0,5

1,25

1,0

4,5

130

6,5

105

3,5

Inwazji roztocza w mojej pasiece w okresie jesiennym nie okazała się zbyt groźna.

Największy osyp po podaniu Gabonu zanotowano jedynie w rodzinie testowej nr 1a.

Pozostałe były opanowane przez pasoŜyta w znacznie mniejszym stopniu.

Z przeprowadzonego jesienią próbnego wkroplenia preparatu BeeVital Hiveclean do

rodzin pszczelich w fazie braku czerwiu i pod koniec trwania działania preparatu Gabon

wynika, Ŝe jego działanie było zauwaŜalne po 1 dobie w rodzinach nr 1a, 22 i 45,

natomiast w pozostałych nie było juŜ tak widoczne. Prawdopodobnie nie pozostało juŜ

przy Ŝyciu wiele roztoczy. Dla celów diagnostycznych powinno się zastosować odwrotną

kolejność uŜycia preparatów, najpierw BeeVital Hiveclean, a następnie znany

chemoterapeutyk, by określić, ile roztoczy uniknęło likwidacji przez pierwszy środek.

Taka a nie inna kolejność zastosowania środków w moim przypadku wynikła z późnego

pojawienia się BeeVital Hiveclean na rynku. Gabon był juŜ bowiem w ulach, gdy

wszedłem w posiadanie tego środka. Ciekawy moŜe być fakt, Ŝe po zastosowaniu

BeeVital Hiveclean na dennicach pod siatkami zaobserwowałem zwiększoną ilość osypu

śmieci z rodziny pszczelej (drobin starego wosku, pyłku, itp.). Świadczyłoby to o

zintensyfikowaniu czyszczenia gniazda przez pszczoły. Działanie kwasów organicznych

na rodzinę pszczelą polega między innymi równiŜ na wywołaniu instynktu czyszczenia,

co podnosi higienę w ulu i moŜe przyczyniać się do usuwania na tej drodze części

roztoczy.

Z uwagi na coraz większą presję na zachowanie czystości produktów pszczelich kaŜdy

preparat ograniczający inwazję Varroa destructor będacy środkiem naturalnym jest

mile widziany przez pszczelarzy. Czy będzie skuteczny? Wiele będzie zaleŜeć od

właściwego terminu i metody wkraplania, a takŜe od fazy rozwojowej zarówno

pasoŜyta, jak i rodziny pszczelej. Na tym poziomie sprawdzenia preparatu nie mogę go

w pełni polecić na wszelkie problemy z warrozą, ale teŜ nie lekcewaŜę go i planuję

stosować w mojej pasiece w następnym sezonie pszczelarskim.

Piotr Nowakowski

Pasieka nr 4/2003

«« powrót

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=w_mojej_pasiece&artpli...

2010-01-13

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: