MMORPG (ang. Massively Multiplayer Online Role Playing Game) – rodzaj gier komputerowych RPG, w których duża liczba graczy może grać ze sobą w wirtualnym świecie. Podobnie jak w innych rodzajach RPG gracz wciela się w postać i kieruje jej działaniami. Dostęp do gier MMORPG zwykle jest zapewniany przez producenta gry. Gry tego typu są bardzo popularne na całym świecie, szacuje się, że łącznie wszystkie razem na całym świecie osiągnęły 30 milionów użytkowników w 2006 roku.
Obecnie uznaje się gry MMORPG za podgrupę gier MMO, choć to właśnie MMORPG z tej grupy pojawiło się jako pierwsze. Cechy MMORPG [edytuj]
Większość gier MMORPG ma:
* styl gry oparty na grze fabularnej np. World of Warcraft, czyli: zadania do wypełnienia (questy), potwory do pokonania, łup do zdobycia, "nabicie" poziomu;
* system rozwijania postaci: wzrost umiejętności i/lub poziomu postaci, dzięki zdobytym punktom doświadczenia;
* ekonomię opartą na handlu między graczami lub między graczami a NPCami;
* system gildii lub klanów, do których mogą dołączać gracze;
* Mistrzów Gry, którzy nadzorują świat gry.
* administratorów, którzy nadzorują pracę serwera gry.
MMORPG to zwykle produkty komercyjne. System opłat zwykle opiera się na comiesięcznej wpłacie pewnej sumy przez użytkowników na rzecz producenta gry lub na zasadzie doładowywania konta. Czasami wystarczy sam zakup oryginalnej gry, gdzie dostęp do serwera jest już darmowy. W tym ostatnim przypadku, autorzy często wydają kolejne dodatki (również płatne), które poszerzają świat gry. Istnieje też grupa gier, które zarabiają tylko na graczach wykupujących płatne bonusy dające duże przewagi w grze (np. zdolności, bronie, pancerze, zwierzęta).
Historia [edytuj]
MMORPG podobne do dzisiejszych istniały od około 1990. Gatunek miał swój początek w latach '70.
Pierwsze światy [edytuj]
Gatunek MMORPG zapoczątkowały gry tekstowe, tzw. MUD (Multi-User Dungeon, Domain, Dimension). Pierwszą grę tego typu stworzyli Richard Bartle i Roy Mercer w 1978. Były to gry działające na prywatnych serwerach (zazwyczaj na uczelniach, czasami bez wiedzy administratorów), do których można było podłączyć się poprzez Telnet. Gra była rozgrywana poprzez wydawanie poleceń, dzięki którym gracz mógł reagować z otoczeniem.
Rozwój projektów komercyjnych [edytuj]
Pierwszą internetową grą graficzną był Club Caribe, stworzony przez LucasArts w 1988 na platformę Commodore 64. Gra ta nie była rzeczywistym RPG, chociaż gracze mogli ze sobą interreagować. Pierwszym graficznym MMORPG były Neverwinter Nights (AOL), stworzone przez designera Dona Daglowa i programistę Cathryna Matagę. Gra była dostępna dla użytkowników PC od 1991 do 1997. Dostęp do obydwu gier był płatny: kosztował 6 dolarów za godzinę.
Następcą Neverwinter Nights był The Shadow of Yserbius, stworzony przez Joe'go Ybarra. Gra była dostępna od 1992 do 1996.
MMORPG o światowym zasięgu [edytuj]
Dostęp do ogólnoświatowego internetu pozwolił producentom gier na tworzenie prawdziwie massive RPG. Było to równoznaczne z uzyskiwaniem profitów od użytkowników z całego świata. Meridian 59 (uruchomiony przez 3DO w 1996) był pierwszym z MMORPG o światowym zasięgu. Pozwolił graczom na obserwowanie świata z perspektywy sterowanych przez nich bohaterów. Był pierwszym MMORPG, który trafił na okładki magazynów traktujących o grach komputerowych.
The Realm Online był projektem uruchomionym przez Sierra Online krótko po Meridian 59. Miał animowaną grafikę 2D, także w scenach walki. Stawiało go to wyżej od MUDów.
Ultima Online powstała w tym samym roku. Miał grafikę 2D. Świat był przedstawiany w rzucie izometrycznym. Była pierwsza która w miarę masowo trafiła do naszego kraju, głównie za sprawą emulatorów, które pozwalały postawić własny serwer (tzw. shard), zazwyczaj bezpłatny i pozwalający grać piracką kopią gry. Wiele z tych serwerów oferowało własne rozwinięcia, czy nawet świat, klimat i założenia, oraz odcisnęło niemały wpływ na rozwój MMORPG w Polsce.
W tym czasie gry online stawały się coraz bardziej popularne w Korei Południowej. Nexus: The Kingdom of the Winds, stworzony przez Jake'a Songa, rozpoczął funkcjonowanie w 1996 i od razu został kupiony przez miliony graczy. Następna gra Songa, Lineage, została wyprodukowana w 1998. Była jeszcze większym sukcesem. Rozeszła się wśród milionów graczy w Korei Południowej oraz w Tajwanie.
RuneScape powstała w 2001 roku, stworzona przez Jagex Ltd. Jest to gra multiplayer, która miała już wówczas w 2001r, około milion graczy na światową skalę. Gra typu on-line, bez pobierania. (www.runescape.com)
EverQuest, wyprodukowany przez Verant Interactive, a następnie nabyty przez Sony Online Entertainment, poprowadził MMORPG do sukcesu na zachodzie.
Pod koniec listopada 2003 roku na koreański rynek trafiła produkcja PlayNC pod tytułem Lineage 2: The Chaotic Chronicle, która następnie została wydana w kwietniu 2004 roku na rynek amerykański i europejski. Gra stała sie największym hitem w Korei oraz w USA oraz zdobyła rzesze fanów w Europie, mimo że według danych posiada 17 milionów użytkowników, jest mniej lubiana przez graczy World of Warcraft produkcji Blizzard Entertainment. World of Warcraft odniósł jeden z największych sukcesów w historii gier komputerowych i chociaż aby móc grać na oficjalnym serwerze, trzeba płacić 13 euro miesięcznie, pudełko z grą zostało sprzedane na całym świecie już w około 13,5 milionach egzemplarzy. W styczniu 2007 ukazał się pierwszy dodatek, World of Warcraft: The Burning Crusade, który sprzedał się w pełnym nakładzie na terenie Polski, a na świecie pierwszego dnia sprzedało się 2,6 mln kopii, co stanowiło ówcześnie rekord świata. Na chwilę obecną ponad 11 mln graczy regularnie opłaca miesięczny abonament.
Komputerowa gra sportowa - gatunek gry komputerowej, symulującej aktywność fizyczną, w określonej dyscyplinie sportowej, lub działalność trenerów i menagerów klubów sportowych.
Tematyka [edytuj]
Do najpowszechniejszej tematyki gier sportowych, należą takie dyscypliny jak: piłka nożna, koszykówka, hokej na lodzie, golf. Symulatory takich dyscyplin jak skoki narciarskie, rugby czy pływania są wydawane w zależności od popularności dyscypliny w danym kraju.
Komputerowe wyścigi (potocznie: ścigałki, wyścigówki) – gatunek gier komputerowych polegający na ściganiu się z przeciwnikami sterowanymi przez komputer lub z osobą lub osobami siedzącym obok (tzw. podzielony ekran), bądź przez Internet lub sieć LAN. Ścigając się gracze starają się zdobyć jak najwyższe miejsce lub przejechać wyznaczoną trasę w najkrótszym możliwym czasie. Gracz może ścigać się także z komputerem (komputerowym graczem), który najczęściej ma różne poziomy wymagań. Odmianą komputerowych wyścigów jest simracing. Do znanych serii gier wyścigowych należą min. Need for Speed,Burnout Gran Turismo czy Test Drive.
Gra akcji to gatunek gier komputerowych i wideo. W przypadku tego gatunku cała rozgrywka polega głównie na szybkości akcji, której gracz jest uczestnikiem oraz na refleksie gracza. Najczęściej do tego gatunku zalicza się gry, w których gracz kieruje bohaterem z perspektywy pierwszej osoby, walczy wybranym bohaterem z innymi postaciami sterowanymi przez komputer bądź innego gracza oraz gry platformowe, w których najważniejsza jest zręczność gracza w pokonywaniu plansz.
Zazwyczaj w grach akcji na końcu poziomów spotyka się bossa, który jest jednostką silną i trudną do pokonania.[potrzebne źródło] Często można ją pokonać poprzez zapoznanie się z paletą jej ruchów, ataków i uników, dzięki czemu można znaleźć i wykorzystać jej słaby punkt.
Bijatyki, inaczej mordobicia (z ang. beat'em up - "pobij ich wszystkich") – popularna nazwa gatunku gier komputerowych kładącego nacisk na walkę jeden na jednego pomiędzy dwoma graczami lub graczem i sterowanym przez komputer przeciwnikiem lub przeciwnikami. Gry z tego gatunku pozwalają oglądać sztuki walki bez oręża, niektóre pozwalają na używanie broni białej (miecze, noże, itp.), a jeszcze inne pozwalają na wyzwolenie wewnętrznej energii qi i atakowanie nią przeciwnika (słynne fireballe).
Ten gatunek powstał w środku lat osiemdziesiątych i stał się fenomenem wraz z wydaniem gry Street Fighter II; ów gatunek popularny jest wśród graczy oraz King of Fighters. Prócz bijatyk dwuwymiarowych są także bijatyki trójwymiarowe, pierwszą z nich był Virtua Fighter. Od 2001 roku wydano program zwany M.U.G.E.N pod MS-DOS, który umożliwia zrobienie własnej bijatyki w 2D.
First-person shooter (FPS) – rodzaj gry komputerowej, w której gracz steruje postacią patrząc jej oczami. Często określana szerzej jako gra FPP.
Warstwa fabularna gry jest zazwyczaj niezbyt rozbudowana. Głównym zajęciem gracza jest unikanie strzałów i zabijanie przeciwników, urozmaicone dodatkowymi zadaniami jak poszukiwanie kluczy czy używanie prostych mechanizmów. Postać sterowana przez gracza ma do wyboru kilka lub kilkanaście rodzajów broni, odnoszone obrażenia opisywane są tzw. punktami życia. Gdy ich ilość spadnie do zera, postać "ginie".
Czasami dzieli się FPS-y na czysto zręcznościowe (jak Serious Sam) i taktyczne (jak Tom Clancy's Ghost Recon). Te drugie są bardziej realistyczne i czasami ważniejsze niż celne ruchy myszą jest planowanie akcji.
Gatunek miał swoich prekursorów już w latach 70. XX w., jednak za pierwszą klasyczną grę typu FPS uznaje się grę Wolfenstein wydaną w 1992 przez id Software.
Wolfenstein i jego następca: Spear of Destiny były przeznaczone dla pojedynczego gracza walczącego z komputerowym przeciwnikiem. W późniejszych produkcjach (Doom, Doom 2, Duke Nukem 3D, Quake) dodano możliwość konfrontacji z wykorzystaniem sieci komputerowej z innymi graczami. Niektóre gry, np. Quake 3 są przeznaczone przede wszystkich do gier sieciowych, dla pojedynczego gracza udostępnia prowadzone w tym samym trybie walki przeciw graczom sterowanym przez komputer, zamiast tradycyjnych poziomów (etapów), które gracz miał po kolei przechodzić.
Wolfenstein był grą „2.5D” (dwu-i-pół-wymiarową) – wszystkie korytarze mogły być tylko na tym samym poziomie i mieć jednakową wysokość, a postaci były w nim realizowane za pomocą sprite'ów. W grach generacji Dooma korytarze mogły już leżeć na różnych poziomach, w późniejszych grach możliwe były też dowolne nachylenia ścian, a sprite'y zastąpiono modelami 3D, co uczyniło te gry w pełni trójwymiarowymi.
Sterowanie postacią również ulegało ewolucji: od wykorzystanie kilku jedynie klawiszy klawiatury po bardziej wymagające jednoczesne posługiwanie się klawiaturą i myszką.
Skradanki - gatunek gier komputerowych, w których gracz ma za zadanie wypełnić cel misji nie zostając wykrytym.
Pierwszą grą zawierającą cechy elementów skradanki był Castle Wolfenstein, wydany w 1981 przez Muse Software. Elementy skradanek zawarto również do Metal Gear Hideo Kojimy, wydaną w 1987 przez Konami dla MSX2, i w wąskim zakresie dla Nintendo Entertainment System. Gra odniosła sukces, szczególnie w Północnej Ameryce, gdzie sprzedano ponad milion jej sztuk.
Metal Gear otrzymało dwa sequele, wyprodukowane niezależnie od siebie, oba w 1990 roku:
* Snake’s Revenge (niekanoniczny sequel wyprodukowany bez udziału Hideo Kojimy) w Północnej Ameryce i Europie dla NES,
* Metal Gear 2: Solid Snake (oficjalny kanoniczny sequel wyprodukowany przez Hideo Kojimę) w Japonii dla MSX2,
Podczas, gdy Snake’s Revenge oferowało tylko drobne udoskonalenia pomysłu, Metal Gear 2: Solid Snake znacząco rozszerzyło tę kategorię, wprowadzając ulepszoną AI wrogów, z równym naciskiem na tajemniczość. Podczas gdy wczesne gry Metal Gear osiągnęły już mierny sukces, pomysł nie był rozwijany ponad tych kilka gier przez prawie dekadę.
Podczas tworzenia Wolfenstein 3D, konstruktor id Software eksperymentował z kilkoma cechami skradania, takimi jak ukrywanie przed strażnikami lub przebieranie się za wrogów, ale żadnej z tych cech nie wprowadzono w ostatecznej wersji tej gry. Kategoria ta nie rozszerzyła się aż do pojawienia się GoldenEye 007 dla Nintendo 64 w 1997, gdzie było możliwe używanie przemocy lub podstępne skradanie się, przy czym skradanie często było bezpieczniejsze. Innym razem skradanie się było istotą przeżycia - praktyczne podczas ucieczki. Następnie nadszedł Tenchu: Stealth Assassins (luty), bacznie podążający za Metal Gear Solid (wrzesień) , oba powstały dla PlayStation, oraz Thief: The Dark Project (listopad) dla PC, wszystkie powstały w 1998. Thief był pierwszą skradanką oferującą ukrywanie się w cieniach (potem pojawiające się również w Tom Clancy's Splinter Cell) System Shock 2 także skłaniano gracza do stosowania ukrywania się, poprzez użycie w grze odnawiających się wrogów, drastyczne ograniczenie amunicji i broni, która zużywała się w ciągłych strzelaninach.
Skradanki nie posiadły ogromnej popularności aż do opublikowania Metal Gear Solid. A następnie były kontynuowane przez sequel Metal Gear Solid 2: Sons of Liberty i prequel Metal Gear Solid 3: Snake Eater. Powstały również inne gry tego gatunku: Splinter Cell, Syphon Filter, Manhunt i Hitman. Inne gry zbliżone do skradanek to m.in. Deus Ex, Escape From Butcher Bay i Bungie’go Oni. Wiele gier akcji, takich jak Medal of Honor zawiera kilka etapów w grze na bazie skradanki. Kilka gier typu survival horror (np. Siren) zawiera cechy tego gatunku, podobnie jak gry platformowe np. Sly Cooper.
W ostatnim czasie, skradanki osiągnęły porównywalną popularność, niczym dominujące do tej pory gry typu first-person shooter, np. No One Lives Forever’a i GoldenEye’a następcy Perfect Dark i Perfect Dark Zero, zawierające elementy skradania i szpiegowania podczas gry. Bliska kategoria łącząca elementy gry first-person shooter i skradanki to podkategoria first-person shooter – tactical shooters, w tym tytuł: Tom Clancy’s Rainbow Six. Far Cry również rozszerzyło tę dziedzinę poprzez rozległe otoczenie zewnętrzne (gracz może ukrywać się za głazami, drzewami lub krzakami).
Komputerowa gra symulacyjna, symulator – ma za zadanie imitować wrażenie różnych doznań, jakich zaznajemy w codziennej rzeczywistości, a także takich, które podsuwa nam nasza wyobraźnia. Występują np. symulatory lotu, symulacje wszelkich typów pojazdów lądowych, wodnych i powietrznych, pojazdów kosmicznych. Charakteryzują się tym, że ich twórcy dokładają wszelkich starań, aby jak najbardziej przypominały naszą rzeczywistość lub kreowały rzeczywistość zupełnie odmienną od naszej. Profesjonalne symulatory kabinowe wykorzystywane są do szkoleń jednostek specjalnych i pilotów.
Zaletą większości symulacji komputerowych jest fakt, że w ich tworzeniu pomagają specjaliści z dziedzin typowych dla danej symulacji, np. komandosi pomagają w opracowaniu gry symulującej pole walki, a aktywni piloci – symulacje lotu samolotami.
Jedną z nowych możliwości symulatorów jest symulowanie codziennego życia człowieka i jego zachowania w różnych okolicznościach, czego przykładem jest seria gier spod znaku The Sims bądź gry typu tycoon.
Komputerowa gra strategiczna jest to program służący jako jedno, bądź wieloosobowa gra, w której wygrana zależy nie tylko od losu, ale przede wszystkim od strategii, wiedzy i planowania. Takie gry mogą wymagać od użytkownika np. umiejętności dowodzenia oddziałami wojska, lub zarządzania kapitałem przedsiębiorstwa.
Gra turowa [edytuj]
Pierwszymi grami strategicznymi były strategie turowe. Polegały one na podziale czasu rozgrywki na tury (tura jest to jeden ruch, lub działanie jakie może wykonać gracz i najczęściej nie jest to ograniczone czasem) przykładem tego gatunku jest seria Heroes of Might and Magic. Gdzie gracz staje naprzeciw jednego, lub kilku komputerowych przeciwników wykonując ruchy (wykorzystując swoje tury) na przemian z innymi.
Real Time Strategy [edytuj]
Potem stworzono podgatunek RTS (Real Time Strategy - strategia czasu rzeczywistego) od klasycznych turówek odróżnia je to, że przeciwnicy wykonują działania w tym samym czasie i bez podziału na tury. Te gry są bardziej dynamiczne i efektowne. Wymagają zdecydowania, szybkiego myślenia, umiejętności planowania, oraz przewidywania posunięć wroga. Przeciwnicy zarzucają im, że wymagają bardziej umiejętności szybkiego klikania niż myślenia. Pierwszą grą typu RTS była Dune 2 stworzona przez Westwood.
Przykładem takich gier jest seria Command & Conquer , KKnD (Krush, Kill n'Destroy - miażdż zabijaj i niszcz), oraz StarCraft.
Mieszane [edytuj]
W niektórych grach strategicznych tryb turowy przeplata się z trybem czasu rzeczywistego, przykładem niech będzie JA, gdzie typowo zwiedzanie planszy przebiega w czasie rzeczywistym (postacie wędrują, rozmawiają, podkładają bomby), ale gdy zaczyna się ostra wymiana ognia, gra automatycznie przechodzi w tryb turowy z rozliczaniem punktów akcji. Bardzo przypomina to rozwiązanie z niektórych popularnych gier fabularnych, jak na przykład Fallout.
Strategiczne gry turowe (ang. turn-based strategy, w skrócie TBS) – rozgrywany w turach podgatunek komputerowych gier strategicznych. Każdy gracz może w swojej turze przemieszczać swoje jednostki (w zależności od określonych współczynników np. ilości punktów ruchu), rozgrywać bitwy czy ulepszać fortyfikacje. Gry strategiczne rozgrywane w turach są najbliższe pierwowzorom wywodzącym się z planszowych gier strategicznych.
Strategie turowe są popularne, ponieważ w przeciwieństwie do strategicznych gier czasu rzeczywistego pozwalają graczowi na dłuższe zastanowienie się nad dalszymi posunięciami, przez co niekiedy mogą być zbliżone w swej naturze do szachów czy Go.
Strategiczne gry czasu rzeczywistego (ang. real-time strategy, RTS) – gatunek gier komputerowych, będący modyfikacją turowych gier strategicznych, polegającą na niekrępowaniu graczy turami i kolejkami ruchów. Gracze mogą podejmować działania kiedy chcą, natomiast skutki owych są widziane natychmiast. Gatunek ten stawia większy nacisk na szybkość podejmowania decyzji.
Czasami gry turowe zawierają elementy gier czasu rzeczywistego, np. w grach z serii Total War zarządzanie imperium jest turowe, a bitwy przebiegają w czasie rzeczywistym.
Gracz tradycyjnie dysponował widokiem z góry lub z lekkiego ukosu (rzut izometryczny), ale coraz częściej pojawiają się gry tego typu z grafiką 3D. Przykład:Company of Heroes, Starcraft, Age of Empires III, Spring.
Gizmo1205