PRAWO ADMINISTRACYJNE
WYKŁAD I.
Akty prawne: Konstytucja, ustawa o samorządzie gminnym 08.03. 1990 r., 05.06.1998 r. ustawa o samorządzie powiatowym, ust. o sam. wojewódzkim, ustawa o wojewodzie i województwie 23. 01. 2009, 04.09. 1997 r. ustawa o działach administracji rządowej, 08.08.1996- o Radzie Ministrów, kodeks postępowania administracyjnego, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, 30.08.2002 r.- ustawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Konspekt wykład:
1. Podział prawa administracyjnego
- materialne
- ustrojowe- podmiot administrujący
- procesowe
2. Zasady ogólne prawa administracyjnego
3 Podstawowe pojęcia prawne za zakresu prawa administracyjnego( stosunek adm.- prawny, sytuacja adm.- prawna, wykładnia prawa adm., stosowanie prawa adm., norma prawa adm.)
4. Źródła prawa administracyjnego( konstytucyjne, poza konstytucyjne, wspólnotowe źródła prawa).
5. Prawne formy działania administracji publicznej( akt adm., władcze i nie władcze- porozumienie adm., ugoda administracyjna)
6. Naczelne, centralne i terenowe organy administracji publicznej.
7. Podział terytorialny państwa dla celów administracji publicznej( zasadniczy, pomocniczy, specjalny)
8. Inne podmioty administrujące( zakłady administracyjne).
WYKŁAD II.
Prawo administracyjne
§ ustrojowe
§ materialne
§ procesowe
USTROJOWE- reguluje ustrój administracji publicznej( administracja rządowa, samorządowa i inne organy, 23. 01. 2009- ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, ustawa z 08.08. 1996 o Radzie Ministrów, ustawa z 04. 9. 1997 o działach adm. Rządowej. Należy podkreślić, iż, ustrojowe prawo administracji obejmuje również ustrój i organizację poszczególnych służb inspekcji, straży np.: ustawa o państwowej Inspekcji Sanitarnej, ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska czy ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej, ustawa o państwowej Straży Pożarnej lub o policji.) Musimy pamiętać, że są przepisy mające charakter mieszany i ustrojowe prawo administracyjne nie jest skodyfikowane a w przypadku samorządu terytorialnego obejmuje 3 odrębne regulacje ustawowe: ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie wojewódzkim.
MATERIALNE- prawo administracyjne reguluje uprawnienia i obowiązki adresatów, rozstrzygnięcia adresatów adm. publicznej jak i ich uprawnień i obowiązków, które zostały określone z mocy ustawy np.: obowiązek szkolny, obowiązek szczepień ochronnych dla dzieci, obowiązek świadczeń rzeczowych w stanach nadzwyczajnych.
PROCESOWE (formalne) - prawo administracyjne obejmuje swoim zakresem w szczególności przepisy postępowania administracyjnego ogólnego unormowane w KPA oraz biorąc pod uwagę kodyfikację też w innych przepisach rangi ustawowej np.; ordynacja podatkowa, a także przepisy procesowe, jako lex specialis wobec KPA zawarte w przepisach rangi ustawowej z zakresu materialnego i ustrojowego prawa administracyjnego........................, obejmuje również swoim zakresem ustawę z 12.06. 1996 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jak i regulacje dotyczące sądownictwa administracyjnego a 2 szczególności ustawę z 30. 08. 2002- prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
DEFINICJA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO(def. autorska) - prawo administracyjne swoim zakresem podmiotowym i przedmiotowym reguluje działalność organów administracji publicznej podejmowanych za pomocą swoistych prawnych form działania o charakterze władczym lub nie władczym( klasyczna formą władczą działania adm. jest zewnętrzny akt administracyjny w postaci decyzji lub postanowienia).
Podstawowe cechy administracji publicznej
1. Działa na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego, zgodnie z konstytucyjna zasadą praworządności (art.17) . Administracja reguluje interes publiczny( społeczny) ponadto działa w imieniu i na rachunek państwa( np.; adm. rządowa lub samorządowa, terenowa działa w imieniu i na rachunek danej jednostki samorządu terytorialnego- gminy, powiatu czy województwa, które posiadają z mocy prawa osobowość prawna odrębną od Skarbu Państwa).
2. Działa na zasadzie władztwa administracyjnego- możliwość stosowania środków przymusu państwowego(np.; egzekucja administracyjna). Stąd doktryna prawa adm. dzieli administracje na reglamentacyjną i świadczącą, oprócz tego organizuje środki nie władcze i władcze. Administracja publiczna nie dąży do osiągnięcia zysku tak jak przedsiębiorcy, dlatego tez wobec org. administracji publ. nie obowiązuje............................ co nie jest przez prawo zabronione jest dozwolone.
3. Ciągłość i stabilność działania
4. Monopolistyczny i bezosobowy charakter administracji.
5. Oparcie na zawodowym personelu
6. Funkcje administracji publicznej mogą również realizować inne podmioty administrujące, jeżeli tak ustanowi ustawodawca np.; organy zakładów administracyjnych, np.; szkoły, szpitale, domy pomocy społecznej, organy samorządu, jest to tzw. prywatyzacja zadań publicznych.
WYKŁAD III 21. 10. 2009
Pojęcie administracji- łac. administrare, ministrare- zarządzić, przewodniczyć, wykonywać, ad- przedrostek- ukierunkowanie działania na osiągnięcie określonych celów.
3 czynniki mające wpływ na rozwój współczesnej administracji
1.) Starożytny Rzym
2.) Monarchia absolutna
3.) Kościół katolicki- stworzył wiele instytucji administracyjnych np.; rejestracja stanu cywilnego.
Administracja- to zjawisko przestrzennie i czasowo zmienne. Pojecie administracji uwarunkowane jest przez takie czynniki jak: a) typ państwa i jego system prawa, b) prawnie chronione wartości, c) rozwój stosunków społeczno- gospodarczych, d) tradycja i historia.
DEFINICJE ADMINISTRACJI
I) Negatywna- „Wielkiej Reszty”- koniec XIX w. w Niemczech, pojęcie administracji opiera się na trójpodziale władzy- administracja to działalność państwa niebędąca ustawodawstwem ani sądownictwem.
„Administracji nie da się zdefiniować, da się tylko opisać”
II) Definicja podmiotowa( organizacyjna)- adm. to struktura składająca się z organów i innych jednostek powołanych do realizacji zadań uznanych za publiczne.
III) Definicja przedmiotowa(funkcjonalna) - adm. to działalność prowadzona przez różne podmioty państwowe, samorządowe, prywatne, celem realizacji zadań ustalonych przez parlament.
IV) Definicja prof. Bocia- adm. to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczności.
V) definicja prof. Lipowicza- adm. to system złożony z ludzi zorganizowanych w celu stałej, systematycznej i skierowanej na przyszłość realizacji dobra wspólnego polegającej głównie na bieżącym wykonywaniu ustaw.
VI) Definicja Izdebskiego i Kuleszy- adm. to zespół działań prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne orany, instytucje i osoby na podstawie ustawy i określonych prawem form.
VII) Definicja socjologiczna- administracja to zjawisko społeczne, które cechuje inicjatywa i działalność ukierunkowana na przyszłość
Cechy administracji publicznej
§ każde działanie administracji publicznej musi mieć podstawę prawną
§ możliwość działania formy władczej- istota władztwa jest przymus
§ adm. ma charakter monopolistyczny- jedno państwo jedna administracja
§ działa w imieniu i na rachunek państwa
§ ma możliwość działania z własnej inicjatywy(działanie z urzędu)
(sądy działają na skutek wniosku- różnica z administracją)
§ administracja ma charakter ciągły i stabilny- dopóki istnieje państwo działa też administracja
§ adm. jest upolityczniona
§ dążenie do zysku nie jest celem samym w sobie
§ działa dla dobra wspólnego
§ oparcie na zawodowym personelu
§ działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania
§ jest wykonywana przez zróżnicowane podmioty w różnych formach prawnych
urząd- biuro, zespół osób i rzeczy powołanych do pomocy organowi
organ- wykonuje adm. np.; minister
nadzór- szerszy od kontroli, organy nadzoru mają szersze kompetencje niż organy kontroli, nadzór = kontrola + możliwość władczej ingerencji, sama kontrola władczej ingerencji nie umożliwia
Samorząd terytorialny- twór odrębny od państwa, gmina, powiat, województwo.
Podstawowa jego jednostka to GMINA.
Gmina- organem wykonawczym jest- wójt, burmistrz
organem stanowiącym jest- Rada Gminy, Rada Miasta
Powiat- org. wykonawczy- Zarząd Powiatu
org. stanowiący- Rada Powiatu
Województwo- org. wykonawczy- Zarząd Województwa
org. stanowiący- Sejmik Wojewódzki
powiat grodzki- miasto na prawach powiatu, jest to gmina wykonująca jednocześnie zadania powiatu, byłe miasta wojewódzkie.
wojewoda- terenowy organ adm. rządowej, powołany przez premiera, dymisja rządu= dymisji wszystkich wojewodów.
Urząd wojewódzki- biuro wojewody.
Funkcje administracji publicznej:
1. Funkcja władcza (reglamentacyjna) - administracja nakazuje, zakazuje, bądź zezwala, służy to do utrzymania ładu.
2. Funkcja świadcząca (służebna)- służy obywatelowi, pomaga
3. F. kierująca- popieranie rozwoju i kierowanie określonymi dziedzinami życia społecznego
4. F. właścicielska- administracja zarządza mieniem Skarbu Państwa, jest dysponentem mienia
Podziały administracji
1. Kryterium stosowania władztwa
a. Władcza
b. Nie władcza (świadcząca)
2. Kryterium podmiotowe
a. Rządowa
b. Samorządowa
3. Kryterium terytorialne
a. Centralna- ogólnopaństwowa
b. Regionalna
· Samorządowa gminna
· Samorządowa powiatowa
· Samorządowa wojewódzka
· Rządowa wojewódzka
4. Kryterium przedmiotowe
a. Oświaty
b. Ochrony zdrowia
c. Rolnictwa
d. Wojskowa
Itd…
CECHY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO:
1. Prawo administracyjne jest częścią prawa publicznego- w granicach tego prawa realizowane są zadania publiczne, a także regulowana jest organizacja i działalność administracyjna.
2. Pr. administracyjne to prawo bezwzględnie obowiązujące- zawiera normy ius cogens
3. Pr. administracyjne określa status obywatela w państwie- normuje relacje władza publ.- obywatel.
4. Pr. administracyjne zawiera element władztwa- również reguluje jego zakres i sposób jego stosowania
5. Pr. administracyjne zawiera umowy bezpośrednio kształtujące sytuację prawną adresata, określa wprost upoważnienia i obowiązki adresata bez potrzeby ich konkretyzacji np.: prawo o ruchu drogowym
Normy prawa w prawie administracyjnym:
1. Normy ustrojowe
2. Normy materialne
3. Normy procesowe
I. Normy sankcjonujące
II. Normy sankcjonowane
1. Normy blankietowe
2. Normy odsyłające
3. intertemporalne
WYKŁAD IV 28.10.2009r.
Zasady prawa administracyjnego:
Zasady konstytucyjne
· Art. 2- zasada demokratycznego państwa prawnego->, w jaki sposób organy administracji mają działać.
· Art. 7- zasada praworządności (materialnej i formalnej)
· Art. 32- zasada równości wobec prawa
Zasady prawa ustrojowego
· Zasada centralizacji władzy publicznej
· Zasada decentralizacji
· Zasada koncentracji
· Zasada dekoncentracji
· Zasada ekonomizacji działalności administracji publicznej (zasada fiskalizmu)
· Zasada fachowości w działalności adm.- oparta na pracy fachowego aparatu urzędniczego
Do czasu wejścia w życie obowiązującej Konstytucji ( 17.10.1997) orzecznictwo TK dokonało oceny obowiązującego prawa materialnego, ustrojowego i procesowego z okresu PRL pod katem jego zgodności ze standardami demokratycznego państwa prawnego oraz zasady praworządności nie tylko materialnej, ale i formalnej. Dotyczy to tez akceptacji dla takich standardów demokratycznego państwa prawnego jak w szczególności: prawo nie działa wstecz, wydawanie aktów normatywnych i rozporządzeń, a więc odrzucanie koncepcji tzw. samoistnych uchwał RM, czy też innych samoistnych aktów normatywnych, w tym zakresie było to także uzupełniane orzecznictwem NSA dotyczącego wydania przez organy administracji publicznej aktów administracyjnych zewnętrznych np.: decyzji czy postanowień trybu KPA na podstawie przepisów rangi ustawowej. Było to związane również zasadą praworządności materialnej a nie tylko formalnej.
W tym zakresie należy także potwierdzić tezę sformułowaną przez doktrynę, że organy administracji publicznej nie mogą działać według pojęcia:, „co nie jest przez prawo zabronione jest dozwolone”. Oznacza to, że każdy organ administracji publ. działając w sferze zewnętrznej np.: wydając decyzję administracyjną taką jak zezwolenie, koncesję czy pozwolenie musi mieć na to umocowanie ustawowe.
Praworządność materialna- treści norm prawnych są zgodne z rozdziałem II Konstytucji w zakresie ochrony prawnej i podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela, także w aspekcie aksjologicznym.
ZASADA CENTRALIZACJI- zasada ta jest charakterystyczna dla modelu centralistycznego adm. publ. i występowała w okresie PRL, a obecnie ma zastosowanie tylko w zakresie dotyczącym ustawowo określonych służb, inspekcji i straży np.: służb specjalnych, policji, wojska (podległość służbowa i osobowa oraz wydawanie poleceń służbowych w układzie kierownictwa). W okresie PRL odpowiednikiem scentralizowanego modelu administracji w gospodarce był system nakazowo- rozdzielczy.
ZASADA DECENTRALIZACJI- zasada konstytucyjna zawarta w szczególności w art. 15 i oparta na układzie nadzoru oraz ustawowo określonej samodzielności jednostek nadzorowanych, oznacza to, że organ nadzoru może „wkraczać” w działalność organu samorządu gminnego, powiatowego lub wojewódzkiego tylko w przypadkach i za pomocą środków ustawowo określonych( gmina, powiat, województwo, jako jednostka samorządu terytorialnego posiadają z mocy prawa osobowość prawną odrębną od Skarbu Państwa)
ZASADA KONCENTRACJI- skupienie w ręku jednego organu lub grupy organów zadań i kompetencji do rozstrzygania danego rodzaju spraw z zakresu administracji publicznej.
ZASADA DEKONCENTRACJI- rozłożenie zadań i kompetencji na szereg organów tego samego szczebla (dekoncentracja rzeczowa) lub innego szczebla (dekoncentracja terytorialna). Nie należy tego mylić z decentralizacją rzeczową np.: samorząd zawodowy czy gospodarczy lub de centralizacją terytorialną np.: samorząd gminny, powiatowy czy wojewódzki.
WYKŁAD V 04.11.2009
Norm...
gosicka