Grażyna - Adam Mickiewicz.pdf - Adam Mickiewicz - niunia102

The Project Gutenberg EBook of Grazyna, by Adam Mickiewicz

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with

almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or

re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included

with this eBook or online at www.gutenberg.net

Title: Grazyna

Powiesc Litewska

Author: Adam Mickiewicz

Release Date: February 22, 2009 [EBook #28153]

Language: Polish

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK GRAZYNA ***

Produced by Jimmy O'Regan, Ewa Jaros and the Online

Distributed Proofreading Team at http://dp.rastko.net

(Produced from images generously made available by CBN

Polona http://www.polona.pl)

[Str. 1]

GRAśYNA.

[Str. 3]

GraŜyna.

POWIEŚĆ LITEWSKA

przez

ADAMA MICKIEWICZA.

CHICAGO, ILLS.

NAKŁADEM I DRUKIEM WŁAD. DYNIEWICZA,

1895.

[Str. 5]

GRAśYNA.

Powieść Litewska przez Adama Mickiewicza.

Coraz to ciemniej, wiatr północny chłodzi,

Na dole tuman , a miesiąc wysoko

Pośród krąŜącej czarnych chmur powodzi

We mgle niecałe pokazywał oko.

I świat był nakształt gmachu sklepionego,

A niebo nakształt sklepu ruchomego—

KsięŜyc, jak okno, którędy dzień schodzi.

Zamek na barkach nowogrodzkiej góry

Od miesięcznego brał pozłotę blasku;

Po wałach z darni i po sinym piasku

Olbrzymim słupem łamał się cień bury,

Spadając w fossę, gdzie wśród wiecznych cieśni

Dyszała woda z pod zielonych pleśni.

Miasto juŜ spało, w zamku ognie zgasły;

Tylko po wałach i po basztach straŜe

Powtarzanemi płoszą senność hasły.

Wtem się coś zdala na polu ukaŜe:

Jakowiś ludzie biegą tu po błoniach;

A gałąź cieniu za kaŜdym się czerni

A biegą prędko, muszą być na koniach,

A świecą mocno, muszą być pancerni.

ZarŜały konie, zagrzmiała podkowa,

Trzej to rycerze jadą wzdłuŜ parowa.

Zjechali, stają, a pierwszy z rycerzy

Krzyknie, i w trąbkę mosięŜną uderzy.

Uderzył potem raz drugi i trzeci,

StraŜnik mu z baszty rogiem odpowiada;

Brzękły wrzeciądze, pochodnia zaświeci,

I most zwodzony z łoskotem opada.

Na tentent koni zbiegli się straŜnicy,

Chcąc bliŜej poznać i męŜa i stroje.

Pierwszy mąŜ jechał w zupełnej zbroicy,

Jaką zwykł Niemiec przywdziewać na boje;

I krzyŜ miał czarny na białej kapicy,

I krzyŜ na piersiach u złotej pętlicy,

Trąbkę na plecach, kopię u toku,

RóŜaniec w pasie i szablę u boku.

[Str. 6] Poznali męŜa Litwini z tych znaków;

Więc cicho jeden do drugiego szepce:

"To jakiś urwisz od zgrai KrzyŜaków;

Tuczny, bo pruską krew codziennie chłepce.

O, gdyby nie był tu nikt więcej z warty,

Zarazby w bagnie skąpał się ten plucha;

AŜ pod most pięścią zgiąłbym łeb zadarty!—

Tak oni mówią; on niby nie słucha:

Lecz musiał słyszeć, bo się bardzo zdumiał,

A chociaŜ Niemiec, Litwina rozumiał.

"KsiąŜę jest w zamku?" "Jest, lecz o tej porze

Bardzoście wasze poselstwo spóźnili;

Dziś nie moŜecie stawić się we dworze,

Chyba na jutro." "Jutro? ani chwili!

Zaraz, natychmiast, choć w spóźnioną porę,

Litaworowi o posłach donieście;

Niebezpieczeństwo na mą głowę biorę,

A wy dla znaku pierścień tylko weźcie.

Nie trzeba więcej! skoro ujrzy godło,

Pozna, kto jestem, i co nas przywiodło."

Cichość do koła, zamek we śnie leŜy:

Co za dziw? Północ; jesienią noc długa—

Za cóŜ dotychczas w Litawora wieŜy

Lampa, jak gwiazdka, między kratą mruga?

Wszak dziś powrócił, jeździł w kraj daleki:

Snu potrzebują troskliwe powieki.

On przecie nie śpi. Posłano na zwiady:

Nie śpi; lecz Ŝaden z pałacowej straŜy,

Ani z dworzanów, ani z panów rady,

Do progu jego zbliŜyć się nie waŜy.

Daremnie poseł i grozi i prosi:

Groźba i proźba na nic się nie przyda;

Kazano wreszcie obudzić Rymwida.

On wolę pańską nosi i odnosi,

On głową w radzie, prawą ręką w boju,

Jego nazywa ksiąŜę drugim sobą:

W obozie, w zamku, jemu kaŜdą dobą

Wstęp do pańskiego otwarty pokoju.

W pokoju ciemno, i tylko od stoła

Kaganiec światłem konającem płonął.

Litawor chodził po gmachu dokoła,

A potem stanął i w myślach utonął.

Słucha co Rymwid o Niemcach powiada,

Ale mu na to nic nie odpowiada;

To się rumieni, to wzdycha, to blednie,

Wydając twarzą troski niepowszednie.

Poszedł ku lampie, Ŝeby ją poprawił;

[Str. 7] Wrzekomo poprawia, a do głębi ciśnie:

Wcisnął nareszcie i całkiem zadławił—

Nie wiem, przypadkiem, czyli teŜ umyślnie.

Snać, Ŝe poskromić nie mógł wnętrznej wrzawy,

I w pogodniejsze wystroić się lice;

A jednak nie chciał, by sługa z postawy

Zgadnął pańskiego serca tajemnice.

Znowu komnatę obchodzi do koła;

Lecz kiedy okna kratowane mijał,

Widna przy blasku miesięcznego koła,

Co się przez szyby i kraty przebijał—

Widna posępność zmarszczonego czoła,

Przycięte usta, oczu błyskawica,

I surowego zagorzałość lica.

Potem w róg gmachu zwraca się z pośpiechem,

KaŜe podwoje zamknąć Rymwidowi.

Siadł, i z kłamliwą spokojnością mówi,

Szyderskim mowę zaprawując śmiechem:

"Wszak mi sam z Wilna przywiozłeś Rymwidzie,

śe Witołd, pan nasz moŜny i łaskawy,

Miał mię podwyŜszyć ksiąŜęciem na Lidzie,

I spadłe dla mnie po Ŝonie dzierŜawy,

Jak swoję własność, lub zdobycze cudze,

Litaworowi podarował słudze?"—

"To prawda, ksiąŜę—" "My więc po te dary

Jako przystało, wystąpimy godnie.

KaŜ wynieść na dwór ksiąŜęce sztandary,

Zapalić w zamku ognie i pochodnie.—

Gdzie są trębacze? niechaj o północy

Zjadą na miasto, a stanąwszy w rynku,

Na cztery wiatry trąbią z całej mocy,

A póty będą trąbić bez spoczynku.

Póki się wszystko rycerstwu rozbudzi.

Niech kaŜdy piersi zbroją ubezpiecza,

Nasadzi groty i pociągnie miecza.

Zgotować Ŝywność dla koni i ludzi:

KaŜdemu z męŜów zgotuje niewiasta,

Ile zjeść moŜna od ranka do zmroku.

Czyj koń na paszy sprowadzić do miasta,

Nakarmić i wziąść na drogę obroku;

A skoro słońce z Szczorsowskiej granicy,

Pierwszym promieniem grób Mendoga draśnie,

Czekać mię rzeźwo, zbrojno i zapaśnie."

Tak mówi ksiąŜę. Wprawdzie jego mowa

Zaleca zwykłe do drogi przybory;

Lecz za co nagle, i niezwykłej pory?

[Str. 8] Dla czego postać była tak surowa?

A kiedy mówił, choć gwałtowne słowa

Biegą, Ŝe jedno drugiego nie ścignie;

Zda się, jakoby wyszła ich połowa,

A reszta w piersiach przytłumiona stygnie.

Ta postać coś mi niedobrego wróŜy,

I głos ten myśli upojnej nie słuŜy.

Umilkł Litawor: zdało się, Ŝe czeka,

Az Rymwid z wziętem odejdzie rozkazem.

I Rymwid milczy, a odejście zwleka;

Bo to co słyszał, i co widział razem,

Kiedy stosuje i waŜy w rozumie,

Z lekkich słów cięŜką rzecz odgadnąć umie.

Ale cóŜ pocznie? Zna, Ŝe ksiąŜę młody

Namowom cudzym mało daje ucha,

I nie lubiący w długie brnąć wywody,

Zamiary knuje w swojej głębi ducha;

A skoro uknuł, nie dba na przeszkody,

I hamowany tem sroŜej wybucha.

Lecz Rymwid, jako wierna panu rada

I zacny rycerz w litewskim narodzie,

Zapewne hańbie niemałej podpada,

Gdzieby powszechnej nie zabieŜał szkodzie,

Milczeć, czy radzić? na dwoje myśl dzieli,

Waha się; w końcu na drugie ośmieli.

"Panie! gdziekolwiek chęci twoje godzą,

Nigdyć na ludziach i koniach nie zbędzie;

WskaŜ tylko drogę, my za twoją wodzą,

Nie patrząc kędy, gotowi iść wszędzie

I Rymwid pewnie nie przyjdzie ostatni.

Ale, o panie, na róŜnym miej względzie

Pospólstwo ślepe, twoich rąk narzędzie,

I męŜów, którzy na coś więcej zdatni.

Bo i twój ojciec, choć lubił sam z siebie

Wyciągać skrycie przyszłych dzieł osnowy;

Jednak, nim gminne miecze ku potrzebie,

Wprzódy ku radzie mądre wzywał głowy;

Kędym ja nieraz z wolnem zdaniem siadał,

A com umyślił, śmiało wypowiadał!—

Więc i dziś, wybacz, jeźli w szczerym głosie

Zeznam, co serce ustom przekazało:—

Długo ja Ŝyłem, i na siwym włosie

Dźwigam i czasów i czynów niemało;

Grażyna - Adam Mickiewicz.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: