Łysiak Waldemar - Talleyrand - droga Mefistofelesa.pdf - Biografie - kama2e

Waldemar Łysiak

Talleyrand - droga mefistofelesa

Książkę tę, której tematem są trzy

główne siły motoryczne: władza,

pieniądze i seks — dedykuję

politykom.

„ Rozumny książę nie powinien być lojalny, jeżeli prak-

tykowanie lojalności, dotrzymywanie przyrzeczeń, mogło-

by zaszkodzić mu, a także wtedy, kiedy wygasły już powo-

dy, dla których dał słowo. Lecz będąc kłamcą i obłudni-

kiem, trzeba dobrze maskować ową naturę lisa, upiększa-

jąc swoje wiarołomstwo. Kto zręczniej gra uczciwego, ten

lepiej na tym wychodzi. Kto wie o tej prawdzie, ten sku-

teczniej będzie łamał dawane przez siebie uroczyste przy-

sięgi i szczęśliwiej będzie kultywował przeniewierstwo (...)

Książę zatem nie musi posiadać cnót, a nawet nie powi-

nien ich mieć, gdyż z reguły przeszkadzają, wszelako wi-

nien udawać, że je ma i że kieruje się dobrem. Dla za-

chowania władzy łub wpływów trzeba traktować moralność

nie lepiej niż kobietę luźnych obyczajów'

Mikołaj Machiavelli, „Książę"

Korsykanina Bonapartego — chociaż było tylu

świetnych rywali do chwały złotomedalowej (Alek-

sander Wielki, Hannibal, Cezar, Karol XII, Fryde-

ryk Wielki i inni) — historia mianowała „bogiem

wojny", najlepszym wodzem wszech czasów. Któż

winien nosić laur „boga polityki"! Jej bezkon-

kurencyjnym teoretykiem mianowano Włocha Ma-

chiavellego (za jedną tylko rozprawę dydaktyczną

— za „Księcia"), i tutaj nie ma rozbieżności, pa-

nuje zgoda historyków oraz politologów. A w prak-

tyce? Kto był praktycznym numerem 1 w dziedzi-

nie polityki stosowanej? Współczesna moda ame-

rykańska wskazuje księcia Klemensa Lothara Met-

ternicha (austriackiego męża stanu sprzed dwustu

lat, ministra i kanclerza służącego Habsburgom),

a to dlatego, że lansuje go pan Kissinger, którego

Jankesi uważają (z trudnych do zrozumienia przy-

czyn) za polityka bardzo dużego formatu. Wszela-

ko większość ekspertów jest innego zdania niż Kis-

singer (Kissinger doktoryzował się rozprawą o Metternichu, co wszystko

tłumaczy). Wskazują bezapelacyjnie Francuza, księcia Karola Maurycego

de Talleyrand-Perigord.

Wszelkie cnoty i wszelkie grzechy uważane dziś przez krytyczną opinię

publiczną za typowe dla polityków, znajdowały w Talleyrandzie pierwszo-

rzędnego wyraziciela. Był równie mistrzowski jako rycerz racji stanu i ja-

ko sabotażysta racji stanu, jako cichy manipulator i jako głośny propagan-

dysta, jako orędownik finansów państwa i jako złodziej grosza publiczne-

go, jako filantrop i jako notoryczny łapownik. Jego nazwisko stało się sy-

nonimem polityka; Marian Hemar swój wiersz „Propaganda" (1946) za-

czął od wersu: „Cóż uzyskają zręczne Talleyrandy?...". Dzisiejszy szary

obywatel nie bez przyczyny sądzi, że „zręczne Talłeyrandy", czyli poli-

tycy, uzyskują głównie prywatne korzyści, i że wyłącznie dlatego parają

się polityką. Hasło TKM („ — Teraz, k...., my!") stanowi swoiste logo

politykierskiego fachu. Owo „teraz" wyznacza moment dorwania się do

władzy, czyli do „koryta" vel do „żłobu" (start „zbijania szmalu"), a cha-

rakterystyczną pierwszą reakcją na wieść o zwycięstwie wyborczym jest

uzmysłowienie kumplom: „ — Teraz, chłopaki, będziemy tłuc dużą ka-

sę!". Książę de Talleyrand-Perigord, biskup Autun, mieści się i w tym

prostackim modelu. Chociaż miał opinię człowieka wzorowo dystyngowa-

nego, bezbłędnie kryjącego swe emocje — gdy pierwszy raz został minis-

trem, nie wytrzymał, i niby pijany parobek, którego uszlachcono, klepał

plecy kolesiów, krzycząc: „ — Teraz dopiero zbijemy fortunę, wielką for-

tunę!", czyli identycznie jak to czynią dzisiaj chamy nobilitowane przez

demokrację na polityków ergo „mężów stanu". Był więc politykiem kom-

pletnym według dzisiejszych (lub może raczej nieśmiertelnych) standar-

dów, dysponował wszystkimi typowymi plusami i minusami.

Warto tu uściślić terminologię. Talleyrand nie był mistrzem polityki rzą-

dzącej (dwukrotnie sprawował urząd prezesa rady ministrów, każdorazo-

wo bez rewelacji, gdyż brakowało mu talentów organizacyjnych, dyspo-

nenckich i biurokratycznych); był raczej wirtuozem polityki negocjacyjnej

(układy), intryganckiej (spiski), wreszcie przedstawicielskiej (ambasady),

co sprawia, że należy go zwać wszechczasowym „królem dyplomatów".

Został w tej mierze istotnie geniuszem niezrównanym, dzięki predyspozy-

cji wrodzonej — urodził się dyplomatą (negocjatorem i konspiratorem),

tak jak Mozart urodził się artystą (grajkiem i kompozytorem). Bez pre-

dyspozycji władczych, bez żelaznej siły charakteru, nie mógł Talleyrand

zostać sternikiem państwa (jak Richelieu czy Mazzarini). Zamiast kręgo-

słupa żelaznego natura dała biskupowi Autun gumę, czyli giętkość. Kunszt

negocjacyjny „króla dyplomatów" bazował m.in. na świetnym zrozumie-

Łysiak Waldemar - Talleyrand - droga Mefistofelesa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: