Rodzaje operacji pokojowych ONZ:
· dyplomacja prewencyjna (ang. preventive diplomacy),
· tworzenie pokoju (ang. peacemaking),
· utrzymanie pokoju (ang. peacekeeping),
· budowanie pokoju (ang. peacebuilding).
W NATO stosuje się pojęcie operacja wspierania pokoju (ang. peace support operations), używane często - w celu odróżnienia od typowych operacji bojowych - jako operacje inne niż wojna (ang. operations other than war — OOTW). Spotyka się również określenie tego typu operacji jako operacje nie wynikające z artykułu V (ang. non-article V operations) w odróżnieniu od operacji militarnych podejmowanych przez NATO w celu obrony terytorialnej integralności Sojuszu i jego państw członkowskich, zgodnie z postanowieniami artykułu V Traktatu Północnoatlantyckiego.
Rodzaje operacji wspierania pokoju:
· zapobieganie konfliktom (ang. conflict prevention),
· wymuszanie pokoju (ang. peace enforcement),
· budowanie pokoju (ang. peacebuilding),
· pomoc humanitarna (ang. humanitarian aid).
Dyplomacja prewencyjna (ang. preventive diplomacy) - to działania mające na celu:
· zapobieganie powstawaniu sporów między stronami,
· przeciwdziałanie przeradzaniu się istniejących sporów w konflikty zbrojne,
· ograniczanie zasięgu konfliktów zbrojnych.
Dyplomacja prewencyjna może wymagać prewencyjnego rozmieszczenia sił (ang. preventive deployment), a w pewnych przypadkach również ustanowienia stref zdemilitaryzowanych.
Tworzenie pokoju (ang. peacemaking) - to działania mające doprowadzić do porozumienia walczących stron, przede wszystkim za pomocą środków przewidzianych w rozdziale VI Karty Narodów Zjednoczonych. Działania te w pewnych przypadkach mogą wymagać zastosowania także środków przewidzianych w rozdziale VII, czyli operacji wymuszania pokoju (ang. peace enforcement).
W terminologii NATO - to działania dyplomatyczne prowadzone po wybuchu konfliktu w celu doprowadzenia do przerwania walk i zawarcia porozumienia pokojowego. Działania te obejmują misje dobrych usług (ang. good offices), misje mediacyjne i misje rozjemcze, a także sankcje i izolowanie dyplomatyczne.
Utrzymanie pokoju (ang. peacekeeping) - to operacja poszerzająca możliwości zarówno zapobiegania konfliktom, jak i tworzenia pokoju. Polega na rozmieszczeniu sił ONZ w rejonie konfliktu, za zgodą wszystkich zainteresowanych stron, składających się zwykle z komponentu wojskowego, policyjnego i cywilnego.
W terminologii NATO - to ograniczenie, łagodzenie lub zakończenie działań zbrojnych między państwami lub wewnątrzpaństwowych przez bezstronną interwencję strony trzeciej, zorganizowaną i prowadzoną przez społeczność międzynarodową, z użyciem sił zbrojnych i komponentu cywilnego w celu uzupełnienia politycznego procesu rozwiązywania konfliktów oraz przywrócenia i utrzymania pokoju. Prowadzi się je zwykle zgodnie z postanowieniami rozdziału VI Karty Narodów Zjednoczonych.
Budowanie pokoju (ang. peacebuilding) - to wszelkie działania po zakończeniu konfliktu na rzecz utworzenia i wsparcia struktur zmierzających do umocnienia i utrwalenia osiągniętego pokoju w celu uniknięcia ponownego wybuchu konfliktu.
W terminologii NATO - to działania po zakończeniu konfliktu zmierzające do umocnienia i utrwalenia rozwiązań politycznych w celu uniknięcia odnowienia konfliktu.
Zob. także: typologia operacji pokojowych
Zapobieganie konfliktom (ang. conflict prevention) - to działania różnego rodzaju, zwłaszcza w ramach określonych postanowieniami rozdziału VI Karty Narodów Zjednoczonych, obejmujące misje dyplomatyczne, konsultacje, ostrzeganie, inspekcje, monitorowanie i obserwację oraz prewencyjne rozwinięcie sił w celu zapobieżenia konfliktowi zbrojnemu.
Wymuszanie pokoju (ang. peace enforcement) - to działania zgodne z postanowieniami rozdziału VII Karty Narodów Zjednoczonych, polegające na wykorzystaniu środków militarnych do przywrócenia pokoju w rejonie konfliktu.
Operacje tego rodzaju mogą być prowadzone w przypadku konfliktu międzypaństwowego i wewnętrznego, zwłaszcza w celach humanitarnych lub gdy przestały działać instytucje państwowe.
Pomoc humanitarna (ang. humanitarian aid) - to działania prowadzone w celu udzielenia pomocy ludności w trudnej sytuacji, zwłaszcza gdy odpowiedzialne władze nie mogą albo nie chcą takiej pomocy udzielić.
Pomoc humanitarna może być prowadzona w ramach operacji wspierania pokoju lub jako oddzielne zadanie.
martita6070