Japonia:
o W połowie lat 1980. rząd zaczął zachęcać społeczeństwo japońskie do zwiększenia konsumpcji, chcąc poszerzyć rynek wewnętrzny.
o Obniżanie stóp procentowych spowodowało wzrost cen papierów wartościowych i powiększanie się bańki spekulacyjnej – pęka w 1989 r.
o Doświadczenia japońskie ujawniły ograniczoną skuteczność zmian stóp procentowych jako instrumentu nakręcania koniunktury.
Kryzys azjatycki (1997 - 1998)
· Azjatyckie tygrysy: Korea Pd, Tajwan, Singapur i Hongkong + Indonezja, Malezja, Filipiny i Tajlandia.
· Finansowanie gospodarek kapitałem obcym
· Początek lat 90. – b. szybkie tempo tempo, w jakim przekształcały się ze społeczeństw rolniczych w potęgi przemysłowe; budziły wątpliwości co do niezagrożonej pozycji „zachodniego” wzoru gospodarki.
· Wschodnioazjatyckie gospodarki dalekie były od modelu wolnego rynku. Społeczeństwa godziły się na ograniczenie indywidualnych wolności na rzecz długoterminowego rozwoju. Zachodni ekonomiści coraz częściej skłaniali się ku modelowi azjatyckiemu.
· Do nielicznych krytyków polityki azjatyckich tygrysów należał Paul Krugman. W 1994 r. porównał azjatycki boom do okresu szybkiego rozwoju gospodarki ZSRR. Argumentował, że osiągane w pierwszej połowie lat 90-tych tempo rozwoju azjatyckich tygrysów będzie nie do utrzymania w dłuższym okresie czasu.
· Pierwsze objawy: Liberalizacja rynków finansowych azjatyckich tygrysów przyczyniła się do intensyfikacji napływu kapitału zagranicznego. (Do liberalizacji rynku doszło pod naciskiem międzynarodowych instytucji). Pozwalało to na masowy napływ kapitału do tych krajów.
· Jednocześnie, kraje te nie tworzyły odpowiednich zabezpieczeń przed negatywnymi skutkami tego procesu.
· Do azjatyckich tygrysów napływał strumień kapitału, co było spowodowane atrakcyjnymi stopami %. Wielu inwestorów, szukając wyższych stóp zwrotu, zwróciło się za granice.
· Napływ zagranicznego kapitału skutkował masową ekspansją kredytu pochłanianego przez inwestycje, również spekulacyjne. Stworzyła się bańka spekulacyjna, podobnie jak w Japonii pod koniec lat osiemdziesiątych.
· Banki centralne starały się sterylizować nadmierny napływ kapitału, jednak emisja papierów wartościowych, mająca na celu zmniejszenie podaży pieniądza w gospodarce, w praktyce wpływała na wzrost krajowych stóp % i dodatkowo stymulowała zagraniczne inwestycje.
· Słaby nadzór nad działaniem banków, nad inwestycjami; powiązanie władz państwowych z instytucjami finansowymi – crony capitalism
· Tajlandia: Spadek cen nieruchomości i akcji sprawił, że ilość złych kredytów instytucji finansowych drastycznie się zwiększyła i wiele z nich stanęło w obliczu niewypłacalności. Bank centralny zobowiązał się do ratowania zagrożonych firm, jednak działania te okazały się zbyt kosztowne w obliczu zmniejszania się rezerw walutowych wykorzystywanych do obrony waluty.
· Przeprowadzony w czerwcu 1997 r. silny atak spekulacyjny zmusił władze Tajlandii do całkowitego uwolnienia kursu waluty w tym samym roku. Uznaje się to za początek kryzysu azjatyckiego.
· Po dewaluacji tajlandzkiego bahta, ataki spekulacyjne skupiły się na walutach innych wschodnioazjatyckich krajów. W tym samym roku władze Malezji, Indonezji i Korei Pd zaprzestały obrony swoich walut. Inwestorzy pod wpływem tzw. „instynktu stadnego” masowo wycofywali kapitał z krajów dotkniętych kryzysem.
· Do końca roku wartość wschodnioazjatyckich walut spadła o 30-50%. We wszystkich krajach nastąpiło załamanie konsumpcji i inwestycji, spadły ceny akcji i nieruchomości i wzrosło bezrobocie.
· Kryzys azjatycki często nazywany jest kryzysem MFW. Pomoc krajom dotkniętym finansową zawieruchą lat 1997-1998 do dzisiaj budzi wiele kontrowersji. Strategia MFW ewoluowała w trakcie trwania kryzysu. Nie udało się osiągnąć założonych celów – nie powstrzymano deprecjacji, a inwestorzy zagraniczni nadal wycofywali kapitał z Azji.
· Choć oficjalnie polityka MFW w Azji nie uległa zmianie, od początku 1998 roku wyznaczono nowe kierunki działań. Nowa strategia okazała się skuteczniejsza. Do połowy 1998 roku powstrzymano deprecjację walut, a już rok później wszystkim tym krajom udało się przywrócić wzrost gospodarczy.
· Malezyjska recepta na kryzys.
Kryzysy w Ameryce Południowej – Meksyk, Argentyna
Meksyk:
o tzw. kryzys tequila – kryzys walutowy w 1994-95
o Jedną z głównych przyczyn kryzysu był zbyt wysoki kurs peso. Meksyk utrzymywał sztywny kurs swojej waluty. Wynikało to z restrykcyjnej polityki pieniężnej w celu utrzymania niskiej inflacji, jak również chęci zdobycia reputacji państwa o stabilnej gospodarce.
o szybki napływ inwestycji zagranicznych w warunkach niskiej inflacji dawał początkowo nadzieje na utrzymanie trwałego wzrostu gospodarczego, lecz okazało się to niemożliwe. Wysoki kurs peso sprawiał, że import stawał się dużo bardziej konkurencyjny niż eksport.
o ekspansywna polityka pieniężna, prowadząca do powstania niebezpiecznie wysokiego deficytu budżetowego.
o Deficyt był finansowany emisją pieniądza, co prowadzi do wzrostu inflacji.
o w 1994 r. podjęto decyzję o dewaluacji peso. W końcu pod wpływem nacisków inwestorów, peso zostało całkowicie uwolnione i wartość peso gwałtownie spada.
o Inwestorzy uciekają z Meksyku
o Kryzys został zażegnany dzięki pomocy finansowej USA i MFW.
Argentyna:
· W latach 1890-1930 Argentyna należała do dziesięciu najbogatszych krajów świata.
· rozwój oparty głównie o kapitał brytyjski
· Na przełomie lat 20. i 30. Argentyna, podobnie jak inne kraje świata, wpadła w wielki kryzys gospodarczy
· Liberalizm gosp. został zastąpiony interwencjonizmem i protekcjonizmem
· lata 70. - podobnie jak na Zachodzie, doszło do zjawiska stagflacji, czyli współwystępowania wysokiej inflacji i niskiego wzrostu gospodarczego.
· Aby przezwyciężyć ten stan, tworzono kolejne nieudane plany stabilizacyjne, finansowane przez zagraniczne banki. Powiększało to zadłużenie państwa.
· Rezultatem była katastrofa gospodarcza lat 80., przejawiająca się niewypłacalnością państwa, hiperinflacją i spadkiem realnych dochodów i PKB.
· Stan ten przezwyciężono dopiero na początku lat 90., kiedy wprowadzono stabilizację waluty i powiązano ją z dolarem.
· Drugi kryzys: 2001-2002, znacznie wzrosło bezrobocie i zamrożono depozyty krajowe.
· Na kryzys wpłynęły 2 wcześniejsze zawirowania, kryzys tequila oraz kryzys azjatycki.
· Nastąpiło ogłoszenie stanu niewypłacalności państwa oraz zniesienie powiązania argentyńskiego peso z dolarem. Spowodowało to silną deprecjację kursu argentyńskiej waluty.
ROSJA (1998 r.) (tzw. transformacyjny)
o chaotyczna polityka ekonomiczna, brak fundamentów instytucjonalnych
o problemy związane z transformacją
o zbyt szybkie otwarcie na rynki, brak szybkiej reakcji państwa na pogłębiający się kryzys
o wielki deficyt budżetowy, zadłużenie
o barter
o korupcja
o pozorna prywatyzacja sprzyjała funkcjonowaniu nieefektywnych konglomeratów finansowo-przemysłowych
o bezpośrednia przyczyna: znaczny spadek cen surowców, głównego artykułu eksportowego Rosji – w związku z kryzysem azjatyckim
o pod wpływem kryzysy azjatyckiego, inwestorzy zagraniczni wycofywali się z Rosji.
o atak spekulacyjny na rubla
o hiperinflacja
o bankructwo banków.
martita6070