Konwencja_w_Sprawie_Zakazu_Stosowania_Tortur.pdf

KONWENCJA w SPRAWIE ZAKAZU STOSOWANIA TORTUR ORAZ

INNEGO OKRUTNEGO, NIELUDZKIEGO LUB PONIŻAJĄCEGO

TRAKTOWANIA ALBO KARANIA

przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1984 r.

(Dz. U. z dnia 2 grudnia 1989 r.)

Państwa Strony niniejszej konwencji,

zważając, że zgodnie z zasadami proklamowanymi w Karcie Narodów Zjednoczonych uznanie

równych i niezaprzeczalnych praw wszystkich członków rodu ludzkiego stanowi podstawę wolności,

sprawiedliwości i powszechnego pokoju,

uznając, że prawa te wynikają z godności właściwej istocie ludzkiej,

zważając, że państwa zobowiązane są, zgodnie z Kartą, a w szczególności z jej artykułem 55, do

popierania powszechnego i skutecznego poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód,

uwzględniając artykuł 5 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i artykuł 7 Międzynarodowego

Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, przewidujące, że nikt nie może być poddawany torturom lub

innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu,

uwzględniając również Deklarację o ochronie wszystkich osób przed torturami oraz innym

okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem albo karaniem, uchwaloną przez Zgromadzenie

Ogólne dnia 9 grudnia 1975 r.,

pragnąc zwiększyć efektywność walki przeciw torturom oraz innemu okrutnemu lub

poniżającemu traktowaniu albo karaniu w całym świecie,

uzgodniły, co następuje:

CZĘŚĆ I

Artykuł 1

1. W rozumieniu niniejszej konwencji określenie "tortury" oznacza każde działanie, którym jakiejkolwiek

osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od

niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub

osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, a także w celu zastraszenia lub

wywarcia nacisku na nią lub trzecią osobę albo w jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej

formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego

lub inną osobę występującą w charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub

milczącą zgodą. Określenie to nie obejmuje bólu lub cierpienia wynikających jedynie ze zgodnych z

prawem sankcji, nieodłącznie związanych z tymi sankcjami lub wywołanych przez nie przypadkowo.

2. Artykuł ten nie narusza umów międzynarodowych lub ustawodawstwa wewnętrznego, zawierających

lub mogących zwierać postanowienia o szerszym zastosowaniu.

Artykuł 2

1. Każde Państwo Strona podejmuje skuteczne środki ustawodawcze, administracyjne, sądowe oraz

inne w celu zapobieżenia stosowaniu tortur na całym terytorium znajdującym się pod jego

jurysdykcją.

2. Żadne okoliczności wyjątkowe, takie jak stan wojny, groźba wojny, brak wewnętrznej stabilizacji

politycznej lub jakakolwiek inna sytuacja wyjątkowa, nie mogą stanowić usprawiedliwienia dla

stosowania tortur.

3. Polecenie zwierzchnika lub władzy państwowej nie może uzasadniać stosowania tortur.

Artykuł 3

1. Żadne Państwo Strona nie może wydalać, zwracać lub wydawać innemu państwu danej osoby, jeżeli

istnieją poważne podstawy, by sądzić, że może jej tam grozić stosowanie tortur.

2. Dla ustalenia istnienia takich podstaw właściwe władze uwzględniają wszelkie stosowne okoliczności,

w tym, w odpowiednich wypadkach, istnienie w danym państwie stałej praktyki poważnych, jawnych i

masowych naruszeń praw człowieka.

Artykuł 4

1. Każde Państwo Strona zapewnia, aby wszelkie akty tortur stanowiły przestępstwa w rozumieniu jego

prawa karnego. Powyższe odnosi się również do usiłowania użycia tortur i do czynów jakiejkolwiek

osoby, stanowiących współudział lub udział w stosowaniu tortur.

2. Każde Państwo Strona przewiduje odpowiednie kary za te przestępstwa przy uwzględnieniu ich

poważnego charakteru.

Artykuł 5

1. Każde Państwo Strona podejmuje środki niezbędne dla ustanowienia swojej właściwości w

odniesieniu do przestępstw wymienionych w artykule 4 w następujących wypadkach:

a) gdy przestępstwa zostały popełnione na terytorium podlegającym jego jurysdykcji lub na pokładzie

statku powietrznego bądź morskiego, zarejestrowanego w tym państwie,

b) gdy domniemany sprawca przestępstwa jest obywatelem tego państwa,

c) gdy ofiara jest obywatelem tego państwa, a państwo to uzna to za celowe.

2. Każde Państwo Strona podejmuje również środki niezbędne dla ustanowienia swojej właściwości w

odniesieniu do tych przestępstw w wypadkach, gdy domniemany ich sprawca znajduje się na

dowolnym terytorium pozostającym pod jego jurysdykcją, a państwo to nie wydaje go, zgodnie z art. 8,

jednemu z państw wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Niniejsza konwencja nie wyłącza jurysdykcji w sprawach karnych, wykonywanej zgodnie z

ustawodawstwem wewnętrznym.

Artykuł 6

1. Upewniwszy się, po rozpatrzeniu będących w jego dyspozycji informacji, że okoliczności tego

wymagają, każde Państwo Strona, na którego terytorium znajduje się osoba podejrzana o

popełnienie przestępstwa określonego w artykule 4, dokonuje jej zatrzymania lub podejmuje inne

środki prawne zabezpieczające jej obecność. Zatrzymanie oraz inne środki prawne realizowane są

zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa i mogą być utrzymane tylko na okres niezbędny dla

podjęcia ścigania lub dokonania wydania osoby.

2. Wyżej wymienione Państwo przeprowadza niezwłocznie wstępne badanie sprawy.

3. Każdej osobie zatrzymanej na podstawie ustępu 1 niniejszego artykułu zapewnia się możliwość

niezwłocznego porozumienia się z najbliższym odpowiednim przedstawicielem państwa, którego jest

obywatelem, lub w razie gdy chodzi o bezpaństwowca, z przedstawicielem państwa, w którym zwykle

zamieszkuje.

4. Jeżeli dane Państwo zgodnie z niniejszym artykułem dokonało zatrzymania osoby, zawiadamia o tym

niezwłocznie państwa wymienione w ustępie 1 artykułu 5, informując jednocześnie o podstawach

zatrzymania. Państwo prowadzące dochodzenie wstępne, określone w ustępie 2 niniejszego artykułu,

informuje niezwłocznie o jego wynikach powyższe państwa i wskazuje, czy zamierza skorzystać z

własnej jurysdykcji.

Artykuł 7

1. Państwo Strona, na którego terytorium pozostającym pod jego jurysdykcją została ujawniona osoba

podejrzana o popełnienie przestępstwa określonego w artykule 4, w przypadkach określonych w

artykule 5 i jeżeli nie wydaje tej osoby, przekazuje sprawę swoim właściwym organom w celu

przeprowadzenia postępowania karnego.

2. Powyższe organy wydają orzeczenie na takich samych zasadach jak w wypadku każdego

poważnego przestępstwa pospolitego, zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa. W wypadkach

określonych w ustępie 2 artykułu 5, wymogi dotyczące dowodów, obowiązujące w ramach ścigania i

postępowania sądowego, nie mogą być mniej surowe niż te, które stosuje się w wypadkach

określonych w ustępie 1 artykułu 5.

3. Osobie ściganej za jedno z przestępstw określonych w artykule 4 gwarantuje się sprawiedliwe

traktowanie we wszystkich etapach postępowania.

Artykuł 8

1. Przestępstwa określone w artykule 4 są uważane za przestępstwa uzasadniające wydanie i

podlegają włączeniu do wszelkich umów o ekstradycji zawartych między Państwami Stronami.

Państwa Strony zobowiązują się włączyć te przestępstwa, jako przestępstwa uzasadniające wydanie,

do umów o ekstradycji, które zostaną między nimi zawarte.

2. Jeżeli Państwo Strona, które uzależnia wydanie od istnienia umowy, otrzymuje wniosek o wydanie od

innego Państwa Strony, z którym nie posiada umowy o ekstradycji, może ono uznać niniejszą

konwencję w odniesieniu do tych przestępstw za podstawę prawną wydania. Wydanie poddane jest

innym warunkom, przewidzianym przez prawo państwa wezwanego.

3. Państwa Strony nie uzależniające wydania od istnienia umowy uznają w stosunkach między sobą

przestępstwa te za przestępstwa uzasadniające wydanie, na warunkach przewidzianych przez prawo

Państwa wezwanego.

4. Dla celów wydania w stosunkach między Państwami Stronami przestępstwa te są uznawane za

popełnione zarówno w miejscu ich popełnienia, jak i na terytoriach pod jurysdykcją Państw

obowiązanych do ustanowienia swojej jurysdykcji na mocy ustępu 1 artykułu 5.

Artykuł 9

1. Państwa Strony udzielają sobie wzajemnie możliwie najpełniejszej pomocy we wszelkich

postępowaniach karnych dotyczących przestępstw określonych w artykule 4, łącznie z

przekazywaniem wszystkich, będących w ich dyspozycji, dowodów, niezbędnych dla celów

postępowania.

2. Państwa Strony wypełniają swoje zobowiązania określone w ustępie 1 niniejszego artykułu zgodnie z

wszelkimi umowami o wzajemnej pomocy prawnej, zawartymi pomiędzy nimi.

Artykuł 10

1. Każde Państwo Strona czuwa, aby materiały szkoleniowe i informacje dotyczące zakazu stosowania

tortur były w pełni włączone do programów szkoleniowych dla personelu cywilnego lub wojskowego

organów wymiaru sprawiedliwości, personelu lekarskiego, funkcjonariuszy państwowych oraz innych

osób, które mogą brać udział w nadzorowaniu, przesłuchiwaniu lub postępowaniu z osobami

poddanymi jakiejkolwiek formie zatrzymania, aresztowania lub pozbawienia wolności.

2. Każde Państwo Strona włącza powyższy zakaz do instrukcji lub regulaminów określających zadania i

obowiązki wyżej określonego personelu.

Artykuł 11

Każde Państwo Strona systematycznie nadzoruje zasady, instrukcje, metody i praktykę, dotyczące

przesłuchiwania, a także przepisy dotyczące nadzoru i obchodzenia się z osobami poddanymi wszelkim

formom zatrzymania, aresztowania lub pozbawiania wolności na terytorium podlegającym jego

jurysdykcji w celu niedopuszczenia do wypadków stosowania tortur.

Artykuł 12

Każde Państwo Strona zapewnia, aby jego właściwe organy przeprowadzały szybkie i bezstronne

dochodzenie, gdy istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, iż na terytorium podlegającym jego

jurysdykcji były stosowane tortury.

Artykuł 13

Każde Państwo Strona zapewnia, by każda osoba, która twierdzi, że została poddana torturom na

terytorium podlegającym jurysdykcji tego Państwa, miała prawo złożenia skargi do właściwych organów

oraz do szybkiego i bezstronnego rozpatrzenia przez nie takiej skargi. Podejmowane będą środki dla

zapewnienia ochrony skarżącego i świadków przed wszelkimi formami złego traktowania lub zastraszania

w związku z jego skargą lub zeznaniami świadków.

Artykuł 14

1. Każde Państwo Strona zapewni w swoim systemie prawnym, aby ofiara tortur miała gwarantowane

prawo do zadośćuczynienia oraz sprawiedliwego i adekwatnego odszkodowania, łącznie ze środkami

niezbędnymi dla możliwie najpełniejszej rehabilitacji. W razie śmierci ofiary w wyniku stosowania

tortur, prawo do odszkodowania przechodzi na osoby, które pozostawały na jej utrzymaniu.

2. Artykuł niniejszy w niczym nie wyłącza prawa ofiary lub innych osób do odszkodowania na mocy

przepisów prawa wewnętrznego.

Artykuł 15

Każde Państwo Strona zapewni, aby jakiekolwiek oświadczenie, które, jak ustalono, zostało złożone w

wyniku zastosowania tortur, nie zostało wykorzystane w charakterze dowodu w postępowaniu, z

wyjątkiem wypadku, gdy jest ono wykorzystywane przeciwko osobie oskarżonej o stosowanie tortur, jako

dowód na to, że oświadczenie zostało złożone.

Artykuł 16

1. Każde Państwo Strona zobowiązuje się do zapobiegania na całym terytorium podlegającym jego

jurysdykcji stosowania innych aktów okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo

karania, nie określonych w definicji tortur zawartej w artykule 1, gdy akty takie dokonywane są przez

funkcjonariusza państwowego lub inną osobę występującą w charakterze urzędowym, na skutek ich

polecenia lub za ich wyraźną lub milczącą zgodą. W szczególności zobowiązania zawarte w

artykułach 10, 11, 12 i 13 stosowane są z zastąpieniem wzmianki o torturze wzmiankami o innych

formach okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.

2. Postanowienia niniejszej konwencji nie naruszają postanowień innych umów międzynarodowych lub

ustawodawstwa wewnętrznego, które zakazują okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego

traktowania albo karania bądź też dotyczą wydania lub wydalenia.

CZĘŚĆ II

Artykuł 17

1. Tworzy się niniejszym Komitet przeciwko torturom (zwany dalej Komitetem), który realizuje niżej

określone zadania. Komitet składa się z dziesięciu ekspertów o nieposzlakowanej moralności,

posiadających uznaną wiedzę w dziedzinie praw człowieka i występujących w imieniu własnym.

Eksperci wybierani są przez Państwa Strony z uwzględnieniem sprawiedliwego podziału

geograficznego oraz celowości udziału w pracach Komitetu osób posiadających doświadczenie

prawnicze.

2. Członkowie Komitetu wybierani są w głosowaniu tajnym z listy osób zgłoszonych przez Państwa

Strony. Każde Państwo Strona może wysunąć jedną kandydaturę spośród swoich obywateli.

Państwa Strony uwzględniają celowość wyznaczenia osób, które są także członkami Komitetu do

Spraw Praw Człowieka, utworzonego zgodnie z Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i

Politycznych, i wyrażają chęć do pracy w Komitecie przeciwko torturom.

3. Wybory członków Komitetu przeprowadza się na spotkaniach Państw Stron, zwoływanych przez

Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych raz na dwa lata. Na spotkaniach, na

których kworum stanowi dwie trzecie Państw Stron, członkami Komitetu stają się kandydaci, którzy

otrzymali największą liczbę głosów i bezwzględną większość głosów obecnych i uczestniczących w

głosowaniu przedstawicieli Państw Stron.

4. Pierwsze wybory zostaną przeprowadzone nie później niż po upływie sześciu miesięcy od daty

wejścia w życie niniejszej konwencji. Przynajmniej na cztery miesiące przed datą każdych wyborów

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekazuje Państwom Stronom pismo z

propozycją przedstawienia w terminie trzymiesięcznym swoich kandydatów. Sekretarz Generalny

przygotowuje listę, na której umieszcza w porządku alfabetycznym wysunięte w ten sposób osoby, ze

wskazaniem Państw Stron, które je wysunęły, i przekazuje ją Państwom Stronom.

5. Członkowie Komitetu wybierani są na okres czteroletni. Mają oni prawo do ponownego wyboru przy

powtórnym zgłoszeniu ich kandydatur. Jednakże termin kadencji pięciu członków wybranych w

pierwszych wyborach upływa po dwóch latach; niezwłocznie po pierwszych wyborach nazwiska tych

pięciu członków ustalone zostaną w drodze losowania przez przewodniczącego spotkania,

określonego w ustępie 3 niniejszego artykułu.

6. W wypadku śmierci, zrzeczenia się obowiązków przez członka Komitetu lub niemożności ich

pełnienia przez niego z jakichkolwiek innych przyczyn, Państwo Strona, które wysunęło jego

kandydaturę, wyznacza na pozostały okres innego eksperta spośród swoich obywateli za akceptacją

większości Państw Stron. Kandydaturę uważa się za przyjętą, jeżeli połowa lub więcej Państw Stron

nie dało negatywnej odpowiedzi w ciągu sześciu tygodni od otrzymania informacji Sekretarza

Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych o proponowanym mianowaniu.

7. Państwa Strony podejmują się pokrywać wydatki członków Komitetu w okresie pełnienia przez nich

zadań w Komitecie.

Artykuł 18

1. Komitet wybiera swoich funkcjonariuszy na okres dwóch lat. Mogą oni być wybrani ponownie.

2. Komitet ustala własny regulamin wewnętrzny, który jednakże powinien m. in. zawierać następujące

postanowienia:

a) sześciu członków tworzy kworum,

b) decyzje Komitetu podejmuje się większością głosów obecnych członków.

3. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zapewnia do dyspozycji Komitetu

niezbędny personel oraz wyposażenie niezbędne dla skutecznego wypełniania przez niego zadań

określonych w niniejszej konwencji.

4. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zwołuje pierwsze posiedzenie Komitetu.

Po tym posiedzeniu Komitet zbiera się w wypadkach określonych w jego regulaminie wewnętrznym.

5. Państwa Strony zobowiązują się pokrywać wydatki wynikłe ze spotkań Państw Stron i Komitetu,

łącznie z pokryciem poniesionych przez Organizację Narodów Zjednoczonych wszelkich wydatków,

takich jak: opłata personelu i wyposażenia, zapewniane przez Organizację Narodów Zjednoczonych

zgodnie z ustępem 3 niniejszego artykułu.

Artykuł 19

1. Państwa Strony przedkładają Komitetowi - za pośrednictwem Sekretarza Generalnego Organizacji

Narodów Zjednoczonych - raporty o podjętych przez siebie środkach w zakresie realizacji

zobowiązań podjętych zgodnie z niniejszą konwencją w ciągu jednego roku po wejściu konwencji w

życie w stosunku do tego Państwa Strony. Następnie Państwa Strony przedkładają raz na cztery lata

raporty uzupełniające o wszelkich nowych podjętych przez siebie środkach, a także inne raporty, o

które zwróci się Komitet.

2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekazuje raporty wszystkim Państwom

Stronom.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: