C_KLASYFIKACJE_PODATKOW.doc

                                                  KLASYFIKACJE PODATKÓW

OSOBISTE

RZECZOWE

PAŃSTWOWE

SAMORZĄDOWE

POŚREDNIE

BEZPOŚREDNIE

PRZYCHODOWE

DOCHODOWE

MAJĄTKOWE

KONSUMPCYJNE

LOKALNE

ANALITYCZNE

SYNTETYCZNE

OD STANU

OD OBROTU

NOMINALNE

REALNE

OD PRZYROSTU

SELEKTYWNE (AKCYZY}

OGÓLNE

RZECZYWISTE

NALEŻNE

FISKALNE

INTERWENCYJNE

MIAROWE

RYNKOWE

Źródło: Opracowanie własne.

KLASYFIKACJA PODMIOTOWA PODATKÓW

SAMORZĄDOWE

PAŃSTWOWE

LOKALNE

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

PODATEK OD POSIADANIA PSÓW

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH

PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG

PODATEK OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH

PODATEK AKCYZOWY

PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN

PODATEK OD GIER

PODATEK ROLNY

KARTA PODATKOWA

Źródło: Opracowanie własne.

PODATEK LEŚNY

TYPY PODATKU DOCHODOWEGO

GLOBALNY

(SYNTETYCZNY)

CEDULARNY

(ANALITYCZNY)

DOCHÓD PODATKOWY

TEORIA ŹRÓDEŁ

TEORIA PRZYROSTU CZYSTEGO MAJĄTKU

DOCHÓD RYNKOWY

MODEL BRYTYJSKI

MODEL PRUSKI

MODEL ROMAŃSKI

MODEL MIESZANY

PODATEK LINIOWY

CECHY PODATKU DOCHODOWEGO

1.      ZASADA POWSZECHNOŚCI PODMIOTOWEJ

2.      ZASADA POWSZECHNOŚCI PRZEDMIOTOWEJ

3.      ZASADA OPODATKOWANIA CZYSTEGODOCHODU W UJĘCIU PODMIOTOWYM

4.      ZASADA OPODATKOWANIA CZYSTEGO DOCHODOU W UJĘCIU PRZEDMIOTOWYM

Źródło: Opracowanie własne

TYPOLOGIA PODATKÓW OBROTOWYCH

obrotowe

ogólne                                                        specjalne                            specyficzne              od obrotu majątkiem

opłaty stemplowe

od loterii

od weksli

giełdowy

od totalizatora

ubezpieczeniowy

akcyzy, monopole

jednofazowy                                                        wielofazowy                                          wszechfazowy

brutto                            netto                            brutto                                          netto

                                                        (kaskadowy)

potrącanie              potrącenie

podatku                            obrotu

potrącanie                            potrącenie

podatku                                          obrotu

Podatki osobowe i rzeczowe

·         Podatki osobowe uwzględniają w konstrukcji głównie podmiot opodatkowania, zwłaszcza stosunki osobiste podatnika, stan rodziny, liczbę dzieci (podatek od spadków i darowizn).

·         Podatki rzeczowe nawiązują w swojej konstrukcji głównie do cech przedmiotu opodatkowania bez uwzględniania osoby z nim związanej (podatek akcyzowy, podatek od nieruchomości).

Podatki miarowe i rynkowe

·         Miarowe to takie podatki, które konstruowane są z uwzględnieniem całokształtu sytuacji faktycznych i prawnych związanych z danym podmiotem (podatek dochodowy od osób fizycznych).

·         Rynkowe podatki tworzone są głównie w celu dostarczenia dochodów budżetowych, poprzez położenie nacisku na samo źródło opodatkowania (akcyza).

Podatki fiskalne i interwencyjne

·         Fiskalne podatki służą pokrywaniu potrzeb finansowych państwa poprzez przesuwania dochodu narodowego od jednostki na rzecz ogółu (pogłówne).

·         Interwencyjne podatki służą do oddziaływania na procesy gospodarcze lub społeczne. Tego rodzaju podatki nie muszą uwzględniać zdolności do świadczenia podatnika (podatek od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń).

Podatki rzeczywiste i należne

·         Podatki rzeczywiste są uzależnione od faktycznych wyników działalności gospodarczej.

·         Należne to podatki, których wysokość jest względnie stała i niezależna od efektywności gospodarowania (pogłówne, podatki oparte na katastrach gruntowych, karta podatkowa).

Przychodowe

Przede wszystkim są to podatki rzeczowe, których konstrukcja nie uwzględnia osoby podatnika. Wysokość podatku zależy od zewnętrznych znamion dochodowości podatnika (powierzchnia, rodzaj, jakość gruntu rolnego bądź leśnego). Podatki te są łatwe w wymiarze i poborze. Pobór u źródła w znacznym stopniu łagodzi ich ciężar. Ich prostota może być uważana również za ich wadę, ponieważ utrudnia ona sprawiedliwy rozkład podatku. Współczesna rola podatków przychodowych sprowadza się do uzupełniania wpływów z podatków dochodowych i obrotowych (podatek rolny, podatek leśny).

Dochodowe

Obciążają dochód podatnika, co oznacza konieczność uwzględniania kosztów podatkowych. Poza tym podatki dochodowe poprzez swą konstrukcję (zwolnienia, odliczenia, stawki, rodzaj skali) pozwalają uwzględniać zdolność podatkową podatnika. Podatki dochodowe uważane są za nowoczesne konstrukcje podatkowe stanowiąc jednocześnie wydajne źródło dochodów publicznych. Wadą tej grupy podatków jest ich znaczne skomplikowanie oraz wysokie koszty poboru.

Podatki majątkowe

Obciążają zarówno posiadanie majątku (podatek od nieruchomości) jak i obrót nim. Pierwotnie stanowiły formę opodatkowania wartości majątku. Ich stopień skomplikowania może być różny.

Podatki konsumpcyjne

Opodatkowanie konsumpcji stanowi wyraz ekonomicznego podejścia do kwestii przedmiotu opodatkowania. W ujęciu formalnym wyróżnia się raczej podatki obrotowe, w których de facto opodatkowuje się pewne czynności, a nie obrót, który w większości przypadków stanowi przychód podatnika. Opodatkowanie obrotu częściowo oznacza więc opodatkowanie przychodu. Podatki konsumpcyjne pierwotnie obciążały konsumpcję wybranych dóbr. Były wydajne, tanie i proste w poborze (akcyzy). Ich odczuwalność ze względu na sposób poboru była i jest niewielka. Historycznie miały one większe znaczenie w krajach romańskich (Francja, Hiszpania) niż w krajach anglosaskich. W obecnych systemach podatkowych dominuje powszechny ogólny podatek konsumpcyjny o charakterze podatku od wartości dodanej. Podatki selektywne nadal jednak funkcjonują, często ze względów fiskalnych, czasami zaś jako wyraz pewniej tradycji (akcyza od soli).

Struktura obciążeń fiskalnych w krajach OECD w latach 1965-1999