12
O pisaniu pracy licencjackiej na studiach humanistycznych.
Wskazówki praktyczne
I. Wybór odpowiedniego seminarium.
1. Seminaria prowadzone przez pracowników Szkoły, specjalizujących się w różnych dyscyplinach naukowych, tworzy się z uwagi na zainteresowania studentów, deklarowane na początku piątego semestru trzyletnich studiów licencjackich oraz kompetencje i zainteresowania naukowe przyszłych promotorów. Ich tematyka, zgodna z programem wybranego kierunku studiów, jest na tyle rozległa, iż pozwala rozwijać indywidualne zainteresowania i pasje studentów.
2. Na wstępnym etapie należy skonfrontować swoje zamierzenia dotyczące problematyki pracy z kierownikiem odpowiedniego seminarium lub skorzystać z proponowanych przez niego tematów zgodnych ze specjalizacją naukową, którą reprezentuje.
Deklarację ze sformułowanym tematem, zaakceptowanym przez wybranego promotora, składa się w dziekanacie do końca listopada na odpowiednim formularzu. Od tego momentu praca nad rozprawą powinna sukcesywnie postępować, zgodnie z wymogami określonymi przez Promotora.
3. Praca licencjacka ma być zwieńczeniem studiów i świadectwem opanowania przez studenta wiedzy i umiejętności, które zdobywał i doskonalił na zajęciach, począwszy od pierwszego roku studiów w następujących zakresach:
- wyszukiwania i zdobywania źródeł informacji i odpowiedniej literatury na określony temat (rozeznanie w podstawowych źródłach drukowanych, podręcznikach akademickich, klasycznych monografiach tematu na tym etapie pracy uznaje się za wyjściowe)
- umiejętności krytycznego korzystania z literatury przedmiotu (porównywanie i komentowanie stanowisk różnych badaczy, ich poglądów i metod badawczych)
- umiejętności wyboru i wykorzystania właściwych narzędzi do analizy i interpretacji różnego typu artefaktów, tekstów kultury, np. filmu, przedstawienia teatralnego i innego typu materiałów źródłowych, pozwalających zaprezentować wybrany i określony tematem przedmiot badań fachowo, wieloaspektowo i zgodnie z jego naturą.
Ważne jest określenie typu pracy (analityczno-problemowa, sprawozdawcza, opisowo-źródłowa, monograficzna) tak, by odpowiadał kompetencjom, możliwościom i zdolnościom badawczym studenta.
II. Wymagania, jakie praca licencjacka winna spełniać i kryteria, wedle których jest oceniana przez recenzentów
1/ dobór, selekcję i stopień wykorzystania materiałów źródłowych i opracowań naukowych
2/ właściwy dla przedmiotu badań wybór metody badawczej i stopień jej praktycznego opanowania
3/ stopień rozwiązania postawionego w pracy zadania
4/ poprawność formalną (właściwa konstrukcja pracy, poprawność sporządzania przypisów, bibliografii, aneksów, zasadność i dobór materiału ilustracyjnego oraz odpowiedni styl i poprawny język wypowiedzi).
III. Etapy pracy nad rozprawą
Podstawową czynnością jest przygotowanie i sukcesywne uzupełnianie literatury przedmiotu, czyli publikacji poświęconych wybranej przez studenta problematyce, bądź z nią korespondujących, a także określenie i zgromadzenie odpowiednich źródeł, które mają zostać poddane przez niego analizie i interpretacji lub wieloaspektowej prezentacji. To pozwala poznać aktualny stan wiedzy na wybrany temat i określić własny punkt widzenia. Należy unikać opracowań popularnych, gdyż pojawia się w nich wiele uogólnień i niesprawdzonych informacji. Trzeba korzystać z naukowej literatury, kompendiów i słowników, a także poszukiwać opracowań szczegółowych, wolnych od uproszczeń, poświęconych zgłębieniu tematu w określonej perspektywie. Uważna lektura wstępnie wybranych pozycji bibliograficznych polega również na studiowaniu przypisów, co pozwala wyśledzić i inne pozycje, które mogą stać się ważne dla poszerzenia własnej, zgromadzonej już bibliografii i własnych badań.
Na tym etapie pomocne jest sporządzenie planu pracy w formie konspektu, który po omówieniu z Promotorem, pozwala opracować harmonogram pracy nad ostatecznym kształtem rozprawy. Postępy w tym zakresie odnotowuje się na karcie konsultacyjnej, która wraz z egzemplarzami pracy i innymi dokumentami składana jest w dziekanacie przed obroną.
IV. Konstrukcja pracy
Konstrukcja pracy wynika z tematu oraz sposobu prezentacji zgromadzonego materiału. Ważne, by spełniała ona trzy podstawowe wymogi:
- kompletności prezentowanych tez,
- logicznej kompozycji (układ poszczególnych części powinien ujawniać logiczny tok rozumowania, każdy fragment pracy powinien wynikać z poprzedniego i antycypować następny)
- „jasności” wykładu i językowej poprawności.
Prace licencjackie nie spełniające wymogów poprawności językowej nie będą przyjmowane przez Promotora.
Praca licencjacka, podobnie jak prace naukowe, składa się z trzech zasadniczych części:
1/wstępu (wprowadzenia), gdzie Autor wyjaśnia temat i własne jego rozumienie oraz stawia tezę (tezy), która ma być dowodzona w dalszej części pracy
2/osnowy, którą tworzy kilka rozdziałów, gromadzących argumenty na rzecz wyeksponowanej hipotezy i ( w miarę możliwości) jej krytyczną analizę
3/zakończenia (podsumowanie), które obejmuje wnioski Autora, wyprowadzone z analizy dotychczasowego stanu badań, badań własnych, przedstawionych w pracy oraz prezentacji odkrytych przez Autora pól badawczych i pomysłów/rozstrzygnięć metodologicznych, które zrodziły się w trakcie pisania pracy.
1. Wstęp powinien zawierać wyjaśnienie tematu pracy, sformułowany wyraźnie cel badawczy oraz zakres badanego materiału (rzeczowy, chronologiczny bądź terytorialny). W wypadku tematów, które były już przedmiotem opracowań naukowych, można syntetycznie przedstawić stan badań, by na tym tle określić własne stanowisko. We wstępie należy również omówić konstrukcję pracy, uzasadniając proponowany podział materiału i informując krótko o zawartości poszczególnych rozdziałów.
2. Zasadniczą część pracy tworzą kolejne rozdziały, których kolejność zależy od obszerności zgromadzonego materiału, a także od typu pracy i jej charakteru. W przyjętym/zaproponowanym układzie pracy może ujawniać się porządek chronologiczny bądź problemowy. Dla przejrzystości pracy korzystnie jest zgrupować materiał w kilku (od 3-5) rozdziałach, nadając im wyraźne tytuły, a następnie podzielić je na mniejsze podrozdziały lub paragrafy. W zakończeniach rozdziału powinny znaleźć się wnioski cząstkowe wynikające z zawartych w niej rozważaniach i omówieniach.
3. W zakończeniu powinny zawierać się odpowiedzi na pytania badawcze sformułowane we wstępie oraz końcowe konstatacje logicznie wynikające z zawartości treści poszczególnych rozdziałów. W uwagach końcowych można postawić hipotezy, otwierające perspektywy dalszych badań nad tematem (wykraczających poza przyjęte na wstępie ramy) bądź poruszyć kwestie nierozstrzygnięte.
V. Przypisy
Przypisy są podstawowym elementem tzw. aparatu krytycznego/naukowego i służą udokumentowaniu wywodów i wniosków sformułowanych w pracy (przypis dokumentujący) bądź uzupełnieniu zasadniczych wywodów komentarzem, cytatem źródłowym, dygresją (przypis uzupełniający). Wskazuje się w nich, z jakiego źródła pochodzą cytowane w pracy informacje, poglądy, fragmenty tekstów artystycznych. Mogą one zawierać także krótkie omówienia kwestii spornych, szczegółowych, dygresji, co pozwala zachować jednolity i wartki tok narracji w tekście głównym. Przygotowuje się je dla każdego rozdziału pracy odrębnie i umieszcza bądź na każdej stronie „pod kreską”, bądź na końcu rozdziału. Ich numeracja powinna być ciągła w obrębie każdego rozdziału.
V.1. Technika sporządzania przypisów:
W tekście pracy po informacji lub cytacie, którego źródło chce się podać, należy zrobić odsyłacz. Ma on postać liczby arabskiej napisanej nad wersem (odpowiednia funkcja w
w programie Microsoft Word – „Wstaw”), umieszczonej najczęściej przed kończącą zdanie kropką. Każdemu odsyłaczowi odpowiada przypis sporządzony według następujących zasad opisu bibliograficznego, który obowiązuje również przy sporządzaniu dołączanej do pracy bibliografii.
1. Opis publikacji zwartej (książki)
Pozycje niezbędne w opisie są podkreślone, pozostałe według uznania recenzenta.
Autor, tytuł, (tłumacz), wydanie, miejsce wydania, rok wydania, strona.
Przykłady:
B.J. Barber, Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2008, s.56.
(Po inicjałach imienia autora dajemy przecinek, po którym kursywą zapisujemy tytuł, miejsce wydania i rok, a po przecinku strony/ stronę, z której pochodzi cytowany lub przywołany fragment. Przypis kończymy kropką). Jeżeli praca jest obcojęzyczna zawsze podajemy w opisie nazwisko tłumacza !
I. Iwasiów: Bambino. Warszawa 2008.
(Po inicjałach imienia autora, dajemy dwukropek, a każdą następną pozycję opisu oddzielamy kropką)
2. Opis publikacji zwartej – pracy zbiorowej.
Tytuł, pod red. (imię i nazwisko redaktora, autora wstępu), wydanie, miejsce wydania, wydawnictwo, rok wydania, strona.
Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G.Godlewski L.Kolankiewicz, A.Mencwel, P.Rodak, wstęp i red. A.Mencwel, Warszawa 2005.
W przypadku publikacji zbiorowej, która ma wielu redaktorów piszemy: imię i nazwisko pierwszego i inni…
Gdy praca zbiorowa ma wielu tłumaczy, podajem...
Kinnniaa