49 XI SZALONY BRÓD Słuchajcie wszyscy, co tędy przechodzicie, Sam tu, niech każdy z was baczy, Czy jest ból większy niż mój! Oto Tristan, nad którym mierć włada. miertelna pień Marek kazał obudzić kapelana i podał mu list. Kleryk złamał wosk i skłonił się najpierw królowi imieniem Tristana, po czym bystro odcyfrowawszy pisane słowa zdał mu sprawę z tego, co Tristan pisze. Marek wysłuchał nie mówišc słowa i weselił się w sercu, miłował bowiem jeszcze królowę. Zwołał imiennie co najmożniejsze baroństwo i kiedy się wszyscy zgromadzili, zamilkli, a król przemówił: Panowie, otrzymałem to pismo odręczne. Jestem królem nad wami i wycie moi wierni lennicy. Wysłuchajcie, co pisze, a potem radcie, proszę was o to, skoro winni mi jestecie radę. Kapelan wstał, rozwinšł pergamin obiema rękami i stojšc przed królem rzekł: Panowie, Tristan przekazuje najpierw pozdrowienie i miłoć królowi i całej baronii. Królu dodaje kiedy zabiłem smoka i zdobyłem córkę króla Irlandii, mnie to jš dano; byłem mocen zatrzymać jš, ale nie chciałem; powiodłem Izoldę w twoje strony i oddałem tobie. Mimo to ledwie pojšłe jš za żonę, zausznicy zyskali u ciebie wiarę w swoje łgarstwa. W gniewie swoim, miły wuju, panie mój, chciałe nas oboje spalić bez sšdu, ale Bóg powzišł współczucie; błagalimy Go, ocalił królowš i był w tym sprawiedliwy. Ja także, skaczšc wyniosłej skały, wyszedłem cało dzięki mocy boskiej. Cóż uczyniłem od tego czasu, co można by zganić? Królowš wydano trędowatym, przyszedłem jej z pomocš, uprowadziłem jš; żali mogłem chybić w potrzebie tej, która omal nie umarła niewinnie z mej przyczyny? Uciekałem z niš przez lasy: zaliż, aby ci jš oddać, mogłem wynijć z lasu i zstšpić w równinę? Nie nakazałże, aby nas ujęto żywych lub umarłych? Ale dzi, jak wówczas, gotów jestem, miły królu, dać zakład i przeciw każdemu, kto zechce, podtrzymać bitwš, iż nigdy królowa nie żywiła dla mnie ani ja dla królowej miłoci, która by ci była obrazš. Nakaż walkę; nie odtršcam żadnego przeciwnika i jeli nie zdołam dowieć swego prawa, każ mnie spalić w oczach ludzi. Ale skoro odniosę tryumf i jeli ci się podoba wzišć z powrotem Izoldę o jasnej twarzy, żaden z baronów nie będzie ci służył lepiej ode mnie; jeżeli natomiast nie dbasz o me służby, przebędę morze, pójdę ofiarować się królowi Gawii albo królowi Fryzji i nie usłyszysz nigdy mego imienia. Królu, rozważ to, a jeli nie zgadzasz się na żadne jednanie, odprowadzę Izoldę do Irlandii, skšd jš wzišłem, i będzie królowš w swoim kraju. Kiedy baronowie Kornwalii usłyszeli, że Tristan wydaje im bitwę, rzekli wszyscy do króla: Królu, we królowš z powrotem, to szaleńcy oczernili jš przed tobš. Co do Tristana, niechaj idzie, jak się ofiaruje, wojować w Gawii lub przy boku króla Fryzów. Nakaż, aby ci przywiódł Izoldę w oznaczonym dniu i rychło. Król zapytał po trzykroć: Żali nikt nie podnosi się, aby obwiniać Tristana? Wszyscy milczeli. Wówczas rzekł kapelanowi: Wygotuj zatem pismo jak najpieszniej; słyszałe, co trzeba w nim pomiecić, a krzštaj się żywo; Izolda zbyt wiele wycierpiała w swoich młodych leciech! I niechaj pergamin powieszš na ramieniu Czerwonego Krzyża dzi przed wieczorem; piesz się! Dodał: Powiedz jeszcze, że przesyłam obojgu pozdrowienie i miłoć. Około północy Tristan przebył Białš Równinę, znalazł pismo i przyniósł je zapieczętowane do pustelnika Ogryna. Pustelnik wyłożył mu litery. Marek godził się za radš baronów przyjšć z powrotem Izoldę, ale nie życzył zatrzymać Tristana jako lennika; skoro od dzi za trzy dni, przy Szalonym Brodzie, odda królowę w ręce króla Marka, należy mu wędrować za morze. Boże rzekł Tristan jakaż żałoba stradać ciebie, miła przyjaciółko! Trzeba wszelako, skoro ci mogę oszczędzić cierpienia, które znosiła z mojej przyczyny. Kiedy przyjdzie na nas chwila rozłšczenia, dam ci upominek, zakład mej miłoci. Z nieznanego kraju, dokšd się udaję, polę ci posłańca; powie mi twoje pragnienie i na pierwsze wezwanie z ziemi dalekiej przybiegnę. Izold westchnęła i rzekła: Tristanie, zostaw mi Łapaja, swego psa. Nigdy najcenniejszy ogar nie będzie zażywał większej czci i pieczy. Ilekroć go ujrzę, przypomnę sobie ciebie i będę mniej smutna. Przyjacielu mój, mam piercień z zielonego jaspisu, we go przez miłoć dla mnie, no na palcu; jeli kiedykolwiek poseł będzie twierdził, iż przybywa od ciebie, co bšd by czynił lub mówił, nie uwierzę mu póty, póki nie pokaże tego piercienia. Ale skoro go zobaczę, żadna powaga, żaden zakaz króla nie przeszkodzš mi uczynić tego, co zlecisz, będzieli to rozsšdek czy szaleństwo. Miła moja, daję ci psa. Miły mój, we ten piercionek w odpłatę. I oboje ucałowali się w usta. Owóż zostawiwszy kochanków w pustelni Ogryn powędrował o kuli aż do Mont; nakupił tam siwego futra, sukna lnišcego, gronostaju, płócien jedwabnych, purpury, szkarłatu i mulinu bielszego niż kwiat lilii, i dzianeta przybranego w rzšd pozłocisty, idšcego łagodnym truchtem. Ludzie miali się widzšc go, jak na te osobliwe i wspaniałe zakupy trwoni długo ciułane grosze. Ale starowina władował na rumaka kosztowne materie i wrócił do Izoldy. Królowo, odzienie twoje opada w strzępach; przyjm te podarki, iżby była piękniejszš w dniu, w którym udasz się do Szalonego Brodu. Lękam się, iż nie zdadzš ci się piękne; nie jestem biegły w dobieraniu takowych strojów. Tymczasem król kazał okrzyczeć w Kornwalii nowinę, iż za trzy dni przy Szalonym Brodzie uczyni jednanie z królowš. Damy i rycerze udali się tłumnie na to zgromadzenie; wszyscy pragnęli ujrzeć królowę Izoldę, wszyscy kochali jš z wyjštkiem trzech zdrajców będšcych jeszcze przy życiu. Ale z tych trzech jeden umrze od miecza, drugi zginie przeszyty strzałš, trzeci utopiony; zasię, co się tyczy lenego, Perynis, szczery, jasnowłosy druh, zatłucze go kijami w lesie. Tak Bóg, który nienawidzi wszelkiego przebrania miary, pomci kochanków na ich nieprzyjaciołach! W dniu naznaczonym na zgromadzeniu u Szalonego Brodu łška lniła się daleko, cała zasłana i ozdobiona pięknymi, bogatymi namiotami baronów. W lesie Tristan jechał wraz z Izoldš i w obawie zasadzki przywdział pancerz pod łachmany. Tak oboje ukazali się na skraju lasu i ujrzeli króla Marka poród baronów. Przyjaciółko rzekł Tristan oto król, twój pan, rycerze jego i lennicy idš ku nam; za chwilę nie będziemy mogli już mówić do siebie. Na potężnego i wspaniałego Boga, zaklinam cię: jeli kiedy wylę poselstwo do ciebie, uczyń, coć przykażę! Miły Tristanie, z chwilš gdy ujrzę piercień z zielonego jaspisu, ani wieża, ani mur, ani warowny zamek nie przeszkodzš mi spełnić woli przyjaciela. Izoldo, niech ci Bóg odpłaci! Konie ich szły stępa, bok przy boku; przycišgnšł jš do siebie i ucisnšł. Przyjacielu rzekła Izolda usłysz ostatniš probę: opucisz ten kraj, owo zaczekaj przynajmniej kilka dni; ukryj się, póki nie dowiadczę, jak się obchodzi ze mnš król w swym gniewie lub dobroci!... Jestem sama: kto mnie obroni od podstępnych zdrajców? Boję się! Lenik Orri przyjmie cię potajemnie; wlinij się w nocy do rozwalonego lamusa, polę tam Perynisa, aby ci powiedział, czy nikt nie znęca się nade mnš. Miła, nikt się nie odważy. Zostanę ukryty u lenika; kto bšd wyrzšdzi ci obrazę, niech się strzeże mnie jak Złego! Dwie gromady znalazły się doć blisko, aby wymienić pokłony. Na strzelenie z łuku przed swoimi król jechał miało; wraz z nim Dynas z Lidanu. Skoro baronowie podjechali bliżej, Tristan trzymajšc za cugle dzianeta Izoldy skłonił się królowi i rzekł: Królu, oddaję ci Izoldę Jasnowłosš. Wobec ludzi tej ziemi upraszam, by mi dozwolił bronić się przed całym dworem. Skazano mnie bez sšdu. Uczyń, bym mógł usprawiedliwić się bitwš; skoro ulegnę, spal mnie w ogniu z siarki; jeli zwyciężę, zatrzymaj przy sobie; albo jeli nie zechcesz zatrzymać, odejdę w daleki kraj. Nikt nie przyjšł Tristanowego wyzwania. Wówczas Marek ujšł dzianeta Izoldy za cugle i powierzywszy jš Dynasowi usunšł się na stronę, aby zasięgnšć rady. Dynas, pełen wesela, wiadczył królowej samš czeć i mnogie dwornoci. Zdjšł jej płaszcz z pysznego szkarłatu i ciało ukazało się wdzięczne pod cienkš tunikš i wielkš jedwabnš opończš. Aż królowa umiechnęła się na wspomnienie starego pustelnika, który nie pożałował groszy. Suknia jej bogata, członeczki wdzięczne, oczy wietliste, włosy jasne jak promienie słońca. Skoro zausznicy ujrzeli jš pięknš i czczonš jak niegdy, podjechali zgniewani do króla. W tej chwili baron pewien, Andrzej z Nikolu, silił się go przekonać. Panie powiadał zatrzymaj Tristana przy sobie: będziesz dzięki niemu zażywał większej czci u nieprzyjaciół. I tak pomału miękczył serce Marka. Ale zausznicy przybyli zawczasu i rzekli: Królu, posłuchaj rady, którš dajemy ci z wiernego serca. Spotwarzono królowę; niesłusznie, przyznajemy; ale jeżeli Tristan i ona wrócš oboje wraz na dwór, znowu rozpocznš się ludzkie gadania. Pozwól raczej Tristanowi oddalić się na jaki czas; póniej, kiedy, z pewnociš powołasz go znowu. Tak uczynił Marek: polecił przez baronów Tristanowi, aby oddalił się bez zwłoki. Wówczas Tristan podszedł do królowej i pożegnał jš. Popatrzyli na siebie. Królowa zawstydziła się z przyczyny zgromadzenia i spłonęła rumieńcem. Ale król wzruszył się litociš i, przemawiajšc do siostrzeńca po raz pierwszy, rzekł: Gdzież pójdziesz w tych oto łachmanach? We w moim skarbie, ile zechcesz, złota, srebra, sukna i futer. Królu rzekł Tristan nie wezmę ani denara,...
aniona