Sein - Leukoencefalopatia po próbie samobójczej.pdf

(159 KB) Pobierz
Microsoft Word - 7_2.doc
LEUKOENCEFALOPATIA PO PRZEBYCIU OSTREGO
SAMOBÓJCZEGO ZATRUCIA DOUSTNYM PREPARATEM
SIARCZANU MORFINY (MST)
Jacek Sein Anand 1 , Zygmunt Chodorowski 1 ,
Roman Korolkiewicz 2
1 I Klinika Chorób Wewnętrznych i Ostrych Zatruć
Akademii Medycznej w Gdańsku
2 Katedra i Zakład Farmakologii
Akademii Medycznej w Gdańsku
WSTĘP
Ostre zatrucia opioidami dotyczą głównie osób uzależnionych od środków psychoaktywnych oraz
pacjentów w trakcie terapii odwykowej (3, 13, 14). Stosunkowo mało doniesień dotyczy toksycznego
działania opioidów przyjętych w jednorazowych, dużych dawkach (4, 11, 14). Celem pracy jest
przedstawienie przypadku samobójczego, doustnego zatrucia 2,0 g siarczanu morfiny powikłanego leukoencefalopatią.
Opis przypadku
Dwudziestoośmioletnią kobietę przyjęto do I Kliniki Chorób Wewnętrznych i Ostrych Zatruć AMG
po godzinie od samobójczego przyjęcia 2,0 g siarczanu morfiny MST ® 100. W badaniu
przedmiotowym stwierdzono miarową akcję serca ok. 130/min, ciśnienie tętnicze krwi 80/50 mmHg,
śpiączkę 4 stopnia (wg Glasgow Coma Score), brak odruchów rogówkowych i z tchawicy,
patologiczny objaw oczno-mózgowy, ustawienie gałek ocznych w pozycji ku górze, wzmożone
napięcie kończyn górnych i dolnych, bardzo żywe, symetryczne odruchy głębokie oraz
obustronnie dodatni objaw Babińskiego. W badaniach biochemicznych pH 7,22; NZ -
11,9 mmol/l; HCO 3 14,9 mmol/l; pO 2 42,4 mmHg; pCO 2 36,0 mmHg; SO 2 72%; Na+ 142
mmol/l; K+ 5,3 mmol/l; CPK 617 jedn./l (N < 235 jedn./l). W jakościowych badaniach
toksykologicznych potwierdzono opioidy w moczu. W tomografii komputerowej głowy
nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego, zaś w badaniu radiologicznym klatki
piersiowej obserwowano zmiany odpowiadające ostrej niewydolności oddechowej typu
dorosłych. Chorą zaintubowano i prowadzono na oddechu zastępczym. W trakcie
leczenia obserwowano pogłębiające się spastyczne napięcie kończyn górnych i dolnych,
wygórowane odruchy głębokie, opadanie stopy lewej oraz obustronnie dodatni objaw
Babińskiego. Chorą ekstubowano w ósmym dniu hospitalizacji. W wykonanej po dwóch
miesiącach tomografii komputerowej głowy stwierdzono liczne ogniska hipodensyjne w
obrębie istoty białej płatów czołowych i pogranicza czołowo-ciemieniowego
zlokalizowane głównie okołokomorowo i nadkomorowo. Chora przez okres ponad czterech
miesięcy była intensywnie rehabilitowana. W badaniach psychologicznych przy użyciu skali
Wechslera stwierdzono obniżone funkcje poznawcze, takie jak pamięć świeża, zapamiętywanie,
koncentracja uwagi oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa. Osiem miesięcy po przyjęciu leku,
w tomografii rezonansu magnetycznego mózgu, stwierdzono liczne, drobne ogniska
hiperintensywne w obrazach T2-zależnych zlokalizowanych w substancji białej obu
półkul mózgu, ciele modzelowatym oraz substancji białej móżdżku. W badaniu
neurologicznym wykonanym piętnaście miesięcy po przyjęciu leku nie stwierdzono
odchyleń od stanu prawidłowego, pacjentka jednak wielokrotnie odmawiała zgody na
wykonanie kontrolnego badania MRI mózgu.
OMÓWIENIE
Pomimo dość powszechnego stosowania opioidów w praktyce medycznej stosunkowo
mało wiadomo o skutkach ich jednorazowego, znacznego przedawkowania (4, 11). Do
najczęściej wymienianych objawów ostrego zatrucia należą hipotonia i tachykardia (4,
11), rabdomioliza (4, 15), zespół Guillain-Barre (5), ostra niezapalna niewydolność
nerek (15). Trzy pierwsze objawy występowały u powyżej opisanej pacjentki.
Rzadkim powikłaniem ostrego doustnego zatrucia opioidami jest leukoencefalopatia ze zmianami
zlokalizowanymi najczęściej w substancji białej obu półkul mózgu, ciele modzelowatym oraz
substancji białej móżdżku (7, 11). Dotychczasowe doniesienia dotyczyły głównie osób przewlekle
przyjmujących heroinę w postaci inhalacyjnej lub dożylnej (1, 2, 8, 9, 10), ale obserwowano ją także
po transplantacji narządów (12) oraz jako powikłanie niedokrwienia i niedotlenienia ośrodkowego
układu nerwowego (DPHL – Delayed Posthypoxic Leukoencephalopahty) (6, 7, 12).
Do chwili obecnej w piśmiennictwie medycznym ukazało się tylko jedno doniesienie o
leukoencefalopatii w przebiegu ostrego, doustnego zatrucia morfiną (11). Nanan i wsp. podkreślają, że
na powstanie tego zjawiska obok toksycznego efektu samej morfiny może mieć wpływ
współistniejąca hipotonia oraz niedotlenienie, które dość często towarzyszą ostremu zatruciu
opioidami (11). Niezwykle istotny wydaje się fakt, iż badania obrazowe mózgu (MRI, TK)
wykonywane w pierwszych dniach, a czasem tygodniach od chwili zatrucia, mogą nie wykazać
odchyleń od stanu prawidłowego (11). Opóźnione występowanie zmian w ośrodkowym układzie
nerwowym oraz często odwracalny charakter objawów klinicznych mogą być jedną z przyczyn
unikalności doniesień o toksycznym uszkodzeniu istoty białej ośrodkowego układu nerwowego w
przebiegu ostrych zatruć opioidami.
WNIOSKI
1. U chorej po próbie samobójczej z użyciem doustnym dużej dawki morfiny stwierdzono po kilku
miesiącach zmiany o charakterze leukoencefalopatii w tomografii komputerowej i w wyniku
rezonansu magnetycznego.
2. Występujące po zatruciu liczne objawy neurologiczne ustąpiły całkowicie po piętnastu
miesiącach od chwili zamachu samobójczego.
STRESZCZENIE
W pracy przedstawiono 28-letnią kobietę, która została przyjęta do Kliniki Toksykologii AMG z
powodu samobójczego zatrucia 2,0 g siarczanu morfiny. W badaniu klinicznym dominowała głęboka
śpiączka, hipotonia, tachykardia, ostra niewydolność oddechowa oraz różnorodne objawy
neurologiczne. W badaniu MRI mózgu stwierdzono leukoencefalopatię z licznymi drobnymi
hiperintensywnymi ogniskami w obrazach T2-zależnych zlokalizowanymi w substancji białej obu
półkul mózgu, ciele modzelowatym oraz substancji białej móżdżku. W dostępnej literaturze
medycznej opisana chora jest drugim przypadkiem wystąpienia leukoencefalopatii po samobójczym
doustnym zatruciu morfiną.
Słowa kluczowe: próba samobójcza, doustne zatrucie, siarczan morfiny, leukoencefalopatia.
PIŚMIENNICTWO
1. Barnet M.H., Miller L.A., Reddel S.W., Davies L.: Reversible delayed leukoencephalopathy following
intravenous heroin overdose . J. Clin. Neurosci. 2001, 8, 165-167.
2. Chang Y.J., Tsai C.H., Chen C.J.: Leukoencephalopathy after inhalation of heroin vapor . J. Formos. Med. Assoc.
1997, 96, 758-760.
3. Darke S., Ross J.: Fatal heroin overdose resulting from non-injecting routes of administration , NSW, Australia,
1992-1996. Addiction 2000, 95, 569-573.
4. Feldman R.: Zespół pozorujący zawał serca spowodowany rabdomiolizą z groźną hiperpotasemią w przebiegu
ostrego zamierzonego zatrucia doustnego morfiną (MST) . Pol. Arch. Med. Wewn. 2001, 105, 235-239.
5. Gawlikowski T., Winnik L.: Zespół Guillain-Barre jako wynik zatrucia mieszanego „kompotem” i lekami .
Przegl. Lek. 2001, 58, 357-358.
6. Ginsberg M.D., Hedley-Whyte E.T., Richardson E.P. Jr.: Hypoxic-ischemic leukoencephalopathy in man . Arch.
Neurol. 1976, 33, 5-14.
7. Gottfried J.A., Mayer S.A., Shungu D.C., Chang Y., Duyn J.H.: Delayed posthypoxic demyelination. Association
with arylsulfatase A deficiency and lactic acidosis on proton MR spectroscopy . Neurology 1997, 49, 1400-1404.
8. Hungerbuhler H., Waespe W.: Leukoencephalopathy following inhalation of heroin pyrolysate . Schweiz. Med.
Wochenschr. 1990, 120, 1801-1805.
9. Kriegstein A.R., Armitage B.A., Kim P.Y.: Heroin inhalation and progressive spongiform leukoencephalopathy .
N. Engl. J. Med. 1997, 336, 589-590.
10. Kriegstein A.R., Shungu D.C., Millar W.S., Armitage B.A., Brust J.C., Chillrud S., Goldman J., Lynch T.:
Leukoencephalopathy and raised brain lactate from heroin vapour inhalation („chasing the dragon”) .
Neurology 1999, 53, 1765-1773.
11. Nanan R., von Stockhausen H.B., Petersen B., Solymosi L., Warmuth-Metz M.: Unusual pattern of
leukoencephalopathy after morphine sulphate intoxication . Neuroradiol. 2000, 42, 845-848.
12. Ouwens J.P., Haaxma-Reiche H., Verschuuren E.A.M., Timens W., Steenhuis L.H., De-Boer W.J., Ven-der-Bij
W.: Visual symptoms after lung transplantation: A case of progressive multifocal leukoencephalopathy .
Transplant. Infect. Dis. 2000, 2, 29- 32.
13. Oyefeso A., Ghodse H., Clancy C., Corkery J., Goldfinch R.: Drug abuse related mortality: a study of teenage
addicts over a 20-year period . Soc. Psychiatry Psychiatr. Epidemiol. 1999, 34, 437-441.
14. Semenkovich C.F., Jaffe A.S.: Adverse effects due to morphine sulfate. Challenge to previous clinical doctrine. Am.
J. Med. 1985, 79, 325-330.
15. Shen C.H., Hung C.J., Wu C.C., Huang H.W., Ho W.M.: Rhabdomyolysis induced acute renal failure after
morphine overdose – a case report. Acta Anaesthesiol. Sin. 1999, 37, 159-162.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin