materialy i studia 246.pdf

MATERIAŁY I STUDIA

Z e s z y t n r 24 6

Mnożnik wydatków państwowych

i szacunki jego wielkości dla Polski

Kazimierz Łaski, Jerzy Osiatyński, Jolanta Zięba

Warszawa 2010

Design:

Oliwka s.c.

Layout and print:

NBP Printshop

Published by:

National Bank of Poland

Education and Publishing Department

00-919 Warszawa, 11/21 Świętokrzyska Street

phone: +48 22 653 23 35, fax +48 22 653 13 21

http://www.nbp.pl

Spis treści

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Abstract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1Tradycyjnepojęciemnożnikawydatkówpaństwowych. . . . . . . . . . . 7

2Importochłonnośćprodukcjiinalnej,absorpcjikrajowej

ieksportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

3PrzyrostwydatkówpaństwowychistrukturaprzyrostuPKB . . . . . . .1

4Ilustracjaliczbowamnożnikawydatkówpaństwowych. . . . . . . . . . .15

5SzacunkimnożnikawydatkówpaństwowychdlaPolski

wlatach2006–2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

MATERIAŁY I STUDIA – Zeszyt 246

Spis tabel i wykresów

Tabela 1. Szacunek mnożnika wydatków państwowych dla Polski

w latach 2006–2009 (ujęcie roczne na podstawie danych

kwartalnych sumowanych w kolejnych 4 kwartałach) . . . . . . . . . . 18

Tabela 2. Szacunek mnożnika wydatków państwowych dla Polski

w latach 2008–2009 (ujęcie kwartalne). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Wykres 1. Przyrosty: PKB ( Δ Y), absorbcji krajowej ( Δ A) i importu ( Δ M A )

na jednostkę wydatków publicznych ( Δ G), mierzone w 4

kolejnych kwartałach, w okresie I kw. 2006–II kw. 2009 r.. . . . . . .19

N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Streszczenie

Przeprowadzona w pierwszej części artykułu analiza standardowej koncepcji

mnożnika wydatków państwowych w modelu gospodarki otwartej prowadzi do wnio-

sku, że powszechnie stosowana definicja klasycznego mnożnika nie jest ścisła. Źródłem

nieścisłości jest to, że używany współczynnik importochłonności jest definiowany jako

relacja całego importu do PKB, podczas gdy część importu reprezentuje nakłady wykorzy-

stywane w produkcji eksportowej. Globalną wartość importu powinno się więc odnosić

nie do wartości PKB, ale do wartości produkcji finalnej, będącej sumą absorpcji krajowej

oraz eksportu. W większości krajów rozmiary produkcji finalnej są znacznie większe od

PKB, wobec czego wartość mnożnika wydatków publicznych jest odpowiednio większa.

W artykule wskazuje się ponadto, że przy importochłonności eksportu

z reguły wyższej od importochłonności absorpcji krajowej, ta druga współdecyduje

o wielkości mnożnika wydatków państwowych. Importochłonność absorpcji krajowej

niższa od importochłonności produkcji finalnej dodatkowo zwiększa wartość mnożnika

fiskalnego.

Na podstawie danych GUS o niefinansowych rachunkach kwartalnych według

sektorów instytucjonalnych przeprowadzono szacunki wielkości mnożnika wydatków

państwowych w Polsce w latach 2006–2008 oraz w pierwszych dwóch kwartałach

2009 r. Wynika z nich, że wahania poziomu mnożnika silnie zależą od zmian

importochłonności absorpcji krajowej.

W celu redukcji wpływu wahań sezonowych obliczono mnożnik na podstawie

parametrów wyznaczonych z wartości wyjściowych będących sumą czterech kolejnych

kwartałów. Poziom tak obliczonego mnożnika okazał się stabilniejszy w czasie, niż kiedy

za podstawę jego szacunku przyjmowano parametry danego kwartału.

Mnożnik wydatków państwowych dla Polski oszacowano w granicach 1,59–1,70

w przypadku, kiedy dla ograniczenia wpływu wahań sezonowych obliczono go dla

kroczącej sumy czterech kolejnych kwartałów, oraz w granicach 1,62–1,86, kiedy dla

ułatwienia wykorzystania tych szacunków w prognozowaniu ekonomicznym obliczono

go w ujęciu kwartalnym. Wyniki tych szacunków są nieco wyższe niż wartość mnożnika

szacowana w innych krajach (1,5–1,6), co może wiązać się ze stosunkowo wysoką

importochłonnością eksportu w Polsce.

Słowa kluczowe : makroekonomia, zasada efektywnego popytu, mnożnik wydatków

państwowych, polityka stabilizacyjna

Kody JEL : E0, E12, E20, E63

MATERIAŁY I STUDIA – Zeszyt 246

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: