materialy i studia 233.pdf

MATERIAŁY I STUDIA

Zeszyt nr 233

Wprowadzenie euro

– analiza kosztów działania oraz dochodów

z operacji wymiany walut w sektorze bankowym

Sylwester Kozak

Warszawa, marzec 2009 r.

Sylwester Kozak – Narodowy Bank Polski, Departament Systemu Finansowego oraz Wydział

Nauk Ekonomicznych SGGW.

Kontakt: sylwester.kozak@nbp.pl.

Projekt badawczy zrealizowany w ramach współpracy z Biurem ds. Integracji ze Strefą Euro,

stanowiący część przygotowanego w Narodowym Banku Polskim Raportu nt. pełnego

uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej.

Opinie wyrażone w niniejszym artykule pochodzą od autora i nie stanowią oficjalnego sta-

nowiska Narodowego Banku Polskiego.

Projekt graficzny:

Oliwka s.c.

Skład i druk:

Drukarnia NBP

Wydał:

Narodowy Bank Polski

Departament Edukacji i Wydawnictw

00-919 Warszawa, ul. Świętokrzyska 11/21

tel. 022 653 23 35, fax 022 653 13 21

Materiały i Studia rozprowadzane bezpłatnie.

Dostępne są również na stronie internetowej NBP: http://www.nbp.pl

Spis treści

Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1. Wpływ procesu wprowadzenia euro na koszty i dochody banków

– przegląd literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2. Prawne regulacje i zasady wprowadzania euro . . . . . . . . . . . . . . . 11

3. Działania banków generujące dodatkowe koszty operacyjne

w trakcie wprowadzania euro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

3.1. Wprowadzenie euro do obrotu gotówkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

3.2. Wprowadzenie euro do obiegu bezgotówkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

4. Przyjęcie euro a dochody banków z operacji wymiany walut. . . . . 20

5. Oszacowanie zmian kosztów działania i dochodów z operacji

wymiany walut sektora bankowego po wprowadzeniu euro . . . . . 21

5.1. Dodatkowe koszty operacyjne banków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

5.2. Utracone dochody z operacji wymiany walut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

MATERIAŁY I STUDIA – Zeszyt 233

Spis tabel

Tabela 1. Opłaty banków centralnych dla banków komercyjnych za transport

i przechowywanie wprowadzanych oraz wycofywanych banknotów

i monet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Tabela 2. Podstawowe nominały banknotów euro skierowanych do obiegu

na początku 2002 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Tabela 3. Udział banknotów euro w całkowitej sumie banknotów w trakcie

wymiany walut w 2002 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Tabela 4. Oszacowanie kosztów wymiany walut w krajach strefy euro . . . . . . . 22

Tabela 5. Udział transakcji wymiany euro/złoty w transakcjach walutowych

oraz projekcja wartości utraconych dochodów z operacji walutowych

po przyjęciu euro w Polsce wg danych za 2007 r. . . . . . . . . . . . . . . . 23

Narodowy Bank Polski

Streszczenie

Wprowadzeniu euro towarzyszy oczekiwanie osiągnięcia przez sektor bankowy dłu-

goterminowych korzyści, m.in. wyeliminowania ryzyka walutowego i wykorzystania efektu

skali. W mniejszym stopniu zwraca się uwagę na kosztowe aspekty tego procesu oraz pro-

blem utraty części dochodów walutowych. Niniejszy artykuł jest próbą wypełnienia tej luki

w badaniach na temat wprowadzania euro. Analizuje on czynniki odpowiedzialne w pol-

skim systemie bankowym za powstanie dodatkowych kosztów operacyjnych i utratę części

dochodów walutowych, a także wartości przybliżonych oszacowań tych wielkości.

Wejście do strefy euro nakłada na sektor bankowy odpowiedzialność za efektywne

wprowadzenie tej waluty do obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Spośród dodat-

kowych kosztów operacyjnych największymi pozycjami są: modernizacja systemów infor-

matycznych, zaopatrzenie w gotówkę banków, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych

oraz przystosowanie urządzeń obrotu gotówkowego, a także szkolenie pracowników. War-

tość dodatkowych kosztów zależy również od długości okresu podwójnej ekspozycji cen

i okresu podwójnego obiegu walut, które wydłużają czas wykonywania operacji i zwięk-

szają towarzyszące im koszty rzeczowe. Szacuje się, że całkowity koszt przygotowań oraz

zmian w organizacji pracy banków z tytułu wprowadzenia euro może się zawierać w prze-

dziale od 0,13 do 0,2% PKB. Koszty operacyjne mogą być ograniczone poprzez zwiększe-

nie wykorzystania kart płatniczych i bankowości internetowej oraz zmniejszenie wolumenu

obrotu gotówkowego. Dodatkowe oszczędności banki mogą uzyskać dzięki ogólnokrajo-

wej kampanii informacyjnej na temat rozpoznawania banknotów i monet euro, podnoszą-

cej zaufanie społeczne do nowej waluty i usprawniającej obrót gotówkowy.

Dominacja obrotów handlowych i kapitałowych z krajami strefy euro sprawia, że

wraz z wejściem Polski do unii monetarnej banki utracą istotną część dochodów waluto-

wych z operacji wymiany i obrotu instrumentami pochodnymi denominowanymi w euro.

Przybliżoną kwotę utraconych dochodów szacuje się na około 0,18% PKB. Pozytywną stro-

ną tego procesu jest jednak fakt, że przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe nie będą

już ponosić kosztów wymiany i zabezpieczania się przed ryzykiem zmiany kursu euro/złoty,

co poprawi sytuację finansową klientów banków.

Wejście Polski do strefy euro może wywołać inne istotne zmiany w strukturze kosz-

tów i dochodów banków wynikające m.in. z tytułu konwergencji stóp procentowych czy

wzrostu konkurencji na rynku bankowym. Jednak oszacowanie tego rodzaju wpływu jest

utrudnione ze względu na dużą zmienność czynników determinujących przebieg tych pro-

cesów. Należy podkreślić, że wyliczone w opracowaniu wartości dodatkowych kosztów

i utraconych dochodów banków w przypadku przyjęcia euro w Polsce mają charakter przy-

bliżeń i wskazują przede wszystkim na ich możliwy do osiągnięcia poziom.

MATERIAŁY I STUDIA – Zeszyt 233

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: