1)Etyka - dział filozofii zajmujący się badaniem  i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne. Etyka opisowa - zajmuje się analizą, opisem i wyjaśnianiem zjawisk natury moralnej w różnych epokach, społeczeństwach, grupach zawodowych i społecznych w dziejach filozofii, literatury itp.

Etyka opisowa- opisuje zachowania z punktu widzenia moralności np co to jest dobro. Zajmuje się opisem rzeczywistości zjawisk moralnych( wartości, normy, wzorce itd). ten rodzaj etyki jest możliwie bezstronny. Dzieli się ona na: historię moralności czyli to co na przestrzeni dziejów uznawane było za dobre i złe. Socjologie moralności - to co w danej kulturze uznawane jest za dobre i złe. psychologie moralności - .to co w naszym życiu uznawane jest za dobre i złe.

Etyka normatywna - zajmuje się ustalaniem, co jest dobre moralnie a co złe oraz, na podstawie przyjętych ocen i związanych z nimi powinności, wytyczaniem zadań, dyrektyw - norm moralnie pozytywnego postępowania, prowadzących do osiągnięcia pożądanego z punktu widzenia religijnego, społecznego lub politycznego ideału moralnego.

Metaetyka - zajmuje się pewnymi wyodrębnionymi zagadnieniami, z których dwa – od czasu ukształtowania się jej w odrębnych działach etyki – wysunęły się na czoło. Pierwsze z tych zagadnień dotyczy znaczenia orzeczników etycznych (dobry, zły, słuszny, podły). Drugim z podstawowych problemów jest kwestia, czy sądom etycznym przysługuje wartość logiczna i czy wolno je traktować jako fałszywe lub prawdziwe.

2) Różnice między dylematem etycznym a prostą decyzją moralności. Przykłady w odniesieniu do zawodu prac socj

Dylemat etyczny- to trudność wyborów jednej z 2 możliwości. Niemożność podjęcia decyzji możne wynikać z faktu że te dwie mają równy stopień ważności. Decyzja moralna-  to również wybór jednej z możliwości jednak z zamierzeniem braku równości ważności miedzy możliwościami.

3) Relatywizm w etyce i jego opozycje.

Relatywizm- głosi że prawdziwość wypowiedzi można oceniać  jedynie w kontekście systemu, w którym są one wypowiadane, tj. nie istnieją zdania niosące absolutną treść – których ocena była by identyczna bez względu na kontekst.

Relatywizm aksjologiczny – zmienność wartości w zależności od grupy.

Relatywizm kulturowy - zmienność wartości w zależności od kultury.

Relatywizm sytuacyjny - zmienność wartości w zależności od sytuacji.

Relatywizm metodologiczny – uzasadnienia systemów nam moralnych maja zawsze charakter względny.

4) Kara – funkcje :

-Odpłata, czyli odpowiedź 'złem za zło' - kara jest uznawana za przejaw sprawiedliwości, chociaż budzi rozmaite wątpliwości etyczne i socjotechniczne, ponieważ inne sposoby przeciwdziałania przestępczości okazują się w praktyce skuteczniejsze niż odpłata.

-Resocjalizacja przestępcy - przywrócenie go, uzdrowionego moralnie, społeczeństwu

-Odstraszenie danego przestępcy od popełnienia w przyszłości czynów karalnych -prewencja szczególna, indywidualna

-Odstraszanie innych osób od popełnienia czynów zabronionych danego rodzaju -prewencja ogólna

-Izolacja przestępcy od społeczeństwa i uniemożliwienie mu dokonywania nowych przestępstw

-Eliminacja przestępcy ze społeczeństwa na zawsze, Np. kara śmierci, dożywocie.

5) Wojna sprawiedliwa- uzasadnienie

„Nie dąży się do pokoju, by móc prowadzić wojnę, lecz prowadzi się wojnę, by osiągnąć pokój.” Biskup Augustyn odrzuca takie cele wojny jak: chęć skrzywdzenia innych, okrucieństwo odwetu, pacyfikacja buntu, zaspokojenie próżności władcy, chęć dominacji i podobne. Wojna, która wybuchła z takich przyczyn jest dla niego od początku niesprawiedliwa. Celem wojny może być tylko to, co doprowadzi do osiągnięcia pokoju. Drugi warunek wojny sprawiedliwej to jej prowadzenie tylko przez legalna władzę. Skoro celem wojny może być tylko ustanowienie pokoju, który umożliwi z kolei rozwój wspólnego dobra społeczności, decyzja o wypowiedzeniu wojny może być podjęta wyłącznie przez uznaną i legalną władzę tej społeczności. Przeto wojna wypowiedziana przez nielegalną władzę nie spełnia kryterium wojny sprawiedliwej, podobnie jak wojna nie służąca pokojowi i wspólnemu dobru. Wg Augustyna

6) Intelektualizm etyczny Sokratesa - każda osoba która postępuje źle jest głupia, która nie wie czym jest dobro. Gdyby każdy wiedział czym jest dobro nie byłoby zła. Cnotliwa jest osoba, która wie czym jest dobro. CNOTA = WIEDZA Źle postępuje ten kto nie wie czym jest dobro.

Jeśli dobro ma wymiar intelektualny to można!

-się go uczyć, można uczyć się cnoty

-nie ma wielu cnót , jest tylko jedna- wiedza, jest ona przeznaczona tylko dla człowieka

-rygoryzm- nie na tak ze postępujemy trochę cnotliwie i trochę nie!

-rozmowa jest podstawa do pogłębiania wiedzy.

7) Etyka Platona

Alegoria zaprzęgu- Woźnica jest obrazem rozumnej warstwy duszy, która pełni rolę kierowniczą w człowieku natomiast koń spokojny i poddający się kierownictwu woźnicy symbolizuje warstwę duszy określoną mianem popędliwej lub impulsywnej. Impulsywny element duszy jest naturalnym sprzymierzeńcem rozumu. Koń narowisty, który nie chce uznać władzy woźnicy jest obrazem warstwy pożądliwej duszy, która jest w sobie niezdyscyplinowana i rwie się do tego, co prowadzi do zaspokojenia zmysłowych namiętności.

Cnoty kardynalne wg Platona

    * roztropność,- cnota moralna, która polega na nawyku właściwego decydowania o tym, co w danym momencie należy czynić. W miarę kierowania samym sobą, nabywa się także zdolności do kierowania innymi osobami lub sprawami. Człowiek roztropny korzysta z rozumu, który powinien dostarczać elementów osądu czy też kryteriów oceny. Potrafi też zasięgnąć rady u innych.

    * sprawiedliwość– koncepcja filozoficzna i prawna, która w najogólniejszym sensie oznacza równe, uczciwe i moralne traktowanie wszystkich ludzi, szczególnie w relacjach społecznych, ale także rodzinnych i osobistych.

    * umiarkowanie,- cnota moralna, która polega na używaniu rozumu dla panowania nad własnymi instynktami i potrzebami. Oznacza umiejętność korzystania z dóbr materialnych zgodnie z ich celem. Zapewnia panowanie woli nad popędami. Stawia pragnieniom pewne granice.

    * męstwo.- cnota moralna, która polega na umiejętności podjęcia dobrej decyzji mimo niesprzyjających uwarunkowań, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Cnota męstwa czyni zdolnym do stawienia czoła próbom i narażenia się na nieprzyjemne konsekwencje, w imię wyższych wartości.

8) Etyka Arystotelesa- teoria cnót „złoty środek” Wyjaśnij czym różni się pogląd Arystotelesa na życie cnotliwe (ideał moralności) od poglądów Platona

Arystoteles dzielił cnoty na moralne czyli cnoty charakteru oraz intelektualne będące cechami umysłu. Każda czynność ma swoją cnotę, (zatem jest tyle cnót ile czynności); W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się zasadą „złotego środka” (rządzę powinny być zaspokojone, ale nie mogą one zdominować rozwoju intelektualnego); -szczęście to najważniejsze dobro, do którego dąży człowiek (ten, kto nic nie robi nie jest szczęśliwy mówi, że cnota nie jest ideałem a udoskonaleniem swojej wrażliwości polega na coraz lepszym wyznaczaniu „środka” w odniesieniu do cnot; -jest realistą, uważa cnotę, szczęście można osiągnąć „tu i teraz”; -ocenianie zachowania odbywa się na podstawie rozsądku.”.

9) Ideał człowieka cnotliwego w etyce stoickiej

Cnota stoicka jest równoważna dobru i szczęściu. Kto jest prawdziwie cnotliwy, staje się automatycznie dobry, a jego szczęście nie zależy od czynników zewnętrznych. Wszystko poza cnotą jest moralnie obojętne lub złe. Cnota była zdaniem stoików naturalnym stanem człowieka, jednak w jej osiągnięciu przeszkadzały większości ludzi "złe popędy". Popęd jest też naturalnym zjawiskiem duszy, ale staje się zły, kiedy wymyka się spod kontroli rozumu i zmusza do czynów sprzecznych z naturą. Zadaniem cnoty jest, więc trzymanie na wodzy popędów i wygaszanie ich. Prawdziwie cnotliwy człowiek to ten, co osiągnął stan pełnej obojętności do świata - niczego nie pragnie i niczego się nie lęka.

Ideał człowieka cnotliwego w etyce stoickiej

-szczęście człowieka = cnota = rozum

- życie zgodne z naturą i z rozumem

- cnota- wielka wewnętrzna siła człowieka ogarniająca namiętności, żądze oraz pragnienia, jest to najwyższa wartość w życiu.

-ten kto zbliży się do ideału mędrca będzie szczęśliwy, budowanie szczęścia w oparciu o spokój ducha

- wszystko czego Stoik potrzebuje do życia ma w sobie samym

-rozumny jest ten który rozumie, ze przeznaczenie jest wpisane w naturę świata i się jemu nie przeciwstawia.

-apatia- wzór postępowania mędrca

10) Hedonizm Arystypa I Epikura- różnice i podobieństwa

·          Arystyp- Przyjemność jest jedynym dobrem, zaś jedynym złem przykrość trzeba dążyć do przyjemności i unikać przykrości. Źródeł tego pierwotnego hedonizmu należy szukać u Arystypa uchodzącego za jego twórcę. Każdy najlepiej wie co może sprawić mu przyjemność i dlatego nie powinno być miejsca dla znawców usiłujących rangować przyjemności, przypisywać im większą lub mniejszą wartość i skłaniać ludzi do poszukiwania takich a nie innych doznań. Taki pogląd mieści się ściśle w doktrynie Arystypa utrzymującego, iż nie ma przyjemności wyższych lub niższych, wszystko co daje równą przyjemność jest jednakowo dobre. Przyjemności mogą jedynie być bardziej lub mniej intensywne, jak powiada Arystyp „przyjemność nie różni się od przyjemności ani też nic nie jest w wyższym stopniu przyjemne”

·          Epikur- zalecał zabieganie o radości duchowe, szerzył kult radości życia oraz życia cnotliwego i rozumnego.Hedonizm Epikura polegał na aponii(bezbolesność ciała)i ataraksji(spokój i równowaga ducha), bezbolesności ciała i spokoju duszy Hedonizm Epikurejski- cieszenie się z tego co się ma np. tym ze żyjemy. To roztropna asceza można ja osiągnąć poprzez rezygnacje z potrzeb. Należy dbać o umiar i wyrzekać się wszystkiego. Hedonizm Epikurejski to swoisty kult życia.

11) „Teodycea” i rozwiązanie tej kwesti u św Augustyna.

TEODYCEA czyli obronie doskonałości stworzenia.

Teodycea św. Augustyna- tezy

    * Zło nie należy do przyrody, lecz jest dziełem wolnych stworzeń. Bóg stworzył bowiem dobrą przyrodę ale zatruła ją zła wola.

    * Zło nie jest realne, jest tylko brakiem dobra. Nie ma więc absolutnego zła i absolutnego dobra. Wolne istoty czynią źle gdy nie czynią dobrze czyli wtedy gdy odwracają się od Boga.

    * Zło nie psuje harmonii świata, jest do niej potrzebne. Bóg bowiem wolał stworzyć większe dobro ze złem niż mniejsze bez zła. Wystarczyło to do obrony doskonałości stworzenia.

12) Etyka Tomistyczna i jej współczesne zastosowania

Tomizm - system filozoficzny stworzony przez św. Tomasza z Akwinu, będący kontynuacją filozofii Arystotelesa. Cechy char :

-prawda, piękno i dobro to powszechne atrybuty bytu. Zło jest brakiem dobra i nie ma swej substancji. Każdy byt w sposób naturalny dąży do pełnego urzeczywistnienia swej natury (swej doskonałości).-dusza ludzka jest rozumną, jednostkową formą człowieka. Połączenie duszy i ciała jest celowe, bo dusza może poznawać świat tylko poprzez zmysły ciała. Istnieją formy rozumne pozbawione ciała (aniołowie), poznające rzeczywistość bez pośrednictwa zmysłów.

-człowiek posiada władze poznawcze i pożądawcze. Władze poznawcze to zależne od ciała zmysły oraz niezależny od ciała intelekt; władze pożądawcze to zależne od ciała emocje i uczucia oraz niezależna od ciała wola. Tomizm zakłada pierwszeństwo władz poznawczych nad pożądawczymi.

-przeznaczeniem człowieka jest poznanie najwyższego dobra - oglądanie Boga dzięki "światłu chwały"

13) Wolność chrześcijaństwa i etos pracy w etyce M. Lutra

Nie dziw, że w tych warunkach zamieszanie w sprawach małżeńskich rosło coraz więcej. "Wolność chrześcijańska" wyrodziła się w swawolę i rozpasanie, czego dowodem choćby straszny bunt chłopski. Okazała się potrzeba stałych norm prawnych i instancji prawnych. I otóż ten sam Luter, który tak namiętnie walczył o wolność chrześcijańską przeciwko prawu kościelnemu, nie waha się przekazać prawnego uregulowania spraw małżeńskich władzy świeckiej. "Sprawy te należy zostawić zwierzchności świeckiej... Nikt przecież nie może zaprzeczyć, że małżeństwo jest rzeczą zewnętrzną, świecką, tak jak suknie i pokarm, dom i gospodarstwo, poddane władzy świeckiej" (8). Luter nie chce się mieszać do tych świeckich spraw, jak to papież czynił, on chce być jedynie doradcą sumień ludzkich. Później mówi jeszcze wyraźniej: "Ponieważ ślub i małżeństwo są sprawą świecką, nie należy nam duchownym i sługom Kościoła niczego w tym względzie zarządzać".

14) Machiavelli- polityka a moralność

Machiavelli uważał, że polityk musi być przede wszystkim skuteczny. Wychodząc z założenia, że ludzie z natury są źli, zawistni i niesprawiedliwi, władca powinien dbać o pozory łaskawości i prawości, łamiąc je w razie potrzeby. Człowiek każdy czyn może rozpatrywać w dwóch aspektach: etycznym i politycznym Kto raz zdecydował się na uprawianie polityki, ten musi podporządkować temu wszystko, polityka bowiem jest siłą demoniczną, jest sztuką skutecznego działania. Polityk musi zawsze działać stosownie do okoliczności, jeśli chce uniknąć klęski, nie może brać pod uwagę moralności. W polityce sukces może usprawiedliwić wszystko, jednakże jest to jedynie polityczne, historyczne usprawiedliwienie, zaś moralistów zadaniem jest rozważenie, czy środki i cele były moralnie uzasadnione. Jednak w polityce nie można postępować zgodnie z zasadami moralnymi, z jednej strony dobrze jest posiadać owe zalety, choć z drugiej strony "umysł musisz mieć skłonny do tego, by mógł i umiał działać przeciwnie, gdy zajdzie potrzeba." Władca powinien więc postępować w miarę możliwości zgodnie z zasadami moralnymi, jednak tylko wtedy, gdy zmusza go do tego sytuacja, lecz zawsze powinien zachować pozory, że postępuje etycznie. Credo Machiavellego brzmi: kto chce odnieść polityczny sukces, ten nie zawsze może działać zgodnie z moralnymi zasadami i odwrotnie: kto w każdej sytuacji pragnie być moralny, ten prędzej czy później poniesie porażkę w polityce. Polityka to walka o władzę, na kartach historii rzadko walka ta odbywała się bez udziału przemocy, rabunku, gwałtu czy oszustwa. Dla Machiavellego nie ma podwójnej moralności, etyki przekonań czy odpowiedzialności, nie istnieje odmienna moralność dla państwa i dla jednostki. Zło zawsze będzie złem, oszustwo — oszustwem, niewdzięczność, zdrada, mordy, okrucieństwo i inne mniej lub bardziej występne czyny, zawsze zostaną niemoralne i nieludzkie. Jeśli ktoś chce pozostać dobrym chrześcijaninem i dobrym człowiekiem, powinien trzymać się z dala od polityki. Machiavelli nie rozdziela polityki od moralności do końca, jego fundamentalny nakaz brzmi: moralnie na tyle, na ile możliwe, niemoralnie w takim stopniu, w jakim jest to konieczne. W razie konieczności działanie amoralne jest konieczne i nawet pożyteczne.

15) Różnice w poglądach dotyczących kwestii umowy społecznej oraz stanu natury w filozofii Hobbesa, Rousseau i Locke`a

Umowa społeczna Zdaniem Hobbesa jedynym sposobem na zaprzestanie wojny każdego z każdym, jest zrzeczenie się wolności jednostkowej, przez zawarcie umowy społecznej, przekazującej całą władzę jednemu człowiekowi. Umowa taka tworzy państwo i społeczeństwo, które wbrew poglądom Arystotelesa, nie może powstać w sposób naturalny, lecz musi być wynikiem świadomej decyzji. Państwo rodzi się tak samo w wyniku strachu przed potęgą jakiejś osoby, jak i w wyniku ufania komuś, że jest on zdolny zapewnić opiekę i obronę

J.J. Rousseau. - umowa społeczna pojawiła się ze względu na rozum i refleksyjność w życiu człowieka. Myśl ta pojawiła się wraz z podziałem pracy. Wraz z Jonem Locke-iem uważali ze jest to stan idealnego szczęścia, wolności, równości. Umowa społeczna sprowadza się jedynie do zrzeszenia się ludzi, jednoznacznego z poddaniem się woli powszechnej i przekazaniem wszelkich praw na rzecz zbiorowości, stan natury u Rousseau był doskonały. Ludzie czuli się w nim szczęśliwie. U Rousseau zwierzchnikiem po zawarciu umowy społecznej nie jest władza ale sam „lud"

Jon Locke- W koncepcji stanu natury u Locke'a ludzie są przede wszystkim ludźmi a dopiero później mogą być obywatelami. Jeśli chce się być dobrym obywatele trzeba najpierw być dobrym człowiekiem. Stan natury umożliwiał człowiekowi całkowitą swobodę działania, choć nie został on tak optymistycznie przedstawiony jak w filozofii Rousseau. Umowa społeczna według Locke'a jest zawarta z obywatelami, lud zachowuje swoją własność, mienie i życie. Składa się ona z dwóch części:

-reguły wywodzące się z powszechnych moralnych odczuć człowieka Np.: współczucie, miłość, wolność, wiara w Boga i itp.. Ten stopień przypomina prawo natury ( stan natury).

-rzeczywistość państwowa i polityczna. Źródłem własności prywatnej jest w ostatniej instancji praca. Takie     prawo własności jest prawem naturalnym. Nikt nie może naruszać własności prywatnej. „Podatki powinny być nakładane za zgodą obywateli". Jeżeli rząd nakłada podatki bez zgody obywateli i nadmiernie ich obciąża mają oni prawo do buntu i powrotu do prawa natury.

16) Pascal- zakład i odnowienie etyki augustyńskiej

Pascal Uważał, że świat to nie tylko zasady poznawania; jest coś, co wyrasta poza możliwości poznania. Nie da się istoty człowieka i sensu życia zgłębić za pomocą rozumu czy doświadczenia. Proponował rozróżniać pojmowanie, które się odnosi do "serca" obok rozumowania, które się odnosi do umysłu. Głosił, że są prawdy, które uzasadnia serce, a nie uzasadnia rozum i że umysł orientujący się według serca jest umysłem subtelnym. Zarówno rozum, jak i pojmowanie są skazane na samoograniczenie się, bo nie możemy się obejść ani bez ścisłych definicji odkrywanych przez rozum, ani bez zasad odkrywanych przez serce. Najważniejszą decyzją serca było przyjęcie wiary.

17) Etyka utylitarystyczna- najważniejsze zagadnienia

Etykę utylitaryści określali jako "sztukę kierowania czynnościami ludzkimi tak, aby wytwarzały możliwie najwięcej szczęścia." Jedynym słusznym celem działania moralnego jest więc szczęście, rozumiane jako doznawanie przyjemności czyli dobro. Jednak należy podkreślić, że utylitaryści mieli na myśli dobro ogółu społeczeństwa. Tutaj pojawił się pierwszy podział obozu utylitarystów na: racjonalistów, którzy uważali, że ludzkie działanie powinno być nastawione na dążenie do dobra ogółu, oraz na naturalistów, którzy wyrażali przekonanie, że ludzie sami z siebie dążą do dobra ogólnego. Jednomyślnie był utylitaryzm nastawiony do charakteru przyjemności. Miała ona charakter pozytywny - w życiu należy zabiegać o przyjemności, starać się je maksymalizować. W swoich działaniach należy się kierować wymiernymi korzyściami ich podejmowania. Aby czyn mógł być oceniony pozytywnie, musi posiadać dobry skutek.

18) Etyka Kanta- najważniejsze zagadnienia

•uważa, że umysł człowieka jest tak skonstruowany, że występują w nim aprioryczne formy. W naszym umyśle wpisana jest „siatka” tj. formy aprioryczne zmysłowości → czas i przestrzeń oraz formy aprioryczne intelektu → pojęcia i kategorie. Cały materiał doświadczenia wpisuje się w „siatkę”, my narzucamy rzeczywistość, czas i przestrzeń; •w świecie istnieją byty sprzeczne tj. zarówno istniejące jak i nieistniejące, prawdziwe i fałszywe, są one wpisane nasz umysł; •w naszym umyśle wytworzone są struktury, które tak a nie inaczej nakazują nam percypować świat; •zawyżył metafizykę; •nieważne czy Bóg istnieje, czy dusza jest nieśmiertelna to i tak nie da się tego poznać, należy uznać, że ze względu na pozorne istnienie Boga można budować systemy etyczne; •choć istnienia Boga nie dowiedziemy to możemy uznać, że jest on wartością; •rozum → idee regulatywne → postulaty; •etyka Kanta to opozycja wobec etyki serca (uczuć); •moralnie postępujemy, gdy postępujemy z poczucia obowiązku, rozumu; •nie chodzi w życiu o to, aby pochylać się nad słabszymi z pobudek uczuciowych (litości czy współczucia) ale z poczucia obowiązku; •Kant buduje etykę na zasadzie a nie na wartości; •chciał, aby prawo moralne było tak samo trwałe jak prawo przyrody. Test uogólnienia – procedura, która ma pozwolić sprawdzić czy dana reguła (zachowanie) jest zgodne z imperatywem kategorycznym. Formalizm – w maksymach nie ma treści, są formy postępowania. Oparta na autonomii woli. Wola człowieka – nie zamyka się w swych granicach, lecz prowadzi do innego (człowieka). Obowiązek – rozumne podporządkowanie się prawu. „Powiedz mi, jaki jesteś rozumny a powiem Ci, jakim jesteś człowiekiem”

19) Nietzsche jako filozof moralności

w szerokim i istotnym sensie ustanowienie ideału. Przez nią rozumie Nietzsche system takich wartościowań, które ustanawiają świat po nadzmysłowy jako miarodajny i pożądany. Jest to system wartościowań styczny z warunkami życia. Jego poglądy wyrastają z woli mocy- tj. chęci dominacji jednego na drugim, to pęd ku sile. Wg Nietzschego etyka chrześcijańska to etyka niewolnicza- wyciąganie ręki po słabszych to zaprzeczanie woli mocy i tym samym woli ku życiu. Moralność niewolnicza bazuje na resentymencie, tj swe wartości buduje nie na sile, ale na słabości. Moralność panów, ktoś, kto nie zważa na konwencje, sam ustanawia wartości, kieruje się wola mocy, dąży do kształtowania w sobie cech władczych, zgodnych z wolą życia. Nietzsche wyróżnia nadczłowieka, obdarzoną potężną wolą mocy jednostkę twórczą- indywidualistę oraz sługę-pomagającego panu ze strachu.

20) Egzystencjalizm Kierkegaarda- stadia życia, jednostka jako podmiot etyczny

Kierunek filozoficzny według którego właściwym przedmiotem filozofii jest analiza indywidualnej egzystencji( istnienia) miejsc i i roli jednostki w świecie. jest ona całkowicie wolna i w związku z tym bezwzględnie odpowiedzialna za własne czyny co stwarza poczucie" lęku i beznadziejności istnienia" Zadaniem filozofii miało być docieknie tego co w człowieku egzystencjonalnie jednostkowe, tego co będzie prawdą jedynie dla niego, wyłącznie dla jego życia i co stawia go ustawicznie wobec alternatywy" albo albo". Stadia życia wg Kierkegaarda:

-Estetyczne- teoria doznań, rodzaj teorii poznania, oddanie się doznaniom,

charakteryzujący się dominacją pragnień egoistycznych; ponieważ realizacja tych pragnień jest zależna od warunków zewnętrznych podstawowym nastrojem okazuje się rozpacz wynikająca z uświadomienia sobie możliwości utraty tych warunków

-Etyczne- nabieramy wiedzo o prawach i wartościach, którym jednostka wybiera siebie jako własne bycie, uniezależniając się od warunków zewnętrznych i włączając do społeczności ludzkiej; ten etap wywołuje poczucie winy wynikające z uświadomienia sobie własnej skłonności do zła

-Religijne- życie ludzkie jest absurdalne i należy to sobie uświadomić, oznaczający rozpoznanie w sobie grzesznika, powrót do Boga i oddalenie od innych

Nie ma drogi rozwoju- przechodząc do następnego stadium, przeskakujemy dzieląca je przepaść

21) Etyka egzystencjalistyczna- wolność i odpowiedzialność : Sartre, Jaspers

-jesteśmy wolni ze względu na nicość (Sartre);

-jesteśmy wolni ze wzg. na byt transcendentalny → Bóg (Jaspers);

-wolność negatywna (Sartre);

-wiara w Boga jest drogowskazem, który pomaga prawidłowo kroczyć w świecie (Jaspers); -życie człowieka da się opisać w postaci 3 stadiów: •estetyczne (teoria doznań)- to rodzaj teorii poznania, oddanie się doznaniom, wiele ludzi tak żyje jednak niektórzy przeskakują w inne stadium; •etyczne- nabieramy wiedzy o prawach, wartościach. To pewien skok, to przejście do stadium, bo istnieje przepaść miedzy stadiami; •religijne- życie ludzkie jest absolutne i należy to sobie uświadomić, aby normalnie żyć; -nie ma drogi rozwoju, w pewnym momencie przeskakujemy tę dzieląca stadia przepaść.

22) Problemy etyki niezależnej Kotarbińskiego

Etyka niezależna to etyka świecka. Filozof dochodzi do wniosku, że uczynki etyczne zawierają się w dwóch skrajnych przeciwnościach : postępowaniu czcigodnym i haniebnym. Dalej jednak zastanowić się należy, co znaczy czcigodny. Jest to zapewne zachowanie godne szacunku, pochwały, pewne postępowanie pozytywne, którego przeciwwagę stanowi właśnie postępowanie złe, niegodne, haniebne. Tutaj autor odwołuje się do wzoru życzliwego opiekuna. Etyka niezależna jak sama nazwa wskazuje „nie zależy" od religii. Człowiek sam ustala własną etykę. Co więcej wie jak ma postępować, aby się nie zhańbić, a w oczach innych być postrzeganym za prawego obywatela godnego szacunku. Jak powiedział kiedyś Giovanni Picco delia Mirandola: „Człowiek jest kowalem swojego losu".

23) Istota etyki niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego

W swoich dziełach chciał nakreślić obraz dobrego i godziwego życia.

Pisząc Medytacje o życiu godziwym jeden z rozdziałów poświęcił zagadnieniom etyki niezależnej. Był świadomy tego, że nie wszyscy ludzie wierzą w Boga i dlatego chciał stworzyć etykę niezależną od religii. Uważał bowiem, że każdy człowiek powinien w swoim życiu mieć określone zasady moralne, które będą mu towarzyszyć przy dokonywaniu wyborów.

Profesor Kotarbiński w swoich rozważaniach wyjaśnia znaczenie zacnego życia i haniebnego postępowania. Należy zapoznać się z tą terminologią, aby zrozumieć istotę życia godziwego i etyki niezależnej. Zacne życie jest godne szacunku ze strony innych ludzi. Postępowanie haniebne to czyny zasługujące na pogardę. Według filozofa należy kierować się w życiu etyką, ponieważ ona przedstawia co trzeba czynić, aby być porządnym i zacnym człowiekiem. Ludzie w życiu kierują się pewnymi wzorcami. Czczą bohaterów, szacunkiem obdarzają ludzi ofiarnych, cenią prawość, czyli postępowanie sprawiedliwe, gardzą ludźmi bez woli, cenią osoby opanowane. Podobają nam się ludzie szlachetni Sformułowanie etyki niezależnej jest rzeczą bardzo ważną. Człowiek bowiem wie, jak ma postępować, aby się nie zhańbić, a w oczach innych być uważanym za prawego obywatela godnego szacunku. Niezależność etyki od religii jest czynnikiem jednoczącym wszystkie narody, bez względu na wyznanie i rasę. Gdyby ludzie w życiu kierowali się; męstwem, dobrocią serca, szlachetnością, prawością i godnością nie mówiłoby się o wojnach czy zamachach terrorystycznych.

Gdyby tak wszyscy wierzyli i kierowali się etyką niezależną, nie musielibyśmy oglądać tragedii z 11 września 2001 roku, która dotknęła Nowy York a wstrząsnęła całym światem. Terroryści, którzy dokonali zamachu, zostali potępieni przez inne narody. Postępowanie, w wyniku którego giną setki niewinnych ludzi, nie jest etyczne. W tej ocenie większość społeczeństwa kierowała się wewnętrznym głosem, zgodnie z którym szacunkiem obdarzone zostały ofiary tragedii i ich rodziny. Ten przykład najlepiej dowodzi tego, że etyka niezależna może być przepustką do zjednoczenia się i porozumienia między narodami. Stworzenie etyki niezależnej od religii może mieć skutki leczniczo-społeczne. Wielu ludzi buntuje się przeciwko Bogu, odrzucając lub świadomie łamiąc przykazania dane nam przez Stwórcę. W imię protestu robią odwrotnie niż nakazują przykazania Boże. Myślą, że w ten sposób udowodnią, że nikt nie ma prawa im czegoś nakazywać. Gdyby ci ludzie w swoich sercach nosili własny kodeks opierający się na niezależności, nie popełnialiby tylu błędów i przestępstw. Niezależność nie polega na tym, aby robić wszystko, co się chce. Powinna ona opierać się na zasadach etyki i moralności, które należy potwierdzić w życiu. Kierując się etyką niezależną, należy zawsze pamiętać o tym, aby być sobą. Każdy z nas jest inny i dzięki temu życie jest ciekawe i pełne niespodzianek, dlatego warto być sobą. Ale w XXI wieku postęp techniczny wyznacza tempo życia. Ludzie zatracają powoli swoją indywidualność w zautomatyzowanym świecie. Nie chcą wyróżniać się spośród tłumu, pragną podobać się otoczeniu. W taki sposób zaczynają naśladować styl życia innych osób i przestają być sobą. Musimy jednak pamiętać o godności osobistej i prawie do własnego osądu etycznego, w którym trzeba być obiektywnym. Nikt nie może nas zastąpić w dokonywaniu „rachunku sumienia".

23) Leszek Kołakowski o moralności kodeksowej. Wady i zalety kodeksu etycznego

Tło etyczne w całej tej twórczości wyraża się przede wszystkim w uwrażliwieniu autora na kwestie moralne, w dociekaniach etyczno–teoretycznych, w zmaganiach intelektualnych z problematyką wartości i powinności, dobra i zła. Efektem owych refleksji jest wypracowane stanowisko w głównych sporach i kontrowersjach etyczno-aksjologicznych oraz skonstruowanie własnej koncepcji etycznej, zwłaszcza takiej, jak etyka bez kodeksu. Etyka bez kodeksu jest bez wątpienia jednym z najistotniejszych tekstów Kołakowskiego jako teoretyka kultury zachodniej. Wkładu, jaki wnosi do dyskusji na temat szeroko rozumianej wolności i odpowiedzialności przecenić nie sposób. Na polskim gruncie to właśnie Etyka bez kodeksu miała najbardziej inspirujące znaczenie dla jakichkolwiek przemyśleń etycznych. Podjęta w Etyce tematyka dotyczy dwóch zasadniczych zagadnień. Po pierwsze, krytycznej analizy nihilizmu, konserwatyzmu i postawy światopoglądowej, którą Kołakowski za Heideggerem nazywa „aktywizmem egzystencjalnym”, po drugie rozważań dotyczących natury wartości moralnych. Problemy te natomiast dyskutowane są w kontekście wolności i odpowiedzialności etycznej jednostki. Kołakowski pisał wiele razy, że akceptując świat, akceptujemy również „całą zgniliznę i całą hańbę świata jako własną zgniliznę i własna hańbę”, a więc jest rzeczą najistotniejszą, byśmy w własnej akceptacji byli świadomi i odpowiedzialni za rzeczywistość, której zgodziliśmy się być cząstką udziału. Reasumując — stworzeni jako istoty wolne, godzimy się na dokonanie wyboru między akceptacją a odrzuceniem świata, między pełną akceptacją lub całkowitym odrzuceniem, w przeciwnym razie naruszamy wolność tworząc granice odpowiedzialności. Czym jest owa idea kodeksu etycznego? Zanim o tym, przyjrzyjmy się jeszcze pokrótce postawie światopoglądowej, jaką jest „aktywizm egzystencjalny”.

24) Bioetyka – stanowiska oraz zagadnienia -dział etyki zajmujący się zagadnieniami etycznymi w biologii i medycynie. Bioetyka zajmuje się min. takimi zagadnieniami jak:

-antykoncepcja

-donacja spermy / komórek jajowych

-sztuczne zapłodnienie

-aborcja

-klonowanie

-komórki macierzyste

-inżynieria genetyczna

-obrót tkankami i organami do transplantacji

-sztuczna inteligencja

-eutanazja

-ochrona środowiska naturalnego

Największe zainteresowanie skupia się wokół regulacji narodzin- bioetycy stawiają pytanie czy człowiek ma prawo ingerować w prawo do życia. Bioetyka staje w obronie ludzkiego życia. Bioetyka zajmuje się także inżynieria genetyczna, tam stawia pytanie czy człowiekowi wolno decydować o „stworzeniu człowieka doskonalszego", czy wartości-godność- które posiada każdy z ans posiada także istota klonowana? Czy klony maja dusze?? Bioetyka zajmuje się nie tylko moralności ingerencji w życie ludzkie ale w cała naturę- ochrona istnienia roślin i zwierząt.

25) Feministyczna etyka troski- źródła, historie cele

...