1. Definicja przestępstwa i wykroczenia skarbowego
PRZESTĘPSTWO SKARBOWE – jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
WYKROCZENIE SKARBOWE - jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi. W rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi to wykroczenie skarbowe zawierające niski stopień społecznej szkodliwości.
Niezbędnym warunkiem nałożenia odpowiedzialności karnej za przestępstwa i wykroczenia skarbowe jest, obok wypełnienia przez sprawcę znamion przedmiotowych czynu zabronionego, zaistnienie elementu podmiotowego tzn. udowodnienie sprawcy winy.
Przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można, co do zasady, popełnić wyłącznie umyślnie, a nieumyślnie jedynie wtedy, gdy Kodeks tak stanowi. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Należy zaznaczyć, że nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
2. Formy stadialne i formy zjawiskowe popełnienia przestępstwa i
wykroczenia skarbowego - definicje, karalność
FORMY STADIALNE WEWNĘTRZNE:
1) ZAMIAR - NIEKARALNY
FORMY STADIALNE ZEWNĘTRZNE:
1) PRZYGOTOWANIE - zachodzi, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności, mające stwarzać warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do dokonania. Przygotowanie może mieć charakter personalny (gdy sprawca wchodzi w porozumienie z inną osobą) lub rzeczowy (gdy zbiera informacje, narzędzia, bądź środki konieczne do dokonania czynu zabronionego).
KARALNOŚĆ: nie jest karalne z jednym wyjątkiem. Uzyskiwanie lub przysposabianie środków w celu sfałszowania znaków akcyzy lub upoważnienia do odbioru banderol akcyzowych.
2) USIŁOWANIE – zachodzi, gdy zaistnieje stan, który wywołuje konkretne zagrożenie dla dobra prawnego, a nie zagrożenia abstrakcyjne. Usiłowanie dzielimy na udolne (sprawca nie dokonał przestępstwa skarbowego, chociaż to było możliwe) i nieudolne (sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie przestępstwa jest niemożliwe z uwagi na brak przedmiotu nadającego się do dokonania przestępstwa lub użycie środka nie nadającego się do dokonania przestępstwa).
KARALNOŚĆ: w przypadku, gdy przestępstwo jest zagrożone karą 1 roku pozbawienia wolności, usiłowanie jest zawsze karalne. Jeżeli kara nie przekracza 1 roku to odpowiedzialność za usiłowanie jest wyjątkowa i przewidziana w 4 przypadkach (nieprawdziwe dane, akcyza, dokument celny, dewizy)
3) DOKONANIE - następuje, gdy sprawca przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego swoim zachowaniem zrealizował wszystkie ustawowe znamiona czynu zabronionego.
KARALNOŚĆ: w przypadku przestępstw i wykroczeń skarbowych dokonanie jest karalne.
FORMY ZJAWISKOWE SPRAWCZE:
1) SPRAWSTWO POJEDYNCZE
2) WSPÓŁSPRAWSTWO
3) SPRAWSTWO KIEROWNICZE
4) SPRAWSTWO POLECAJĄCE
5) ODPOWIEDZIALNOŚĆ REPREZENTANTA
FORMY ZJAWISKOWE NIE SPRAWCZE:
1) PODŻEGANIE
2) POMOCNICTWO
KARALNOŚĆ: w przypadku przestępstw skarbowych wszystkie formy sprawcze są zawsze karane.
3. Okoliczności wyłączające winę – definicje
WYŁĄCZENIE WINY
· BŁĄD
Dotyczy sytuacji, w której podejrzany dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności.
· NIEPOCZYTALNOŚĆ
Występuje w sytuacji, gdy sprawca z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
· ROZKAZ
Dotyczy jedynie przestępstw skarbowych. Mówi ono że żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu nie popełnia przestępstwa, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo.
4. Katalog kar za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe - z omówieniem ich istoty
Za wykroczenie skarbowe:
· Grzywna kwotowa od 1/10 minimalnego wynagrodzenia do 20 x minimalnego wynagrodzenia
Za przestępstwo skarbowe:
· Grzywna od 10 do 720 stawek (nadzwyczajnie obostrzona – 1080 stawek); wartość stawki – min. 1/30 minimalnego wynagrodzenia; max. 400 x 1/30 minimalnego wynagrodzenia
· Ograniczenie wolności – możliwe do wymierzenia zawsze gdy przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności (z wyłączeniem przypadków nadzwyczajnego obostrzenia) oraz z sankcji (jeden przypadek – art. 110 KKS nielegalna sprzedaż losu)
· Pozbawienie wolności od 5 dni do 5 lat; wymierzane w dniach, miesiącach i latach (nadzwyczajnie obostrzona – do 10 lat; w warunkach kary łącznej – do 15 lat)
· Kara aresztu wojskowego – najkrócej 5 dni, najdłużej 2 lata
5. Instytucja odpowiedzialności posiłkowej
Istotą: jest osobista odpowiedzialność majątkowa osoby trzeciej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego oraz za ściągnięcie równowartości przedmiotów objętych przepadkiem. Instytucja ta nie dotyczy wykroczeń skarbowych. W przypadku kilku podmiotów odpowiedzialnych posiłkowo – odpowiedzialność solidarna.
PRZESŁANKI MATERIALNOPRAWNE:
l Odpowiedzialności posiłkowej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa oraz za równowartość przedmiotów objętych przepadkiem
l Zwrotu przez podmiot odpowiedzialny posiłkowo korzyści majątkowej (w całości lub w części) uzyskanej z przestępstwa skarbowego (zwrot na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego)
Obligatoryjnie czyni się osobę trzecią - osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej - odpowiedzialnym posiłkowo - w całości lub w części - za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego oraz za orzeczony środek kary w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, gdy:
l Sprawca przestępstwa skarbowego jest zastępcą ww. podmiotu prowadzącym jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze (REPREZENTANT);
l Zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa jakąkolwiek korzyść majątkową.
WYŁĄCZENIE PODMIOTOWE (art. 25 § 1 KKS) – nie dotyczy państwowych jednostek budżetowych (jednostki sektora finansów publicznych – jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze)
Następuje jedynie wówczas, gdy skazany nie zapłaci grzywny w terminie i zostanie stwierdzone, że nie jest możliwe jej ściągnięcie w drodze egzekucji (art. 184 KKS)
Odpowiedzialność posiłkowa nie obciąża spadku.
Odpowiedzialność posiłkowa nie wygasa:
· W razie śmierci skazanego (sprawcy) po uprawomocnieniu się orzeczenia o nałożeniu odpowiedzialności posiłkowej;
· Jeżeli kary grzywny lub środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości przepadku przedmiotów nie wykonano wobec skazanego z powodu jego nieobecności w kraju.
6. Katalog środków karnych za przestępstwa i wykroczenia skarbowe z omówieniem ich istoty.
Za przestępstwa skarbowe:
· Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
· Przepadek przedmiotów,
· Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów,
· Przepadek korzyści majątkowej,
· Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej,
· Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska,
· Podanie wyroku do publicznej wiadomości,
· Pozbawienie praw publicznych,
Za wykroczenia skarbowe:
7. Instytucje zezwalające na zaniechanie ukarania sprawcy - przesłanki stosowania.
a) Czynny żal: Czynnym żalem określa się dążenie sprawcy czynu zabronionego do naprawienia wyrządzonej szkody lub zapobieżenia skutkom swojego zachowania, którego następstwem może być złagodzenie konsekwencji związanych z popełnieniem czynu karalnego.
PRZESŁANKI:
· Zawiadomienie (pisemnie lub ustnie - do protokołu) przez sprawcę organu powołanego do ścigania o popełnionym przestępstwie skarbowym lub wykroczeniu skarbowym i ujawnienie istotnych okoliczności tego czynu, w szczególności osób współdziałających w jego popełnieniu;
· Uiszczenie w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego w całości wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym, a jeśli czyn nie polega na uszczupleniu - złożenie przedmiotów objętych obligatoryjnym przepadkiem przedmiotów, a w razie niemożności ich złożenia – uiszczenie ich równowartości (nie dotyczy „przedmiotów zakazanych”)
b) Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności: Istota dobrowolnego poddania się odpowiedzialności polega na tym, ze sam sprawca występuje do finansowego organu postępowania przygotowawczego z wnioskiem o określone skazanie i ustala z tym organem wysokość kary grzywny i rodzaj środków karnych podlegających przepadkowi.
· Wina sprawcy i okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości
· Uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeśli nastąpiło uszczuplenie
· Sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za popełniony przez niego czyn
· Sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie w jakim jest on obligatoryjny; w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiścił ich równowartość pieniężną (w stosunku do przedmiotów zakazanych (art. 29 pkt. 4 KKS), przysposobionych do popełnienia tego czynu zabronionego albo gdy uiszczona należność publicznoprawna dotycząca przedmiotów objętych przepadkiem była niewspółmiernie niska w stosunku do kwoty równowartości przepadku – nie można orzec uiszczenia równowartości przepadku; sprawca musi się zgodzić na przepadek, nawet, gdy nie może złożyć przedmiotów)
· Uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania (wykroczenie skarbowe - 1/12 min. wynagrodzenia; przestępstwo skarbowe – 1/10 min. wynagrodzenia)
c) Odstąpienie od wymierzenia kary i od orzeczenia środka karnego: Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, co nie stoi na przeszkodzie w orzeczeniu środka karnego jeżeli zachodzą warunki jego orzeczenia i cele kary zostaną przez ten środek spełnione, w szczególności w wypadkach przewidzianych w kodeksie, a ponadto:
- za przestępstwa skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 3 lat lub kara łagodniejsza, gdy stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu nie jest znaczny
- za wykroczenia skarbowe w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie biorąc pod uwagę charakter i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego zachowanie po popełnieniu tego wykroczenia.
Jeżeli w związku z przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej sad może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego WYŁĄCZNIE gdy ta wymagalna należność została w całości uiszczona przed wydaniem wyroku. Odstępując od wymierzenia kary, sad może również odstąpić od orzeczenia środka karnego chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe (wyjątkiem jest przepadek przedmiotów „zakazanych”).
d) Korekta deklaracji podatkowej: nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną w rozumieniu przepisów ustawy, korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez organ, należność publicznoprawną
8. Nadzwyczajne obostrzenie kary za przestępstwa skarbowe.
Nadzwyczajne obostrzenie kary polega na ustawowym upoważnieniu sądu do wymiaru kary sadowej w określonych warunkach powyżej ustawowego zagrożenia albo wymierzenia kary surowszej zamiast przewidzianej za dane przestępstwo kary łagodniejszej. Możliwa w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego. Obligatoryjna, gdy spełniono przesłanki:
1) Popełnienie przez sprawcę umyślnie przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełnienie przestępstwa skarbowego, którego wartość przedmiotu jest duża - wartość duża przekracza 500-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia.
2) Stałe źródło dochodów.
3) Ciąg przestępstw skarbowych. Popełnienie przez sprawcę podobnych przestępstw w krótkich odstępach czasu 2 lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok,
4) Recydywa skarbowa. Popełnienie przez sprawce umyślnie p.s. tego samego rodzaju w ciągu 5 lat po odbyciu kary wynoszącej co najmniej 6 m-cy pozbawienia wolności lub 6 m-cy ograniczenia wolności - za umyślnie popełnione p.s. za które sprawca został uprzednio skazany
5) Struktury zorganizowane. Popełnienie przez sprawcę p.s. działającego w zorganizowanej grupie przestępczej
6) Przemoc lub groźba użycia przemocy.
7) Nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia innej osoby.
ZASADY WYNIARU KARY OBOSTRZONEJ:
Sąd wymierza karę pozbawienia wolności:
· Do 6 miesięcy albo ograniczenie wolności – przy sankcji: grzywna do 360 stawek (+ fakultatywna grzywna)
· Do 1 roku albo ograniczenie wolności – przy sankcji: grzywna powyżej 360 stawek (+ fakultatywna grzywna)
· Przewidzianą za popełnione przestępstwo w wysokości od 1 miesiąca do górnej granicy zagrożenia (GG) + ½ GG (+ fakultatywna grzywna do GG + ½ GG)
· SZCZEGÓLNE – pozbawienie wolności od 3 miesięcy go 2 x GG + fakultatywna grzywna do GG + ½ GG
9. Nadzwyczajne złagodzenie kary.
Istoą nadzwyczajnego złagodzenia kary: jest fakt, iż sąd wymierza sprawcy przestępstwa skarbowego karę łagodniejszą od przewidzianej za popełnione przestępstwo skarbowe. Z zasady jest ono stosowane prze sąd fakultatywnie. Obligatoryjnie jedynie w przypadku tzw. małego świadka koronnego.
...
gosicka