Allende Isabel - Córka fortuny.pdf - Allende Isabel - Chiopper

ISABEL ALLENDE

CÓRKA FORTUNY

przełożyła Marta Jordan

Warszawskie

Wydawnictwo Literackie

MUZA S.A.

Tytuł oryginału: Hija de la fortuna

Projekt okładki i stron tytułowych: Elżbieta Chojna

Redakcja: Joanna Skórnicka

Redakcja techniczna: Sławomir Grzmiel

Korekta: Stanisława Staszkiel

Cover photograph © by Marcia Lieberman

ISBN 83-7319-161-5 (oprawa twarda) ISBN 83-7319-088-0 (oprawa broszurowa)

Warszawskie Wydawnictwo Literackie

MUZA SA Warszawa 2002

SPIS TREŚCI

Część pierwsza 1843-1848

Valparaiso 9

Anglicy 31

Panienki 55

Zepsuta opinia 71

Konkurenci 85

Miss Rosę 101

Miłość 118

Część druga 1848-1849

Wiadomość 139

Pożegnanie 162

Czwarty Syn 177

Tao Chi'en 196

Podróż 228

Argonauci 253

Sekret 280

Część trzecia 1850-1853

Eldorado 303

Interesy 324

„Splamione gołąbeczki" 339

Rozczarowania 356

String song girls 381

Joaquin 402

Niezwykła para 416

CZĘŚĆ PIERWSZA

1843-1848

VALPARAISO

Każdy rodzi się z jakimś szczególnym talentem, a Eliza

Sommers bardzo wcześnie odkryła, że jej przypadły

W. w udziale aż dwa, a mianowicie dobry węch i świetna

pamięć. Dzięki pierwszemu potrafiła zarobić na życie, dzię-

ki drugiemu - była w stanie je zapamiętać, nawet jeśli

w sposób nie dość precyzyjny, to przynajmniej poetycko

nieuchwytny, niczym astrolog. Jeśli coś odchodzi w nie-

pamięć, to jakby nigdy się nie wydarzyło; ona natomiast

wspomnień, realnych czy też zmyślonych, miała całe mnó-

stwo, więc zdawać się mogło, że żyła dwa razy. Wierny

przyjaciel Elizy, mądry Tao Chi'en, nieraz słyszał od niej, że

jej pamięć przypomina brzuch statku, na którym się po-

znali; jest pojemna i mroczna, pełna skrzyń, beczek i wor-

ków, kryjących w sobie wydarzenia całego jej życia. Na jawie

niełatwo było Elizie odnaleźć coś w tym przeogromnym

bałaganie, ale zawsze mogła to zrobić we śnie, tak jak ją

uczyła Mama Frezja w owe słodkie noce dzieciństwa, kie-

dy kontury rzeczywistości przypominały delikatny rysunek

wykonany wyblakłym tuszem. Wkraczała do krainy snów

wielokrotnie wydeptaną ścieżką i powracała bardzo ostrożnie, aby subtelne wizje nie

roztrzaskały się

w ostrym świetle świadomości. Uciekała się do tego sposobu z taką samą ufnością, jaką

inni żywią

wobec liczb, i tak rozwinęła sztukę przywoływania wspomnień, że potrafiła zobaczyć

Miss Rosę

pochyloną nad skrzynką po marsylskim mydle, która była jej pierwszą kołyską.

— Nie możesz tego pamiętać, Elizo, to wykluczone. Noworodki są jak koty, nie mają

uczuć ani

pamięci - utrzymywała Miss Rosę przy nielicznych okazjach, kiedy rozmawiały na ten

temat.

Niemniej jednak ta patrząca na nią z góry kobieta w sukni barwy topazu i ze zwisającymi

luźno z

koka lokami i wstążkami targanymi przez wiatr była wyryta w pamięci Elizy, która nigdy

nie potrafiła

przyjąć do wiadomości tej drugiej wersji swego pochodzenia.

— Masz w sobie angielską krew, tak jak my — zapewniła ją Miss Rosę, kiedy osiągnęła

już

wiek, w którym mogła to pojąć. - Tylko komuś z angielskiej kolonii mogło przyjść do

głowy, żeby

położyć cię w koszyku na progu biura Brytyjskiej Kompanii Importowo-Eksportowej. Ten

ktoś z

pewnością znał dobre serce mojego brata Jeremy'ego i domyślił się, że cię przygarnie. W

tamtych

czasach szaleńczo pragnęłam mieć dziecko i dlatego Pan zesłał cię w moje ramiona,

abym mogła cię

wychować w duchu solidnych zasad religii protestanckiej i w angielskiej kulturze.

— Ty miałabyś być Angielką? Dziecino, nie rób sobie złudzeń, masz włosy Indianki jak ja

—

obstawała przy swoim Mama Frezja za plecami swej pani.

Narodziny Elizy były w tym domu tematem tabu i dziewczynka przywykła do otaczającej

tajemnicy. Ani tej, ani innych delikatnych kwestii nie poruszała w obecności Miss Rosę i

Jeremy'ego

Sommersa, jednakże omawiała je szeptem

w kuchni z Mamą. Frezją, która niezmiennie opisywała jej skrzynkę po mydle z Marsylii,

podczas

gdy wersja Miss Rosę z biegiem lat była stale upiększana, aż w końcu zaczęła brzmieć

jak bajka.

Według niej koszyk znaleziony w biurze wykonany był z najdelikatniejszej wikliny i

wyścielony

batystem, jej koszulka była haftowana ściegiem zwanym „plaster miodu", pościel zaś

obszyta

brukselskimi koronkami, nie mówiąc już o tym, że dodatkowo otulona była w kołderkę z

futra z

norek, co już było ekstrawagancją, jakiej nigdy w Chile nie widziano. Z biegiem czasu

doszło do

tego jeszcze sześć złotych monet zawiniętych w jedwabną chusteczkę i notatka w języku

angielskim,

wyjaśniająca, że dziewczynka, chociaż z nieprawego łoża, wywodzi się z bardzo dobrej

rodziny.

Tych ostatnich rzeczy jednak Elizie nigdy nie udało się obejrzeć. Norki, monety i notatka

zniknęły,

jakby komuś wręcz na tym zależało, i po jej narodzinach nie pozostało ani śladu.

Niemniej jednak

wyjaśnienia Mamy Frezji były bardziej zbliżone do jej wspomnień: w pewien poranek u

schyłku lata

pod drzwiami domu znaleziono podrzucone w skrzynce nagie dziecko płci żeńskiej.

— Ale żadnej kołderki z norek ani złotych monet, co to, to nie. Byłam przy tym i

pamiętam

dobrze. Byłaś zawinięta w męską kamizelkę i trzęsłaś się jak galareta; nawet pieluszki ci

nie dali, a

byłaś cała obsrana. Zasmarkana, czerwona jak odgrzewana langusta, z żółtym

wiechciem na czubku

głowy — oto jak wyglądałaś. Nie myśl sobie, nie urodziłaś się na księżniczkę i gdybyś

wtedy miała

takie czarne włosy jak teraz, skrzynka z pewnością wylądowałaby na śmietniku —

upierała się

kobieta.

Wszyscy zgadzali się przynajmniej co do jednego, a mianowicie, że dziewczynka

wkroczyła w ich

życie 15 marca 1832 roku, w półtora roku od przybycia Sommersów do Chile, i dlatego

też

przyjęto tę datę jako dzień jej urodzin. Wszystko

poza tym było nagromadzeniem sprzeczności i Eliza doszła w końcu do wniosku, że nie

warto tracić

energii na powracanie do tego tematu, gdyż bez względu na to, co okazałoby się

prawdą, i tak nie

można było nic już na to poradzić. Ważne jest to, co człowiek robi na tym świecie, a nie

jak na

niego przychodzi, zwykła mawiać do Tao Chi'ena podczas długich lat ich przyjaźni, ale on

był innego

zdania; nie potrafił wyobrazić sobie swojej własnej egzystencji w oderwaniu od długiego

łańcucha

przodków, którzy nie tylko przekazali mu swe cechy fizyczne i umysłowe, ale i karmę,

Jego los —

tak uważał — był wyznaczony przez postępowanie krewnych, którzy żyli przed nim,

dlatego w

codziennych modlitwach należało oddawać im cześć i drżeć przed nimi ze strachu, kiedy

zjawiali się

w postaci widm, spowici w odświętne szaty, żeby dochodzić swoich praw. Tao Chi'en

potrafił

wyrecytować imiona wszystkich swoich przodków, nawet najdawniejszych i

najczcigodniejszych

prapradziadków, zmarłych przed ponad wiekiem. W czasach gorączki złota jego

największym

pragnieniem było powrócić do swej wioski w Chinach i tam umrzeć, aby zostać

pochowanym

pomiędzy swymi, w przeciwnym bowiem razie jego dusza na zawsze miała się błąkać po

obcej

ziemi. Eliza naturalnie skłaniała się ku historii uroczego koszyczka — nikt będący przy

zdrowych

zmysłach nie lubi pojawiać się na tym świecie w skrzynce po szarym mydle - ale chcąc

pozostać w

zgodzie z prawdą, nie mogła jej zaakceptować. Jej węch myśliwskiego psa doskonale

pamiętał

pierwszy zapach jej istnienia i nie unosił się on bynajmniej znad czystej batystowej

pościeli;

zalatywało wełną, męskim potem i tytoniem. Do niego dochodził jeszcze cuchnący,

prostacki, kozi

fetor.

Eliza dorastała, patrząc na Pacyfik z balkonu rezydencji swoich przybranych rodziców.

Dom,

wystający ponad zbocza wzgórz otaczających port Valparaiso, usiłował naśladować styl

modny wówczas w Londynie, jednakże wymogi terenu, klimatu i chilijskiego trybu życia

sprawiły, że

trzeba było przeprowadzić w nim zasadnicze przeróbki, których wynik okazał się dość

cudaczny. W

głębi patio, niczym nowotwory w żywym organizmie, zaczęły wyrastać przybudówki

pozbawione

okien, a za to wyposażone w drzwi przypominające wejście do jakichś kazamatów, za

którymi

Jeremy Sommers przechowywał najcenniejsze ładunki Kompanii, jakie w składach

portowych

zginęłyby bez wieści.

— To kraj złodziei, nigdzie na świecie biuro nie wydaje tyle na zabezpieczenie towaru, co

tutaj.

Wszystko rozkradną, a czego nie wyniosą, albo zimą zaleje powódź, albo latem spali

słońce, albo

zmiażdży trzęsienie ziemi — powtarzał za każdym razem, ilekroć muły przywoziły nowe

pakunki,

które wyładowywano na patio jego domu.

Od tego wysiadywania w oknie, kiedy to wpatrywała się w morze i liczyła statki i

wieloryby na

horyzoncie, Eliza nabrała przekonania, że jest córką rozbitka, a nie jakiejś wynaturzonej

matki

zdolnej do porzucenia jej, goluteńkiej, na niepewny los w marcowy dzień. W swoim

dzienniku

napisała, że jakiś rybak znalazł ją na plaży pośród resztek roztrzaskanego statku, owinął

kamizelkę i podrzucił przed największym domem w dzielnicy Anglików. Z latami doszła

do wniosku,

Allende Isabel - Córka fortuny.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: