1
ROZDZIAŁ VII: Podmioty na prawach strony
I. Istota:
-nie są stroną, lecz biorą udział w post. w cudzej sprawie, dotyczącej innej osoby (strony), jej interesu lub obowiązku pr.
-występują obok strony nie zamiast, w sposób od niej niezależny
-ich udział w postępowaniu jest fakultatywny
Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony (atr33. p3) oraz prokuratorowi służą prawa strony (art. 188).
Pojecie praw strony-podmioty na prawach strony reprezentują wyłącznie uprawnienia procesowe, bo występują w cudzej sprawie, przepis przyznający im te uprawnienia zawarty jest w ustawie procesowej, a normy prawa materialnego wyznaczają przede wszystkim pozycje strony. Gdyby reprezentowały uprawnienia wynikające z prawa administracyjnego stałyby się strona. Status prawny wyznaczony wyłącznie przez uprawnienia procesowe.
Zakres praw strony - poglądy niejednolite:
a) Janowicz: org. społ. korzysta z uprawnień przyznanych stronie, ale jest wolna od ciążących na stronie obowiązków
b) Jendrośka- obowiązki wynikające z KPA dotyczą zarówno stron jak i organizacji społecznych na prawach strony
c) Dawidowicz - organizacja społeczna zwolniona jest od obowiązków ciążących na stronie z mocy prawa, ale podlega obowiązkom ustanowionym przez organ prowadzący postępowanie
Czynności procesowe, których organizacja społeczna wykonywać nie może:
a) wyrażenie zgody na kontynuowanie wszczętego z urzędu postępowania adm. na podstawie art.61 p.2 KPA
b) żądanie zawieszenia postępowania na podstawie art.98 p.1 KPA-zawieszenie fakultatywne
c) żądanie umorzenia postępowania na podstawie art.105 p.2 KPA-umorzenie fakultatywne
d) prawo zawarcia ugody –art.114 KPA
e) prawo cofnięcia odwołania wniesionego przez stronę postępowania
f) żądanie wznowienia postępowania ze względu na to ze strona bez własnej winy nie brała udziału w post.
II Organizacja społ.
à art.5 pkt2 KPA-organizacje zawodowe, sam. (tylko te oparte na więzi wspólnego wykonywania zawodu, wyłączone oparte na więzi terytorialnej - samorząd terytorialny), spółdzielcze i inne organizacje społeczne - określenie zbiorcze i nieprecyzyjne. Na podstawie przepisów procesowych oraz Konstytucji nie można zdefiniować. Ustalenie elementów, które pozwalają na zaliczenie do organizacji społecznej w nauce i orzecznictwie.
Do niezbędnych cech organizacji społecznej należy zaliczyć:
1.substrat osobowy-zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych; jeżeli działalność podmiotu koncentruje się wokół majątku, np. fundacja-to nie jest organizacja społeczna
2.legalnosc organizacji społecznej - działanie na podstawie prawa powszechnie obowiązującego i w formie przez to prawo przewidzianej
3.trwalosc celu w sensie jego niezmienności dla danej organizacji-nie ma znaczenia czy będzie to cel długotrwały czy doraźny; statutowy cel działalności przesłanką inicjatywy procesowej (art.31p.1KPA)
4.cel o charakterze społ., gosp., politycznym i kulturalnym-cele kompleksowe lub pojedyncze, specjalistyczne
5.funkcjonowanie poza struktura aparatu państwa - wyodrębnienie organizacyjne oraz pewna sfera w działalności organizacji wolna od ingerencji państwowej.
Brak zgodności czy związki wyznaniowe należą do organizacji społecznych. Fundacje wyłączone z zakresu pojęcia, bo nie maja charakteru korporacyjnego. W kodeksowym pojęciu organizacji społecznych nie mieszczą się także tzw. organy społ. - grupy osób powołane przez organ, inna instytucje państwowa albo przez organizacje społeczna do jednorazowego bądź ciągłego wykonywania zadań na zasadzie społecznej, tzn. honorowo; od organizacji społecznej różni je: podstawa prawna wyłonienia(ustawa, akt wewnętrzny organu adm., akt organizacji społecznej), zadania i funkcje(czynności materialno-techniczne, funkcje opiniodawczo-doradcze), struktura wewnętrzna.
Organizacja społeczna uzyskuje prawa strony z chwila doręczenia lub ogłoszenia postanowienia o dopuszczeniu organizacji do udziału w post.
Postacie inicjatywy procesowej:
1.żądanie tylko wszczęcia postępowania
2.żądanie wszczęcia post. i dopuszczenia do udziału w nim
3.żądanie dopuszczenia do udziału w toczącym się już postępowaniu
4.przedstawienie organowi adm. za jego zgoda swojego poglądu w sprawie, wyrażonego w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego (przysługuje tylko takiej organizacji, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony)
Wniesienie któregokolwiek z tych żądań wszczyna postępowanie incydentalne - rezultatem wydanie przez organ administracyjny odpowiedniego rozstrzygnięcia w postaci postanowienia. Jeżeli organ uzna zadanie organizacji za uzasadnione, wyda postanowienie pozytywne (1,2,3), jeżeli nie, postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania na żądanie organizacji społecznej lub o odmowie dopuszczenia organizacji do udziału w post. (na postanowienia te służy org. Zażalenie)
Przesłanki uznania żądania za uzasadnione (muszą wystąpić łącznie):
a) zadanie jest uzasadnione celami statutowymi organizacji; statut - tu: każdy akt określający cele, zadania, strukturę i formy działalności organizacji społ.; powinien to być bezpośredni cel działalności organizacji i w sposób ścisły łączyć się z przedmiotem postępowania adm., ze względu na czynności postępowania lub jego wynik
b) gdy przemawia za tym interes społeczny - zmienny w czasie, nawet w jednym czasie rozumiany niejednolicie-musi być za taki uznany przez organ administracyjny
Postanowienie w tej sprawie (pozytywne czy negatywne) ma charakter aktu związanego, nie jest oparte na uznaniu adm. Niedopuszczalne jest określanie w postanowieniu zakresu udziału postępowaniu lub ograniczanie sfery działania organizacji. Na takie postanowienie służy zażalenie.
Organ wyda postanowienie negatywnie załatwiające zadanie wszczęcie post. przez organizację społ. także w przypadku gdy:
-organizacja nie zachowa przepisów regulujących zasady wszczęcia post. adm.
-post. w określonej sprawie może być wszczęte tylko na wniosek strony a nie występuje „szczególnie ważny interes strony” (art.61p.2 KPA)
Organizacji społ. służy zażalenie na niewydanie postanowienia na skutek jej wniosku o wszczęcie post. lub dopuszczenie do udziału w post. adm.
III Prokurator
à zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności m. in. poprzez podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w post. adm.
Uprawnienia prokuratora w post. adm.:
1.prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie post (art.182 KPA)
2.prawo udziału w każdym stadium post. (art.183 p.1 KPA) - z mocy samego prawa
3.prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie post., stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę (art.184 KPA)
W przypadkach określonych w art.182-184 KPA prokuratorowi przysługują prawa strony tylko wtedy, gdy bierze on udział w post. Brać udział w post. - włączyć się do post.; organ adm. nie decyduje o dopuszczeniu lub odmowie dopuszczenia prokuratora do post. Wniosek o dopuszczenie go do udziału jest zbędny, ale prokurator obowiązany jest zawiadomić organ prowadzący post., że włącza się w tok post. Włączenie się prokuratora do post. adm. zostało pozostawione jego ocenie. Moment włączenia będzie decydował o zakresie przysługujących prokuratorowi praw strony.
Sprzeciw prokuratora-nie ma charakteru samodzielnego środka zaskarżenia ostatecznych decyzji adm.; jego wniesienie skutkuje dla organu obowiązkiem wszczęcia w sprawie post. z urzędu i zawiadomienia o tym strony; organ tez obowiązany niezwłocznie rozpatrzyć czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu. Podstawą do wydania postanowienia o wznowieniu post. oraz o stwierdzeniu nieważności decyzji w zakresie kodeksu są art.152 i 159 KPA. Służy na nie zażalenie (także prokuratorowi).
IV RPO jako podmiot na prawach strony
Uprawnienia procesowe-wykonuje je na prawach przysługujących prokuratorowi:
1. zwrócenie się o wszcz...
gosicka