integracja.doc

Co to jest integracja?

„ Niepełnosprawne dziecko w przedszkolu”

Praca zbiorowa pod. red. Giseli Hundertmarck (tłum. Anna Florek)

Integrować   oznacza tworzyć  całość. Integracja jest więc dwustronnym działaniem odnoszącym się do większości i mniejszości. Powstanie tej całości wymaga włączenia poszkodowanej grupy w społeczeństwo. Koniecznie jest tworzenie takich warunków rozwoju osobom zdrowym i niepełnosprawnym, by przeobrazić istniejące w wielu sferach życia społecznego dyskryminacje w równoprawne, partnerskie współżycie. To wymaga wzajemnego szacunku i zrozumienia.

Integracja jest wspólnym wychowaniem dzieci sprawnych i niepełnosprawnych. Celem integracji jest: dać szanse różnym dzieciom pozwolić nawiązać wzajemne kontakty, nawzajem dostosować i uczyć się oraz stwarzać jedną grupę. Integracja nie jest jednostronnym procesem, w którym niepełnosprawne dzieci zostaną  włączone do grupy dzieci zdrowych, lecz jest to proces dwustronny- każdy od każdego czegoś się uczy, każdy musi znaleźć swoje miejsce w grupie i poradzić sobie z powstającymi trudnościami . przy rozumieniu integracji jako wspólne i wzajemne uczenie się że nie może być katalogu  zawierającego niepełnosprawność możliwe do integrowania i nie nadające się do integracji. Taka kategoryzacja, definiowanie  niepełnosprawności pod kątem gotowości szkolnej do określonych typów szkół jest przeciwna podstawowym założeniom integracji. Zdolność integracji powinna być definiowana z uwzględnieniem konkretnego dziecka i konkretnej grupy.   

„Integracja – szansa dla wszystkich dzieci”. aut. Teresa Dziurzyńska-   „Wychowanie w przedszkolu „ 6/91.

Termin integracja pochodzi z łacińskiego (integro) i oznacza składanie całość przywracanie do dawnego stanu, odnowienia. Integracja w pedagogice oznacza dać szansę wspólnego przebywania uczenia się zabawy wszystkim dzieciom zdrowym i niepełnosprawnym realizującym program wychowawczy i naukowy. Przy czym niepełnosprawność nie oznacza tu tylko ograniczenia ruchowego. Niepełnosprawne dzieci to także te które mają wszelkie inne ograniczenia  lub brak zdolności wykonywania czynności w zakresie uważanym za normalny.

„ Praktyczne wskazówki przydatne przy tworzeniu grup lub klas integracyjnych”- aut. I. Bogucka.

1. Przy doborze dzieci niepełnosprawnych obowiązuje zasada pełnej tolerancji, zarówno pod względem różnorodności schorzeń, jak i stopnia uszkodzenia. Integracja wyklucza jakąkolwiek selekcje : to dziecko się nadaje a to nie . a wiec w grupie integracyjnej mogą i powinny się znaleźć różne dzieci : upośledzone umysłowo, z uszkodzeniami narządów ruchu, z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania (np. autystyczne) z trudnościami w uczeniu się z wadami wzroku, słuchu, mowy i wszystkie inne.

2. Grupy integracyjne powinny mieć charakter środowiskowy i być wiernym odbiciem socjalnym otoczenia, czyli ogarniać te dzieci, które mieszkają w pobliżu. To gwarantuje że kontakty dzieci będą miały miejsce nie tylko w przedszkolu czy w szkole, ale również na ulicy, na klatce schodowej, w sklepie, kościele. A to jeszcze bardziej zbliża do siebie. A także co nie jest bez znaczenia ich rodziców.

3. Im wcześniej dzieci sprawne i niepełnosprawne spotkają się razem, tym łatwiej przebiega proces wzajemnego przyzwyczajania się, rozumienia zaufania i akceptacji. Stwarza się w ten sposób większą szanse na rozwój umiejętności i uzdolnień, które dzieci posiadają. Integracje rozpoczynać można w wieku 4 lat, z tym że dzieci upośledzone mogą być starsze o rok, a nawet dwa.

4. Integracja rozpoczęta w okresie przedszkolnym powinna trwać przez okres szkoły podstawowej o ile to możliwe, w szkole średniej a nawet wyżej. Dobrze jeżeli dzieci w młodszym wieku przebywają w nie zmienionych grupach. Realizacja tej zasady jest tylko wtedy możliwa, gdy nie oczekuje się, że dzieci niepełnosprawne  będą osiągały zadawalające wyniki, takie same jak ich zdrowi rówieśnicy.

5. Nie wystarczy samo przebywanie dzieci z sobą. Muszą być dobrze poznane ich potrzeby. Jeżeli dziecko ma kłopoty z poruszaniem się- musi mieć sprzęt ułatwiający przemieszczanie się (wózek, kule, balkonik) jeżeli dziecko ma kłopoty z mową, niezbędne są zajęcia z logopedą. Takich możliwości ma ogół przedszkola i szkoły nie mają. Ale jest to zadanie, któremu co roku, na nowo należy sprostać. Dlatego wskazane jest, by powstające grupy lub oddziały integracyjne miały oparcie w placówkach specjalnych czy w placówkach służby zdrowia.

6. Do tej formy współżycia nie można zmuszać pod żadnym pozorem ani rodziców ani dzieci, jak również pedagogów. Nacisk i zmuszanie do integracji mogą prowokować wrogość i przynieść więcej szkody niż pożytku.

7. Grupy muszą być małe. Przedszkolne nie mogą przekraczać 15 dzieci. Dobrze funkcjonują grupy 12 osobowe z 2-4 dziećmi niepełnosprawnymi w zależności od stopnia uszkodzenia. Najlepiej , jeżeli komisja składająca się z pedagoga specjalnego, pedagoga ogólnego, psychologa, dyrektora szkoły czy przedszkola zada sobie trud sprawdzenia i ustalenia wszystkich warunków dla każdej grupy. Liczebność w klasach integracyjnych nie powinna przekraczać 20 uczniów. Stosunek liczbowy miedzy zdrowymi  a niepełnosprawnymi powinien być elastyczny w zależności od stopnia niedomagania. Zasadniczo nie powinno być więcej niż czworo dzieci o słabszej kondycji ale nie mniej niż dwoje. Trzeba pamiętać, by grupy przedszkolne i klasy szkolne nie straciły statusu normalności, by nie  towarzyszyła im nietolerancja, jaka towarzyszy przedszkolom czy szkołom specjalnym.

8. Grupę prowadzi dwóch pedagogów, w tym jeden z przygotowaniem ogólnym, drugi specjalnym. To daje gwarancje zabezpieczenia potrzeb każdego dziecka. Pedagog ogólny realizuje ramowe treści, natomiast pedagog specjalny dostosowuje zakres  treści do możliwości każdego dziecka. Wzajemna szczerość i otwartość jest podstawą ich współpracy.

Pedagodzy starają się umożliwić wspólna zabawę i naukę tam , gdzie jest to możliwe, ale nie nauczają i nie zmuszają dzieci. Ta forma pracy w grupie wymaga od każdego z pedagogów dużo inwencji twórczej. Najlepiej sprawdzają się w tej pracy ludzie młodzi którzy  nie muszą walczyć z własnymi nawykami i uprzedzeniami.

Jeżeli w grupie jest jedno lub dwoje dzieci ciężko dotkniętych uszkodzeniami wskazane jest jedno lub dwoje dzieci ciężko dotkniętych uszkodzeniami wskazane jest zatrudnienie pomocy wychowawczej by czynności pielęgnacyjne nie zdominowały nad podstawowymi funkcjami opiekuńczo- wychowawczymi nauczycieli. Zazwyczaj taka sytuacja ma miejsce w pierwszym okresie. Ze względu na specjalne potrzeby dzieci, wymagana jest profesjonalna opieka w formie konsultacji lub zatrudnienia np. rehabilitanta, psychologa, logopedy.