Finanse notatki z zeszytu.doc

Finanse – to zjawiska związane z planowaniem, ewidencjonowaniem, sprawozdawczością i kontrolą.

Finanse publiczne – operacje finansowe polegające na gromadzeniu i dokonywaniu wydatków środków pieniężnych.

Finanse niepubliczne - finanse grupowe, finanse prywatne i finanse zrównane z prywatnymi.

Prawo finansowe – np. prawo podatkowe, prawo finansów publicznych (wiele gałęzi). Nie ma charakteru jednolitego.

Polityka finansowa – realizacja określonych instrumentów czyli:

- normy prawne → prawo finansowe, zadania wynikające z konstytucji

- plany finansowe → budżet państwa

- orzeczenia sądowe → orzeczenie trybunału sądowego oraz orzeczenia indywidualne

- umowy cywilnoprawne.

Źródła prawa finansowego:

a.        konstytucja

- zastrzeżenia regulacji finansowej dla ustaw

- odrębność w procedurze legislacyjnej budżetu

- kwestia minimum ustawowego podatku

b. ustawy

c. akty wykonawcze

d. międzynarodowe prawo podatkowe

e. prawo wspólnotowe (prawo unii europejskiej):

- wiążące: dyrektywy, rozporządzenia, decyzje

- nie wiążące: zalecenia, opinie.

Podatek – przedstawia wartość pieniężną, dochód budżetu państwa i jednostek samorządowych. Świadczenie przymusowe, jednolite, publicznoprawne, nieodpłatne, bezzwrotne.

System podatkowy: podatki dochodowe (dochód netto), podatki przychodowe (dochód brutto), podatki obrotowe (np. podatek VAT; podatek od obrotu towarów), podatki majątkowe (np. od spadków i darowizn), podatki konsumpcyjne (np. podatek akcyzowy); podatek majątkowy/przychodowy – podatek od nieruchomości, podatek rolny lub podatek leśny.

Konstrukcja prawna podatków:

1.       Podmiot (osoba fizyczna, prawna, itp.). Podmiot w znaczeniu ekonomicznym a podmiot w znaczeniu prawnym. Podmiot w znaczeniu ekonomicznym – podmiot na którym ostatecznie spoczywa obowiązek zapłacenia podatku. My w ustawach będziemy szukać podmiotu w znaczeniu prawnym.

2.       Przedmiot (od czego się płaci, np. od przychodu, zwyżki, itp.)

3.       Podstawa opodatkowania konkretyzacja co do ilości, wielkości przedmiotu opodatkowania.

4.       Stawki podatkowe

- stałe – zawsze płacisz tyle samo

- zmienne: progresywne, regresywne, degresywne

- stawki kwotowe – czasami się wyróżnia (stosunek wielkości podatku do podstawy)

5. Ulgi i zwolnienia

Podmiot + zwolnienia podmiotowe = zakres podmiotowy

Przedmiot + zwolnienia przedmiotowe = zakres przedmiotowy

PODATEK DOCHODOWY OD OSOÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH

Podmiot → osoba fizyczna

Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy:

Jeżeli osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w Polsce to płaci podatek od całości swoich dochodów, przychodów nie zależnie czy z kraju czy z zagranicy → nieograniczony. Jeżeli osoba nie ma w Polsce zamieszkania to w Polsce płaci za przychody, dochody zarobione tylko w Polsce → ograniczony.

Miejsce zamieszkania – ośrodek interesów życiowych, centrum interesów osobistych i gospodarczych lub osoba która przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku.

Kumulacja podmiotowa – łączenie podstaw opodatkowania bądź to pochodząca od kilku osób, z różnych źródeł np. łączne opodatkowanie małżonków, opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci (jedno z rodziców lub opiekun – decyduje stan cywilny).

(zawsze dzielimy na 2 nie zależnie od liczby osób)

Łączenie opodatkowania małżonków:

Ø       Warunki:

- jeżeli mają miejsce zamieszkania w Polsce (oboje mają nieograniczony obowiązek podatkowy)

- przez cały rok majątkowy muszą być małżeństwem i muszą mieć wspólność majątkową

- wypełnia się do 30 kwietnia zeznanie podatkowe (w terminie do 30 kwietnia zanieść)

Przesłanki negatywne:

- żaden z małżonków nie może skorzystać z opodatkowania na zasadach określonych w art. 30c.

- żaden z małżonków nie może wybrać opodatkowania w formie zryczałtowanej (karty podatkowej, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatek tonażowy)

Zakres podmiotowy podatek dochodowy od osób prawnych:

- płacą osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (poza spółkami osobowymi, chyba że ma siedzibę za granicą)

- podatkowa grupa kapitałowa art. 1a  (co najmniej 2 spółki kapitałowe z siedzibą w Polsce, minimalny kapitał zakładowy nie mniej niż 1 mln, muszą zawrzeć umowę co najmniej na 3 lata w formie aktu notarialnego, itp.)

Ø       Korzyści:

Dochodem podatkowym grupy kapitałowej jest nadwyżka sumy dochodów kapitałowych nad sumą ich strat (art. 7)

Ø       Zwolnienia podmiotowe (art. 6):

- Skarb Państwa

- Narodowy Bank Polski

- jednostki budżetowe

- Polska Organizacja Turystyczne

- Agencja Rynku Rolnego

- fundusze inwestycyjne

Zakres przedmiotowy:

- (ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych) Art. 9. 1. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21 i zwolnionych od podatku na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3 i art. 28-30, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Dochód – nadwyżka przychodu nad kosztami tego przychodu (ze źródła) Dź = Pź - Kź

Ø       Źródło uzyskania przychodu (art. 10 ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych):

- stosunek pracy

- wolne zawody

- działalność gospodarcza

- dział specjalny produkcji rolnej

- najem

- dzierżawa

Ø       Przychód z konkretnych źródeł: (Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych):

v      Art. 11. 1. Jeżeli:

  1)   podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej "podmiotem krajowym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

  2)   osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej "podmiotem zagranicznym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo

  3)   te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

2. Dochody, o których mowa w ust. 1, określa się w drodze oszacowania, stosując następujące metody:

  1)   porównywalnej ceny niekontrolowanej,

  2)   ceny odprzedaży,

  3)   rozsądnej marży ("koszt plus").

3. Jeżeli nie jest możliwe zastosowanie metod wymienionych w ust. 2, stosuje się metody zysku transakcyjnego.

v      Art. 12 Przychodami są:

1)       otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe,

2)   wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,

3)   wartość zwróconych wierzytelności, w tym pożyczek (kredytów), które, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25, zostały odpisane jako nieściągalne lub zaliczone do straconych albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,

4)       u ubezpieczycieli - kwota stanowiąca równowartość zmniejszenia stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, utworzonych zgodnie z odrębnymi przepisami,

5)       w bankach - kwota stanowiąca równowartość rezerwy na ryzyko ogólne

Przychodami nie są:

1)   pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów),

2)   kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów),

3)   przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz,

4)   należnego podatku od towarów i usług,

5)  zwróconej różnicy podatku od towarów i usług oraz zwróconego podatku akcyzowego, dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów.

v      Art. 13. 

1. Za przychód z nieruchomości udostępnionych nieodpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom prawnym i fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej, z zastrzeżeniem ust. 3, uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, ustaloną na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się przy udostępnieniu:

                    1)              lokali mieszkalnych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ono nieodpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

                    2)              nieruchomości lub jej części do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym.

Przychód – pieniądze które otrzymujemy, świadczenia płatne, itp.

Ø       Przychód stosunku pracy:

- wynagrodzenie za nadliczone godziny

- wynagrodzenie zasadnicze

- dodatki

- wszelkie ekwiwalenty

- premie

Zwolnienia przedmiotowe:

Ø       Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

v      Art. 22. Koszty uzyskania przychodu – koszty które zostały poniesione, żeby ten przychód uzyskać (znaczenie ekonomiczne)

v      Art. 23. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

  1)  wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci,

  2)  darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju,

3) podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn,

4) poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji,

5) podatku akcyzowego od nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów wyrobów.

v      Art. 22 ust. 2

Koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej określa się w wysokości 0,25% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, miesięcznie. Jeżeli podatnik uzyskuje przychody z tych tytułów równocześnie od kilku zakładów pracy, koszty uzyskania za rok podatkowy nie mogą przekroczyć łącznie 4,5% kwoty, o której mowa w zdaniu poprzednim.

v      Art. 22 ust 9 – koszty stosunku pracy są określone w pewnych sytuacjach procentowo:

  1)   z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego przez pierwszego właściciela   50%,

  2)   z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną   50%,

  3)   z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami   50%,

4)       z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8  20%.

v      Art. 21. Wolne od podatku dochodowego są:

 1) renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin

2) kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych

3) dodatek energetyczny dla kombatantów

4) stypendia naukowe

5) kwoty umorzonych pożyczek studenckich lub kredytów studenckich

Podstawa odliczenia obliczania i wysokość podatku

Ø       Art. 26. Odpisuje się:

- składka na ubezpieczenia społeczne...