PRAWO ADMINISTRACYJNE
WYKŁADY 2007/2008
Administracja publiczna – pewien szczególny rodzaj administracji.
Administracja – służenie, kierowanie celowe, podejmowanie pewnych działań zorganizowanych nieprzypadkowych dążących do pewnego określonego celu.
Administracja publiczna – wyróżnia jej publiczny charakter
- dążenie do pewnych działań zmierzających do nie prywatnego celu
Próby definiowania administracji publicznej:
- negatywne :
- coś co nie da się zdefiniować – wskazuje na jej złożoność
- opiera się o 3-podział władzy – władza wykonawcza to adm. publiczna
- pozytywne:
/o charakterze podmiotowym/
● administracją publiczną jest to czym zajmują się podmioty podmioty adm. publicznej
- ma 2 podstawowe wady: ignotum per ignotum, zadania z zakresu adm.
publicznej wykonują różne podmioty np. podmioty pr. prywatnego
/o charakterze opisowym/
● element powinnościowy – administracja ma znamię publiczności, zadania, cele które będzie realizowała nie mogą być celami prywatnymi
O interesie publicznym możemy mówić wtedy gdy ma ono umocowanie w adm. publ.
Wszystkie środki, finanse którymi dysponuje adm. publ. mają być przeznaczone na
realizację celów publicznych
● korzystanie przez adm. publ z władztwa administracyjnego pozwala na rozgraniczenie - adm. prywatna nie ma władztwa administracyjnego
- adm. publ. może podejmować akty prawne które mają charakter władczy,
decydują o charakterze prawnym zwracających się do niej podmiotów
np. pozwolenie na budowę, wstrzymanie, rozbiórkę, specjalny dobóry budynku, koncesję, zezwolenia
- prawo do egzekwowania obowiązków które to akty nakazują
uchwała rady parafialnej uchwała rady gminnej
/jest niczym wg prawa/ /ma umocowanie prawne - tworzy obowiązki/
● administracja publiczna jest związaną prawem - skrępowana przepisami prawa
adm. prywatna – wolność można robić wszystko jeśli nie popada w kolizję np. prawa cywilnego
adm. publ jest związana prawem powszechnie obowiązującym wyjątkowo aktem prawa miejscowego jeśli ustawa/rozporządzenie na to pozwala
- związanie adm. publ. w sferze materialno – prawnej
Jeśli adm. publ. chce podjąć działania w sprawie jednostki musi zajrzeć do
prawa materialnego czy ma do tego kompetencje
pr. materialne adm zakreśla granicę adm. publ ingerowania w sferę praw
jednostki
- płaszczyzna procesowa/ postępowania
Istotne jest czy organ ma kompetencję oraz jak tej kompetencji użyje – może
użyć tylko wg reguł procesowych zawartych w k.p.a
- płaszczyzna ustrojowo-prawna
Uprawnienia organów adm. publ mogą być wykonywane przez konkretne
organy mające odpowiednie umocowanie
● kontrola sądowa administracji publicznej
Adm. publ musi być poddana kontroli sądowej zazwyczaj przez sądy administracyjne
- decyzje administracyjne
- bezczynność administracji
- akty prawa miejscowego podejmowane przez organy adm. publ.
Nie ma takich działań adm. publicznej które nie podlegałyby kontroli
Organy sądowe są podmiotami zewnętrznymi, nie są umiejscowione w adm. publ.:
- apolityczność administracji publicznej
związana prawem lub interes publiczny
o obsadzie organów adm. publicznej/dobór kadr decydować powinny kryteria
merytoryczne
- inne cechy administracji publicznej
- bezosobowość – na wpływ działań nie powinna mieć wpływu żadna osoba,
podmiot
- działania adm. publ. częstokroć powodują określone zmiany w rzeczywistości /odróżnia adm. publ od sądu/
- adm publ działa z własnej inicjatywy, sąd działa na wniosek
- podmioty realizujące zadania adm. publ będą to podmioty szczególne zazwyczaj organy adm. publ.
Cechy te stanowią rozgraniczenie administracji publicznej od prywatnej
Stworzenie pozytywnej definicji materialnej nie jest możliwe, nie ma łącznika który pozwoliłby na zbudowanie definicji materialnej.
FUNKCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Historyczny podział
- gestia – funkcja władcza – adm. publ określa uprawnienia o charakterze władczym
- piecza – część adm. świadczącej – udziela świadczenia na rzecz podmiotów
Podział współczesny:
● władcza /reglamentacyjna, reglamentacyjno-porządkowa/ -
dysponuje określonym władztwem administracyjnym
- funkcja policyjna /policja administracyjna/ -
organy adm. publ są zobligowane aby zwalczać niebezpieczeństwo naruszenia
wartości /życie, wolność, klęska żywiołowa/
policja sanitarna – bardzo rozległy zakres zadań i kompetencji
- funkcja nadzorcza
Nadzór nad podmiotami jednostkami organizacyjnymi określa standardy
bezpieczeństwa, obrotu publicznego kontroluje, dba żeby te standardy były w życiu
publicznym przestrzegane np. standard miar i wag
- funkcja reglamentacyjna
Administracja publiczna będzie kompetentna aby reglamentować określone jednostki
Np. koncesja, zezwolenia, pozwolenie na broń
Łączy wszystkie podfunkcje – adm. powinna dbać/chronić pewne dobro wspólne,
życie i zdrowie ludzi, spokój i porządek życia publicznego
● świadcząca
Administracja ma obowiązki wobec obywateli nie tylko uprawnienia
- pomoc społeczna
Jednostki znajdujące się w określonej sytuacji powinny mieć możliwość uzyskania
pomocy od adm. publ aby dalej egzystować np. zasiłki, becikowe, dodatki
mieszkaniowe
- funkcja szczególna - świadczenia szczególne
Wiąże się z rzeczami powszechnego użytku np. drogi publiczne, instytucje adm. publ
- świadczenie pewnych usług
ze strony amd. publicznej musi dbać/zarządzać określa zasady korzystania z tych rzeczy
- świadczenia zakładów
Adm zakłada zakłady aby te usługi publiczne były przez adm realizowane
● właścicielska
Administracja publiczna jest właściciele pewnych przedsiębiorstw o charakterze komercyjnym - przedsiębiorstwa użyteczności publicznej np. wodociągi
Majątek administracyjny – potrzebny do tego aby administracja mogła realizować zadania
Nie jest skodyfikowane
- ten zespół norm który rguluje organizację oraz zasady działania organów adm. publicznej
III podejścia do definiowania/interpretacji
- prawo adm. – zespół norm które reguluje działanie wszystkich organów administracji publicznej oraz norm prawa cywilnego
- prawo adm. – tylko i wyłącznie zespół norm które nie będą należały do przepisów prawa cywilnego
- prawo adm. – obejmuje część norm cywilno prawnych które zkaładaja podporządkowanie wobec państwa
Systematyka prawa administracyjnego
- prawo ustrojowe – organizacja administracji publicznej – całej struktury, zakładów administracyjnych /brak kodeksu/
- prawo materialne – uprawnienia administracji publicznej, prawa i obowiązki administracji publicznej, prawa i obowiązki jednostki wobec administracji publicznej /brak kodeksu/
-prawo procesowe – zasady podejmowania określonych działań przez organy administracji publicznej /w dużej części skodyfikowane/
Część ogólna prawa administracyjnego - w sensie normatywnym nie istnieje, nie można jej zaliczyć do systematyki, jest wytworem doktryny
Obecnie tendencje do dekodyfikacji postępowania pr. adm
Inna systematyka:
- prawo zewnętrzne – te normy określają relację między państwem/organem adm. publ a jednostką – kreowane tylko w aktach prawa powszechnie obowiązującego!!!!
- prawo wewnętrzne – sfera wewnętrzna działania administracji publicznej – instrukcje, wytyczne, okólniki, zarządzenia
Cechy prawa administracyjnego:
- prawo publiczne – uprawnienia /zadania/ interes państwa
- normy pr. adm mają charakter bezwzględnie obowiązujący /normy IUS CODEX/
- normy w dużej części kształtują układ podporządkowania org. adm. publ dysponuje pewną władzą często dookreślony do sytuacji praw jednostki
Zasady ogólne prawa administracyjnego:
- zasada legalności
Organy administracji publicznej mają prawo czynić to na co prawo im pozwala. Każde działanie organu adm. publ musi opierać się na wyraźnej ustawowej podstawie, stanowiącej legitymacje dla amd. publ, a niezawisły sąd staje się gwarantem tego, aby te działania miały właśnie takie umocowanie.
- sąd jest po to aby można było ocenić czy organ adm publ miał legitymacje ingerując
w interes jednostki
- legitymacja może wynikać z elementu podstawowego:
- legitymacja ma ch. Subsydiarny – uzupełniający wyjątkowy charakter
- akt podstawowy musi mieć umocowanie w ustawie
- art. 7 Konst.
Organy administracji publicznej działają na podstawie i w granicach prawa
- wiąże administrację publiczną na etapie stosowanie i tworzenia prawa
Tworzenie prawa przez org, adm publ musi uznawać nadrzędność Konst i ustaw
Podejmowanie aktor prawotwórczych wymaga legitymacji
Akt prawotwórczy musi mieścić się w zakresie ustawowym
- sądowa kontrola legalności aktów podstawowych
- zasada równości
-Art. 32 Konst
Wszyscy są równi wobec prawa
- może być rozumiana jako równość w sensie formalnym – równość w stosowaniu
prawa
W sensie materialnym – równość w procesie stanowienia prawa, zasada skierowana do
prawotrówrcy – nie może Stanowic praw uprzywilejujących/ dyskryminujących
określonych podmiotów bez uzasadnienia
- zasada proporcjonalności
- konieczność wyważenia dobra publicznego – interesu publicznego i interesu
- środki które będzie stosowała adm publ muszą pozostawać w pewnej proporcji do
celów jakie adm chce osiągnąć
III podstawowe nakazy:
● nakaz konieczności – stosowanie środków które są absolutnie konieczne aby
określony cel osiągnąć
● nakaz przydatności – adm może stosować tylko takie srodki które są
użyteczne/przydatne dla realizacji określonego celu
● nakaz miarkowania/adekwatności – ingerencja adm publ powinna być podejmowana
na tyle na ile jest to niezbędne w określonej sytuacji/do określonego celu
- nie ma wyraźnego umocowania w Konst
Art. 31 ust 3 K pośrednie umocowanie
- zasada jawności działań administracji publicznej
Działania w dużej części są tajne
Wszystkie działania powinny być jawne
Art. 61 Konst
Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne
prawo informacji – obywatele, osoby które nie są osobami fizycznymi nie maja dostępu
Ustawa z 2001 poszerza uprawnienia w sensie podmiotowym - dostep ma każdy
Prawo do jawności – wszystkie dzialania podejmowane w zakresie władzy publicznej
- do podmiotów zarządzających mieniem publicznym/majątkiem
- formy dostępu do informacji publicznej – udostępnianie dokumentów, prawo wstepu na posiedzenia organów kolegialnych wybranych w wyborach i nagrywania /utrwalania dźwięku i obrazu/
Ustawa – biuletyn informacji publicznej
- udostępnianie informacji na wniosek
Udostępnianie podlega ochronie sądowej jeśli organ odmawia informacji
- zasada prawa do sądu
Art. 45 ust 1 Konst
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy niezależny bezstronny i niezawisły sąd
Prawo aby ten organ który gwarantuje ochronę prawną był organem sądowym
Gwarancja dostępu do sądu /gwarancja prawna/
Zapewnienie właściwego przebiegu postępowania sądowego
Gwarancja szybkości i skuteczności wykonywania orzeczeń sądowych
Prawo do procesu
Aby jednostka mogła bronić swojego interesu w postępowaniu prowadzonym przez organy adm publ
ŻRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Kategorie aktów normatywnych które kreują problematykę jednostki wobec państwa
Konstytucja z 1997 – rozchwiany system źródeł prawa
Zamknięty system źródeł prawa / ujęcie przedmiotowe – nie da się go do
ma charakter podmiotowy końca zamknąć/
/rozporządzenia/
Charakterystyka aktów prawa powszechnego
KONSTYTUCJA
Znaczenia dla prawa adm
- K kształtuje standardy praw i wolności obywatelskich
- prawa materialnego adm – ustawodawstwo adm musi się do K dostosować
Stosowanie K – ustawodawca musi uwzględniać standardy zawarte w K
Pojęcie bezpośredniego stosowania nie jest pojęciem czysto technicznym
Normy K są skonstruowane na zasadzie ogólności i nie nadają się do czysto bezpośredniego stosowania
Normy K nie określają sytuacji karnych
III możliwości stosowania bezpośredniego norm K przez organy adm:
● wyjątkowo – samostosowanie
– wtedy kiedy norma K ma charakter samowykonalny – nie odsyła do innych ustawowych regulacji
- wtedy kiedy mimo odesłania tej normy do ustawy – ustawa nie została podjęta
● współstosowanie norm K z normami prawa administracyjnego
Organ adm publ który wykonuje normę ustawową powinien to tak czynić /przy interpretacji/ aby realizować standardy norm Konstytucyjnych
K mówi o pełnym odszkodowaniu za szkody spowodowane przez org. adm.
● teoretyczny
Administracja stosując normy pr adm dostrzega sprzeczność norm adm z normami K
Administracja nie ma prawa stwierdzić niekonstytucyjności
Administracja – odwrócenie hierarchii – bardziej związana jest z aktami prawa miejscowego niż z przepisami ustawy czy Konst
USTAWA
Podstawowe źródło pr. adm
Rola w źródłach :
- zasada zwierzchnictwa ustawy – uprawnienie do wydawania aktów prawa miejscowego wynikają z ustawy i musza być z nią zgodne
- zasada wyłączności ustawy – pewne kwestie mogą być regulowane tylko w ustawie /prawa i wolności jednostki/
- możliwość bezpośredniego stosowania
- samoistność ustawy
UMOWY MIĘDZYNARODOWE RATYFIKOWANE
- umowy ratyfikowane za zgodą ustawową
Art. 89 ust 1 K
Umowy które wiążą się z suwerennością państwa
Mają skutek bezpośredni – stają się automatycznie częścią naszego porządku prawnego
Zasada pierwszeństwa przed ustawami
Umowy zawierane z organizacjami międzynarodowymi lub organami organizacji międzynarodowych – przekazanie uprawnień organów władzy publicznej – akceptacja w drodze referendum lub ustawy
Na równym poziomie z ustawą
- umowy ratyfikowane przez prezydenta
ROZPORZĄDZENIA
Kreowane przez organy administracji publicznej na szczególnych zasadach
● rozporządzenia podejmowane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie
Definicja ustawowa
- związki między rozporządzeniem a ustawą mają charakter formalny
- związki te muszą mieć charakter merytoryczny – rozporządzenie ma dookreślać ustawę
Rozporządzenie ma charakter wykonawczy – ma zajmować się tym czym ustawa nie powinna
...
gosicka