Waloryzacja atrakcyjności wizualnej krajobrazu metodą bonitacji punktowej.pdf

Waloryzacja atrakcyjności wizualnej krajobrazu metodą

bonitacji punktowej

Rzeźba terenu

Metody oceny turystycznych walorów rzeźby powierzchni Ziemi

Ukształtowanie terenu jest jednym z głównych czynników wpływających na walory

turystyczne danego obszaru. Warunkuje ono estetyczną wartość krajobrazu oraz przydatność

terenu do określonych form aktywności turystycznej i planowania infrastruktury turystycznej.

Wyróżnia się dwa podejścia w metodyce oceny turystycznych walorów rzeźby terenu:

krajobrazowo-estetyczne i praktyczne. W podejściu krajobrazowo-estetycznym ocenie

podlega przede wszystkim wizualna atrakcyjność krajobrazu, natomiast podejście praktyczne

dotyczy tych cech rzeźby terenu, które mają wpływ na dane formy turystyki i rekreacji i są

oceniane jako korzystne lub niekorzystne dla danej działalności (Słowik, Witt 2008).

Jedną z metod zaliczających się do podejścia krajobrazowo-estetycznego jest

bonitacja punktowa. Przyjmuje się w niej skalę bonitacyjną, która odzwierciedla związek

między zmienną przyrodniczą a liczbą punktów (Kożuchowski 2005). Punkty są

przyznawane umownym polom oceny, zazwyczaj kwadratom. Na potrzeby niniejszej pracy

bonitacja punktowa została przeprowadzona z wykorzystaniem map topograficznych w skali

1:50 000 wykonanych w układzie 1992 (arkusze: Bolimów N-34-137-C, Żyrardów N-34-137-

D, Skierniewice M-34-5-A i Puszcza Mariańska M-34-5-B).

Rutkowski przedstawił bonitację rzeźby terenu z wykorzystaniem kilku cech:

deniwelacji, spadku stoków i „studium widokowego”, czyli różnorodności krajobrazu, gdzie

zostały uwzględnione również cieki wodne i lasy (Rutkowski 1975 za Słowik, Witt 2008).

Waloryzacja rzeźby terenu metodą bonitacji punktowej deniwelacji

W niniejszej pracy przeprowadzono bonitację punktowa deniwelacji (ryc. 1). Badany

obszar został podzielony na kwadraty o boku 1 km. Każdemu kwadratowi została

przyporządkowana liczba punktów wynikająca z oceny deniwelacji wg skali:

powyżej 25 m – 5 pkt;

21-25 m – 4 pkt;

16-20 m – 3 pkt;

10-15 m – 2 pkt;

5-10 m – 1 pkt;

poniżej 5 m – 0 pkt (Rutkowski 1975 za Słowik, Witt 2008).

Ryc. 1. Bonitacja punktowa deniwelacji na terenie gminy Puszcza Mariańska.

W związku z położeniem gminy na równinie denudacyjnej na całej jej powierzchni

nie stwierdzono deniwelacji przekraczających 20 m, zatem żadne pole nie otrzymało wyższej

oceny niż 3 pkt. Na terenie gminy można jednak wyróżnić trzy obszary charakteryzujące się

pewną odrębnością.

Obszar o najmniej urozmaiconej rzeźbie rozciąga się na północny zachód od

Długokątów Małych aż po granice gminy. Znaczną jego część stanowią obszary leśne

zaliczane do Puszczy Bolimowskiej. Jest to teren prawie całkowicie płaski. Zdecydowana

większość pól oceny w jego obrębie otrzymała 0 pkt, co oznacza deniwelacje poniżej 5 m.

Nieliczne wyjątki zaznaczają się w dolinach rzek (Rawki, Rokity i Korabiewki), jednakże i

tam różnice wysokości względnej nie przekraczają 15 m.

Na północ od linii łamanej Budy Zaklasztorne-Puszcza Mariańska-Aleksandria

rozciąga się kolejny obszar. Przeważają na nim deniwelacje w przedziale 5-10 m, co pozwala

przyznać większości pól oceny 1 pkt.

Pozostała część gminy, tzn. południowa i południowo-wschodnia jest stosunkowo

najbardziej urozmaicona. Wiąże się to z przechodzeniem Równiny Łowicko-Błońskiej w

Wysoczyznę Rawską (obszar gminy – tak, jak terytorium Polski – obniża się z południowego

wschodu na północny zachód), a także z obniżeniami w dolinach rzek. W wielu miejscach

deniwelacje dochodzą do 10-15 m (np. w okolicach Korabiewic i Jeruzala), a także do 15-20

m (okolice Kamiona, Wycześniaka i Karnic).

Najniższe wysokości bezwzględne w gminie występują w dolinie Rawki na północny

wschód od Bartnik – ok. 100 m n. p. m., zaś najwyższe (ok. 178 m n. p. m.) w okolicy

Karnic, na południowym wschodzie gminy. Teren gminy obniża się więc z południowego

wschodu na północny zachód. Mimo znacznej różnicy maksymalnej i minimalnej wysokości

rzeźba jest na przeważającej powierzchni mało zróżnicowana i nie przyczynia się w dużym

stopniu do wizualnej atrakcyjności krajobrazu, w którym ważniejszą rolę odgrywają np. lasy.

Z kolei z praktycznego punktu widzenia takie ukształtowanie terenu sprzyja lokalizacji

zabudowań i wytyczaniu dróg (Szponar 2003 za Słowik, Witt 2008).

Lasy

Rozmieszczenie lasów

W gminie Puszcza Mariańska lasy są jednym z najważniejszych wyznaczników

atrakcyjności krajobrazu, znaczna ich powierzchnia jest objęta ochroną m. in. w ramach

Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Lasy i grunty leśne stanowią 32,5% powierzchni

gminy, czyli ok. 46 km 2 . Granice gminy na wielu odcinkach pokrywają się z granicami

oddziałów leśnych.

Można wyróżnić trzy główne obszary leśne:

w północnej części gminy, rozciągający się od Korabiewic na północny

zachód, na północ od Puszczy Mariańskiej;

na północnym zachodzie gminy, na północ i północny zachód od Bartnik;

wydłużony pas lasów ciągnący się wzdłuż południowo-zachodnich granic

gminy.

Pozostałe skupiska lasów są znacznie mniejsze, nie przekraczają powierzchni 1 km 2 .

Obszary bezleśne znajdują się na północnym zachodzie (na północ od Studzieńca), na

zachodzie (od Bartnik po Długokąty) oraz na południowym zachodzie gminy.

Waloryzacja lasów metodą bonitacji punktowej

Podobnie jak wody powierzchniowe i rzeźba terenu, lasy również zostały poddane

waloryzacji metodą bonitacji punktowej (ryc. 2). Las jest atrakcyjniejszy wizualnie w

miejscach, gdzie jego skraj styka się z innym typem krajobrazu, dlatego kryterium oceny

stanowiła długość linii brzegowej lasu w obrębie pola oceny – kwadratu o boku 1 km. Z tego

samego powodu pola, w których las zajmował co najmniej 80% powierzchni, zostały

ocenione tylko trzema punktami.

Punkty zostały przyznane wg następującej skali:

powyżej 2,5 km – 5 pkt;

2-2,5 km – 4 pkt;

1,5-2 km lub las zajmujący ponad 80% powierzchni pola oceny – 3 pkt;

1-1,5 km – 2 pkt;

0,5-1 km – 1 pkt;

poniżej 0,5 km – 0 pkt.

Ryc. 2. Bonitacja punktowa lasów na terenie gminy Puszcza Mariańska.

Najwyżej ocenione pola występują zatem w miejscach, gdzie linia lasu jest najbardziej

nieregularna. Często dzieje się tak w dolinach rzek: Rawki (w okolicy Kamiona i na zachód

od Bartnik), Korabiewki (między Korabiewicami a Puszczą Mariańską; jest to obszar z

największą liczbą maksymalnych wartości) i Chojnatki (na południe od Emilianowa). Inne

pola o długiej granicy lasu występują na wschodzie gminy w okolicy Żukowa i na południu w

pobliżu Bud Wolskich.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: