rehabilitacja_artykul_2007_02_8665.pdf

(596 KB) Pobierz

str_28_30.indd

KINEZYTERAPIA

Rehabilitacja

i sprzęt rehabilitacyjny

w neurologii

Rehabilitacja w neurologii stanowi bardzo szerokie zagadnienie, w wielu obszarach interdyscyplinarne. Najczęściej

obejmuje złożone dysfunkcje dotyczące pionizacji, zaburzeń chodu i równowagi, niedowłady kończyn dolnych i górnych

oraz spastyczność. Różnorodność sprzętu rehabilitacyjnego pozwala na szybkie i kompleksowe usprawnianie pacjen-

ta. Nawet najdoskonalszy sprzęt rehabilitacyjny nie gwarantuje sukcesu bez kompetentnego rehabilitanta oraz zmoty-

wowanego pacjenta.

w neurologii, dochodzi się do wniosku, że jest to olbrzymie

wyzwanie. Chcąc rzetelnie opisać proces usprawniania oraz za-

opatrzenie sprzętowe w rehabilitacji każdej dysfunkcji o podło-

żu neurologicznym, należałoby poświęcić temu zagadnieniu stałą,

oddzielną rubrykę naszego czasopisma. Nie mając takiej możli-

wości, musimy zrezygnować ze szczegółowego opisywania de-

ficytów mających charakter interdyscyplinarny (np. uszkodzeń

nerwów czaszkowych, które często oprócz neurologów są polem

zainteresowania laryngologów, okulistów, foniatrów i logopedów;

dysfunkcji nerwów obwodowych, którymi często zajmują się za-

równo neurolodzy, jak i ortopedzi, chirurdzy, oraz zaburzeń czyn-

ności dolnych dróg moczowych – „zwieraczy” – często leżących

w zakresie kompetencji urologów i chirurgów).

Jak widać wiele z deficytów neurologicznych leży na pogra-

niczu zainteresowania różnych gałęzi medycyny. Chcąc uniknąć

chaotycznego i niesystematycznego przedstawiania materiału,

a z drugiej strony nie wchodząc w kompetencje innych specjal-

ności, postanowiliśmy skupić się na rehabilitacji i zaopatrzeniu

uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, dotyczących głów-

nie uszkodzeń neuronu ruchowego.

W niniejszym opracowaniu nie omówiono też etiologii danego

uszkodzenia, gdyż to również wybiega poza ramy artykułu.

Pionizacja i zaburzenia chodu

Wielu pacjentów neurologicznych spędza, zwłaszcza począt-

kową fazę choroby, w pozycji leżącej. Część z nich nigdy nie

odzyskuje możliwości samodzielnej lokomocji, a wielu będzie

wymagać ponownego przystosowywania do pozycji pionowej:

czy to częściowej w siadzie, czy też z myślą o ponownej nauce

chodu.

Sprzęt do pionizacji możemy podzielić, w oparciu o jego funk-

cję, na statyczny i dynamiczny. W rehabilitacji neurologicznej na

poszczególnych etapach usprawniania wykorzystywane są obie

funkcje. Często w początkowej fazie usprawniania stosowana jest

jedynie bierna pionizacja pacjenta i utrzymanie tej postawy. Ko-

rzystamy wtedy z pionizatorów statycznych (takich jak łóżka pio-

nizacyjne, parapiony i parapodia statyczne).

Gdy pacjent jest zaadaptowany do pozycji pionowej i jest w sta-

nie ją samodzielnie utrzymać, możemy skupić się na przemiesz-

czaniu się (nauce chodu), tutaj zastosowanie mają pionizatory

dynamiczne.

Pionizatory statyczne

Stoły pionizacyjne

Stosowane są u chorych z najbardziej nasilonymi dysfunkcja-

mi, zazwyczaj na początku procesu pionizacji. Pionizacja od-

bywa się bez czynnego udziału pacjenta. Stoły charakteryzują

się „lekką” lub bardzo stabilną konstrukcją krzyżakową (duża,

stabilna konstrukcja prostokątna). Regulacja wysokości może

być: ręczna, elektryczna (sterowanie z pilota ręcznego) lub hy-

drauliczna. Zakres regulacji wysokości wynosi przeważnie od

50 cm do 200 cm. Zwykle są przystosowane do obciążeń rzę-

du do 150 kilogramów. Zakres kąta pionizacji wynosi od 30 do

90 stopni. Większość wyposażona jest w możliwość szybkiego

opuszczania leżyska.

28 REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2007

P odejmując się próby opracowania problematyki rehabilitacji

619810219.045.png

619810219.056.png

619810219.066.png

619810219.073.png

619810219.001.png

619810219.002.png

619810219.003.png

619810219.004.png

KINEZYTERAPIA

Pionizatory statyczne typu parapion

Umożliwiają pionizację osób z niedowładami kończyn dol-

nych oraz tułowia, zamiast leżyska wyposażone są w sta-

bilizatory stóp i kolan oraz peloty biodrową i piersiową.

W wyposażeniu standardowym znajduje się: stolik z regulacją wy-

sokości, 4 skrętne koła, każde z kół posiada hamulec oraz tylne

uchwyty ułatwiające manewrowanie. Może być używany zarów-

no w usprawnianiu pacjenta w domu, jak i na oddziałach szpital-

nych czy w domach opieki społecznej.

związanych z niemożnością pionizacji i poruszania się. Stanowi

urządzenie rehabilitacyjne oraz użytkowe, szczególnie niezbęd-

ne w paraplegiach, przepuklinach oponowo-rdzeniowych i w mó-

zgowym porażeniu dziecięcym.

Parapodium siadające

Jest to również urządzenie z pogranicza aparatu i ortezy, napędza-

ne siłą wynikającą z przemieszczania środka ciężkości pacjenta.

Specjalny system umożliwia płynne przechodzenie z pozycji sto-

jącej do siedzącej i z pozycji siedzącej do stojącej (siłowniki ga-

zowe). Przeznaczone jest dla wszystkich pacjentów w zaawanso-

wanym procesie pionizacji, zwłaszcza dla chorych z paraplegią.

Nie nadaje się do stosowania w mózgowym porażeniu dziecię-

cym oraz przy utrwalonych przykurczach.

Alternatywę dla pionizatorów dynamicznych stanowi w pew-

nym stopniu system poręczy rehabilitacyjnych do nauki chodu,

który może być dodatkowo wyposażony w uprząż do podwiesze-

nia oraz drewniany tor przeszkód (konstrukcja stalowa, wykła-

dzina aluminiowa antypoślizgowa, poręcze drewniane z regula-

cją wysokości i szerokości). Ważnym elementem rehabilitacji jest

autokorekta postawy przez pacjenta, w tym celu dobrze jest, aby

Pionizator statyczno-dynamiczny typu paramobil

Łączy w sobie funkcje pionizatora statycznego oraz dyna-

micznego.

Pionizatory dynamiczne

Pionizatory dynamiczne cechuje przewaga funkcji nauki chodu

nad pionizacją, stanowią one doskonałą pomoc dla osób wcześniej

pionizowanych przy pomocy pionizatorów statycznych. Umożli-

wiają pionizację chorych z niedowładami kończyn dolnych oraz

tułowia, pomagają w rehabilitacji, umożliwiając przyjęcie pozycji

stojącej i samodzielne chodzenie. Charakteryzują się dość stabilną

konstrukcją, posiadają: podwieszaną uprząż miedniczną, zabez-

pieczającą pacjenta przed upadkiem, separator kończyn dolnych

(używany w przypadku krzyżowania stóp pacjenta), składaną kon-

strukcję nośną z kołami jezdnymi wyposażonymi w hamulce oraz

obejmę piersiową i biodrową.

cover many interdisciplinary areas. Mostly, it includes

compound dysfunctions concerning erection positioning,

impaired balance, walking disorder, paraparesis and spas-

ticity. Variety of the rehabilitation equipment allows getting

faster and more complete rehabilitation of a patient. Howev-

er, even most perfect equipment cannot guarantee success,

if there is an incompetence physiotherapist and an unmoti-

vated patient.

Key words: rehabilitation in neurology, tilting, impaired bal-

ance, walking disorder, rehabilitation equipment.

Parapodium dynamiczne

Jest to urządzenie medyczne z pogranicza aparatu i ortezy na-

pędzane siłą wynikającą z przemieszczania środka ciężkości.

Wyposażone jest w mechanizm, który dzięki przemieszczeniom

osi i ciężaru ciała pozwala poruszać się temu urządzeniu wraz

z użytkownikiem. Ma zastosowanie we wszelkich zaburzeniach

R ehabilitation in neurology is a very wide issue, which may

619810219.005.png

619810219.006.png

619810219.007.png

619810219.008.png

619810219.009.png

619810219.010.png

619810219.011.png

619810219.012.png

619810219.013.png

619810219.014.png

619810219.015.png

619810219.016.png

619810219.017.png

619810219.018.png

619810219.019.png

619810219.020.png

619810219.021.png

619810219.022.png

619810219.023.png

619810219.024.png

619810219.025.png

619810219.026.png

619810219.027.png

619810219.028.png

619810219.029.png

619810219.030.png

619810219.031.png

619810219.032.png

619810219.033.png

619810219.034.png

619810219.035.png

619810219.036.png

619810219.037.png

619810219.038.png

619810219.039.png

619810219.040.png

619810219.041.png

619810219.042.png

619810219.043.png

619810219.044.png

619810219.046.png

619810219.047.png

619810219.048.png

619810219.049.png

619810219.050.png

619810219.051.png

619810219.052.png

619810219.053.png

619810219.054.png

619810219.055.png

619810219.057.png

619810219.058.png

619810219.059.png

619810219.060.png

619810219.061.png

619810219.062.png

KINEZYTERAPIA

nauce chodu towarzyszyła możliwość oglądania się podczas tej

czynności w ustawionych na końcu toru lustrach.

Wszystkie wyżej wymienione sprzęty wiążą się z pionizacją

lub poruszaniem się po podłożu płaskim, nie należy natomiast

zapominać, że ważnym elementem nauki chodu jest możliwość

pokonywania schodów. Tak więc w zaopatrzeniu oddziału reha-

bilitacji neurologicznej nie powinniśmy pomijać schodów do na-

uki chodu. Optymalnym rozwiązaniem byłyby dwa ciągi scho-

dów o zróżnicowanej wysokości stopni, o trwałej konstrukcji (np.

stalowej z wykładziną aluminiową antypoślizgową). Dobrze, by

dodatkowym wyposażeniem były poręcze drewniane z regula-

cją wysokości oraz możliwością ustawienia pod kątem 90 stop-

ni lub w linii prostej.

W zależności od możliwości finansowych rośnie zakres oferty

sprzętowej, możemy się pokusić o zakup sprzętów wielofunkcyj-

nych lub o bardzo wyrafinowanych możliwościach. Przykładami

będą tu: stół do pionizacji z dynamicznym systemem stymulacji

ruchu kroczenia, różnego rodzaju bieżnie do nauki chodu z sys-

temami detekcji i oprogramowaniem pozwalającym na ocenę

parametrów chodu, a także z bezprzewodowymi pasami do po-

miaru tętna.

Sprzęt dla dzieci

Większość omawianego sprzętu proponowana jest również w roz-

miarach dla dzieci. Ponadto dla dzieci młodszych (głównie z mó-

zgowym porażeniem dziecięcym) producenci zaproponowali

pionizatory o estetyce zachęcającej do zabawy i rehabilitacji, przy-

pominające zwierzątka (konik, kotek), o barwnej kolorystyce.

Zaburzenia równowagi

Nieodłącznym elementem pozycji pionowej czy chodu jest utrzy-

mywanie równowagi. W schorzeniach neurologicznych zaburze-

nia równowagi występują dość często. Utrzymanie zarówno po-

zycji pionowej, jak i równowagi jest rezultatem niezakłóconej

współpracy wielu składowych OUN (móżdżku, czucia głębokie-

go, układu przedsionkowego). Dlatego też z zaburzeniami równo-

wagi spotykamy się w wielu schorzeniach neurologicznych. Rzad-

ko się jednak zdarza, by zaburzenia równowagi były deficytem

izolowanym. Z tego powodu musimy ją ćwiczyć w trakcie pioni-

zacji i nauki chodu. Wiele z wymienionych wcześniej sprzętów

może nam służyć do tego celu.

W przypadku zaburzeń równowagi istnieje wiele możliwo-

ści ćwiczeń równoważnych i koordynacyjnych, a wykorzysta-

nie sprzętu zależy jedynie od wyobraźni i pomysłowości tera-

peuty.

Niemniej w uzupełnieniu potencjalnego zaopatrzenia, które

możemy wykorzystać, aby zakres naszych ćwiczeń był bardziej

różnorodny, podamy kilka przykładów.

Obecnie na rynku rehabilitacyjnym jest wiele przyborów

i urządzeń do ćwiczeń równoważnych, część z nich można uży-

wać również w wodzie, wiele urządzeń wykorzystuje niestabilne

powierzchnie (różnego rodzaju talerze, poduszki, dyski, piłki).

Są też urządzenia, np. platformy stabilometryczne (do ćwi-

czeń równowagi i propriocepcji), które mają możliwość korekty

oraz oceny równowagi ciała w aspekcie statycznym i dynamicz-

nym (a także symetrię obciążania podłoża z informacją zwrotną

– biofeedback dla pacjenta). Pamiętajmy jednak, że tak napraw-

dę żaden sprzęt nie zastąpi doświadczonego i zaangażowanego

rehabilitanta oraz dobrze zmotywowanego pacjenta.

W kolejnej części artykułu w „RwP” 3/07 omówimy zaopatrze-

nie w niedowładach kończyn górnych i dolnych oraz rehabilita-

cję w przypadku spastyczności.

L EK . MED . M ARTA G IERASIMIUK , DR MED . J ACEK Z ABORSKI

Oddział Neurologii z Pododdziałem Rehabilitacji Neurologicznej

Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie

Ordynator oddziału: dr med. Jacek Zaborski

30 REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2007

619810219.063.png

619810219.064.png

619810219.065.png

619810219.067.png

619810219.068.png

619810219.069.png

619810219.070.png

619810219.071.png

619810219.072.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

rehabilitacja_artykul_2007_02_8661.pdf (363 KB)
okladka_rehabilitacja_2_2007.jpg (26 KB)
rehabilitacja_artykul_2007_02_8660.pdf (609 KB)
rehabilitacja_artykul_2007_02_8662.pdf (421 KB)
rehabilitacja_artykul_2007_02_8663.pdf (740 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin