Prawo UE
I Swoboda przepływu towarów
1. Unia celna
Unia celna polega na zniesieniu granic pomiędzy państwami członkowskimi i na wprowadzeniu wspólnej, zewnętrznej taryfy celnej, a także na zastąpieniu ustawodawstw narodowych wspólną regulacją celną i wspólną polityką handlową w stosunku do państw trzecich.
Do swobodnego obrotu w państwach unii są więc dopuszczone wszystkie produkty wyprodukowane legalnie w państwach unii jak i te, które legalnie zostały dopuszczone do rynku wewnątrz-europejskiego (tzn. legalnie przekroczyły granicę)
2. Definicja towaru. Reguły pochodzenia
Towar – wszelkie produkty mające wartość wymierną w pieniądzu mogące jako takie stanowić przedmiot transakcji handlowej.
1.1.1 Reguły pochodzenia:
1. pochodzenie uprzywilejowane – czyli takie, które na podstawie stosownych umów międzynarodowych nadaje konkretnym towarom z konkretnego miejsca, korzystniejsze warunki niż gdyby takiej umowy nie było.
2. pochodzenie nieuprzywilejowane
pochodzenie z danego państwa wtedy kiedy towar:
- został wytworzony z surowców mineralnych lub produktów rolnych i hodowlanych, wydobytych lub powstałych na terytorium państwa
- towary przetworzone
- wyprodukowane z towarów pochodzących
- odpady produkcyjne
- jeśli towar produkowany więcej niż w jednym państwie to za państwo produkcji uważa się państwo w, którym dokonano ostatnie istotne przetworzenie w wyspecjalizowanym w tym celu zakładzie produkcji
- przetworzenie może nadawać towarowi nowe miejsce produkcji jeśli zwiększyło wartość towaru o 50% albo było związane z wyprodukowaniem 50% części
- (rozporządzenie śrubokrętowi towary tylko składane na terenie UE zachowują miejsce produkcji części)
pochodzenie:
Ø proste – towar wyprodukowany w jednym państwie
Ø złożone – towar wyprodukowany w wielu państwach
3. Zakaz nakładania nowych cel i opłat o skutku równoważnym do ceł
W obrocie wewnątrz unijnym na podstawie traktów, jest ogólny zakaz wprowadzania ceł oraz opłat podobnych do ceł.
Art. 25 TWE zakazuje wprowadzania wszelkich ceł przywozowych i wywozowych a także opłat o skutku równoważnym do ceł(czyli zakaz wszelkich opłat związanych z przekroczeniem przez towar granicy)
4. Zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego
Opodatkowanie dyskryminacyjne
opodatkowanie dyskryminacyjne – opłaty, które w zróżnicowany sposób traktują podobne towary zagraniczne i krajowe, chroniąc te ostatnie; albo chronią towary krajowe wprawdzie niepodobne ale zagrożone konkurencją konkretnych towarów sprowadzanych, tzn. mogą być wykorzystywane zastępczo.
1.1.2 Opodatkowanie dyskryminacyjne a cła:
1. opodatkowanie dyskryminacyjne dotyczy towarów krajowych i sprowadzanych, a cła tylko sprowadzanych
2. opodatkowanie dotyczy wszystkich towarów będących w obrocie w danym państwie a cła to tylko opłata związana z przekroczeniem przez towar granicy
metody określania podobieństw towarów:
- towary są podobne jeśli są klasyfikowane w taki sam sposób z punktu widzenia regulacji podatkowych, celnych lub statystycznych.
- Towary są podobne jeśli zaspokajają takie same potrzeby użytkownika i tym samym mogą być używane zamiennie
Podatki dyskryminacyjne – wtedy kiedy stosuje się zróżnicowane stawki podatkowe, rozszerza się zakres obowiązku podatkowego, a także pobiera się podatki w zróżnicowanym trybie lub innych terminach w stosunku do towarów sprowadzanych i krajowych.
1.1.2.1 Opodatkowanie protekcyjne
Art. 90 ust 2 – wtedy kiedy nie występuje bezpośrednie podobieństwo pomiędzy towarami zagranicznymi i krajowymi, ale mogą ze sobą konkurować. Istotnym elementem przy stosowaniu tego przepisu jest cel działania państwa(a więc jeśli państwo wprowadza jakieś ograniczenia na dane produkty, żeby chronić własny produkt[inny])
5. Zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych
art. 28 TWE – zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych
Za środki równoważne uważa się wszelkie unormowania powodujące utrudnienia w obrocie towarami sprowadzanymi(„środki, które prowadzą do uniemożliwienia przewozu towarów, możliwego w sytuacji, gdyby tych środków nie wprowadzono, a także takie które przewóz utrudniają lub zwiększają jego koszty”)
Formuła Dassonville – środki równoważne do ograniczeń ilościowych - wszelkie zasady handlu, które bezpośrednio lub pośrednio, w sposób rzeczywisty lub potencjalny, mogą wpływać na handel między państwami członkowskimi.
Cassis de Dijon – orzeczenie w sprawie likieru owocowego francuskiego, które nire mogło być sprzedawane w Niemczech jako likier owocowy gdyż likiery owocowe w Niemczech według prawa powinny mieć 25% - wynik orzeczenia sformułowanie zasady wzajemnego uznania standardów
Keck i Mithouard – w tych orzeczeniach dokonano rozróżnienia pomiędzy środkami ograniczającymi dostęp towarów zagranicznych do rynku krajowego, i tym samym mającymi charakter dyskryminacyjny, a regulacjami dotyczącymi sposobów reklamy i sprzedaży
- Jako środki ograniczające dostęp do rynku traktowane są takie środki które dotyczą towarów jako takich (składu, wagi, wymiarów itp.)
- Natomiast jako środki dotyczące rozpowszechniania dystrybucji lub reklamy, określone są takie środki, które produktu jako takiego dotyczą jedynie pośrednio
6. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu
< jeżeli ograniczenia dotyczą towarów zagranicznych> art. 30 TWE dopuścił w pewnych sytuacjach wprowadzenia przez państwa członkowskie jednostronnie pewnych ograniczeń wwozu lub wywozu towarów. Przepisy te są traktowane restrykcyjnie i bardzo kazuistycznie. Każde takie rozstrzygnięcie podlega kontroli ETS-u ze względu na:
1. ewentualnej ukrytej, arbitralnej dyskryminacji
2. proporcjonalności, konieczności i niezbędności
< jeżeli ograniczenia dotyczą towarów zagranicznych i krajowych> wymogi imperatywne – rozbudowane i tworzone przez orzecznictwo ETS.
II. Swoboda przepływu osób
1. Uwagi wstępne
Swoboda przepływu osób dotyczy(czyt. pojęcie osoby):
1. pracownicy
2. osoby podejmujące działalność gospodarczą
3. usługodawcy
4. usługobiorcy
5. studenci
6. emeryci
7. osoba posiadająca kapitał na własne utrzymanie
8. członkowie rodzin pow.
2. Swoboda przepływu pracowników
1. pojęcie swobodnego przepływu pracowników
swobodny przepływ pracowników polega na zakazaniu dyskryminacji za względu na obywatelstwo w dziedzinie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pacy i wyraża się, z zastrzeżeniem przepisów podyktowanych względami porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz zdrowia publicznego, w prawie do przemieszczania się, pobytu i podjęcia pracy w wybranym państwie członkowskim.
2. pojęcie pracownik w prawie wspólnotowym; pracownicy niezależni, pracujący na własny rachunek
przede wszystkim należy zaznaczyć, że pojęcie pracownika jest regulowane przez prawo unijne, a nie krajowe i oznacz to, że żadne przepisy krajowe nie mogą zawężać tego pojęcia.
Pojęcie pracownika odnosi się zarówno do osób zatrudnionych na podstawie umowy o prace jak i osób zatrudnionych w ramach niepracowniczego stosunku(samozatrudnienie, zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych).
Określenie pracownika obejmuje wszystkich pracowników tj. zatrudnionych na czas określony, nieokreślony, sezonowe, przejściowo; pracowników podlegających prawu prywatnemu i publicznemu.
Pracownik, czyli osoba dokonująca pewnej aktywności zarobkowej, przez którą rozumiemy i wymaga się, żeby była to aktywność rzeczywista i efektywna.
3. Równe traktowanie ze względu na obywatelstwo w zakresie dostępu do pracy, warunków zatrudnienia, kształcenia zawodowego
Czyli zakaz zawarty expressis verbis w art. 12 czyli zakaz dyskryminacji ze względu na pochodzenie, zarówno pośrednie jak i bezpośrednie.
Dopuszczalne jest natomiast rozróżnienie pracowników jeżeli do wykonywania danej pracy jest konieczna znajomość języka
Po otrzymaniu pracy, zakaz dyskryminacji , odnosi się do wszystkich warunków zatrudnienia, jak np. wynagrodzenie, dostęp do szkolenia zawodowego., korzyści socjalnych i do podatków.
Korzyściami socjalnymi nie są świadczenia z ubezpieczeń
Z oferty kształcenia zawodowego korzysta także studiujący bezrobotny nie mogący znaleźć pracy.
4. Prawo wyjazdu, wjazdu i pobytu
Swoboda przepływu pracowników obejmuje prawo przemieszczania się i pobytu w innym państwie członkowskim. Prawo krótkotrwałego pobytu w innym państwie członkowskim obejmuje wszystkich obywateli UE legitymujących się ważnym dowodem osobistym, o ile nie stają się oni „nierozsądnym obciążeniem” dla systemu ubezpieczeń społecznych państwa przyjmującego. Okres trzymiesięczny może ulec przedłużeniu jeśli osoba taka poszukuje pracy, a ponadto są realne podstawy, że znajdzie pracę. Okres ten później wynosi 6 miesięcy, później ten okres może zostać przedłużony z tych samych powodów co powyżej.
Formalności administracyjne nie są wymagane w przypadku krótkich pobytów w przypadku krótkich terminów, w przypadku dłuższych terminów państwo może wymagać zarejestrowania się, w takim przypadku właściwa władza wydaje niezwłocznie zaświadczenie, do wydania zaświadczenia władza może żądać jedynie okazania paszportu lub dowodu, przyrzeczenie zatrudnienia, złożonego przez przyszłego pracodawcę lub dowodu potwierdzającego zatrudnienie pracownicze lub niepracownicze.
Obywatele UE, którzy nieprzerwanie i leganie przebywali na terenie innego państwa członkowskiego uzyskują prawo do stałego pobytu. Pobyt stały uważa się za nieprzerwany jeśli przerwy nie były łącznie dłuższe niż 6 miesięcy. Mogą być dłuższe w przypadkach: odbywania służby wojskowej lub innych ważnych powodów
Obywatel traci prawo do stałego pobytu w przypadku nieobecności dłuższej niż dwa lata.
Prawo do stałego pobytu nabędą pracownicy przed upływem 5 lat jeśli:
1. przerwą swoją aktywność w celu przejścia na emeryturę
2. przerwanie aktywności zarobkowej z powodu trwałej niezdolności do pracy
3. po upływie trzech lat zaczyna Się zajmować usługami transgranicznymi jeżeli jego miejsce zamieszkania jest nadal w tym państwie
5. Łączenie rodzin
Czyli sytuacja kiedy swobodny przepływ osób rozciąga się również na rodzinę obywatela UE, choćby nie miała ona obywatelstwa UE
Członkiem rodziny pracowniczej są:
T małżonek
T partner z którym pracownik pozostaje w zalegalizowanym partnerskim związku
T dzieci do 21 roku życia lub będące na utrzymaniu.
Podczas etapu przemieszczania się rodziny pracownika musi on dsponować odpowiednią powierzchnią mieszkalną
6. Ograniczenia swobody przepływu osób
1. zatrudnienie w administracji publicznej(pojęcie to jest interpretowane przez prawo wspólnotowe)
2. ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne i zdrowie publiczne(ograniczenia te nie mogą mieć jednak charakteru ekonomicznego)
7. koordynacja systemu zabezpieczeń społecznych
1. zasada równego traktowania – zamieszkujące na terenie jednego z państw osoby, podlegają obowiązkom i są uprawnione do świadczeń zabezpieczeniowych wynikających z prawodawstwa państwa przyjmującego na tych samych warunkach co obywatele tego państwa
2. sumowanie okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania przebytych w państwach członkowskich, od upływu których zależy nabycie, zachowanie lub odzyskanie świadczeń –
3. w dziedzinie zabezpieczeń społecznych, można być podmiotem ustawodawstwa tylko jednego państwa członkowskiego – czyli co do zasady państwa w którym wykonuje się pracę
4. zagwarantowanie praw nabytych – czyli wyeliminowanie warunku zamieszkiwania, migrujący pracownik nie traci statusu osoby oczekującej na nabycie prawa do świadczeń
koordynacja obejmuje:
1. świadczenia w razie choroby i macierzyństwa
2. świadczenia w razie inwalidztwa
3. świadczenia w razie starości
4. świadczenia w razie śmierci żywiciela
5. świadczenia w razie wypadku przy pracy
6. zasiłki pogrzebowe
7. świadczenia w razie bezrobocia
8. świadczenia rodzinne
koordynacją nie jest objęta pomoc społeczna
8. Wzajemne uznanie kwalifikacji
Uznanie kwalifikacji następuje w drodze zezwolenia na wykonywanie zawodu, wydanego przez właściwą władze państwa przyjmującego. Władza ta ma obowiązek wydania zezwolenia jeśli ubiegający się spełnia wymagania. Państw może natomiast zażądać od ubiegającego się o zezwolenie, odbycie okresu adaptacyjnego lub zdanie odpowiedniego egzaminu kompetencyjnego.
Właściwa władza wydając zezwolenie na wykonywanie zawodu uznaje prawdo do wykonywania tytułu zawodowego, występującego w państwie przyjmującym korespondującego z tytułem państwa pochodzenia.
W przypadku nieudzielania zezwolenia istnieje możliwość zaskarżenia takiej decyzji.
Paszport europejski – instytucja ułatwiająca uznanie kwalifikacji, składa się z 5 dokumentów:
N europejskie CV
N europejski dokument o znajomości języków
N dodatkowe certyfikaty
N dyplomy
N informacje o mobilności
9. informacja i koordynacja związana z zatrudnieniem cudzoziemców
III. Swoboda przedsiębiorczości
1. Wprowadzenie
jej zadaniem jest swoboda wyboru miejsca prowadzenia działalności UE przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa.
2. Pojęcie przedsiębiorczości
na podstawie orzeczenia factortame ETS sformułował definicję przedsiębiorczości jako działalność;
1. samodzielną działalność gospodarcza (gephard) – interpretujemy szeroko jako działalność każdego rodzaju, ustanowienie i prowadzenie przedsiębiorstw oraz tworzenie agencji, filii lub spółek córek
a. pierwotna – podjęcie nowej działalności gospodarczej
b. wtórne – podjęcie działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo działające w innym kraju lub w tym samym kraju członkowskim.
2. transgraniczną – prowadzenie działalności gospodarczej przez obywatela/przedsiębiorstwa jednego państwa członkowskiego w innym państwie członkowskim
3. stałą - gebhart
rozróżnienie swobody świadczenia usług a swobodą przedsiębiorczości (gephart)swoboda przedsiębiorczości jest działalnością stałą na terytorium innego państwa, a swoboda świadczenia usług ma charakter przejściowy. Przy czym przejściowy charakter usług należy oceniać uwzględniając okres, częstotliwość, regularne powtarzanie i ciągłość działalności
swoboda przedsiębiorczości a swoboda przepływu pracowników (lawire-blum) swoboda przepływu przedsiębiorczości dotyczy osób działających na własny rachunek, na własna odpowiedzialność i płacona w pełnej wysokości bezpośrednio dla niej w innym państwie członkowskim.
3. Adresaci postanowień
państwa członkowskie – pod tym pojęciem należy rozumieć wszystkie organy i struktury państwa odpowiedzialne za zapewnienie efektywności prawu UE
osoby fizyczne – tylko pierwotna działalność
osoby prawne – o ile są tworzone na podstawie prawa jednego z państw UE oraz kiedy mają (statutową siedzibę lub zarząd, lub główne przedsiębiorstwo na terenie wspólnoty)
4. zakaz dyskryminacji i zakres zakazu ograniczeń
zakaz dyskryminacji – jest ujmowany szeroko, w szczególności obejmuje zakaz dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej (faktycznie lub prawnie traktują gorzej obywatela innego państwa członkowskiego Komisja vs Włochy C 101/94)
zakres zakazu dyskryminacji – tylko w dziedzinach nieregulowanych przez prawo UE państwa mają swobodę w tworzeniu przepisów.
Jednakże(kraus), w rzeczonym orzeczeniu ETS sformułował formułę, że zakazane też wszelkie przepisy krajowe, które wprawdzie nie stanowią dyskryminacji lecz utrudniają obywatelom UE korzystanie ze swoich praw).
Należy rozróżnić swobodę przemieszczania się osób gwarantowaną przez prawo UE a swobodą zmiany siedziby przez przedsiębiorcę(podporządkowana przepisom krajowym Centros)
Natomiast po strukturalnym zrównaniu powyższych swobód dokonało orzeczenie w sprawie gebhart tworzące obowiązek zgodności ograniczeń przedsiębiorczości z 4 kryteriami:
N nie mogą być dyskryminacyjne
N muszą być uzasadnione interesem powszechnym
N muszą być odpowiednie do zamierzonego celu
N nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne do realizacji celu
5. Uprawnienia akcesoryjne
uprawnienia akcesoryjne – czyli uprawnienia towarzyszące swobodzie przedsiębiorczości, niezbędne dla zapewnienia jej pełnej stosowalności.(np. prawo wjazdu, pobytu, prawo do pozostawania na terenia państwa po zakończeniu działalności).
6. Wyjątki od swobody przedsiębiorczości
reguły swobody przedsiębiorczości nie mają zastosowania do:
1. dziedzin, które w państwie wiążą się z wykonywaniem władzy publicznej(zasady stosowania sprawa reyners)
a. wyjątek ten należy interpretować restryktywnie,( granice ustawodawstw krajowych wyznacza w dziedzinie definicji władzy publicznej prawo UE)
b. wyjątek ten nie rozciąga się automatycznie na cale zawody, lecz najpierw należy sprawdzić czy działalności związanej z wykonywaniem władzy publicznej nie da się wydzielić
2. względy porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego
IV. Swoboda świadczenia usług
1. Pojęcie i zakres zastosowania
Usługami są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem, w zakresie w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodzie przepływu(kapitału, osób, czy towarów = domniemanie kompetencji na rzecz usług). W szczególności obejmuje działalność:
N o charakterze przemysłowym
N o charakterze handlowym
N rzemieślniczą
N wolnych zawodów
W zakresie nieobjętym swoboda przedsiębiorczości, istnieje możliwość przejściowego wykonywania usługi w innym państwie UE.
Usługa :
1. świadczenie wykonywane odpłatnie - odpłatność nie oznacza jednak oznaczać, że za usługę będzie płacił bezpośredni odbiorca.(Schindler)
2. transgranicznie - występuje w czterech przypadkach:
a. czynna swoboda świadczenia usług – usługodawca z jednego państwa członkowskiego prowadzący w nim stałą działalność przemieszcza się do innego państwa w celu wykonania usługi
b. bierna swoboda świadczenia usługi – usługobiorca z jednego państwa członkowskiego przenosi się czasowo do innego państwa w celu przyjęcia usługi
c. granicę przekracza sama usługa
d. wtedy kiedy zarówno usługodawca i usługobiorca znajdują się w innym państwie niż ich stałe miejsce zamieszkania w celu wykonania/odebrania usługi
3. mające charakter czasowy. – musi mieć z góry określony początek i koniec (do oceny czasowości powinno się używać kryteriów: trwania samej usługi, częstotliwość, regularność i ciągłość)
2. Swoboda świadczenia usług a inne swobody
a Swoboda przedsiębiorczości a swoboda usług
[ Nie jest możliwe powoływanie się na obie swobody gdyż groziłoby to, omijaniem prawa.
[ Swoboda świadczenia usług w stosunku do swobody przedsiębiorczości ma charakter subsydiarny
[ Swoboda przedsiębiorczości różni się ze względu na czasowość(trwałe a nie czasowe) oraz cel(wykonywanie działalności gospodarczej na terenie innego państwa członkowskiego a wykonanie tylko „jednorazowej” czynności){gephart}
a Swoboda świadczenia usług a swoboda przepływu pracowników
[ Swoboda świadczenia usług obejmuje możliwość przeniesienia swoich pracowników do innego państwa członkowskiego w celu wykonywania usługi, jednak jeśli tacy pracownicy są obywatelami państwa z poza UE mają zakaz uczestniczenia w na rynku pracy państwa przyjmującego, w formie innej niż wykonywanie rzeczonej usługi a także mają obowiązek opuścić ten kraj zaraz po zakończeniu wykonywania usługi. (rush Portugesa Lda)
a Swoboda świadczenia usług a swoboda przepływu towarów
[ Istota różnicy między tymi swobodami zasadza się definicji towaru i usługi
X Towarem jest przedmiot mający wartość materialną i mogący być przedmiotem obrotu
X Usługa Świadczenie odpłatne wykonywane transgranicznie
3. Zakres podmiotowy swobody świadczenia usług
...
gosicka