PSYCHOLOGIA - WYKŁAD 1.doc

PSYCHOLOGIA - WYKŁAD l

Psychologia

•         nauka o zachowaniu człowieka

•         nauka zajmująca się procesami psychicznymi

•         nauka zajmująca się zjawiskami psychicznymi

Dyscyplina naukowa oraz dziedzina działalności praktycznej zajmująca się analizą powstawania i przebiegu procesów psychicznych, ich rolą w regulacji stosunków człowieka z otaczającym światem oraz rozwojem i zasadami kształtowania zachowań ludzkich.

DZIAŁY PSYCHOLOGII

Psychologia teoretyczna - celem jest wykrycie praw rządzących procesami i zjawiskami psychicznymi:

•         ogólna

•         rozwojowa

•         społeczna

•         psychopatologia

Psychologia stosowana - celem jest formułowanie wskazań przydatnych w sytuacjach praktycznych:

•         wychowawcza

•         kliniczna

•         sądowa

•         pracy

HISTORIA PSYCHOLOGII OKRES PRZEDNAUKOWY

•         Animizm - dusza to niematerialna istota kierująca ludzkim ciałem

•                      Spirytualizm - dusza jest niematerialna, ściśle powiązana z materialnym ciałem, ale od niego
niezależna, istnieje po jego śmierci (dualizm)

•         Psychologia spekulatywna - przekonania na temat duszy wyprowadzone z wierzeń religijnych

•         Psychologia władz duszy

PSYCHOLOGIA NAUKOWA (EMPIRYCZNA)

1879 r. - założenie w Lipsku przez W. Wundta pierwszego laboratorium psychologicznego Introspekcjonizm - Przedmiot badań psychologicznych - zjawiska psychiczne (ograniczone do świadomości = dusza), metoda - introspekcja (samoobserwacja zjawisk psychicznych)

BEHAWIORYZM

Psychologia - nauka przyrodnicza, wiedza obiektywna. Badanie zachowania człowieka (i zwierząt) zależnego od sytuacji zewnętrznej (bodźców)

(bodziec) S - R (reakcja)

Bogactwo form zachowania człowieka powstaje dzięki uczeniu się - psychologia uczenia się J. Watson - świadomość nie istnieje

B.              Skinner - zachowania sprawcze
Neobehawioryzm

S-O-R O- organizm (redukcjonizm) lub osobowość (konstruktywizm)

E. Tolman - zachowanie człowieka jest całością ukierunkowaną na cel (molarne)

C.              Hull - główne zmienne pośredniczące to nawyk i popęd
Koncepcja człowieka w behawioryzmie

•         Pionek sterowany przez cechy sytuacji (wzmocnienia)

•         Układ prosty

•         Zachowanie ukierunkowane na redukcję popędów

•         Istotna jest skuteczność zachowań

•         Natura ludzka zależy od uczenia się

•         Człowiek podlega konieczności (nie jest wolny)

•         Najważniejsza jest przeszłość             

•        Natura ludzka jest zmienna

•        Człowiek - maszyna

PSYCHOANALIZA

Popędy - główne siły ukierunkowujące zachowanie człowieka, nieświadome. Należy interpretować

bezpośrednie fakty w celu wykrycia ich ukrytego sensu - psychologia głębi za pomocą specjalnej metody

- psychoanalizy

Libido - popęd życia

S. Freud

Osobowość człowieka - trzy instancje (sfery):

•        id - zasada przyjemności

•        ego - zasada realności

•        superego - zasada moralności

C. Jung - psychologia analityczna (nieświadomość indywidualna i zbiorowa, archetypy i symbole)

A. Adler - psychologia indywidualna (kompleks niższości, dążenie do mocy)

Neopsychoanaliza

H. Sullivan - dążenie do rozkoszy i bezpieczeństwa

Karen Horney - potrzeba bezpieczeństwa, miłości i akceptacji, lęk i wrogość w kontaktach

międzyludzkich

E. Fromm - działanie człowieka uwarunkowane przez stosunki społeczne

Koncepcja człowieka w psychoanalizie

•        Pionek sterowany przez biologię i ograniczany przez kulturę

•        Układ złożony

•        Zachowanie ukierunkowane na zaspokojenie libido

•        Ochronę stanowią mechanizmy obronne

•        Natura ludzka zależy od biologii

•        Człowiek podlega konieczności (nie jest wolny)

•        Najważniejsza jest przeszłość

•        Natura ludzka jest stabilna

•        Człowiek - maszyna

PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA

Koncentracja na doświadczeniu wewnętrznym człowieka i kontaktach międzyludzkich Człowiek

•        nie stanowi sumy elementów, jest całością

•        jest samoświadomy

•        ma możliwość wyboru

•        jest bytem intencjonalnym

•        istotą człowieka jest ludzki kontekst
Psychologia człowieka zdrowego

C. Rogers - siła napędowa - potrzeba samorealizacji, jej narzędzie - intuicja.

Terapia zorientowana na klienta, empatia jako najlepsza forma komunikacji

A. Maslow - mechanizm kierujący - potrzeby stanowiące hierarchię. Teoria samoaktualizacji - proces

stawania się tym, kim się jest.

Aspekt praktyczny - zajęcia ukierunkowane na rozwój osobisty, zdobywanie wiedzy o sobie, ulepszanie

kontaktów z innymi.

Koncepcja człowieka w psychologii humanistycznej

•        Wszechwładny podmiot

•        Układ złożony

•        Zachowanie ukierunkowane na rozwój osobisty

•        Najważniejsza jest samoaktualizacja

•        Natura ludzka zależy od biologii (uczenia się)

•        Człowiek jest wolny

•         Najważniejsza jest teraźniejszość

•         Natura ludzka jest zmienna

•         Człowiek - Bóg

PSYCHOLOGIA POZNAWCZA

Bodziec jako źródło informacji.

Koncentracja na procesach poznawczych mechanizmach samoregułacji, samokontroli. Człowiek to

samodzielny podmiot przyjmujący badawczą postawę wobec świata. Jest sterowany przez informacje

płynące ze środowiska (regulacja zewnętrzna) i zakodowane w strukturach poznawczych (regulacja

wewnętrzna).

Struktury poznawcze - system informacji o świecie i własnej osobie zakodowanych w pamięci

(całokształt doświadczenia).

Koncepcja człowieka w psychologii poznawczej

•         Badacz, decydent

•         Układ złożony

•         Zachowanie ukierunkowane na poznanie i osiąganie równowagi poznawczej

•         Człowiek gromadzi i przetwarza informacje

•         Natura ludzka zależy od uczenia się

•         Człowiek jest wolny

•         Ważna jest przeszłość, teraźniej szość i przyszłość

•         Natura ludzka jest zmienna

•         Człowiek - komputer

POSTMODERNIZM

Cechą współczesności jest:

•         przelotność i tymczasowość

•         poszukiwanie przyjemności

•         zanik trwałych związków

•         brak jednego ideału człowieka

Człowiek poszukuje wrażeń. Przyjmuje kolejne, zmieniające się wcielenia. Typy ludzkie (Z. Bauman):

•         Spacerowicz

•         Włóczęga

•         Turysta

•         Gracz

Koncepcja człowieka w postmodernizmie

•         Kolekcjoner wrażeń

•         Układ złożony

•         Zachowanie ukierunkowane na zdobywanie silnych wrażeń

•         Człowiek zmienia otoczenie, ryzykuje, ważna jest nowość i zmienność

•         Natura ludzka zależy od uczenia się

•         Człowiek j est wolny

•         Najważniejsza jest teraźniejszość

•         Natura ludzka j est zmienna

•         Człowiek – Bóg

WYKŁAD II - PROCESY POZNAWCZE (PERCEPCJA, UWAGA, WYOBRAŹNIA)

Bodziec - takie zdarzenie w środowisku fizycznym organizmu, na które organizm potrafi zareagować w

...