5 Kontrreformacja
podręcznik, str. 32-36
1. Ustalenia soboru trydenckiego ( 1545-1563):
a. cele zwołanego soboru powszechnego ( najwyższe zgromadzenie biskupów zwołane przez papieża):
- kontrreformacja- walka z wpływami reformacji
- reforma katolicka- odnowa Kościoła
b. ustalenia soboru:
- uznanie protestantów za heretyków ( za głoszenie poglądów sprzecznych z dogmatami Kościoła katolickiego)
- odnowienie instytucji sądu inkwizycji dla oskarżonych o herezje ( tortury, palenie na stosie)
- wprowadzenie indeksu ksiąg zakazanych( forma cenzury), na którym umieszczano dzieła wydane przez protestantów, niezgodne z naukami Kościoła
- wprowadzenie jednolitej liturgii ( nadal po łacinie)
- sformułowanie zasad wiary katolickiej- „Katechizm rzymski”
- budowa seminariów duchownych,
- kontrola duchownych ( wizytacje biskupów, prowadzenie przez proboszczów ksiąg parafialnych)
- rozbudowa systemu edukacji- kolegia ( szkoły średnie) i szkoły parafialne,
- rozwój działalności wydawniczej: Pismo Święte w językach narodowych, modlitewniki, katechizmy
2. Zakon Towarzystwa Jezusowego ( jezuici) „zbrojnym ramieniem kontrreformacji”:
a. założenie zakonu jezuitów przez Ignacego Loyolę w 1539 r.
b. bezwzględne posłuszeństwo zakonników Kościołowi i papieżowi
c. działalność jezuitów:
- szkolnictwo katolickie: akademie ( uczelnie wyższe: Wilno, Lwów) i kolegia jezuickie ( szkoły średnie)
- kazania ( kaznodzieje)
- działalność misyjna ( Indie, Japonia, Ameryka)
- dysputy teologiczne ( polemiki) z protestantami
- królewscy spowiednicy
3. Kontrreformacji w Rzeczpospolitej:
a. przyjęcie uchwał soboru trydenckiego
b. sprowadzenie jezuitów – kardynał Stanisław Hozjusz
c. kolegia jezuickie dla młodzieży szlacheckiej ( Braniewo, Toruń, Poznań, Gdańsk, Wilno)
d. działalność Piotra Skargi – spowiednika i kaznodziei króla Zygmunta III Wazy ( „Kazania sejmowe”, „Żywoty świętych”)
e. rekatolizacja ( powrót do wyznania rzymskokatolickiego) szlachty
f. przekład Biblii na język polski- Jakub Wujek ( 1599)
4. Unia brzeska w roku 1596 – powstanie Kościoła grekokatolickiego ( unickiego):
a. uznanie zwierzchności papieża przez część duchowieństwa prawosławnego,
b. zachowanie liturgii w obrządku greckim