PRAWO POZYTYWNE              1

1.              pozytywizm prawniczy              1

Konsekwencje negatywne:              1

Zasługi:              1

2.              czysta teoria prawa              1

Zasługi:              2

3.              psychologiczna teoria prawa              2

Dychotomiczna klasyfikacja norm prawnych:              2

SCHEMAT WEDŁUG PETRAŻYCKIEGO              2

PRAWO NATURALNE              3

Norma prawna:              3

Sankcja              3

Akt normatywny              4

Jednostki systematyczne aktu normatywnego:              4

Technika legislacyjna              4

Źródła prawa              5

Sposób przedstawiania prawa :              5

PRAWO  STANOWIONE              5

Zasada promulgacji (ogłoszenia)              6

Etapy wchodzenia w życie aktu normatywnego:              6

Zmiany aktu normatywnego:              6

Utrata mocy przez obowiązującą ustawę:              6

Najważniejsze akty prawne RP:              6

I.              Konstytucja              6

II.              Ustawa              7

Działanie Trybunału Konstytucyjnego:              7

Kto i kiedy może wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego:              7

Jak powstaje ustawa?              8

PRAWO POZYTYWNE

Istnieją trzy szkoły definiowania PRAWA POZYTYWNEGO:

1.      pozytywizm prawniczy

(Karl Bergbohm) à ogół norm ustanawiany jest przez państwo. Państwo jest zaś wyrazem woli suwerena (króla lub parlamentu). Wola suwerena nie może być przez nikogo kwestionowana.

Konsekwencje negatywne:

Û     państwo niezależne od moralności;

Û     prawo niezależne od norm społecznych (nieprzestrzeganie prawa przez społeczeństwo świadczy o złym wychowaniu społeczeństwa, a nie o błędnym prawie);

Û     prawa nie podlega ocenie (błędna może być interpretacja prawa, ale nie ono samo w sobie);

Zasługi:

Û     Udoskonalenie formuł prawnych i metod ich interpretacji;

Û     Powstanie wielkich kodeksów prawnych;

Û     Czytelność i zrozumiałość tekstów prawnych;

2.      czysta teoria prawa

(Kelsen) à podłoże filozoficzne u Kanta. Prawo znajduje się w sferze powinności (Kant wymyślił dwie sfery: bytu i powinności). Prawo wynika z prawa. Wszystkie normy wynikają z normy podstawowej, która jest jednak tak abstrakcyjna, że nie da się jej opisać. Potem następuje norma zasadnicza i z niej wywodzi się reszta norm , które mają charakter hierarchiczny.

Zasługi:

Û     Udoskonalenie metod rozumowania prawniczego (wyprowadzanie norm jednych z drugich);

3.      psychologiczna teoria prawa

(Petrażycki) à prawo jest zjawiskiem psychologicznym. Rodzi się w każdym z nas pod wpływem emocji. Państwo może odkrywać lub wspomagać prawo, jednak go nie tworzy.

Dychotomiczna klasyfikacja norm prawnych:

Û     normy pomocnicze (reguły odbioru rzeczywistości) à reguły zmieniają się w czasie, ustalają się w odrębnych środowiskach, określane są przez filozofów estetyki;

Û     normy zasadnicze (reguły zachowań) à dzielimy je na grupy:

v      charakterze bezroszczeniowym – odczuwamy tylko powinność (wykładnikiem są normy moralne i etyka);

v      charakterze roszczeniowym - powinność może być wymuszona przez osobę lub instytucję; wyróżniamy tu podział według potrzeb:

m           autonomiczne – potrzeby wynikają z własnego sumienia (prawo naturalne)

m           autorytatywne – potrzeby są poparte autorytetem:

m           nieoficjalne – autorytet wewnętrzny (środowisko uczniowskie, spółdzielnia mieszkaniowa, itp.);

m           oficjalne – autorytet zewnętrzny (państwo, Unia Europejska, społeczność międzynarodowa);

Elementy bezsporne definicji prawa pozytywnego:

§          Powinność;

§          Podwójna abstrakcyjność normy prawnej;

§          Powtarzalność zachowań;

§          Rozciągłość w czasie;

§          Wzajemne powiązania norm;

§          Poznawalność;

§          Powiązanie z autorytetem;

§          Podatność na ocenę.

SCHEMAT WEDŁUG PETRAŻYCKIEGO

PRAWO NATURALNE

Elementy bezsporne prawa naturalnego:

§          Naturalność – wynika z natury człowieka niezależnie od ustawodawcy;

§          Odkrywamy sumieniem jego istnienie;

§          Powszechność;

§          Trwałe (niezmienne);

§          Prawo naturalne może stanowić odwołanie lub interpretację prawa pozytywnego;

Norma prawna:

Ø       dyspozycja (rdzeń)à określa zachowania i powinność

Ø       hipoteza normy prawnej (poprzednik) à uściślenie dyspozycji

Ø       sankcja normy prawnej à konsekwencje niespełnienia hipotezy

Sankcja

Sankcje stosowane są niezwykle rzadko, więc norma prawna składa się głównie z dyspozycji i hipotezy. Wtedy jest to norma sankcjonowana, czyli hipotetyczna. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy norma prawna ma postać: dyspozycja + sankcja, będzie to norma sankcjonująca, czyli kategoryczna.

Sankcja – wyróżniamy 3 rodzaje:

Ø       sankcje restytucyjne à dążące do stanu przywrócenia własności. Jednym z podgatunków jest sankcja egzekucyjna, która może jeszcze bardziej wpłynąć na odzyskanie straconego dobra;

Ø       sankcje represyjne à według zasady „oko za oko”

Ø       sankcja nieważności

Ø       sankcja pozasystemowa (nieprawna) à jest to sankcja moralna lub religijna (prezydenci składający przysięgę w II Rzeczpospolitej)

Starożytni wyróżniali kilka rodzajów prawa, w których stosowano różnego rodzaju sankcje:

§          Prawo więcej niż doskonałe (Ius plus quam perfectum) à sankcja represyjna i restytucyjna

§          Prawo doskonałe (Ius perfectum) à sankcja restytucyjna

§          Prawo mniej niż doskonałe (Ius minus quam perfectum) à sankcja represyjna

§          Prawo niedoskonałe (Ius imperfectum)à pozbawione sankcji (według pozytywistów prawniczych prawo zaczyna się tam, gdzie jest sankcja, więc prawo niedoskonałe dla nich nie istnieje).

Akt normatywny

Akt władzy publicznej wydany w celu uchylenia, wydania lub zmiany normy prawnej, przepisu prawnego, itp.

Jednostki systematyczne aktu normatywnego:

Księga pierwsza

Tytuł I

Dział I

Rozdziały – rozdz.1

Oddziały – oddział 1

Artykuł – art. 1

Ustęp – ust.1

Paragraf - § (w kodeksach)

Punkty wyliczenia – pkt. 1)

Podpunkty – lit. a)

Przepis prawny – część aktu normatywnego. Zawiera on:

-          całą normę i część innych norm;

-          część normy;

-          jedną normę;

-          kilka norm;

-          część innych norm;

Istnieje kilka specyficznych przepisów prawnych:

-          przepis blankietowy à zapowiedź stworzenia normy prawnej;

-          przepis odsyłający à wskazówka dla interpretatora, gdzie poszukiwać odpowiedzi lub podpowiedzi do danej normy prawnej (odniesienie do innego kodeksu);

-          definicja legalna à fragment tekstu opisujący tekst prawny (definicja jakiegoś pojęcia - ...dotyczy NBP (NBP – Narodowy Bank Polski).

Technika legislacyjna

Redagowanie norm prawnych. Musi się składać z odpowiednich elementów:

-          pisanie jasno i przejrzyście;

-          używanie pojęć jednakowo w całym tekście (lokata – to wszędzie lokata, a nie zastępczo, np. depozyt);

-          unikanie zwrotów obcych.

Źródła prawa

Są 4 podstawowe źródła prawa:

Ten, kto prawo nadaje – organ wydający (monarcha, parlament);

Miejsce, w którym możemy się dowiedzieć oficjalnie o prawie;

Okoliczności, przyczyniające się do ustalenia pewnych norm prawnych (wypadki samochodowe spowodowały ustalenie ograniczenia prędkości);

Sposób przedstawiania prawa :...