Etyka i kultura życia publicznego 10 III 2011r
Koncepcje kontraktualistyczne:
Najważniejszym celem koncepcji kontraktualistycznych było poszukiwanie źródła legitymizacji takich reguł powszechnego ładu społecznego i ufundowanych na nich instytucji, które chroniłyby, zabezpieczały, zgodę tych osób /obywateli/, których normy moralne, czy polityczne instytucje, miałyby dotyczyć jako z tejże zgody wyrosły.
/mamy zgodę, która uzasadnia – celem instytucji jest aby było okej/;
Zasadnicza różnica między koncepcjami klasycznymi a współczesnymi leży w pytaniach jakie odpowiadały – zakresowej zgody i jej obowiązywania.
Wprzódy bowiem pytano o:
a) o to jakie w ogóle jest pochodzenie władzy państwowej;
b) dlaczego, na jakiej podstawie, ludzie winni są posłuszeństwa owej władzy;
c) do jakiego stopnia ograniczenie władzy państwowej jest prawomocne.
Współczesne koncepcje kontraktualistyczne są zainteresowane artykulacją wzajemnego powiązania między moralnością a wzajemną akceptowalnością norm – czy reguł postępowania, na których jako istoty racjonalne skłonni jesteśmy się zgodzić. Kierując się tylko pozamoralnymi racjami.
/Pozamoralne racje: aby nie przyjmować pewnej etycznej wizji świata /szczególnych wartości/ tylko zastanawiać się na jakie normy i reguły jesteśmy w stanie zgodzić się wszyscy, np. zasada wzajemności – jesteśmy tak długo w stanie kooperować dopóki wszyscy będą postępować tak samo → przyjmować różne wizje świata/;
Współczesne ujęcia:
a) w grę wchodzi kwestia różnorodności osób, które ową zgodę miałyby wyrazić;
b) różnorodności osób, których owa zgoda miałaby dotyczyć;
c) różnorodności osób, do których określone argumenty za i przeciw pewnej postaci zgody miałyby być adresowane.
Andrzej Szahaj: pewnych koncepcji dobra nie przyjmować jako obowiązujących, ale wskazać to co można przyjąć aby wszyscy je przyjęli.
1. Schemat teoretyczny koncepcji kontraktualistycznych:
Do koncepcji kontraktualistycznych, jak podkreśla Joan Hampton, znamienne są dwa momenty myślowe:
- deskryptywny, w którym odpowiadamy sobie na pytanie kim są i jacy są Ci, którzy rozmaite obligacje moralno prawne mają dotyczyć? /jacy są Ci ludzie?/;
- preskryptywny, zalecający, czy wręcz nakazujący, odpowiednie normy tudzież reguły postępowania w zależności od tego jaką odpowiedź uzyskamy na gruncie momentu deskryptywnego
Schemat trójelementowy:
1. Mamy do czynienia ze stanem prespołecznym lub prepolitycznym.Funkcje: znajduje się tutaj moment deskryptywny koncepcji: stanowi odpowiedź na pytanie: Jacy są z natury ludzi? Pisano tutaj o stanie natury, przyrodzonym stanie natury – miały zawsze charakter hipotetyczny a nie historyczny. Pod pojęciem stanu natury należy rozumieć charakterystykę ludzi, która nie byłaby uwikłana w relacje społeczne → rozważano ludzi jako z natury równych /można rzec, że pojęcie stanu natury /prepolitycznego jest pojęciem teoretycznym związanym z myśleniem kontrfaktycznym → eksperyment myślowy/ Pytaniem na które odpowiedzią jest opis stanu natury: Jaki jest człowiek na mocy swych istotowych określeń, zanim ulegnie procesom socjalizacji. Opis człowieka i wyprowadzenie konsekwencji z opisu.
Mając za zadanie wyciągnięcie pewnych typów preferencji jakimi ludzie się kierują i kierować będą./Teoria sprawiedliwości J. Rawls: ss. 24 – 25 → sprawdzić: zamiast opisywać stan natury powiada, że mamy do czynienia z ludźmi za zasłoną wiedzy → nic oni nie wiedzą ani o relacjach natury ani o sobie samych. Założenie Rawlsa: - są rozumni: potrafią kooperować ze sobą; - są racjonalni: gdy dysponują pewną ideę dobra/.→ Hobbes: ludzie w stanie natury są sobie równi pod względem swoich władz umysłowych i władz fizycznych /różnice fizyczne to pierdółka → ludzie mogą się łączyć i zniszczyć złe dresy!/ /LUDZIE CHCĄ ŻYĆ!!!!!!!!!!/ → Hobbes daje podstawy myślenia utylitarystycznym. Stan natury /jest stanem wolności/ jest pernamentnie potencjalnym stanem wojny → i o ile nie ma instytucji prawnych, to ludzie robią co chcą /wolność /rozumiana fizycznie/ jest brakiem przeszkód do robienia co się żywnie podoba/. W stanie natury człowiek człowiekowi jest wilkiem i żyje w TAKIM STRESIE, ŻE NIE UMIAŁBY ŻYĆ!;→ Locke: ludzie są na tyle wolni na ile są rozumni (?). Stan natury nie jest stanem wolny, ale jest stanem potencjalnych możliwych konfliktów /które mogą przerodzić się w wojny/ → w stanie natury można kooperować ale jest niepewny /wojna NIE jest pewna, tylko prawdopodobna/;→ Rousseau: człowiek powinien wyjść z stanu natury /fazy trzeciej → fazy upadku: ludzie nakładają na siebie różne ograniczenia/. Są istotami przed umową społeczną /premoralnymi/ przejście ze stanu natury do stanu politycznego zmienia kondycje ludzką /stają się moralni/ - u Rousseau nie ma sumy dóbr /trzeba brać zupełnie każdego aby prowadzić kalkulacje polityczne/;
2. Warunki możliwości zawiązania umowy społecznej:
3. Umowa społeczna i powstanie stanu państwowego:.
Klasyczne odpowiedniki:
1. stan natury;
2. prawa natury;
3. umowa społeczna.
bigmagic