Diagnoza rozwoju ucznia.doc

Diagnoza rozwoju

ucznia rozpoczynającego

edukację szkolną.

Materiały pomocnicze dla nauczycieli kształcenia

zintegrowanego.

Wykonała:

MGR ANNA BĄBKA

CZĘSTOCHOWA 2004

2

SPIS TREŚCI

I. Pojęcie diagnozy ........................................................................ 3

II. Rozwój ucznia w edukacji wczesnoszkolnej............................. 4

II.1 Rozwój fizyczny................................................................... 5

II.2 Rozwój sprawności manualnej i procesów poznawczych.... 6

II.3 Rozwój emocjonalno- społeczny.......................................... 8

III. Testy do badań rozwoju uczniów............................................. 10

1.Test sprawności fizycznej dzieci i młodzieży L. Denisiuka ... 10

2.Test do badania poziomu sprawności manualnej i percepcji

wzrokowej (analizy i syntezy) H. Spionek.............................. 14

3.Test do badania poziomu analizy i syntezy słuchowej

wyrazów I. Styczek.................................................................. 18

4. Rysunek człowieka................................................................. 21

5.Wzory literopodobne............................................................... 22

6.Badanie mowy i myślenia. Test S. Szumana........................... 24

7.Badanie poziomu analizy i syntezy wzrokowej- puzzle.......... 25

8.Badanie myślenia- porównywanie obrazków.......................... 26

9.Badanie tempa i techniki pisania. Test E. Grzegorzewskiej ... 27

10.Badanie tempa i techniki czytania......................................... 29

11.Badanie rozwoju emocjonalno – społecznego ...................... 33

IV. Przykładowe oceny rozwoju uczniów...................................... 37

Bibliografia................................................................................. 41

3

I.POJĘCIE DIAGNOZY

Diagnoza

– to rozpoznawanie za pomocą technik i metod psychologicznych cech

osobowości, właściwości psychicznych, odchyleń od normy w zakresie intelektualnym,

emocjonalnym, fizycznym i społecznym.

W psychologii oznacza wykazanie istnienia określonego stanu rzeczy, jak np.

stwierdzenie wysokiego poziomu ogólnej inteligencji,

wykazanie istnienia zdolności matematycznych , językowych i muzycznych,

wykazanie zainteresowań np. humanistycznych, matematycznych, przyrodniczych itp.,

wykazanie cech dojrzałej osobowości itp., w tym również wykrycie określonych odchyleń

od normy np.

o niedorozwoju umysłowego,

o deficytu w zakresie percepcji wzrokowej, słuchowej,

o koordynacji wzrokowo- ruchowej,

o niedojrzałej osobowości.

S. Ziemski stwierdza, że diagnoza (w szerszym sensie) jest to rozpoznawanie

badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku, przez przyczynowe

i celowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego

dalszego rozwoju./„Problemy dobrej diagnozy. Warszawa 1973/.

Diagnoza opiera się na :

1. rozpoznaniu zdolności oraz odchyleń w rozwoju ( na podstawie zaobserwowanych

objawów);

2. ustaleniu przyczyn i skutków nieprawidłowości oraz trudności w opanowywaniu

wiedzy i umiejętności.

Podstawą diagnozowania są :

obserwacje różnych zachowań w różnych sytuacjach społecznych i zadaniowych,

rozmowy z dzieckiem,

analiza wszelkich wytworów dziecka,

wywiady z rodzicami.

Ostatecznym celem diagnozy jest opracowanie wskazań edukacyjnych, które będą

stymulowały ,wspierały i wspomagały rozwój potencjalnych możliwości każdego dziecka.

Diagnoza obrazuje:

1. tempo

- czyli szybkość z jaką dokonują się w organizmie i psychice dziecka różnorodne

zmiany.

Tempo rozwoju może być:

opóźnione- tzn. dziecko jest na poziomie rozwoju poniżej swojego wieku,

czyli rozwija się wolniej i opanowuje różne sprawności i umiejętności nieco

później niż ogół rówieśników;

normalne – zgodne z wiekiem życia dziecka;

przyspieszone- czyli dziecko rozwija się szybciej niż rówieśnicy, nieco lub

znacznie jego rozwój wyprzedza wiek .

Biorąc pod uwagę tempo, oceniamy aktualne cechy rozwojowe każdego dziecka , zwane

również właściwościami wieku. Są to cechy główne i istotne, które wyodrębniają i

odróżniają dany okres rozwojowy od innych.

4

2.rytm

- który jest wyznaczony przez stopień regularności zachodzenia tych zmian w

czasie- ich względną równomierność lub nierównomierność.

Rytm rozwoju może być:

harmonijny- (w normie) tzn. wszystkie funkcje i procesy psychiczne, jak

również motoryka dziecka rozwijają się mniej więcej równomiernie,

prawidłowo, rytmicznie;

nieharmonijny-

opóźniony

lub

przyspieszony

poziom

rozwoju

poszczególnych funkcji.

Przyspieszenie bądź opóźnienie mogą dotyczyć całości psychomotorycznego rozwoju

lub też odnosić się do określonej dziedziny (sfery, płaszczyzny) rozwojowej np. rozwoju

ruchowego, umysłowego czy społecznego. Zjawiska te zależą w dużej mierze od warunków,

w jakich funkcjonuje dziecko oraz oddziaływań wychowawczych jego środowiska, choć ich

podłożem w jakimś stopniu są zapewne zadatki wrodzone.

Dysharmonie rozwojowe są również możliwe u bardzo zdolnych dzieci, a specyficzne

uzdolnienia posiadać mogą dzieci opóźnione w rozwoju.

Deficyty rozwojowe nie są uzależnione od poziomu inteligencji i mogą występować

w zakresie:

- sprawności manualnej,

- percepcji słuchowej czy wzrokowej,

utrudniając w ten sposób nabywanie podstawowych umiejętności.

3.dynamikę rozwoju.

Dynamika rozwoju to:

zahamowanie,

przyspieszenie,

cofnięcie.

Oceniając dynamikę oceniamy postępy dokonujące się w ciągu roku szkolnego.

Dynamika może być różna w poszczególnych okresach życia dziecka. Spowodowane to może

być różnymi czynnikami biologicznymi, środowiskowymi lub brakiem stymulacji.

II. ROZWÓJ UCZNIA W EDUKACJI

WCZESNOSZKOLNEJ.

Rozwój człowieka cechują zmiany mające określony kierunek: prowadzą do

zapewnienia jednostce coraz lepszej równowagi z otoczeniem, do doskonalenia jej stosunku

ze środowiskiem. Mają one charakter zmian progresywnych, postępowych. Rozwój to jakby

łańcuch procesów rozgrywających się w czasie, złożony z wielu ogniw. Ogniwa te mogą

różnić się u poszczególnych jednostek pod względem długości, natężenia i szybkości

procesów zachodzących w organizmie, lecz następstwo ogniw jest zwykle stałe. Inaczej

mówiąc, od niższych czynności i funkcji dziecko przechodzi do wyższych form działania.

Rozwój jest więc procesem, w którym można obserwować zmiany ilościowe i

jakościowe mające określony kierunek i prowadzące do coraz lepszego funkcjonowania.

Zmiany ilościowe polegają na stopniowym wzrastaniu danej cechy lub zespołu cech

somatycznych i psychicznych. Dziecko na przykład, przybiera z wiekiem na wadze, poszerza

się pojemność jego płuc, zdobywa nowe do...