Różne wizje miłości w Lalce.pdf

Temat: Ró»ne wizje miło±ci w „Lalce”.

(czas realizacji – 1 lekcja)

Cele szczegółowe:

poznanie ró»nych opinii na temat miło±ci w Lalce

pogł¦bienie charakterystyki Wokulskiego

poszerzenie wiadomo±ci na temat innych bohaterów powie±ci Bolesława Prusa

Materiał:

B. Prus, Lalka

zał¡cznik 1.

* J. Bachórz, Wst¦p [w:] B. Prus, Lalka , Wrocław 1998, s. LXXI–LXXII.

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Propozycje scenariuszy lekcji

Przygotowanie:

W domu uczniowie powinni sobie przypomnie¢ schemat miło±ci romantycznej oraz

posta¢ Wertera z Cierpie« młodego Wertera Goethego, Gustawa z IV cz¦±ci Dziadów

Mickiewicza, a tak»e odszuka¢ w Lalce fragmenty, w których bohaterowie powie±ci

rozmawiaj¡ lub rozmy±laj¡ na temat miło±ci. Mo»na równie» wskaza¢ uczniom

odpowiednie fragmenty, które nast¦pnie mieliby skomentowa¢ na lekcji.

Proponowane fragmenty:

t. I, rozdział 5. (Izabela i jej erotyczne fantazje)

Od słów: „Rozumiej¡c, »e wielki ±wiat jest wy»szym ±wiatem” do słów:

„patrz¡cym zdawało si¦, »e widz¡ anioła albo ±wi¦t¡”.

t. I, rozdział 11. (Pani Meliton)

Od pocz¡tku rozdziału do słów: „A nie zapomnij pan – dodała – dobrze

umie±ci¢ mój kapitalik”.

t. I, rozdział 8. (dr Szuman)

Od słów: „Powiedz mi: czy medycyna zna taki stan umysłu” do słów: „– Ten, »e

samobójcom nie nale»y przeszkadza¢ – odpowiedział doktór”.

t. II, rozdział 17.

Od słów: „Wyobra¹ sobie, »e na pierwsz¡ wie±¢ o moich przyszłych sukcesach

ﬁnansowych ju» chc¡ mnie »eni¢!” do słów: „Ha«ba temu, kto nie potraﬁ

wydoby¢ si¦ z podobnego błota!”.

t. II, rozdział 12. (pani Stawska)

Od słów: „Pierwszy raz w »yciu w pani Stawskiej obudziła si¦ lwica” do słów:

„nawet kiedy była w tyfusie”.

t. II, rozdział 6. (pani W¡sowska)

Od słów: „Kiedy dojechał do pani W¡sowskiej, wybuchn¦ła ±miechem” do słów:

„Na rz¦sach błysn¦ła jej łza i spadła na ko«sk¡ grzyw¦”.

t. II, rozdział 15. (rozmowa Starskiego z Izabel¡)

Od słów: „– Wszystko mo»esz mu zarzuci¢ – mówiła panna Izabela po

angielsku” do słów: „Zapytaj tego pana, czy on wpadłby kiedy na my±l, »e

jego miłosne modlitwy s¡ mniej warte od moich blu¹nierstw”.

Tok lekcji:

1. Rekonstrukcja ró»nych wyobra»e« na temat miło±ci w

Lalce , praca indywi-

dualna lub grupowa.

Uczniowie odczytuj¡ przygotowane w domu fragmenty powie±ci i omawiaj¡

ich sens. Pozostali uczniowie uzupełniaj¡ i komentuj¡ wypowiedzi kolegów.

Po omówieniu wszystkich przygotowanych fragmentów prosimy uczniów, by

przypomnieli, jaka była miło±¢ romantyczna i jak¡ rol¦ przypisywali jej romantycy.

Uczniowie konfrontuj¡ miło±¢ romantyczn¡ z wyobra»eniami, jakie na temat

miło±ci maj¡ bohaterowie powie±ci Bolesława Prusa. Oczywistym wnioskiem b¦dzie

stwierdzenie, »e:

W ±wiecie Lalki nie ma miejsca na miło±¢ romantyczn¡. Bohaterowie powie±ci

maj¡ do tego uczucia ró»ny stosunek, niektórzy – jak pani W¡sowska – t¦skni¡ za

prawdziwym uczuciem, ale si¦ tego wstydz¡, bo – ich zdaniem – wielka miło±¢ jest

niemodna. Pani W¡sowska od miło±ci woli walk¦ płci, która zapewnia jej dobr¡

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Propozycje scenariuszy lekcji

zabaw¦ i nie grozi ±mieszno±ci¡ ani kompromitacj¡. Szuman po do±wiadczeniu

nieszcz¦±liwej miło±ci jest raczej wyznawc¡ teorii Darwina, uznaje miło±¢ za

prze»ytek. Jedynie pani Stawska kocha prawdziwie i nie ukrywa, »e chce by¢

z ukochanym.

2. Rekonstrukcja uczucia Wokulskiego do Izabeli, praca w małych grupach.

Prosimy uczniów, by skonfrontowali miło±¢ Wokulskiego ze schematem miło±ci ro-

mantycznej. Mo»emy zada¢ uczniom pytania ułatwiaj¡ce prac¦, na które odpowied¹

znajd¡ w rozdziale 8. (t. I), 13. i 17. (t. II):

W jaki sposób Wokulski zakochuje si¦ w Izabeli?

Co o niej wie?

Czym jest dla niego uczucie miło±ci?

Jaki wpływ na jego »ycie ma miło±¢?

Dlaczego – mimo poznania prawdy o Izabeli – uczucie Wokulskiego si¦ nie

zmieniło?

Uczniowie powinni zauwa»y¢, »e:

Wokulski zakochuje si¦ bez »adnej przyczyny – nie zna Izabeli, jego miło±¢ jest

nagła, niezwykle silna, jest rodzajem doznania mistycznego, a sam Wokulski mówi

(w rozmowie z Szumanem), »e kocha platonicznie. Odt¡d całe »ycie Wokulskiego

jest podporz¡dkowane uczuciu do Izabeli – dla niej zdobywa maj¡tek, znaczenie,

szacunek ludzi itp. Wokulski nie mo»e przesta¢ kocha¢ Izabeli, bo jest to uczucie

niezale»ne od jego woli i rozumu. Jest przekle«stwem, sił¡ niszcz¡c¡, prowadzi go

katastrofy.

„Wokulskiemu znowu si¦ zdawało, »e z oczu spada mu zasłona, poza któr¡ wida¢

zupełnie inny ±wiat i inn¡ pann¦ Izabel¦. Ale w tej samej chwili uczuł taki

zam¦t w głowie, taki ból w piersiach, szał w nerwach, »e uciekł do przedpokoju,

a stamt¡d na ulic¦, wprost obawiaj¡c si¦, »e traci rozum. «Bo»e miłosierny! – szepn¡ł

– zdejmij»e ze mnie to przekle«stwo . . .»”

„«Tak pogardzam i . . . jeszcze j¡ kocham!» – szepn¡ł”.

Uczniowie zauwa»¡, »e:

Miło±¢ Wokulskiego jest jak miło±¢ romantyczna – jest uczuciem, które si¦ przydarza

z woli Boga lub przeznaczenia, najsilniejszym spo±ród wszystkich do±wiadczanych

przez człowieka, ma wpływ na całe jego »ycie i prowadzi do katastrofy. Jest rodza-

jem doznania religijnego, mistycznego, całkowicie oderwanego od rzeczywisto±ci

i cielesno±ci.

3. Szukanie ¹ródeł zguby, rozmowa.

Poniewa» na wcze±niejszych lekcjach uczniowie charakteryzowali Wokulskiego,

prosimy, aby na dzisiejszej lekcji spróbowali wskaza¢ ¹ródło nieszcz¦±liwej miło±ci

bohatera. Mo»emy zacz¡¢ od fragmentu wypowiedzi Szumana (t. II, rozdział 1.):

„– Mylisz si¦ staruszku – odparł doktór, machaj¡c r¦k¡. – Miło±¢ jest rzecz¡

zwyczajn¡ wobec natury, a nawet, je»eli chcesz, wobec Boga. Ale wasza głupia

cywilizacja, oparta na pogl¡dach rzymskich, dawno ju» zmarłych i pogrzebanych,

na interesach papiestwa, na trubadurach, ascetyzmie, kastowo±ci i tym podob-

nych bredniach, z naturalnego uczucia zrobiła . . . wiesz co? . . . Zrobiła nerwow¡

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Propozycje scenariuszy lekcji

chorob¦! . . . Wasza niby to miło±¢ rycersko-ko±cielno-romantyczna jest naprawd¦

obrzydliwym handlem, opartym na oszustwie, które bardzo słusznie karze si¦

do»ywotnimi galerami, zwanymi mał»e«stwem . . . Biada jednak tym, co na podobny

jarmark przynosz¡ serca . . .”

Nast¦pnie przechodzimy do fragmentu, w którym s¡ przywołani Werter i Gustaw

(t. II, rozdział 4.):

„«Ile ja to razy czytałem! . . .» – westchn¡ł, bior¡c ksi¡»k¦ do r¦ki. [ . . .]

«Teraz ju» wiem, przez kogo jestem tak zaczarowany . . .»

Uczuł łz¦ pod powiek¡, lecz pohamował si¦ i – nie splamiła mu twarzy.

«Zmarnowali±cie »ycie moje . . . Zatruli±cie dwa pokolenia! . . . – szepn¡ł. – Oto skutki

waszych sentymentalnych pogl¡dów na miło±¢ . . .»

Zło»ył ksi¡»k¦ i cisn¡ł j¡ w k¡t pokoju, a» rozleciały si¦ kartki.

Ksi¡»ka odbiła si¦ od ±ciany, spadła na umywalni¦ i ze smutnym szelestem stoczyła

si¦ na podłog¦.

«Dobrze ci tak! tam twoje miejsce . . . [ . . .]

Bo któ» to miło±¢ przedstawił mi jako ±wi¦t¡ tajemnic¦? Kto nauczył mnie gardzi¢

codziennymi kobietami, a szuka¢ niepochwytnego ideału? . . . Miło±¢ jest rado±ci¡

±wiata, sło«cem »ycia, wesoł¡ melodi¡ w pustyni, a ty co z niej zrobiłe±? . . . ›ałobny

ołtarz, przed którym ±piewaj¡ si¦ egzekwie nad zdeptanym sercem ludzkim!»”.

Rozmy±lania Wokulskiego mo»na uzupełni¢ fragmentem ksi¡»ki Denisa de Rouge-

monta Miło±¢ a ±wiat kultury zachodniej (zał¡cznik 1.).

4. Nasze pogl¡dy na miło±¢ – dyskusja z pogl¡dami Wokulskiego.

Rozwa»ania o miło±ci proponujemy zako«czy¢ dyskusj¡ na temat tego, na ile

romantyczny wzorzec miło±ci jest obecny w±ród młodzie»y.

Czy bli»sze jest im my±lenie o miło±ci jako o ci¦»kiej pracy nad sob¡, stałym

doskonaleniu siebie (mo»na posłu»y¢ si¦ ksi¡»k¡ Ericha Fromma O sztuce

miło±ci ), czy mo»e jednak wierz¡ w miło±¢, która przydarza si¦ nagle, jest

uczuciem gwałtownym, przychodz¡cym z zewn¡trz, niekontrolowanym itp.?

Czy wierz¡ w tzw. miło±¢ na całe »ycie, a je±li tak, to co sprawia, »e taka miło±¢

jest mo»liwa?

Czy czuj¡ si¦ odpowiedzialni za kochan¡ osob¦ itp.?

Na koniec mo»na si¦ pokusi¢ o podsumowanie, w jakim stopniu współczesne

my±lenie o miło±ci jest nadal zakorzenione w romantyzmie i poezji trubadurów.

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: