Próbny test humanistyczny 2004.pdf

WPISUJE UCZEŃ

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ

NADZORUJĄCY

KOD UCZNIA

DATA URODZENIA UCZNIA

miejsce

na naklejkę

z kodem

dzień

miesiąc

rok

dysleksja

EGZAMIN

W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM

Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH

STYCZEŃ 2004

Instrukcja dla ucznia

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 12 stron.

Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datę urodzenia.

Czas pracy:

120 minut

3. Czytajuważnie wszystkie teksty i zadania.

4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym

tuszem/atramentem. Nie używaj korektora.

Liczba punktów

do uzyskania: 50

5. W zadaniach od 1. do 20. są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.

Odpowiada im następujący układ kratek na karcie odpowiedzi :

Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej

literą - np. gdy wybrałeś odpowiedź "A":

6. Starajsię nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeżeli

się pomylisz,

błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.

7. Rozwiązania zadań od 21. do 29. zapisz czytelnie i starannie

w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

8. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone

napisem Brudnopis . Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane

i oceniane.

Powodzenia!

Kultura i natura

Zadania od 1. do 5. rozwiąż na podstawie tekstu I.

Tekst I

Gdyby zapytać, z czym kojarzy się słowo „mitologia”, każdy niemal przydałby jej epitet

„grecka” lub „rzymska”, a tylko niewielu przypomniałoby naszą rodzimą – słowiańską. Nadal

mitologia klasyczna jest bowiem nam bliższa niż mitologia słowiańska, o której pamiętano

zbyt krótko i powiedziano zbyt mało.

O wierzeniach wczesnośredniowiecznych Słowian nie chciano pamiętać w przeszłości,

więc jaka mogła się ostać o nich wiedza w teraźniejszości. Zapomniane powinno się jednak

kiedyś odpomnieć, jeżeli wiedza o dawnych bogach (u nas głównie o słowiańskich duchach

i demonach, bo one jeszcze przetrwały w zbiorowej pamięci ludu) od XIX wieku budzi takie

zainteresowanie.

W XIX czy na początku XX wieku zainteresowanych dawną religią Słowian było

więcej aniżeli dzisiaj, ale to zrozumiałe, jeżeli były to czasy, w których szczególnie

interesowano się zarówno mitem uniwersalnym, jak i narodowym. Wtenczas już wiedziano,

że przede wszystkim z mitów można się najwięcej dowiedzieć o słowiańskich bogach,

demonach czy herosach. Z mitycznych okruchów i ludowych wierzeń starano się

zrekonstruować dawną religię Słowian. Gdy tylko na przełomie XVIII i XIX wieku obudziło

się zainteresowanie narodową przeszłością, nasi pisarze i historycy zajęli się odtwarzaniem

dawnych wierzeń. Owierzeniach słowiańskich wiele wiedzieli istarali się pamiętać

Adam Mickiewicz w Wykładach o literaturze słowiańskiej (1840-1843) czy Juliusz Słowacki

w Królu Duchu (1845-1849).

Na podstawie: Tadeusz Linkner, Słowiańskie bogi i demony , Gdańsk 1998.

Zadanie 1. (0-1)

Tylko jedna z wymienionych w tekście I mitologii nie była powszechnie znana. Która?

A. grecka.

B. rzymska.

C. klasyczna.

D. słowiańska.

Zadanie 2. (0-1)

Wiedzę o bogach słowiańskich w XIX wieku czerpano z

A. tradycji ludowej i historii.

B. mitów i piśmiennictwa.

C. mitów i tradycji ludowej.

D. historii i piśmiennictwa.

Zadanie 3. (0-1)

O słowiańskiej przeszłości nie chciano pamiętać

A. w okresie od IV do IX w.

B. w okresie od X do XVIII w.

C. na przełomie XVIII i XIX w.

D. na przełomie XIX i XX w.

Strona 2 z 12

Zadanie 4. (0-1)

Synonimem słowa rekonstruować , użytego w tekście I, jest

A. odświeżać.

B. odtwarzać.

C. restaurować.

D. reaktywować.

Zadanie 5. (0-1)

Z jakim ważnym wydarzeniem historycznym wiąże się wzrost zainteresowania Polaków

dawną religią Słowian?

A. Utratą niepodległości.

B. Odzyskaniem niepodległości.

C. Powstaniem listopadowym.

D. Powstaniem styczniowym.

Zadania od 6. do 10. rozwiąż na podstawie tekstu II.

Tekst II

Sławomir Celiński (1852-1918)

Świst i Poświst , ok. 1910

Grupa posągowa, brąz, 53 x 60 x 60 cm

Muzeum Narodowe w Warszawie

Grupa przedstawia dwa bóstwa wywodzące

się z mitologii słowiańskiej – Śwista i jego syna

Pośwista 1 . Zainteresowanie słowiańską

kulturą przedchrześcijańską było zjawiskiem

często spotykanym w sztuce polskiej przełomu

XIX i XX wieku. Pod względem formalnym

dzieło Celińskiego nawiązuje do twórczości

artystów włoskich, z którą rzeźbiarz zapoznał się

podczas swego pobytu w Wenecji, Florencji

i Rzymie.

1 Świst, Poświst – wczesnośredniowieczne bóstwa uosabiające wiatry.

Ewa Micke-Broniarek, Leszek Lewoc, Galeria Malarstwa Polskiego. Muzeum Narodowe w Warszawie. Przewodnik multimedialny , Warszawa 1998.

Strona 3 z 12

Zadanie 6. (0-1)

Do wykonania prezentowanej rzeźby Sławomir Celiński użył jako tworzywa

A. gliny.

B. gipsu.

C. brązu.

D. drewna.

Zadanie 7. (0-1)

Artysta starał się oddać charakter bóstw poprzez

A. układ postaci.

B. tworzywo rzeźbiarskie.

C. naśladowanie natury.

D. wymiary rzeźby.

Zadanie 8. (0-1)

Ruch wiatru przedstawiony przez rzeźbiarza przypomina

A. łuk.

B. koło.

C. półkole.

D. spiralę.

Zadanie 9. (0-1)

Dzieło Sławomira Celińskiego pełni funkcję

A. religijną.

B. użytkową.

C. estetyczną.

D. praktyczną.

Zadanie 10. (0-1)

Rzeźbę Sławomira Celińskiego można obejrzeć w Muzeum Narodowym

A. we Wrocławiu.

B. w Warszawie.

C. w Krakowie.

D. w Gdańsku.

Strona 4 z 12

Zadania od 11. do 14. rozwiąż na podstawie tekstu III.

Tekst III

Strzybóg 1 i Stryja 2 „...zaraz objęli się i skłębili, a z tych kłębów przyszli na świat

Pogwizd 3 , Poświst 4 i Dyj-Bełt 5 […]. Wszyscy oni popędzili na Niebo duć w gwiazdy zimne

i gorące”.

Gdy idzie o Pogwizda, został od razu oddany do wykarmienia Pogodzie, bo trzech

synów naraz Stryja nie była w stanie wyżywić własną piersią. Jest prawdą, że Pogwizd

i Poświst nie są wielkimi mocarzami. Zwłaszcza Pogwizd jest lekki jak piórko i taką samą ma

wolę; chwiejną, lekką, niestałą. Mówią, że to przez mleko Pogody […]. Pogwizd jest Panem

Łagodnych Powiewów, Władcą Wietrzyków i Bryzy. Wznieca poruszenia powietrza, gdy

układa dłonie w ten sposób, że prawa dłoń ma (poczynając od wyprostowanego kciuka) każdy

następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa dłoń, każdy kolejny palec bardziej wygięty

na zewnątrz. […]

Poświst jest Władcą Trąb, Panem Wirów i Panem Stałych Wiatrów. Wzbudza owe

rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący

zawiniętej prawej dłoni, a ku ziemi kieruje palec wskazujący lewej dłoni. Wspomagają go

bogunowie zwani Wirami lub Trąbami. […]

Dyj jest Panem Zawieruchy, Władcą Dujawic. Kiedy rozcapierza prawą dłoń w szpon,

a lewą zaciska w pięść, zrywa się najsilniejszy i najbardziej niszczycielski wicher,

przylatujący zwykle ze wschodu. Takie są jego narzędzia – Szpon i Pięść. Pomocnicy Dyja to

Dyjaboły […].

1 Strzybóg – bóstwo znane na Rusi, być może ogólnosłowiańskie; zapewne bóstwo wiatrów.

2 Stryja – córka boga nazywanego Czarnogłowem, siostra Strzyboga.

3 Pogwizd – główne miano tego boga oznacza Nadchodzącego Po Świście, czyli syna Śwista; wyrazy gwizd i świst to

określenia znaczące dokładnie to samo.

4 Poświst – wnuk Białobogi.

5 Dyj-Bełt – jeden z Ciemnych Bogów – Władców Ciemnych Sił; wyrządza ludziom straszliwe szkody; powszechna niechęć

otacza tego gwałtownika, znanego również jako: Poświściel, Pyjda-Witroduj i Duj-Bełt .

Czesław Białczyński , Mitologia słowiańska. Księga tura, Kraków 2000.

Zadanie 11. (0-1)

Zaprezentowany tekst jest

A. kroniką.

B. legendą.

C. baśnią.

D. mitem.

Zadanie 12. (0-1)

Pogwizd wzbudza wiatr

A. ciągły, mocny, rześki.

B. przelotny, słaby, delikatny.

C. gwałtowny, silny, straszny.

D. srogi, napastliwy, porywisty.

Strona 5 z 12

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: