A.Dziak, S.Tayara - Bóle krzyża.pdf - studia fizjoterapii - zoska33

Artur Dziak, Samer Tayara

Bóle krzyża

Kraków 1997

Spis treści

Wstęp

Bóle krzyża - ważny problem społeczny

Anatomia i fizjologia kręgosłupa lędźwiowego

Krążki międzykręgowe

Biomechanika kręgosłupa lędźwiowego

Biomechaniczne podstawy bólów krzyża

Uszkodzenia krążków międzykręgowych

Inne przyczyny bólów krzyża

Profilaktyka i leczenie

Zapobieganie postępowi procesu chorobowego

Leczenie w zaostrzeniach dolegliwości bólowych

Tryb życia osoby zagrożonej bólami krzyża

Atlas ćwiczeń leczniczych

Zakończenie

Wstęp

Terminem ..ból krzyża" opatruje się dokuczliwe bóle dolnego odcin

ka kręgosłupa lędźwiowego, które w momentach zaostrzeń dosłownie

obezwładniają chorego.

Bóle krzyża stanowią typowa, chorobę przeciążeniową współczesne

go człowieka. Przyczyn tego stanu rzeczy istnieje wiele. Po pierwsze,

kręgosłup człowieka nie został właściwie przygotowany w procesie

ewolucji do postawy wyprostnej ciała i odcinek lędźwiowy stanowi jego

najsłabsze ogniwo. Po drugie, rozwój techniki i maszyn oraz związane

/ tym przeobrażenia warunków życia na ziemi w kierunku eliminacji

(względnie poważnego ograniczenia) pracy fizycznej człowieka spowo

dowały „niewieścienie"* mięśni, w tym mięśni antygrawitacyjnych ciała.

Całość obrazu dopełniają: przekarmianie, niewłaściwe spędzanie wolne

go czasu i odpoczynku (siedzenie przed telewizorem, w pracy czy za

kierownicą), a także nieznajomość zasad biomechaniki ciała. Szkodliwe

także są okazjonalnie podejmowane prace i ćwiczenia przekraczające

sprawność i wydolność narządu ruchu - majsterkowanie w ramach

modnego ruchu ..zrób to sam", ścieżki zdrowia, przypadkowy udział

u zawodach sportowych itp.

Bóle krzyża stanowią najczęstszą przyczynę zgłoszeń do lekarza

i znaczną przyczynę absencji chorobowej w pracy.

Przyczyną całego nieszczęścia jest z reguły choroba krążków

między kręgowych, od których uzależniona jest zarówno stabilność

kręgosłupa, swobodny przebieg nerwów rdzeniowych w kanale

kręgowym i w kanałach korzeniowych, wychwytywanie szkodli

wie działających na rdzeń i mózg mikrowstrząsów, wibracji itp.

Wstęp

Krążki międzykręgowe są największymi nieunaczynionymi struktu

rami tkankowymi w organizmie, dlatego też czynność wychwytywania

i neutralizowania wstrząsów- mogą one należycie wykonywać tylko

dzięki odżywianiu sposobem biernej dyfuzji. Na odżywianie krążków

międzykręgowych ujemnie wpływają zarówno przeciążenia kręgosłupa,

jak i mało ruchliwy tryb życia, częste narażanie ciała na działanie

wibracji; nie obojętne jest też palenie tytoniu („kaszel palacza'").

Z biegiem lat krążki międzykręgowe ulegają postępującemu proceso

wi zwyrodnieniowemu, który zaczyna się wcześnie, bo już w latach

dwudziestych, by w latach czterdziestych doprowadzić do zmian zapal

nych stawów międzywyrostkowych, w wyniku przeniesienia podrażnień

i obciążeń na tylny segment kręgosłupa, nie przystosowany do dźwiga

nia ciężaru ciała.

Jest rzeczą dowiedzioną, że w powstawaniu bólów krzyża dużą rolę

odgrywają czynniki mechaniczne. Co więcej, to właśnie czynniki natury

mechanicznej powodują tak powszechne zaostrzenia bólów: z tego

względu dużą wagę przykłada się obecnie do znajomości i wykorzysta

nia zasad biomechaniki ciała zarówno w przemyśle, w sporcie i rekre

acji, jak i w życiu codziennym. Zasady te należy uwzględniać także

w projektowaniu stanowisk pracy.

Mimo prowadzonej od lat akcji uświadamiającej o istocie, rozpo

znaniu i leczeniu oraz zapobieganiu bólów krzyża, w społeczeństwie

panuje nadal wiele fałszywych poglądów, zaś istniejące zamieszanie

umożliwia lecznictwo irracjonalne oraz praktyki typu szarlatanerii,

przynoszące duże straty zdrowotne jak i ekonomiczno-społeczne.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że duży procent pacjentów z bólami

krzyża, nieprawidłowo czy też wręcz szkodliwie leczonych i w końcu

trwale okaleczonych, przekonuje się ostatecznie do lecznictwa konwe

ncjonalnego. Jednak z powodu zaawansowania choroby (faza przewle

kłych bólów krzyża) nic ma już mowy o wyleczeniu, a zwielokrotnione

koszty leczenia szpitalnego, sanatoryjnego, zwolnień z pracy i rent

ponosi w ostateczności budżet państwa.

Bóle krzyża - ważny problem

społeczny

Zgodnie z opinią znawców zagadnienia 60-80% populacji w krajach

wysoko rozwiniętych zostanie dotknięta bólami krzyża, zaś 20-30%

cierpieć będzie stale.

Większość badaczy jest zgodna, że zachorowalność na bóle krzyża

cechuje krzywa wzrostowa do około 60 roku życia; po tym czasie

dolegliwości znacznie ustępują.

Ryc. 1. Tak zwane „siedem wieków człowieka" - zmiany postawy ciała na przestrzeni życia,

a - noworodek, kręgosłup składa się z 1 krzywizny, b - niemowlę unoszące juz głowę, powstaje

krzywizna szyjna, c - małe dziecko uczące się chodzić, wytwarzają się wszystkie krzywizny

kręgosłupa, d - wiek młodzieńczy i wiek dorosły, krzywizny prawidłowo wykształcone,

e - zaawansowanie i schyłek wieku dorosłego, szkodliwe pogłębianie się krzywizn,

ł - zaawansowana starość i „g" późna starość, kręgosłup zbliża się kształtem do kręgosłupa

noworodka - 1 krzywizna, tzw. kifoza kręgosłupa (wg Scotta, zmodyfik.).

Bóle krzyża - ważny problem społeczny

BÓLE KRZYŻA

Należy wyraźnie podkreślić, że krótkotrwały, przemijający

i o niewielkim nasileniu ból krzyża (olbrzymia większość przypad

ków) bez towarzyszącej rwy kulszowej, a co więcej o wyraźnym

związku z epizodem przeciążenia kręgosłupa, jest chorobą łagodną

i zazwyczaj samowyleczalną.

W większości przypadków bóle krzyża mijają same i u około 90%

pacjentów dochodzi do ustąpienia dolegliwości po upływie 1-2 miesięcy.

Jeśli jednak bóle trwają 6 miesięcy, to odsetek wyleczeń spada już do

około 38%.

Tak więc dopiero ból krzyża rzeczywisty, utrzymujący się 3-4

miesiące oznacza chorobę poważną.

W latach 1969-1970 w USA bóle krzyża stanowiły najczęstszą

przyczynę ograniczenia aktywności zawodowej u osób powyżej 45 roku

życia. W tym okresie w Wielkiej Brytanii bóle tego typu były przyczyną

3.6% absencji. W Szwecji przyjmuje się, że w skali roku państwo traci

1% dniówek.

Przypuszcza się. że w społeczeństwach rozwiniętych bóle krzyża

będą dotyczyły blisko 50% robotników przemysłowych, głównie w wie

ku największej wydajności (35-55 lat). Wszyscy znawcy zagadnienia są

/godni, że nie ma choroby, która by w równym stopniu zubożała

gospodarkę narodową co bóle krzyża.

W przypadku pracownika korzystającego z ponad 6-miesięcznych

zwolnień chorobowych z powodu bólów krzyża, istnieje tylko 50%

szansa jego powrotu do pracy. Jeśli zwolnienia trwają ponad rok. szanse

te spadają do zera. Wydatki związane z bólami krzyża przekraczają

koszty leczenia wszystkich razem urazów i chorób przemysłowych.

Osoby dotknięte bólami krzyża częściej korzystają z porad lekar

skich różnych specjalistów, z powodu trapiących je obaw. wzmożonego

napięcia nerwowego, stanów zmęczenia, depresji, bólów kończyn do

lnych, głowy czy brzucha, a nawet objawów dusznicy bolesnej. Osoby te

mają często problemy natury psychologicznej.

Wielu pacjentów z bólami krzyża pije alkohol i zażywa stale różno

rodne leki. ich zła sytuacja socjalna sprzyja rozwodom, konfliktom

rodzinnym, konfliktom z otoczeniem, zmniejsza zarobki, upośledza

edukację i obniża poziom wykształcenia. Nałogowe palenie papierosów

sprzyja rozwojowi bólów krzyża z racji szkodliwego działania chronicz

nego kaszlu na ciśnienie w krążkach międzykręgowych. Ponadto obniżo

na zawartość mikroelementów w kości sprzyja mikrouszkodzeniom

trzonów kręgów.

Ryc. 2 a. b. Możliwe (niektóre!) przyczyny bólów krzyża.

A.Dziak, S.Tayara - Bóle krzyża.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: